|
2001
|
|
|
hurbiltze hoberena kontuan hartzen da, gelditzen garen zifraren ondokoaren arabera. Euroak> Frankoak konbertigailuak horrela baitu funtzionatzen, testuinguru hori erabiltzen da arauaren ezagutarazteko. lkasleekin elkarrizketan arituz, araua hurbiltze bat bestea baino hobea izaitetik
|
datorrela
ulertarazi behar zaie.
|
|
2002
|
|
|
Baina 8 hamarreko ere (edo 8" hamar"). Hortik
|
dator
Brekin hasten den zifrazko idazkera. Ondoko laukitxoetan erabiltzen den deskonposaketak 10 kanikako 8 kutxa hobeki erakusten ditu.
|
|
|
telealkia heltzean, jadanik 2 pertsona badira eta alki bakoitzean beste 3 heldu dira... Hortik
|
dator
hasia den eta bururatu behar den segida.
|
|
|
Hortik
|
dator
zifrazko idazkera. " Laurogei...
|
|
2005
|
|
|
Dinastia: familia beretik
|
datozen
agintarien edo erregeen leinua.
|
|
|
Dinastia: familia beretik
|
datozen
errege erreginak.
|
|
2008
|
|
|
Eta Pedro, erdi lo, leihotik ukurtzen zen asmatu nahiz irratiko boza nongo urruneko mendixkatik
|
etortzen
ote zen.
|
|
|
Danielek airez harrapatu zituen. Jeepa abiatu zen eta amak karrikara
|
etorri
ziren tarrapataka, beren haurrak lepotik hartu eta etxera eraman. Pedro Danielen ondoan egon zen, jeepak abiatzean altxatu errautsaren erdian.
|
|
|
|
Etorri
zelarik, Pedrok besoen artean hartu zuen eta aita ukurtu zen besarkatzeko.
|
|
|
Erran nahi baita zer egiten duzuen eskolatik itzultzean eta zuen burasoek zer egiten duten lanetik etxeratu eta.
|
Etortzen
diren adiskideak. Zertaz mintzo diren.
|
|
2012
|
|
|
Erregearen manuz, 20000 soldadu Parisera
|
etorri
zirelako, 1 dok. uztailaren 14an paristarrek Bastilla presondegia setiatu zuten. Udan, jazarraldia beste hirietara hedatuz joan zen; baserrietan nekazari armatuek gazteluak eraso zituzten:
|
|
|
Guerlara
|
ethorri
ginean Gure bizien perillean Gure agintariak pranzez:
|
|
|
Hiru mila euskaldun erbesteratu zituzten Landesetako hegoaldeko herrietara. Irailean, haien erdia baizik ez zen gibelera
|
etorri
.
|
|
|
Laster, libertateak deuseztatu, polizia indartu, kazetak estekan eman eta desberdintasunak berriz indarrean ezarri zituen noblezia inperiala sortuz. 1808an, Napoleon Baionara
|
etorri
zen Espainiaren geroaren trenkatzeko. 3 dok. ohorezko legio:
|
|
|
• Jainko eskubidezko: Jainkoarengandik
|
datorrena
.
|
|
|
Konkistatzaileak, erran nahi baitu Espainiatik
|
etorri
soldadu batzuk, inperio horietaz jabetu ziren: Cortesek azteken hiriburua zen Tenochtitlan desegin zuen (Mexiko).
|
|
|
Amerindiar populazioaren bilakaera konkistatzaileak
|
etorriz
geroztik.
|
|
|
Asto Bizkarmendi mendi famoso Españarra an dago beti sendo sendo Franzesa joaiten bada geldi eta manso Koko ezur andiak
|
etorriko
franko.
|
|
|
Europarrek giristinoen erlijioa eta beren hizkuntzak inposatu zituzten (gaztelera eta portugesa, latinetik
|
datozen
bi hizkuntza;" Amerika latina" erran moldea hortik heldu da). Euskaldun batzuek esku hartze handia izan zuten kolonizazioan.
|
|
|
(...) Lurralde honek mahats arnorik ez du ekoizten eta gari guti. Ongi horniturik diren Espainiako beste eskualdetatik
|
etortzen
dira. Hemen mahastien ordez sagarrondoak landatzen dituzte(...).
|
|
|
Jainko eskubidezko: Jainkoarengandik
|
datorrena
. manufaktura: gauzak eskuz eta kopuru handian egiten diren lantegia. itsas armategi:
|
|
2013
|
|
|
Zertako utz zenezake Aitaren hilobia laparrek hartu arte? Zertako bazter zenitzake herriko mutiko gazteak urrundik
|
etorri
jaun batengana joateko. Zure edertasunari baizik ez dio kasu egiten.
