|
2005
|
|
|
Euskaldun danak ama euskara maita dezagun, Ta biyotzetik] aungoikoari beti
|
eskatu
Idukitzeko bere onduan gau eta egun
|
|
|
Sarrera Diego Catalán. ...85, 45 57.37] OSERA AGIRREAZKUENAGAikuspegi kritiko batez burutua zegoena, berez hiritar talde berri batentzat, erakunde desberdinetan banaturik zegoen jende multzoen komuntasun lotu rak azpimarratzen zituen eta, beraz, diskurtso historiko berria asmatu; sub jektua, diskurtso berrian, euskaldunak ziren, hau da, Vasconiakoak, etni ikus pegi batetik euskaldunak, eta Aro Berriaren modernitateak
|
eskatzen
zuen hiritar status hatera jauzia egiteko, bidea eta ikerlana urratu zuen. lnperio berrien baitan herri nortasuna azpimarratu zuen. Vasconia, lurralde kontzep tua, berriz, hasi zen erabiltzen, horrek definitzen baitzuen euskaldun guztien batasun esparrua, ohizko besteak, dela Nafarroa, dela Bizkaia, gaindituz.
|
|
|
Edonola, zientzialariei ezin
|
eska
dakieke beren esparruko gaiez ikertzeaz eta euskararako bide berriak urratzeaz gain, hizkuntzalaritzaren esparru des berdinetan gertatzen diren aurrerapenen berri izan dezaten, haien jardueran kontuan hartu ahal izateko. Ezinbestekoa da hizkuntzalarien eta zientzialarien
|
|
|
batetik, zientzialarien beharrak ezagutu behar dituzte eta, bestetik, hizkuntzalaritzaren esparru desberdinetako datuak aztertuz lortzen dituzten ondorioak zientzialariei helarazten jakin behar dute emankorrak izango badira 12? Azpimarratu beharrekoa da hizkuntzaren erabilera kolokiala eta komuna ia konturatu gabe ikasten ditugula hiztunok, baina erabilera berezituek, aldiz, motibapen eta ikasketa kontzientea
|
eskatzen
dutela (ikus Gutiérrez Rodilla, 1998). Hizkuntzalaritza aplikatuaren esparruan sar daiteke terminologia, hizkuntza tekniko zientifikorako funtsezkoa dena.
|
|
|
Bestetik, izenburuak, zerrendak, irudien oinak eta terminoak beraiek izen sintagma konplexuak izan ohi dira. Izen sintagma horiek eratzeko hizkuntza komunaren gramatikan oinarritzen gara, jakina, baina ohikoak baino luzeagoak izateak horien egitura kontzienteki lantzea
|
eskatzen
digu20?
|
|
|
Zalbidek (1994) erabiltzen du termino hori.26 Ikus Zalbide (1994). 27 Elorduiren (1995) tesiari jarraiki gatzaizkio.499IGONE ZABALAAzkenik, estilo bakarrerako joera nabarmendu du Oñederrak (1992) fonologia mailan: euskaldun gehienek berdin ebakitzen dituzte esaldiak lagunarteko egoeretan eta ebakera zaindua
|
eskatzen
duten egoera formaletan. Ezaugarri honek bere isla du zalantzarik gabe euskara tekniko zientifiko mintzatuan, baina idatzian ere suma daitezke estilo bakarrerako joerak.Euskara Teknikoaz hitz egiten dugu askotan euskararen erabilera bakarra bailitzen, baina hamaika erabilera sartzen dira horren barman, bi ardatzen ara bera muga daitezkeenak:
|
|
|
Hiztegi Batua eta terminología berezituaren arteko harremana ere, gogo eta iturria dugu. Hizkera tekniko zientifikoaren barruan bereizi ditugun hiru hiztegi multzoren artean, lehenengo biak Hiztegi Batuaren eremuan daude zalantzarik gabe baina zientzia eta teknikaren esparru desberdinetako terminología berezituaren arloan ere erabilera komunean bezala jokatzea
|
eskatzen
al digu Hiztegi Batuak. Euskaltzaindiak Hiztegi Batuan kare-harri idatzi behar dela esan digunean edota:: bolkan hitza baztertu duenean hitz horien erabilera komunaz aritu da.
|
|
|
Sumendi hobetsi eta'' bol kan hitza baztertu duenean Euskaltzaindia noizbehinka laba jaurtikitzen duen mendi itxurako izakiari buruz aritu da; Geologian egon daitezkeen espezialitate erabileretarako ere balio al du erabaki horrek? Erabaki horrek
|
eskatzen
al digu bolkaniko eta bolkanismo bezalako eratorriak ere baztertzea. Bestetik, Euskaltzaindiak kapela hitza kapelu hitzaren aldean hobetsi du, baina hobespen hori hitz horretatik zabalkuntza semantikoaz lortzen ditugun terminoetarako ere balio al du?
|
|
|
Gure lana egin ahal izateko test batzuk prestatu genituen Bilboko Magisteritza Eskolako lehen mailako ikasleei egiteko. Idatziz agertzen diren hitzak eta sintagmen azentua jartzeko
|
eskatu
zitzaien ikasleei; erantzunetan curen ustez normalean egiten duten azentuera adierazi behar izan dute. Ikasleak denetara 86 izan dira, 37 euskaldun berriak, 27 euskaldun zahar bizkaitarrak eta 22 euskaldun zahar gipuzkoarrak; curen adinaren batez bestekoa 19 urtekoa izan da.
|
|
|
Dominique Garat hau ere, 1735ean Uztaritzen jaioa, norbait izana zen bere sasoian eta, bai Lapurdiko deputatu egon zelarik, Parisen, 1790ean, bai Uztaritzeko auzapez izendatu zutelarik herritarrek, bere azken urteetan, beti bere euskaltasuna erakutsi zuen, batetik, Parisen Euskal Herriko departa mendua
|
eskatuz
, bestetik Uztaritzen irakasle elebidunak hautatuz. Eta fun tsean, zioen Manex Goihenetxe historialariak, Lurraldetasuna eta hizkuntza nortasuna:
|
|
|
Iskribariak aipatzen ditu oraino zuzendaritzaren bizpalau xede berri, hala nola, Baionako jaun apezpikuari
|
eskatzeko
erabakia Jean Saint Pierre bezalako euskaltzale argitu batek Seminario Handiko apezgaiei euskara apur bat irakats diezaien, edo Jaun prefetari galdetzekoa Paristik eta behere horita rik osasun bila datozen mutiko eta neskato kanpotarrak bertze eskualde bate tara igorriak izan daitezen, zeren eta boz emaileen lerroa kanpotar izenez egu netik egunera betetzenago baita (sic).
