|
2000
|
|
|
Gertakizun odoltsu eta mingarrietatik astebetera, dena
|
esana
dagoen inpresioa du norberak, film errepikakorraren gainean aritzearen sentsazio aspergarri eta amorrugarria hedatzen da han eta hemen, gero eta sakonago. Baina dena ez da berdin, inorentzat, eta bereziki hildakoen familientzat; areago ia urte eta erdiko ETAren su etenak eta Lizarra Garaziko Adierazpenak sortu zuten prozesu politiko berriaren ondoren.
|
|
|
Dena
|
esana
dagoen irudipen horri aurre eginez, euskal aktore desberdinek eta herritarrok oro har, gertakizun eta jarrera bakoitzak dituzten eragin guztiak aztertu beharra dago, eta horren arabera epaitu eta jokatu. Atentatu honek 1998ko irailean hasitako prozesuan nola eragiten duen aztertu, abertzaleen arteko harremanean, herritarron elkarbizitzan, abertzaletasunean orobat, ezker abertzalean...
|
|
|
|
Esanda
daude, nire ustez, esan beharrekoak, potoloenak bai bederen, Espainiako gobernuak testu liburuen deskontu librea indarrean jartzeko uda aurretik hartu zuen erabakiari buruz. Laburbiltze aldera, bi multzo nagusitara ekar daitezke orain arte erabilitako argudio sendoenak:
|
|
|
Nik uste dut lau funtzio horiek ezin ditzazkeela poesiak bete, hizkuntzak bete, hizkuntzaren beraren kontrako borroka egin gabe. Hizkuntzak informazio mailan esan daitekeen guztia kodifikatuta dauka, baina bide kodifikatu horietatik ezin dugu esan lehendik
|
esanda
dagoena baino. Neurri horretan, hizkuntzari esanarazi behar zaio dezakeena eta ez dezakeena, eta nik hala ulertzen ditut Maria Zambranoren hitz horiek, eta horregatik gustatzen zaizkit hainbeste.
|
|
|
Gabriel Arestiren zenbait poema ikur bihurtu da denontzat, haren hizkuntza ereduak hurrengo belaunaldiak eta euskara bera markatu zituen, bere adimen kementsuak obra mugarri eta zabala utzi digu.
|
Esatea
dago, ahoberokerietan erortzeko arrisku handirik gabe, literaturari eskaini ziola bere bizia," Harri eta Herri" zela.
|
|
|
Izan ere, bazter guztietara zabaldu zen epaiketa bidegabe haren berria. Eta hanka sartzeko arriskurik batere gabe
|
esatea
zegoen gure aldizkariak baieztatzen zuena: " Nornaik ba daki zergatik gertatu den ori, zerk banatuarazi duan mundura Burgosen izena".
|
|
|
" Hizkuntzak informazio mailan esan daitekeen guztia kodifikatuta dauka, baina bide kodifikatu horietatik ezin dugu esan lehendik
|
esanda
dagoena baino. Hizkuntzari esanarazi behar zaio dezakeena eta ez dezakeena".
|
|
2001
|
|
|
Baina agian egoera on honen azpian dagoena gure ahuldadea besterik ez da, komunitate txikia izatearen ondorioa eta, beraz, guztion beharra izatearena. Hots, gehigarriak, irratsaioak, iritzi artikuluak eta gure produkzio, gero eta zabalago, hau osatzeko dugun beharra... eta ez
|
diotenaz
dagoen benetako interesa. Presentzia baino gehiago presentzia horrek sorrarazten duen eztabaida, debatea, baita interesgarriena.
|
|
2002
|
|
|
Proiektu honek ez zuen protesta larriegirik sortu, ez behintzat Leitzarango autobia egiterakoan izan zirenaren parekorik. Arazoak arazo, oro har autobidea ondo hartua izan zela
|
esatea
legoke, batik bat gidarien aldetik. Izan ere, ordura arte, Bilbo eta Donostia oso urrun zeuden.
|
|
|
Ñabardura bat. Iruñerriarekin konparatuta, ez dakit
|
esaterik
dagoen euskal komunitaterik ez dagoela. Neurketaren datuak hor daude, eta komunitate ahul eta sakabanatua izango da, baina komunitate hori egon badago.
|
|
|
Marmitakoa, baina, preziatua eta famatua, besteak beste, azken urteotako txapelketek egin dute. Garai bateko arrantzaleak marmitakoa jateaz aspertzen omen ziren eta, aukeran, izurdea ere estimatzen zutela
|
dioena
badago. Horrela kontatzen du behintzat Endaika arraun elkarteko lehendakariak.