|
|
|
Zertako utz zenezake Aitaren hilobia laparrek hartu arte? Zertako bazter zenitzake herriko mutiko gazteak urrundik
|
etorri
jaun batengana joateko. Zure edertasunari baizik ez dio kasu egiten.
|
|
2014
|
|
|
• Zertako
|
etorri
behar naiz. Ez da haurrik han!
|
|
|
• Zertako
|
etorri
behar naiz. Ez da haurrik han!
|
|
2016
|
|
|
Kanpotik
|
etorri
laguntzaileen onespena Irakaskuntzan parte hartzen ez duten boluntarioak
|
|
|
2 jokoa Joan eta
|
etorri
|
|
|
▶ ikasleek taldean
|
etorri
behar dute, jende heldu batek lagundu gabe (bukaerako xedea).
|
|
|
◦ ibilbidea egizu, joan eta
|
etorri
, besteek zu hunkitu gabe.
|
|
|
Kanpotik
|
etorri
laguntzaileen onespena irakaskuntzan parte hartzen ez duten boluntarioak
|
|
|
• Musika hastean, hiruzpalau taldek beren erranaldia dantzatzen dute, beren lerroan (joan eta
|
etorri
), eta hastapeneko tokira itzultzen dira.
|
|
|
• kontrol-gunera itzul. Beste talde bat
|
etorri orduko
, argazkiak truka eta zoazte haiek utzi objektuaren xerka.
|
|
|
• Ikastalde erdika lan egitea egoki da, bai indarberritzeko denbora uzteko, bai ikusleen behaketarako: behaketa eta ebaluazio irizpideak (geldialdiak eta figura aldaketak musikarekin xuxen
|
etortzea
, multzokatzearen segitzea, dantzarien jokamoldea...) 3 zikloko ikasleek arras ongi ulertzen dituzte.
|
|
|
Hain segur ere, gitarra al’ûd (zura arabieraz) deitu laute arabiarretik
|
dator
. XIII. mendetik goiti aurkitzen da Espainian, bihuela deiturik.
|
|
|
7 hari zeuzkan eta baxu parteak jotzen zituen kantuaren laguntzeko. Gaur egungo harpa zeltikoa musika tresna haietatik
|
dator
. XVIII. mendean, lehenbiziko harpa pedaldunei esker, errepertorio berezi bat idatzi zen (flauta, harpa eta Mozarten orkestrarendako kontzertua, adibidez).
|
|
|
Harpa zeltikoa Erdi Aroko harpetatik
|
dator
. Zitaren hariak erresonantzia kaxari paraleloak zaizkio.
|
|
|
43 Horra, orain, afrikar danborretatik
|
datozen
kongak, Hego Amerikan usu erabiltzen direnak.
|
|
|
Blue grass (belar urdin) izena Appalache mendietatik
|
dator
. XIX. mende bukaerako laborariek jotzen zuten musika da.
|
|
|
Piano jotzen ahal da (emeki italieraz) edo forte (azkarki). Hortik
|
dator
musika tresnaren izena. Mailua, haria jo bezain laster, gibelatzen da:
|
|
|
Gitarraren eta Espainiaren arteko lotura egiten da beti, handik
|
etorri
baitzen. Baina, hain segur jatorriz herrialde arabiarretakoa da.
|
|
|
Neurri desberdineko biolak baziren: beso lira (lira da braccio), ttipia, sorbaldaren garaieran atxikitzen zena, eta 6 hariko zango biola (viola da gamba), biolontxeloaren arbasoa, zangoen artean atxikitzen zena (izena hortik
|
dator
).
|
|
|
Gitarrak arbaso anitz baditu eta hauetarik anitzek interesa berriz piztu dute, modari egokituz: lautea, XIII. mendean arabiar herrialdeetatik
|
etorri
zen (arabieraz al’ûd hitzak zura erran nahi du), eta kantua zein dantza laguntzen zituen (XV. eta XVI. mendeetako Purcellen, Dowlanden, Gesualdoren obra anitz). Lautearen kabila etxeak 6 hari baditu (hauetarik 5 bikoitzak) eta biziki berezia da, giderrarekiko angelu zuzen bat egiten baitu; tiorba gider luzeko lautea da, eta bi kabila etxe ditu:
|
|
|
Lehenbiziko jazz orkestrak eta amerikar herri musika lagundu ditu. Balalaika, triangeluarra, 3 harikoa (hauetarik bi berdin berdinak), Ukrainatik
|
dator
. Gitarra elektrikoak ez du erresonantzia kaxaren beharrik zeren eta harien bibrazioak korronte elektriko anplifikatu bihurtzen baitira eta bozgorailuetara eramanak.