|
|
|
Parise gain horietan mintzo omen dira, departamendu edo eskualde bakoitzari botere apur bat uzteaz, bere bizi pide bereziaren araberako erabakiak har ditzan. Horri darraikola, Biltzarraren burulehen ohiak galdatzen du ez ate laitekeen
|
eskatzen
, eta men turaz ardiesten ahal, gure Euskal Herriarentzat ere, bere kide berezi baterat baztertzeko urratsa.
|
|
|
Euskalzaleen Biltzarrak, Gure Herriak eta Eskualdunak, Darlan amiralari gutun bat bidali diote adierazteko garbiki zer nahi duten Frantziako euskaldunek: Ez ditzatela bederen Iparraldeko hiru probintziak elkarretarik bereiz
|
eskatzen
dute, eta herrialde hau bere gain uzte ko tipiegi balitz, 3 B deitu eskualdean, hots, Pays Basque, Béarn, Bigorre hiru aldeak billitzakeen elkargoan sar dadiela, baina bere begitarte berezia atxikiz.
|
|
|
Lehenago Italian egon zen garaian, 1848 urtera arte, itzulpen batzuk aginduak zeuzkan, beste batzuk gutunen bidez eskatuak, eta eginda zeudenak jasotzera etorri zen. Baina hutsuneak zeudenez bildutakoen artean, itzulpenak
|
eskatzera
etorri zen 1854an. Arraro samar egiten zaigu bidaia honetan ez zituela ukitu Korsika, Sardinia eta Sizilia uharteak eta Erromatik hegoalderako lurraldeak.
|
|
|
Lokailu izenpean jaso diren beste batzuek, ordea, lokailu delako testu mailako funtzio hori baizik ez dute gaur egun, jatorrizko funtzioa erraz susma daitekeen arreo: behintzat, adibidez, behin eta tzat prolatiboaz osaturik egon arreo, gaur egun bederen nekez erabil daiteke izenki predikatu gisa, prolatiboa
|
eskatzen
duen aditz batekin (jo, hartu, eduki...), behin hori ez baita tzat hartu ohi duten izen edo izenondoen kategoriakoa.
|
|
|
(E 1435,1914) (sic; ala moldiztegi hutsa, elgarrekin jarri beharra?). Joskura figurei dagokienez, errepikapenak eta elipsiak dira kazetariak gutiziatuenak. Elipsiek, hitz erdika irakurlearekin elkar aditzea
|
eskatzen
dute nak, prosaren zalointasuna daragite eta egilea erran edo esaeren eiteko plegu biribilak sortaraztera akulatzen. Estilo eliptikoari lotuak daude asindetona eta erretizentzia ere.Errepikapenak hitz berak errepikatuta nahiz sinonimoak esanahi bera rekin Hiriart Urrutik erruz darabiltza, baina ez oroitarazteko edo arreta era kartzeko bakarrik, ez eta ideia ala mezua bortizkiago iltzatzeko beti; errepi kapena pathos en adierazle da maiz, emozio eta ironiaren eragile.
|
|
2019
|
|
|
237 Hitzaurre hori ez dago jasota N. Ormaechearen idazlan guztien edizioan (cf. Iztueta 1991). zuzenketak izan arren, argitaratzaileak
|
eskatzen
zuen behin betiko kopia mekanografiatuaren hurbilekotzat jo daiteke.238 Bestalde R. M. Azkuek erabilitako RAEren eta N. Fernández Cuestaren hiztegien aleak gordetzen dira, oharrez josita.239
|
|
|
Esku artean zituzten baliabide eskasen erakusgarri, 1941eko urriko batzarrean JCVri P. Lhanderen Dictionnaire basque françaisen() ale oso bat lortzeko
|
eskatzea
erabaki zuten, azken faszikulua gerra zibilean argitaratu baitzen Frantzian (Lacombe 1938b; Euskaltzaindia 1956: 319).
|
|
|
Nola Elissalde gure adiskide jauna da orko bakarra, nik
|
eskatu
dut 4 toki merezi dutela bederen Iparraldecoek; eta oyetan lehena zu, jauna; baietz ere erran didate.
|
|
|
Gavel jaunarekin (erabakitzen badute izen au autatzea nik
|
eskatu
bezala) 4 dire, A. Lhande gai baldin badago. Orai zuk erran ontzat artzen duzun, eta berdin besteek; emengo batzarretara etortzeko.
|
|
|
" a abadejo" arteko hitzekin.232 Baina Akademia eta M. Conde Lópezen arteko kontratua zehazten hasi zirenean, argitaratzaileak hiztegiaren jatorrizko kopia mekanografiatu osoa
|
eskatu
zuen baldintza gisa. Orduan euskaltzainburuak aitortu zion behin betiko bertsiorik ez zutela, ezta amaiera epe zehatzik ere.233 Gordetzen diren Akademiaren 1936ko akta zirriborroen arabera (urtarril otsailetako batzarrak), lexikografian buru belarri zebiltzan artean.
|
|
|
Irailean bere aurkako errekisitoria argitaratu ondoren, auziari ihes egiteagatik epaituta omen zegoen. BPDko presidenteak zor zitzaion azalpena ahoz
|
eskatu
zionean Bilboko idazkariari, honek Akademiaren duintasunaren aurkakotzat jo zuen azalpenen bat ematea JCVk diru laguntzak etenda zituen bitartean. Akademiaren azaroko batzarrak babestu egin zuen N. Oleagaren jarrera.
|
|
|
L. Villasante Arantzazuko bibliotekan ari zen osatzen Euskera agerkariaren lehen aroko aurkibidea, eta laguntza
|
eskatu
zion A. M. Labayeni zenbait xehetasun argitzeko.908 Oñatiko santutegian giro bizia zegoen, basilika berria eraikitzeko lanetan ari zirelako.909 N. Echániz apaizak, frantziskotarren giro euskaltzale hori baliatuz, Aránzazu aldizkariaren 1952ko udaberriko zenbakian santutegian euskal idazleen biltzar bat antolatzea eskatu zuen:
|
|
|
...n ari zen osatzen Euskera agerkariaren lehen aroko aurkibidea, eta laguntza eskatu zion A. M. Labayeni zenbait xehetasun argitzeko.908 Oñatiko santutegian giro bizia zegoen, basilika berria eraikitzeko lanetan ari zirelako.909 N. Echániz apaizak, frantziskotarren giro euskaltzale hori baliatuz, Aránzazu aldizkariaren 1952ko udaberriko zenbakian santutegian euskal idazleen biltzar bat antolatzea
|
eskatu
zuen:
|
|
|
Berriak Frantziako prentsan ere oihartzuna izan zuen. Ondorioz, A. Martín Artajo Kanpo Arazoetako ministroak esplikazioak
|
eskatu
zizkien santutegiko agintariei eta Timeko kazetariari (Euzko Deya; Álvarez Gila 1992; Iztueta & Diaz 2007b: 294).