|
|
2003
|
|
|
Badirudi Prestigek sortu duen hondamendiari buruz dena
|
esanda
dagoela. Hondoratu zenetik agian zutenetik hiru hilabete igaro dira eta kazetariek ondo dakite zein zaila den berri bat lehenengo orrian mantentzea.
|
|
|
«Euskaldunon Egunkaria»ren prozesuaren inguruan esan zitekeen guztia
|
esanda
dago dagoeneko eta ez dut nik, ahalegin handia eginda ere, datu berririk aportatuko. Alde positiboari begiratu nahiko nioke, baina:
|
|
|
Orain arte ETAk eta ezker abertzaleak hau iruzur bat dela esan dute. Ezertarako balio ez duela esatetik, eztabaidarako prest daudela
|
esatera
badago aldea, aurrerapauso bat da.
|
|
|
J. M. JUARISTI. Ertzaintza Eusko Legebiltzarraren
|
esanetara
dago.
|
|
2004
|
|
|
Emakumeak hasperen egin du. Isilik egon da pixka batez, buruan zerabilena esan ez
|
esan
balego bezala. Gero, bekain finak pixka bat jasorik, esan du:
|
|
|
Eramangaitza egiten zait. Nik ulertzen dut erakunde zenbait Madrilgo aginte ezberdinen
|
esanetara
egotea. Estatutu honekin horrela tokatzen da.
|
|
|
ETAk garbi esan du bidea nondik dagoen, zer gehiago esan lezake? Niretzako dena
|
esana
dago. Eskubideak errespetatu, eta hor agertzen direnak onartzea gauza normalak dira.
|
|
2005
|
|
|
Urtarrilaren lehenak besterik ez dira eta esan beharreko gehienak
|
esanak
daude. Jaurti dituzten hitzen zordun izan daitezela orain gure politikoak.
|
|
|
Kontakizuna ia osorik gizaseme batek neskatxa batekin duen elkarrizketaren bidez
|
esana
dago. Espainiako geltoki batean daude trenaren zain.
|
|
|
2003an atzerriko dantza ikastaroak eskaintzen hasi ziren. Ana Gallo elkarteko presidenteordeak dioenez," Bilboko jendeari erakutsi nahi
|
diogu
badaudela beste kultura batzuk". `Erakutsi' hitza ez du alferrik erabili Gallok, ikastarootan ikasitakoa ez baita Bizkairen egoitzako lau horma artean geratzen.
|
|
|
Herrialde pobreetako eta garabideko herrialdeetako erakunde sozial, politiko eta sindikal ugari ari dira mobilizatzen. Negoziazioa eta eztabaida MMEtik kanpo ateratzeko eskatzen dute, ezen, beren iritziz, multinazionalen interes komertzial korporatiboen
|
esanera
dago erakunde hori. Egokiago ikusten dute beste foro multilateral batzuk aprobetxatzea, hala nola Merkataritzari eta Garapenari buruzko Nazio Batuen Konferentzia (UNCTAD), Elikadurarako eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundea (FAO) eta Nazio Batuen Ingurumenerako Programa (NBIP/ UNEP).
|
|
2006
|
|
|
Lagun asko kezkatuta ikusten ditut gaurko egoera honekin. Denek
|
diote
badagoela zerbait, baina ez da ezer zehatzik ikusten. Inor ez da mugitzen...
|
|
|
Eta zer ikusten du? Bere hitzaurrean euskal ahaleginaren giltzarria euskararentzat arrotz den boterearen
|
esanetara
dagoen eta euskararentzat periferikoa den botere autonomikoa da; eta euskararen berreskurapenaren gune sortzailea eta bihotz eragilea (milaka pertsonez Miren tartean delarik eta berrogeita hamar urtez osatua), diru lege nagiaren konplemento. Baina ez diruak, ez legeak, ez urruntasunak ezin dute motibazio gramo bat ere sortu ahal.
|
|
|
Euskal Herrian konpainia handienek merkatua nolabait zurrupatu egiten dutela
|
dioenik
badago, ados al zaude?
|
|
|
Eta, batez ere, herritarren nahia errespetatu behar du, bai instituzioetan adierazitakoa, baita asteburu honetan Gasteizko kaleetan adierazitakoa ere. Hori ez egiteak enpresa elektrikoen
|
esanetara
egotea esan nahiko luke, eta beraz, bankuaren mende, honen benetako jabea.
|
|
2007
|
|
|
Kasu honetan zer pentsa emateko jartzen ditut, ez naiz sermoi zalea," aizu, ez bota zikinkeriak naturara!". Hori aspalditik
|
esanda
dago, ez dakienak edo kasurik egiten ez duenak, axola ez diolako da.