|
|
|
Frantzian moko flautak Erdi Arotik aitzina agertu ziren. Txilibitutik
|
datoz
. Neurri desberdineko txilibituak bazeuden eta txilibitu ertaina flauta eztia deitua zen.
|
|
|
Gero, gora joanez ondoko notak: mi, sol, si bemol, do, re, etab. Beraz, ez dira eskalaren nota guziak jotzen ahal, salbu tutua luzatzen bada oinarri notaren eta hortik
|
datozen
nota guzien aldatzeko. Mugatze hori kobrezko musika tresna guzietan aurkitzen zen 1813 arte (tronboian salbu, irristailuari esker, nahi bezainbat luzatzen baita), pistoiak asmatu arte.
|
|
|
Moko flauta sopranoak Hego Amerikatik
|
etorri
herri doinu bat jotzen du. 72 sekuentzian, sopranoarendako musika klasikoago bat entzunen duzu (Vivaldiren kontzertua).
|
|
|
Obratik hartu orkestra suiteak aldiz, gaur egun ere usu jotzen dira. Doinu hau suite horietatik
|
dator
).
|
|
|
14 Orain entzunen ditugun musika tresna guziek mihi bikoitza badute. Hauetarik lehena, bretoi bonbarda Europako eta Ekialdeko ohiko txirimia izeneko musika tresnatik
|
dator
. Jatorriz Vannesekoa den dantza bat interpretatzen du.
|
|
|
Gongaren erdialdea ganbila da, bazterretik zintzilikatzen da eta erdigunean kolpekatzen. Javako uhartetik
|
dator
. Krotaloak aski metal lodiz egin txindata ttipi ttipiak dira.
|
|
|
Marinba, gaurko xilofonoa. Honen izena afrikar ohiko musika tresna batetik
|
dator
.
|
|
|
Euskal panderoaren inguruan kuskuil ttipiak badira, esku batez jotzen da eta aldi berean, inarrosten. Eskoletan maiz erabiltzen den panderoa euskal panderotik
|
dator
. Danbor mota ugari aurkitzen dira munduan gaindi.
|
|
|
Hauek dira: klabeak (zurezko bi makilatxo), Espainiatik
|
etorri
kriskitinak, kobrezko txindatak, eskuz atxiki eta bata bestearen kontra jotzen direnak. Charlestonak (edo hit hat, edo high hat) bi txindatei eragiten die pedala bati esker.
|
|
|
Panderoaren ingurua txindata ttipiz hornitua da. Eskoletan erabili panderoa euskal panderotik
|
dator
.
|
|
|
Marinba, gaurko xilofonoa. Honen izena Afrikako ohiko musika tresna batetik
|
dator
.
|
|
|
Klarinete hitza italieratik
|
dator
, clarinetto hitzetik. Azken hau, clarine ere deiturik, tronpeta altu altua zen.
|
|
|
Duela 10 000 urteko jendeek animalien adarretan ufatzen zuten. Adar haietatik
|
datozen
musika tresna guziek hodi koniko bat daukate azken zatian, tronpetarena baino soinu biribil eta goxoagoa, baina ozentasun gutiagokoa, eginez. Tronparen familian bada musika tresna anitz.
|
|
|
Soinua biribilago eta eztiagoa du, baina ez da kornetarena bezain argia. Bugle guziak saxhorno deituak dira (sax Adolph Sax hauen asmatzailearen izenetik
|
dator
, eta horn adarra da ingelesez). Neurri desberdinekoak izan daitezke:
|
|
|
Tronboia tronpetatik
|
dator
. Tronpeta bezala, hodi zilindriko batez osatua da, muturrean zabaltzen dena, pabiloia osatuz.
|
|
|
Musikariak zutik jotzen du, musika tresnaren ondoan. Zango biola biolontxeloaren arbasoa da, 6 hari dauzka eta zangoen artean atxikitzen da (haren izena postura horretatik
|
dator
).
|
|
|
XVI. mendeko biola Zango biola, biolontxeloaren arbasoa, zangoen artean atxikitzen zena (izena jarrera horretatik
|
dator
). 29
|
|
2017
|
|
|
Lehenago ikusi dugun bezala, kantu horren lehen erranaldiaren doinua erlijio kantu batetik
|
dator
. Alabaina, kantu herrikoiek, elizako doinuak har zitzaketen oinarri gisa.
|
|
|
• Juan Plazaola Artola, Euskal Artearen Historia I,
|
ETOR
Ostoa, 2002
|
|
|
• Roberto M. Aspiazu, Xipri Arbelbide, Arkitektura zibila,
|
ETOR
OSTOA, 2013
|
|
|
Erlijiozko Arkitektura,
|
ETOR
OSTOA, 2013
|
|
|
Alhambra arabieratik
|
dator
, Qalat al Hamrak" gaztelu gorria" erran nahi baitu. Hain zuzen arabiarrek zuten Alhambra eraiki, XIII. eta XIV. mendeen artean, Iberiar penintsulako parte handi bat okupatu zutelarik.