|
|
|
Berriz ere, ez dago batzarraren akta ofizialik, baina idazkariaren zirriborroa gordetzen da. Hain zuzen, N. Oleagak adierazi zuenez, Euskaltzaindiaren Bilboko laguntzaile batzuen eskaria jaso zuten.923 José Urrutia Bilbao (SI) Deustuko Unibertsitateko ikasketa prefektuaren aurkezpen gutun batekin zetorren eskaria.924 Gazte talde batek Akademiari egoitzako gelaren bat erabili ahal izatea
|
eskatzen
zion, euskararen eta euskal kantutegiaren inguruko bilerak egiteko.925 Eskaera bera A. Irigoyen, L. Torrontegui eta J. Peñak sinatzen zuten eta hiru puntu zituen:
|
|
|
Dena dela, Akademiaren idazkaritza eta diruzaintzan erabiltzen zen hilabete izenen terminologia nagusia hau zen: ...rila; Orrila= Maiatza; Bagila= Ekaina; Garagarrila= Uztaila; Dagonila= Abuztua; Iraila= Iraila; Urrila= Urria; Azila= Azaroa; Lotazila= Abendua. rroa gordetzen da.935 Hasteko, 1952ko ekainean urgazle izendatutako E. Erquiagaren esker oneko gutunaren berri eman zen.936 Horrekin lotuta," Academia Montiano" delakoaren idazki bat jaso zen, martxotik aurrera euskarazko eskolak emateko baimena
|
eskatzen
zuena, E. Erquiaga bera irakasle zela.937
|
|
|
Auzi ekonomikoekin jarraituta, 1951z geroztik etenda zegoen NFDren diru laguntza ere hizpide izan zuten. Bestalde," Jefatura Nacional de Estadística" ren Bizkaiko ordezkaritzak laguntza
|
eskatu
zion Euskaltzaindiari, Bizkaiko toponimia ofizialeko euskal izenen ortografia eta esanahia zehazten laguntzeko.938 Akademiaren idazkariak poz handiarekin erantzun zion eskariari, Espainiako Gobernuaren instituzio ofizialak aintzat hartzen zituelako hala euskara, nola Euskaltzaindia bera.939
|
|
|
Izendatu eta berehala, I. M. Echaide eta A. Irigaray GPDko presidentearekin bildu ziren, Akademiarentzat bulego egoki bat
|
eskatzeko
asmoarekin.948 J. M. Caballeroren euskararekiko asmoak harago joan ziren eta 1952ko abenduaren 13an aurkeztu zion" Seminario de Vascuence, Julio de Urquijo" delakoa sortzeko mozioa GPDko Educación, Deportes y Turismo sailari.949
|
|
|
Ikusi dugunez, 1952ko otsailean Salamancako Unibertsitatean sortutako" Manuel de Larramendi" katedrak ezinegona sortu zuen Gipuzkoan, konparazioz probintziako agintarien euskararekiko utzikeria agerian uzten zuelakoan. M. Ciriquiain GPDko idazkariak artikulu bat idatzi zuen Madrilgo prentsan, Gipuzkoak erositako J. Urquijoren biblioteka goratzeko ez ezik, horren inguruan goi mailako erakunde zientifiko bat ere
|
eskatzeko
:
|
|
|
Bestalde, ezaguna zen 1951az geroztik Nafarroan Institución Príncipe de Viana-ren bidez euskara eskola ofizialak ematen zirela. F. Tirapuren ikastaroek hainbeste arrakasta izan zuten, 1952ko urrian laguntzaile bat
|
eskatu
behar izan ziola NFDri (Jimeno Jurío 1996: 511).
|
|
|
Hain zuzen, SFVJUren araudia onartu eta ia sei hilabetera, 1953ko azaroaren 5ean, M. Sagardía diputatua buru zuen Educación, Deportes y Turismo sailak adabaki hutsa zirudien irizpena prestatu zuen. Ezin omen ziren zuzendaria hautatzeko araudiak
|
eskatzen
zituen oposizioak antolatu, prozesu osoak hastear zegoen 1953 ikasturtea baldintzatuko lukeelako. Konponbide gisa, José M.ª Urrutia elizgizona behin behineko zuzendari izendatzea proposatu zuten, probintzia funtzionario mailarik gabe.961 L. Michelenaz ezin esan zitekeena nabarmendu zuen irizpenak, Buen Pastor katedraleko kanonigoaz:
|
|
|
Gerra zibilak euskaltzainak sakabanatu eta Akademia zatitu egin zuen. Txilera destinatutako D. de Inzak (OFMCap) 1937ko irailean euskaltzainburuari idatzi zion gaztelaniaz (ohi zuenaren aurka) akademikoen berri
|
eskatzeko
:
|
|
|
Pérez de Ayala, laurok IdeE ren zina egin gabeak. P. Barojak Nafarroako Gobernu Zibiletik jaso zuen Salamancara joateko agindua eta familiak hura betetzea
|
eskatu
zion. Negu gorrian P. Gaudin adiskideak autoz eraman behar izan zuen Salamancaraino.
|
|
|
141 J. Urquijok ere Justizia ministroarengana jo zuen garai horretan, baina ez Akademiaz jarduteko, baizik eta, AEBko L. Spitzer ek
|
eskatuta
, frankistek atxilotutako Alberto Assa() Turkiako brigadista aurkitzen saiatzeko edota M. Pino Chico Gipuzkoako magistratuaren alde egiteko, E. Bilbaok abegi onez hartu zuena (KMK JU/ SAF AA: L. Spitzer en gutunak J. Urquijori, &, eta J. Urquijo eta E. Bilbaoren arteko gutunak,,,,, &, DP1720).
|
|
|
" Aquí varios me preguntan con el mismo interés sobre proyectos de la Academia; es una pena que no se vea más horizonte". 144 Handik urtebetera, Euskaltzaindia gerraondoko lehen batzarra egitear zegoela bazekien Nafarroako urgazleak. Hura gertatu baino sei egun lehenago, xehetasunak
|
eskatu
zizkion J. Urquijori. Baina ez hori bakarrik.