|
|
2008
|
|
|
Horregatik, ez bagaitu asperraldiak hilko beharrezkoa deritzot asperraldia hiltzeari. Hauteskundeak irabazteko ez dago berrikuntza ideologiko handirik proposatzerik dena
|
esanda
dago eta ez behin edo bi bider, milaka aldiz baino. Aldiz, posible da hitz berriak proposatzea eta gizarte honetan aspalditik indarrean edo ahulean dauden Narrazio Handiak zertxobait eguneratzea.
|
|
|
Pena ematen dit beste alderdietan eta bereziki EAJn instalatu den teknokrazia ikusteak. Pertsona hauek alderdien interesen eta aginduen
|
esanetara
daude. Urkulluk, Erkorekak edota Ortuzarrek kontsignen bidez agintzen dute, eta denek hitz berberak erabiltzen dituzte, ez dute berezko argudiorik ez alderdian ez udalgintzan.
|
|
|
" Diasporan bizi gara geure lurrean bertan ere".
|
Esanda
dago lehenago ere...
|
|
|
Hitzen konbinazio musikal perfektuaren bila 8.000 aldiz irakurtzen dut pasarte bakoitza. Batzuetan, esan nahi dudana ondo
|
esanda
dago, baina badago soinuan kriki kraka bat. Oker dagoen nota detektatzen dudanean, kendu egiten dut, bertan diodana garrantzitsua den arren.
|
|
2009
|
|
|
Eztabaida izan dut nire buruarekin, zilegi ote den liburu iruzkin baten hasieran" literaturan dena
|
esana
dago" topikotzarra jartzea. Mikel Antzaren Lehen bilduma 82 liburuko Amodiozko istorio bat ipuina irakurri bitartean etorri zitzaidan topikoa burura.
|
|
|
Eta alpinoa," pijoa"... Egia
|
esan
badaude halakoak, baina gaur egun denetarik ikusten da. Mendiko eskia neguan mendian ibiltzeko modu bat da.
|
|
|
Ez da ikuslearen atentzioa musikara eraman behar baizik eta musika irudiak osatzeko erabili. Delikatua da eta zuzendariaren
|
esanetara
egon behar da. (...) Gauzak ateratzen dira [zuzenean jotzeko] baina panorama nahiko saturatua dagoela dirudi.
|
|
2010
|
|
|
Kirola eta propaganda elkar helduta doaz antzinatik. Kirola ez dela politikarekin nahasi behar esaten du hala
|
esatea
dagokionak, jakitun izan arren baloia tresna eraginkorra dela herritarrekin konektatu, mezuak zabaldu eta nortasuna indartzeko.Josu Jon Imaz Petronor enpresako presidentea, Patxi Lopez Eusko Jaurlaritzako lehendakaria eta Fernando Garcia Macua Athletic taldeko presidentea irribarretsu ageri dira argazkian. Pasa den otsailaren 5ekoa da, Lakuaren eta zuri gorrien arteko akordioa sinatu zen egunekoa:
|
|
|
Capricornius. Gaur ere ez zaizu ezer gertatuko [horoskopo honen egilearekin berriro
|
diotsut
egon ezean].
|
|
|
Nire ustez, analisi hori ezker abertzaleak aspaldi egin zuen, baina inertzia eta ildo asko dago bere barnean: borroka armatuari balioa ematen diotenak eta horrenbeste balio ematen ez
|
diotenak
daude oraindik ere. Ikuspegi etikoa alde batera utzita, ikuspegi politiko hertsi batetik beti egon da eztabaida hori ezker abertzalean.
|
|
2011
|
|
|
Kantak egiten ari naizenean ez ditut erakusten, gustatu zaien jakiteko edo oniritziaren bila. Bai egin izan dut esaldi bat beste modu batera nola esaten den galdetu, edo hitz bat ondo
|
esana
dagoen... Baina idazleak gertu izatea beti izan da laguntza:
|
|
2012
|
|
|
Erosia izan zen eltzetzuak kontrabandistei abisatzen zien eurak non egongo ziren, eta horrenbestez, kontrabandistek bazekiten nondik ez zuten pasa behar". Dena den, Etxegaraik
|
dioenez
bazegoen erosia izan ondoren salatu zituenik ere, baina halere segituan jakiten omen zuten nor izan zen. Jendarme eta guarden kasuan, ez ziren asko eroskeria onartzen zutenak.
|
|
|
Ezin ahaztu benetako nagusiak edo botere faktikoak kapitalaren jabeak direla eta izugarrizko presioa egiten dietela instituzioei. Eta beharrezkoa izanez gero, Grezian eta Italian bezala, beren
|
esanetara
egongo diren gobernuak ezartzen saiatzen dira. Izan ere, Europako estatuak, naziotasunaren aldetik desberdinak izan arren, klase izaeraren aldetik denak dira burgesak," ezkerra" k gobernatzen dituenak barne.