|
|
|
Digestiotik
|
datozen
nutrienteak odolera edo linfara iragaten dira odol hodi anitzeko heste meharrean zehar: heste xurgapena da.
|
|
|
Kaba zaina (organoetatik
|
dator
)
|
|
|
Birika zaina (biriketatik
|
dator
) da eta.. ra joaten da, eta hartan
|
|
|
Iduri du zerbait erran nahi digula. Gurekin
|
etorri
nahi du.
|
|
|
•
|
Zatoz
, mamua, tokiak hustu behar ditugu segidan!
|
|
|
Nondik
|
etorri
da gatua?
|
|
|
Gatua teilatutik
|
etorri
da.
|
|
|
Gatua teilatutik
|
etorri
da.
|
|
|
Lertsuna lerro lerro, zeruan gora gora, iparraldera gora,
|
badator
lerro lerro.
|
|
|
Anari lertsuna
|
etorri
zaio.
|
|
|
Anari lertsuna
|
etorri
zaio.
|
|
2020
|
|
|
•
|
etorri
zara..........
|
|
|
Hator,
|
hator
mutil etxera gaztainak ximelak jatera gabon gaua ospatutzeko aitaren eta amaren ondoan. Ikusiko dek aita barrezka amaren poz atseginez.
|
|
|
Abenduko goiz eguzkitsu eta epel batean, Hill aldeko soro batean zegoen Oak. Hesi gainetik begiratu zuen eta muinotik behera bere aldera
|
zetorren
gurdi bat
|
|
|
Nelson ikasturtea hasi ondotik
|
etorri
zen gure ikasgelara, baina hastapen hastapenetik biziki ontsa moldatu da gurekin. Izan ere, mutil alaia da Nelson, bihurria eta jostakina, baina bihotz onekoa.
|
|
|
Gurekin
|
etortzea
erran diegu (lagunak)
|
|
|
• Nondik
|
etorri
da zure laguna?
|
|
|
10 Egunak joan, egunak
|
etorri
, asto ttipi adoretsu eta esker, erregearen mahaia janari goxo goxoz ausarki betea zen.
|
|
|
3 – Egunak joan, egunak
|
etorri
a erregearen astoa zegoen. b astoari esker, erregeak apairu zoragarriak egiten zituen. c astoa otsoaren biziki beldur zen oihana zeharkatzean.
|
|
|
Egunak joan, egunak
|
etorri
, asto ttipi adoretsu eta leialari esker, erregearen mahaia janari goxo goxoz ausarki betea zen.
|
|
|
Autoz
|
etorri
naiz. Negarrez ari da. egina da.
|
|
|
Ondoko erranaldietako aditz trinkoak azpimarra itzazu eta azpian idatz zer aditz den: egon, joan ala
|
etorri
.
|
|
|
– Mutur baitzegoen haurra. –
|
Zatoz
enekin. – Edertuz zoazela.
|
|
|
– Merkatura noa. – Jendeak zinematik
|
datoz
. – Zuek orain kanpora zoazte.
|
|
|
– Iaz gure karrikan okindegi bat zegoen. – Igerilekutik
|
gatoz
. – Etxen nago asperturik.
|
|
|
– Hondartzara goaz. – Haize tenpesta
|
dator
.
|
|
|
Ni ez noa bakarrik!
|
Zatoz
enekin.
|
|
|
Azkenik, arras unatua, lurrean etzan zen egunaren igurikatzeko. Amatxik beti erran izan dit otsoa
|
etorri
zela orduan. Neskaren usaintzen hasi zen.
|
|
|
–Hola paso!
|
Zatoz
enekin. Hain segur alabatzat hartu nahiko zaitu gure amak.
|
|
|
Botilaren behereko aldean leiho ttipi bat pika ezazu. Azpian makila bat sarrazu, txoriak hartan pausa daitezen jatera
|
datozelarik
.
|
|
|
Aditz trinkoak: joan,
|
etorri
, egon
|
|
|
Entzuten nauzu? Goiz honetan muinotik behera
|
etortzen
ikusi zaitut.
|
|
|
–Bistan dena!
|
Zatoz
orain. Begira!
|
|
|
Egun otto Xabi eta ttantta Ana
|
etorri
dira Mattinekin. Mattin eta biak lore landatzen ari izan gara goizean.
|
|
|
Erosketak egiten dituzularik, etxera
|
etortzean
GAINESTALKIAK zikinontzira botatzen dituzu, ez dea hala?
|