|
|
|
EIL SIEBen 1948ko eta 1954ko biltzarretan ere euskal atlas linguistikoaren beharra plazaratu zen. J. M. Barandiaranek A. Tovarri laguntza
|
eskatu
zion proiekturako, eta horrek 1954ko urtarrilean L. Michelenarengana zuzendu zuen.320 Hain zuzen, Salamancako Unibertsitateak antolatutako ICOS biltzarrean (1955eko udaberria) A. Tovar errektoreak adierazi zuenez, proiektua berrabiatzen saiatu ziren, baina elkarlan horrek ere ez zuen aurrera egin. Euskararen berezitasun genetikoak ezinezko egiten zuen alboko atlas erromanikoen eredua besterik gabe aplikatzea.
|
|
|
321 Atlasgintzak
|
eskatzen
dituen baliabide teknikoak, pertsonalak eta ekonomikoak hain handiak ziren, Euskaltzaindiak 1980ko hamarkadan baino ezin izan ziola ekin egitasmoari.
|
|
|
Radio Nacional de España-ko buru izan zen Burgosen. P. Sainz Rodríguez ministroak, 1938an hezkuntzako erreforman lankidetza
|
eskatu
zion latinaren irakaskuntzan. Gerraondoan, Enseñanza Técnica y Profesional eko zuzendari, Prensa y Propaganda ko idazkariorde edota Consejo de la Hispanidad eko zuzendaritzako kide izan zen (Saz 2003; Ramos Ruiz 2009; Escribano Hernández 2011; Alvaro Ocáriz 2012).
|
|
|
Horrek, noski, aginte politikoaren kontrola ere modu nabarmenagoan erakustea zekarren. Euskaltzainburuak maiatzaren 31n baimena
|
eskatu
zion JCVri, sarrera ekitaldia probintzia jauregian egin ahal izateko.358 JCVk bideratu zuen ekitaldia egin ahal izateko baimenaren eskea. Hezkuntza Nazionaleko ministerioaren" Subsecretaría de Educación Popular" delakoaren Bizkaiko delegatuak (B.
|
|
|
F. Krutwigek, beraz, kolaborazionismo salaketa gainetik kendu nahi zuen behin betiko. P. Lafitteri
|
eskatu
zion T. Monzonekin bilera bat presta zezala," Euskalherrian’albait handien izan daiteken kultur berphiztearen fomentatzekotz" (Andiazabal & al. 2006: 214).
|
|
|
Euskeldunek ere artu bearra dugu mundu berri ortan bizi leku. Baña bizi lekua nola ta nori ta zertako
|
eskatuko
, orduko ilak ba’gaude. Ilak aski dute, ustel lekutzat, lur azpia (Alderdi 1952).
|
|
|
Euskaltzaindiko idazkariak JCVri maiatzaren 17an baimena
|
eskatu
zion, sarrera ekitaldia hilaren 23an ospatzeko probintzia jauregiko JCVren aretoan.787 Bilboko prentsan berehala iragarri zen sarrera ekitaldia (La Gaceta del Norte). Maiatzaren 20ko JCVren batzarrean F. Echegaray, J. B. Merino, H. Bilbao eta E. Calle baino ez ziren bildu.
|
|
|
Ekitaldian zeuden agintari politikoek berehala hitzaldiaren testua
|
eskatu
zuten, euskara hura ongi ez ulertu arren, delitu zantzuak zeudelako entzundakoan, txalo zaparradak konfirmatzen zuen bezala. L. Villasanteren testigantzaren arabera, H. Bilbaok, Akademiaren sorreraren lekuko izandakoa diputatu tradizionalista gisa, adierazpen hau egin zuen uneren batean:
|
|
|
...lasante euskaltzain jaunaren sarrera ospatzeko, Bizkaiko Ekautaren jauregian, Jakintza Batzordearen gelan, Orrila onen ogetairuan egindako batzar nagosian aitatutako Euskaltzain barriari erantzunik Krutwig euskaltzainak irakur eban itzaldia dala ta, batzar orretara etorri ziren agintari batzuk naigabe ta aserrea erakutsi dabela, ta euren eritziz Euskaltzaindiak egoki deritxona erabagi bear leukela
|
eskatu
dabela. Zer erabagi leiteken ondo ebazteko aitaturiko itzaldia entzun ez ebean euskaltzainak ezagutu ta guztiok ondo aztertutea bear izango leitekela ta, ijeki bat Oleaga jaunak eskatu ta urrengo batzarrerako ekarri dagiala ebatzi da (Euskaltzaindia 1982:
|
|
|
Urrengo adierazo da, Villasante euskaltzain jaunaren sarrera ospatzeko, Bizkaiko Ekautaren jauregian, Jakintza Batzordearen gelan, Orrila onen ogetairuan egindako batzar nagosian aitatutako Euskaltzain barriari erantzunik Krutwig euskaltzainak irakur eban itzaldia dala ta, batzar orretara etorri ziren agintari batzuk naigabe ta aserrea erakutsi dabela, ta euren eritziz Euskaltzaindiak egoki deritxona erabagi bear leukela eskatu dabela. Zer erabagi leiteken ondo ebazteko aitaturiko itzaldia entzun ez ebean euskaltzainak ezagutu ta guztiok ondo aztertutea bear izango leitekela ta, ijeki bat Oleaga jaunak
|
eskatu
ta urrengo batzarrerako ekarri dagiala ebatzi da (Euskaltzaindia 1982: 24). 808
|
|
|
Bestalde, Durangoko alkateak P. P. Astarloaren jaiotzaren bigarren mendeurrena ospatzeko Akademiari
|
eskatutako
laguntzaren berri eman zen. Horretarako ekainean egingo zen ekitaldian J. Gorostiagak hitzaldia ematea erabaki zuten.
|
|
|
...batzarrean, erabaki zuten Akademiaren ordezkari J. Gorostiaga izendatzea eta hala jakinarazi zieten JCVri eta Durangoko Udalari ekainaren 6an.826 Egun bereko JCVren batzarrean, aktaren arabera, ez zuten Euskaltzaindiko ekitaldiaren arazoa aipatu, baina P. P. Astarloaren omenaldirako ordezkari F. Echegaray izendatzeaz gain, J. Gorostiaga euskaltzainak Durangon irakurri behar zuen hitzaldiaren kopia
|
eskatzea
erabaki zuten, edukia zentsuratu eta istilurik ez izateko.827 Ekainaren 25ean JCVko F. Echegarayk honako artikulu hau saritzea erabaki zuen: Bilboko J. Ortega Galindo institutu katedradunak Gasteizko Pensamiento Alavés egunkarian argitaratutako" Vida y obras de Pedro Pablo Astarloa" [sic]. 828 Artikuluan erregimen foraleko hizkuntza eztabaiden testuinguru politikoa azaltzeaz gain, Salamancako Unibertsitateko euskara katedra ustez orbangabea goratu zuen.829 Hala ere, A. Tovarrek ezin izan zuen Durangoko ekitaldian parte hartu eta azken gorabeheren informazioa bertatik bertara jaso.