|
|
|
74 urteko aitona, krisi gorrian elkartasunaren apologia eginda, maitalearekin elefanteak ehizatzera doanean dena
|
esanda
dago, ezta. Okerrena da PP, PSOE, eta gorteetako medio batzuk delituak tapatzen eta jarrera kondenagarriak isiltzen ari direla.
|
|
2014
|
|
|
Ondoren, aholkularitza eta material militarra helarazi dio Ukrainari. Duda izpirik bazegoen, Poloniako kanpo harremanetarako ministroari interbenitutako elkarrizketa batzuetan argi azaltzen zuen zer ari den egiten AEB Ukrainan eta nola Poloniari lan zikinaren parte handia egitea tokatu zaion AEBn
|
esanetara
dagoen basailu baten antzera.
|
|
2016
|
|
|
Horrez gain, 1999az geroztik egindako eskubide urraketak ez ditu kontuan hartuko lege honek, Espainiako justiziaren balizko ikerketekin topo egin dezakeelako. Estatuko botere nagusien borondatea kontuan hartuta, dena
|
esanda
dago. Hurrengo baterako utzi da.
|
|
2017
|
|
|
Horri esker, mobilizazioak azkar topatu zuen oihartzun mediatikoa, mobilizazio handia bilakatu arte. Mendebaldeak eta bere
|
esanetara
zegoen elite politiko ustelaren parte batek azkar ulertu zuten beraien aldeko estatu kolpe biguna emateko aukera bezala. Halere, gobernu ukrainarrak ez zuen aitzakiarik ematen plana gauzatzeko.
|
|
|
2014ko estatu kolpea eta gero, askatasun zibiletan Ukrainak izan duen gainbehera nabarmena da, horrela adierazi du Demokrazia eta Hauteskunde laguntzarako Nazioarteko Institutuak, europar hegemonia ideologikoa elikatzeko sortutako suediar gobernu arteko erakundeak; baina berdin dio, Ukraina dagoeneko zintzoa da filmeko bakeroen
|
esanetara
dagoelako, besteak beste Ukrainako ekialdeko sezesionisten aurkako bonbardaketak burutuz.
|
|
2018
|
|
|
Euskal ikasleak era askotan banatu daitezke,
|
esanda
dago, baina Eusko Jaurlaritzari ez zaio bururatu ikasle bakoitzaren egoera sozioekonomikoa jasotzea, eta horren araberako gertatzen ari den segregazioa eskola publikoan, ikastoletan eta erlijiosoetan aztertzea. Arraroa egiten zait, guztion datu fiskalak hor daudelako, Aldundien Ogasunetan.
|
|
2020
|
|
|
Xirinacsen diskurtsoak jendearen baitan bizirik irauten duela iruditzen zait. Hargatik esaten zuen jendeak gure hau' Irribarreen iraultza' ez hori lehenago ere
|
esana
baitago, baina' Tieten iraultza' dela.
|
|
|
Astean 60 ordu baino gehiago egiten dute lan, nahiz eta kontratuak (baldin badago) adierazi 40 behar dutela. Soldata 1.000 eurotik urrun dago, gau eta egun zainduaren
|
esanetara
daude, eta lantokian ez daukate intimitaterik. Zaindua hiltzen bada edo familiak langilearekin ez jarraitzea erabakitzen badu kalean geratzen dira langabezia eskubiderik gabe.
|
|
2021
|
|
|
Euskaldunon zalantza gehienak dira hizkuntza arautuaren ingurukoak, hau da, zer den txarto
|
esanda
dagoena eta zer den ondo esanda dagoena; euskara batuaren, estandarraren, hizkera jaso, dotore eta formalaren ingurukoak. Hizkuntzari buruzko galdera nagusietakoak horiek dira.
|
|
|
Euskaldunon zalantza gehienak dira hizkuntza arautuaren ingurukoak, hau da, zer den txarto esanda dagoena eta zer den ondo
|
esanda
dagoena; euskara batuaren, estandarraren, hizkera jaso, dotore eta formalaren ingurukoak. Hizkuntzari buruzko galdera nagusietakoak horiek dira.
|
|
2022
|
|
|
Gaskonian landubouc edo Nafarroa Beherean askotan boquelane ere erabiltzen zen. Nire ustez, Leon de Aranibar Uzdazubiko abadea eta Araitz aldeko beste agintari batzuk hasi ziren
|
esaten
bazegoela toki bat, aker larre bat, non sorginak biltzen ziren. Izen hori zabaltzen joan zen eta Logroñoz geroztik besterik ez da gehiago agertzen.
|