|
|
|
Horregatik, buruordearen gutunak ia beti gaztelaniaz zeuden.1180 Dena dela, berak nahi zuen N. Oleagak ere laguntzaile bat kontratatzea Bilboko idazkaritzarako. Batzarrak arintzearren, I. M. Echaidek
|
eskatu
zion aurreko akten zirriborroak euskaltzainei postaz bidaltzeko beti.1181 Uste izatekoa da N. Oleagak ez zituela beti gogo onez hartu Donostiatik iristen zitzaizkion ohar eta agindu horiek, hamar urte oso zailetan R. M. Azkuerekin eskuz esku Akademiaren zuzendaritzaz arduratu ondoren.
|
|
|
1180 A. Irigarayk, adibidez, 1953ko irailean Bizkaiko karmeldarrei laguntza
|
eskatu
zien halako laguntzailea Donostian bilatzeko (Onaindia 1974: 17).
|
|
|
Lehenago J. Irigoyen eta E. Esparzarekin gertatu bezala, J. M. Seminario iraganeko oroipena zen, batez ere. Euskaltzainburuordeak laguntza
|
eskatu
zion literatura lehiaketa Iruñeko egunkarietan iragartzeko, eta Donostiako batzarretara gonbidatu zuen, baina Nafarroako kazetariak ez zuen inoiz gehiago parte hartu Akademiaren zereginetan.1189 Abertzaleekiko gutxieneko elkarlana ere ziurtatuta zegoen L. Michelena eta M. Lecuona euskaltzainen edota A. M. Labayen urgazlearen bidez. Hain zuzen, 1954ko azaroaren 24an N. Ormaechea Ameriketatik itzu... Egitasmo euskaltzale ofizialistekiko mesfidantza ez ezik, belaunaldi berrien joerekiko etena ere bistan zegoen ordurako (Iztueta 1991:
|
|
|
Hizkuntza sailaren kalkuluen arabera, artean, Euskal Herriko 700.000 euskal hiztunak 525.000 izatera igaro ziren, besteak beste, migrazioen ondorioz.1192 Atzerakada hori geldiarazteko neurriak Aljeriako kolpea jasotzear zen Frantziako egoera sozioekonomiko eta politikoari begira aldarrikatu ziren, Espainia frankistari eta, ondorioz, Euskaltzaindiari ez ikusiarena eginda (Larronde 2004b; 2004c). Erbestean zegoen giro etsigarriaren erakusgarri, J. M. Leizaola lehendakariordeak V. Amézagari EIL SIEBen biltzarrerako klasikoen euskal itzulpengintzaz komunikazioa
|
eskatu ondoren
, Uruguaiko jeltzaleak garaiko frustrazioa adierazi zion M. Irujori 1954ko urrian:
|
|
|
Gainera, A. Irigarayk
|
eskatu
bezala, iraganeko baldintza genealogiko zurrunak gainditu eta R. Lafonen gisako euskaltzainen egoera normaldu zen estatutu erregela berrietan:
|
|
|
1203 KMK: B. Echegarayren gutuna F. Arocenari, inguru ziren, baina ez zieten ekarpen berezirik
|
eskatzen
. A. Irigarayk proposatuta, 1954ko abenduan Pragako N. Tauer urgazle izendatu zuten (Euskaltzaindia 1982:
|
|
|
Juan Pablo Lojendio() diplomazialaria, Gobernu errepublikanoak kargugabetu ondoren, Gipuzkoako" Derecha Autónoma Vasca" ren burua izan zen.1208 José M.ª Lojendio euskaltzainordea, halaber, Euzko Nekazari Bazkuna(" Federación de Campesinos Vascos") sindikatuaren abokatu izan zen, eta anaiarekin bat egin zuen CEDAren ildoko alderdian. 1936ko hauteskunde orokorretako bigarren itzulian (ezkerraren arrakastari aurre egitearren) EAJ PNVren aldeko botoa
|
eskatzea
leporatu zieten karlistek eta falangistek. José M.ª beste anaia batzuekin Loiolako santutegian atxilotuta egon zen gerra zibilean, jeltzaleek milizianoen mendeku asmoetatik babesten zituztela.
|
|
|
GPDk SFVJU sortu ondoren, J. M. Caballero presidenteak I. M. Echaide eta A. Irigarayri agindu zien 1953an
|
eskatutako
3.000 pezetako diru laguntza baino handiagoa lortzen saiatuko zela Akademiarentzat. Halaber, gutxiegi irizten zion Gipuzkoako CAPek emandako 1.000 pezetakoari.
|
|
|
I. M. Echaidek jarduneko euskaltzainburu gisa bidalitako gutun ofizialetarako Akademiaren kautxuzko zigilu bat behar zuen. Abuztuaren 25ean T. Garicano Gipuzkoako gobernadore zibilari baimena
|
eskatu
zion zigilu ofiziala egiteko, Akademiaren izenaren bertsio frantsesaz zuhurki gabetua:
|
|
|
Gobernu Zibiletik irailaren 1ean zigiluaren diseinuaren bi kopia
|
eskatu
zizkioten eta berak irailaren 7an bidali zituen.1058 Baina administrazioaren isiltasuna erabatekoa zenez, GPDko presidentearengana jo zuen laguntza bila irailaren 25ean, eta diseinuaren beste kopia bat bidali zion.1059 J. M. Caballeroren gestioari esker, T. Garicanok biharamunean eman zion Akademiaren zigilua egiteko baimena euskaltzainburuordeari.1060 Horrela, Gráficas Valver1054 KMK: I. M. Echaideren gutuna J. Urizi,.
|
|
|
1953ko apirileko batzarrean, A. M. Labayen urgazleak Euskera berriz argitaratzeaz dosierra irakurri zuen, eta Pedro Axularren() jaiotzaren laugarren mendeurrena ospatzeko Gueroren (1643) berrargitalpena egiteko diru laguntzak
|
eskatzea
proposatu zuen. Euskera agerkariaren zenbaki berriaz, A. M. Labayenek martxoaren 7an N. Oleaga idazkariari idatzitako gutunean, hainbat xehetasun eman zizkion.
|
|
|
Euskaltzaindiaren gerraondoko historia nahasiaren erakusgarri, A. M. Labayenek prestatutako hilberrien zerrendan J. C. Guerra, G. Lacombe eta P. Zamarripa falta ziren. Akademiaren apirileko batzarraren ostean, A. M. Labayenek
|
eskatu
zion N. Oleagari, euskaltzainen zerrenda ez ezik, bizirik zeuden urgazle eta deduzkoena ere osatzeko, Euskera berriaren argitaratze lanak hasiak zirelako.1074 A. M. Labayenen berezko optimismoa gorabehera, frankismoaren instantzia ofizialekin harremanetan zeuden I. M. Echaide eta A. Irigarayk berehala atzeman zituzten agerkari ofiziala berriz argitaratzeko oztopoak. Hasteko, prestatutako hitzaurrea kentzea nahitaezko ikusten zuen euskaltzainburuordeak:
|
|
|
Bertan izandako L. Villasantek ere, izenik aipatu gabe, harrituta zegoela jarrera horrekin adierazi zion Bilboko idazkariari: " Eta gaiñera erriari dirua
|
eskatu
nai diogu. Zertarako eta nola, baiña, ezpaitugu ezer ere egiten?". 1078 Dena dela, maiatzean A. Irigarayk aldizkariaren baimena bideratzeko laguntza eskatu zion CSICen Madrilgo argitalpen zerbitzuan lanean ari zen J. M. Azaolari.
|
|
|
" Eta gaiñera erriari dirua eskatu nai diogu? Zertarako eta nola, baiña, ezpaitugu ezer ere egiten?". 1078 Dena dela, maiatzean A. Irigarayk aldizkariaren baimena bideratzeko laguntza
|
eskatu
zion CSICen Madrilgo argitalpen zerbitzuan lanean ari zen J. M. Azaolari. Horren arabera, aldizkaria CSICen izenean argitaratzeko asmoak huts egina zuen lehenago, eta RSVAPen laguntzarekin argitaratzeko aukera aztertzen ari ziren.1079
|
|
|
Izan ere, N. Oleaga idazkariak urriaren 15ean idatzi zion Informazio eta Turismoko ministerioaren Bizkaiko delegatuari Akademiaren agerkaria argitaratzeko baimen eskaera formala, baina artean ez zegoen erantzunik. Aldizka1092 Euzko Gogoako arduradunek sabindar tradizioko" ŕ" grafema maite arren, lankideei
|
eskatu
zieten horren ordez" rr" digrafoa erabiltzeko, Guatemalako inprimategian ez zutelako" ŕ" hori (Euzko Gogoa 1954c)
|
|
|
L. Michelenak bereziki, A. Oihenartez egindako hitzaldia argitaratzeaz gain, liburu iruzkinen bidez, euskaltzainburuordeak taxuz bete ezin zezakeen J. Urquijo zenaren zentsore lana egiten zuen.1097 Euskaltzain berria BRSVAPeko erredakzioaz arduratzen zen. I. M. Echaidek, esaterako, artikulu jakinen separatak euskaltzain guztiei bidaltzeko
|
eskatzen
zion, bereziki erbestekoei, gehien eskertzen zutenak zirelakoan.1098
|
|
|
Izan ere, 1952ko abenduan L. Dotres mailaz igo zutenetik, Felipe Ugarte Lambert() koronela zen Informazio eta Turismoko ministerioaren Gipuzkoako delegatu berria, lerro politiko berberari eutsi ziona (La Voz de España). ...Azaola bereziki saiatu zen kargu hori pertsona liberalago baten esku gera zedin, eta J. Aparicio Prensa ko zuzendari nagusiak berari eskaini zion postua, baina azkenean uko egin zion, agian zuzendari nagusiaren beldur zelako.1104 Nolanahi den, F. Ugartek telefonoz deitu zion A. Irigarayri, baina euskaltzainak ukatu egin zuen aleak banatzen ari zirenik eta adierazi zion baimena Bizkaiko delegazioan
|
eskatu
zutela. Biharamunean Gipuzkoako gobernu zibiletik deitu zieten telefonoz I. M. Echaide eta N. Oleagari.
|
|
|
Obe zala, alegia, arazo ori aztutzen lagatzea". 1112 Azkenean, bi irtenbide eman zizkioten arazoari. Alde batetik, Euskera liburu gisa argitaratzeko baimena
|
eskatu
zuten, aldizkari gisa baino errazago izango zelakoan. Bestetik, probintzia arteko eskumen gatazkaren arriskua saihestu, eta zuzenean Madrilera jo zuten.
|
|
|
Bestetik, probintzia arteko eskumen gatazkaren arriskua saihestu, eta zuzenean Madrilera jo zuten. José M.ª Lojendio euskaltzainorde izendatu berriak laguntza
|
eskatu
zion Luis M.ª Lojendio() anaiari, Madrilen" Jefe Técnico de la Oficina de Información Diplomática" zena 1946az geroztik eta, besteak beste, J. Artecherekin harreman ona zuena.1113 Bulego hori A. Martín Artajo Kanpo Arazoetako ministroak sortu zuen Mundu Gerra amaitu ondoren, diktadura frankista nazioartean legitimatzeko saioen artean. Espainia erregimen katoliko, antikomunista, baina ez totalitarioa zela frogatu nahi zuen sektore horri laguntza eskatzen ari zen Euskaltzaindia, falangismoaren intolerantzia nazionalistari ihes egitearren (cf.
|
|
|
José M.ª Lojendio euskaltzainorde izendatu berriak laguntza eskatu zion Luis M.ª Lojendio() anaiari, Madrilen" Jefe Técnico de la Oficina de Información Diplomática" zena 1946az geroztik eta, besteak beste, J. Artecherekin harreman ona zuena.1113 Bulego hori A. Martín Artajo Kanpo Arazoetako ministroak sortu zuen Mundu Gerra amaitu ondoren, diktadura frankista nazioartean legitimatzeko saioen artean. Espainia erregimen katoliko, antikomunista, baina ez totalitarioa zela frogatu nahi zuen sektore horri laguntza
|
eskatzen
ari zen Euskaltzaindia, falangismoaren intolerantzia nazionalistari ihes egitearren (cf. Lojendio Osborne 2009; Fernández Fernández Cuesta 2016).
|
|
|
L. M. Lojendiok Euskera agerkariaren zentsura espedientea arintzea
|
eskatu
zion F. Pérez Embid Información eko zuzendari nagusiari 1954ko azaroaren 30ean.1114 Florentino Pérez Embid() diktadura frankistako katoliko monarkikoen gizona zen Informazio eta Turismoko ministerioan. Hura bezalako Opus Dei ko intelektualak irekiago zeuden, falangista monolitikoki zentralistak baino, katolizismoak ezaugarritutako Espainiako pluraltasun kulturala onartzera, bereziki burgesia katalanistaren kasuan (cf.
|
|
|
A. Irigarayk, orobat, euskal literatura eta lexikografia sustatzeko lehiaketa bat antolatzea proposatu zuen. Batzarrak ontzat eman eta baldintzak zehaztea
|
eskatu
zion. Dena dela, aktan ez islatu arren, euskaltzain izengabe batek gogor egin omen zuen Nafarroako medikuaren proposamenen aurka.1118 Izan ere, Akademiak ia
|
|
|
1122 ABA EUS: ...baina Frantziako euskal literaturan" x" grafemak S. Aranaren" ts" digrafoa irudikatu ohi zuen. yen, A. Ibinagabeitia eta J. Miranderekin bildu zen Pirinio Behereetan, hiztegiaren egitasmoaz hitz egiteko, baina arrakasta gutxirekin.1123 Era berean, J. M. Barandiaranekin egon zen Saran, eta EI SEVen Eusko folklore bilduman agertzen ziren ipuinak liburu gisa argitaratzeko baimena
|
eskatu
zion, Euskaltzaindian prestatzen ari zen sariketaren bidetik (Barandiaran 2009: 829). 1124
|
|
|
L. Villasantek frantziskotarren euskal aldizkari baterako Euskaltzaindiaren laguntza
|
eskatu
zuen batzarrean (cf. Onaindia 1974:
|
|
|
J. Moulier, J. Diharce, baita J. Mirande" beldurgarria" ere, baina antologia ez zen gauzatu. J. M. Barandiarani ere
|
eskatu
zion ahozko literaturaz arduratzea eskola liburu baterako (Onaindia 1974: 32; Barandiaran 2009:
|
|
|
M. Lecuonak ere epaile lanak egin arren, literatura sailaren arduradun nagusi A. Irigaray eta L. Michelena agertzen ziren, SFVJUren Egan aldizkariarekin bezala, euskarazko prosa sustatu eta gaiak berritu nahi zituztelako. Euskaltzaindiaren izaera juridikoak kolokan jarraitzen zuenez, idazlanak RSVAPen San Telmo museoko egoitzara bidaltzeko
|
eskatzea
adostu zuten F. Arocenarekin, GPDren izena erabiltzeko baimen ofizialik ez zutelako.1130 Lehiaketarako iragarki bat prestatu zuten Gipuzkoako euskaltzainek 1953ko abenduan, batez ere Bilbo eta Donostiako egunkarietan ager zedin:
|
|
|
M. Azkuerekin bukatzen zen euskal literaturaren historia) idazlan egokirik jaso ez zutelako.1134 Nolanahi den, Ameriketatik ez zuten idazlanik aurkeztu Akademiaren lehiaketara. Jendeak
|
eskatuta
, Donostiako euskaltzainek berehala lehiaketaren baldintzei buruz azalpen luzeagoak eman behar izan zituzten: adibidez," dialecto central" a erabiltzea gomendatu zuten.1135 Uste baino idazlan gehiago jaso zituzten (hamaika nobela, bost ipuin bilduma eta bi biografia), baina J. Echaide, adibidez, hiru sailetara aurkeztu zen.1136 Besteak beste, Akademiaren Bilboko egoitzara joaten hasi zen Gabriel Aresti artean ezezagunak 1954ko udan gutunez eskatu zuen informazioa, baina bere idazlanek ez zuten lehiaketan tokirik, eta A. Irigoyenen bitartez Euzko Gogoara bidali zituen (Kortazar 2016). 1137
|
|
|
Jendeak eskatuta, Donostiako euskaltzainek berehala lehiaketaren baldintzei buruz azalpen luzeagoak eman behar izan zituzten: adibidez," dialecto central" a erabiltzea gomendatu zuten.1135 Uste baino idazlan gehiago jaso zituzten (hamaika nobela, bost ipuin bilduma eta bi biografia), baina J. Echaide, adibidez, hiru sailetara aurkeztu zen.1136 Besteak beste, Akademiaren Bilboko egoitzara joaten hasi zen Gabriel Aresti artean ezezagunak 1954ko udan gutunez
|
eskatu
zuen informazioa, baina bere idazlanek ez zuten lehiaketan tokirik, eta A. Irigoyenen bitartez Euzko Gogoara bidali zituen (Kortazar 2016). 1137
|
|
|
Gainera, 1949ko handitzearen eta izendapen gazteagoen ondorioz, 39 batzarretatik 23tan (%58, 97) lortu zuten 1920ko estatutuek ezarritako sei euskaltzainak biltzea. 1940ko hamarkadan batzarren %18, 36tan baino ez zuten estatutuek
|
eskatutako
baldintza hori bete. Gainera, urgazleak batzarretan sarriago parte hartzen hasi ziren.
|
|
|
Nolanahi den, ekainaren 9an E. Calle JCVko idazkariarekin bildu zen Bilbon. F. Krutwigen hitzaldiak eragindako egoeraren berri A. Tovarri emateaz gain, katedra bideratzeko Salamancako errektorearen laguntza
|
eskatu
zuen: gabea,[]).
|
|
|
Gutunaren berri J. M. Seminario eta J. Gorostiagari ematea
|
eskatu
zion idazkariari. Bere aldetik gutunaren kopia bana bidali zien A. Irigaray eta L. Villasanteri.839 Agian euskaltzainburuordearen jarrera zuhurraren ondorioz, ekainaren 27ko akta ofizialik ez egitea erabaki zuten, bestelako gertakarien zain.
|
|
|
Conde de Peñaflorida RSVAPen ohorezko buruaren azken eguneko hitzaldia bereziki esanguratsua izan zen. A. Iturmendi Justizia ministro karlistaren aurrean, Euskaltzaindiaren autoritatea baztertzeke, GPDri euskal filologiako mintegia sortzeko
|
eskatu
zion, hau izan zitekeelarik" Universidad Vasco Navarra" ren lehen urratsa.841
|
|
|
Nuevo Ateneo n egindako lanagatik zoriontzeaz gain, R. M. Azkueren Morfología vascaren ale bat Pauera bidaltzeko
|
eskatu
zion. Liburua I. M. Echaideren Donostiako bulegoan omen zegoen geldi, eta horrek errezeloren bat ematen zuen aditzera.
|
|
|
Altube 1959: 47). 851 Frantziatik itzuli ondoren, honela azaldu zion frantziskotarrak idazkariari S. Altuberen iritzia, azken finean Akademiari eta bereziki euskaltzainburuordeari jarrera erresistenteagoa
|
eskatuz
diktadura frankistaren aurrean:
|
|
|
S. Altubek artean harreman testimoniala zuen Akademiarekin. 1952ko abenduan bere Erderismos (1930) liburuaren ale bat Bilbotik J. Zaiteguiri bidaltzea
|
eskatu
zion idazkariari.853 Frantziskotarrari Pauen adierazi zionez, zurrunegi agertu zen liburu horretan euskal sintaxi kanonikoa deskribatzean (Villasante 1975: VIII).
|
|
|
L. Villasanteri hasitako bidean ez etsitzeko
|
eskatu
zion, euskararen etorkizuna ziurtatzeko bide bakarra zelakoan. Parisen bi hitzaldiak argitaratzeko asmoa agertzen zion.
|
|
|
1939ko irailean hil baino lehenago, R. M. Azkueri laguntza
|
eskatu
behar izan zion (Urrutia 2001). Maiatzaren 16an idatzi zion dokumentuak frogatzen du, J. B. Egusquizaren ustezko frankismoa baino areago, agintari errepresiogileek euskaltzainburua taldekotzat zutela, besteri berme politikoak ziurtatzeko gauza izan baitzen:
|
|
|
Era berean, Donostian bizi zenez, EI SEVekin harreman zuzena izan zuen. 1931ko otsailean, EI SEVeko J. Oruetak ordezkari bat
|
eskatu
zionean R. M. Azkueri, GPDk sortu behar zuen euskararen aldeko batzorderako, R.
|
|
|
Euskaltzaindiko diruzainaren ustez, muturreko purismoak euskararen atzerakadari konponbidea eman ordez, kaltea areagotu egiten zuen. Herri euskarari, erdararen eragina barne, idatzizkoan jaramon gehiago egitea
|
eskatu
zuen, irakurleak erakartzearren. S. Altubek azken berrogei urteetako euskalgintzari egindako kritika ez zen oharkabean igaro eta eraso gogorrak jaso zituen.
|
|
|
R. M. Azkuek
|
eskatuta
, 1935eko otsailean D. de Inzak dosier bat pres45 ABA EUS: D. de Inzaren dosierra Iruñeko elizbarrutiko euskararen egoeraz, Lana A. Campiónek ere sinatzen zuen. tatu zuen Iruñeko elizbarrutiaren politika linguistikoa deskribatzeko.
|
|
|
EI SEVen zuzenbide eta historiaren arloetan ez ezik, euskararen ardura nagusia ere izan zuen Euzkel Bazkunen Alkartasunan(" Federación de Acción Popular Euskerista"), eztabaidak eragin zizkiona J. M. Aguirre" Lizardi" bezalako jeltzaleekin. Errepublikan bi aldiz bildu zen Instrukzio Publikoaren ministroekin euskarazko hezkuntza ofiziala
|
eskatzeko
. 1932an Autonomia Estatutua idazteko ordezkari izendatu zuen Euskal Herriko udalen batzordeak.
|
|
|
G. Maidagan idazkariordeak euskaltzainburuari
|
eskatu
zion hitz egin zezala J. B. Egusquiza eta R. Olabide euskaltzain jeltzaleekin erabaki bat hartzeko.64 Berariaz ez adierazi arren, argi dago Euskaltzaindiaren EJ GE sortu berriarekiko harremanak bileraren gaietako bat izan behar zuela.
|
|
|
162). Gramatika normatiborik ezean, F. Krutwig lapurtera klasikoaren aditz forma erabilienak eta" h" z idatzitako lexikoa biltzen ari zen, L. Villasantek edota Nuevo Ateneo koek erabil zitzaten.695 F. Krutwigen kontrol nahiak ez zuen mugarik, eta artikuluak berari bidaltzea
|
eskatu
zion frantziskotarrari, Gernikan argitaratu baino lehenago zuzentzearren.696
|
|
|
Uste izatekoa da Gernikara F. Krutwigek berak bidali zuela. Era berean, akademiko hauei bidaltzea
|
eskatu
zion: S. Altube, R.
|
|
|
A. Tovarrek R. M. Azkueren Diccionario vasco español francés bere horretan berrargitaratzea
|
eskatu
zuen, euskaltzainburuaren lana jarraitzerik ez zegoelako, dizipulurik ezagatik (CE PV;; La Gaceta del Norte). JCVren aldetik ordezkari ugari bildu ziren aurkezpen mahaira:
|
|
|
CE PV; La Gaceta del Norte). JCVk erabateko lehentasuna eman zion ekitaldiaren argitalpenari, urtarrilaren 24an batzartu zenean.724 JCVk, halaber, laguntza
|
eskatu
zion N. Oleagari argitalpena biografia labur batez osatzeko. Liburuxka udarako prest egon zen, ohi ez bezalako azkartasunarekin, nahiz eta ordurako beste krisi batek egin zuen eztanda, gero ikusiko dugunez.725
|
|
|
Parisko erbesteratuak lapurterazaleen planteamenduen okerrak nabarmendu zituen, eta bide batez, gipuzkerazaleek Eganen agertutako idatzien alde agertu zen. Era berean, bera Bizkaikoa izateak ematen zion autoritate moralarekin, Gipuzkoako idazleei
|
eskatu
zien dialektalismoak ahal zen neurrian baztertzeko, euskaltzainburu zenak Gipuzkera osotua (1935b) egitasmoan adierazi zuen bezalaxe (Ibinagabeitia 1952c).
|
|
|
Beraz ez dugu ene ustez Euskal Universitate bat izateko presa aundirik; ikaskizun oro euskeraz emango diran Ikastetxe Nagusia beinik bein. Geiegi
|
eskatzea
litzake. Gauden era apalean[...]" programa minimo" batekin= Kristau Ikasbide, Histori deuna, Literatura errikoia:
|
|
|
Guretzat ere ori bera bedi eutsigarri. Geiegi
|
eskatzea
kaltegarri.
|
|
|
465 M. Lecuonak, EI SEVen izenean, eta R. M. Azkuek, Akademiarenean, sinatuta zuten N. Ormaechearen idazlanaren aldeko dosierra Errepublikan, diputazioen laguntza
|
eskatzeko
(EI SEV & Euskaltzaindia 1935).
|
|
|
Seguru asko, bahiketaren benetako arrazoia I. López Mendizábal editore erbesteratuaren egoerari egindako aipamen luzeak izan ziren. Horregatik, ediziorako baimena
|
eskatzea
erabaki zuen F. Unzurrunzaga editoreak. 1947ko apirilean ezezko borobila jaso zuten Madrilgo" Dirección General de Propaganda" tik.
|
|
|
Zarauzko argitaletxeak 1949ko abenduaren 27an zuzendu zion gutuna Akademiako idazkariari. M. Lecuonaren bitartez, Euskaltzaindiari Euskaldunak liburuaren aldeko dosierra eta baimen eskaeraren kudeaketa
|
eskatu
zizkion.473 Gutunean oinarrituta, M. Lecuonak 1950eko martxoan testuaren edukia zirriborratu zuen euskaltzainburuak bere egin zezan. Funtsean testu bera zen:
|