|
2004
|
|
|
Agiri itxurako irizpen eta txosten idatziak egin eta ekar daitezke; baina adituen eta lekukoen irizpen eta txosten izaera izango dute. Halaber, legeak, baztertu beharrean, beren beregi arautu ditu froga gauzatzeko tresna berriak,
|
esate
baterako, datuak, zenbakiak, eta kontuak jasotzeko egun oso zabalduta ez dauden euskarriak. Hortaz, froga gauzatzeko tresna berriak agiri frogen parekoak dira.
|
|
|
Hori dela eta, desegoki baino, bultzatzeko ikusten du legeak errealitate bera adierazteko esapide desberdinak erabiltzea, fenomeno hori hizkera arruntean nahiz juridikoan barneratu denean.
|
Esate
baterako, 1881eko Legeak, eta geroagoko jurisprudentziak eta doktrinak, inongo arazorik gabe, mende batez baino gehiagoz egin zuten bezala, lege honek eutsi egin dio «epaiketa» eta «protzak darabiltza, eta, beste batzuetan, «akzioa» edo «akzioak».
|
|
|
ñ) 1881eko otsailaren 3ko Errege Dekretuari berriro helduta, horrek jasotzen dituen erakundeak euren horretan itzuli dira, nahiz eta jakin egun beste ordezko batzuk dituztela. Hori gertatzen da,
|
esate
baterako, escribanía (eskribautza: §2 1813 art.), alguacil (alguazila:
|
|
|
Dagoeneko, munduan ez dira onartzen, justizia zibila berriztatzeko panazea gisa hartu eta osagai gutxi batzuetan oinarritzen diren eredu sinpleegiak, horiek funts juridiko ahulak baitituzte eta errealitatean huts egin baitute.
|
Esate
baterako, egun sumatu da ez dela aldaketa positiboa prozesuko egintzak besterik gabe bateratzea eta bateratze hori edozein motatako kasuei aplikatzea. Era berean, ez da gomendagarria, ezta eragingarria ere, justizia zibileko protagonisten zereginak funtsean eraldatzea.
|
|
|
Hori dela eta, desegoki baino, bultzatzeko ikusten du legeak errealitate bera adierazteko esapide desberdinak erabiltzea, fenomeno hori hizkera arruntean nahiz juridikoan barneratu denean.
|
Esate
baterako, 1881eko Legeak, eta geroagoko jurisprudentziak eta doktrinak, inongo arazorik gabe, mende batez baino gehiagoz egin zuten bezala, lege honek eutsi egin dio «epaiketa» eta «prozesu» terminoak sinonimo gisa erabiltzeari; eta, batzuetan, «uzia» edo «uziak» hitzak darabiltza, eta, beste batzuetan, «akzioa» edo «akzioak».
|
|
|
Legeak ahaleginak egin ditu, auzitegien eta idazkari judizialen jardun esparrua argitzeko, eta ahalegin horien ondorio dira, hain zuzen ere, aipatu neurriak. Bada, auzitegiek probidentziak, autoak eta epaiak ematen dituzte, eta idazkari judizialek garrantzi handiko eginkizun asko dituzte;
|
esate
baterako, fede emaile publiko eta judizial gisa duten eginkizuna ordeztuezina da, eta, gainera, eurok dira antolaketarako eginbideak erabili eta prozesua behar bezala antolatuta egoteaz arduratu behar direnak.
|
|
|
Alabaina, Konstituzio Auzitegiak bere garaian nabarmendutakoari segiz, nahitaezkoa da prozesuko konponbide zehatz bat bilatzea, errotikako deuseztasuna ezin denerako ofizioz adierazi, ezta errekurtso bidez salatu ere, deuseztasun hori zein akatsek eragin eta akats hori gertatu zeneko unea kontuanduteko aukerarik ez izatea edo errekur hartuta, betiere akats larria denean eta defentsarik eza eragiten duenean. Akatson artean daude,
|
esate
baterako, epaia eman aurreko ikustaldietan jartso egokiak jartzeko epaia ezagutzeko aukerarik ez izatea.
|
|
|
Naziotasunari buruzko espedientea bereziki arautu da, eta arau substantiboen osagarriak eman dira, lehenengoak oinarri hartuta; halakoak dira,
|
esate
baterako, aukerari eta emakume ezkonduaren naziotasunari buruzkoak.
|
|
2006
|
|
|
Edozein kasutan ere, ulergarritasunaren mesederako, batzuetan euskarazko testuak gaztelaniazkoak baino informazio gehiago ematen du.
|
Esate
baterako, zenbait kasutan, gaztelaniaz competencia hitza erabiltzen denean, adierazi nahi da epaileak auzi baten gaineko erabakia hartzeko duen aginpidea; kasu horietan, euskaraz ere eskumenaz hitz egiten da.
|
|
2007
|
|
|
Zinez, lanak gizartearen esparru guztiak ukitzen ditu.
|
Esate
baterako, euskal gizartean lana estu lotzen zaio euskarari, euskara gizarte komunikaziorako hizkuntza den heinean.
|
|
2008
|
|
|
Espainiaren kasuan, printzipio horiek Konstituzioaren interpretazio berria ekarri dute.
|
Esate
baterako, Espainiako Konstituzioak ez du elkarlehiaren printzipioa bereganatu, baina, Europar Batasunaren esparruan elkarlehia askea oinarrizkoa denez, Konstituzioan ezarri diren ekonomi ahalbide edo progresibitatearen printzipioak horren arabera ñabartu behar ditugu.
|
|
|
Jakina denez, lege organikoaren bitartez arautu behar dira oinarrizko eskubide eta askatasun publikoen garapena, autonomia estatutuak eta hauteskundea eraentza orokorra (EKren 81.1 art.). Tributuak ez direnez aipatzen artikulu horretan, horiek lege arrunten bidez arautu behar dira. Nolanahi den ere, EKren 81.1 art.ko klausula orokorrera bildutako lege organikoek zeharkako eragina izan dezakete tritubu alorrean(
|
esate
baterako, autonomia estatutuek tributuei buruzko aipamenak jaso ditzakete, baita Herri Ogasunaren kontrako delituak edo kontrabando delitua arautzen dituzten zigor legeek ere). Zernahi gisaz, lege organikoen artean kasu berezia da autonomia erkidegoak finantzatzearen inguruko legea (LOFCA deritzona), bertan arautzen baita Konstituzioak lurralde erkideko autonomia erkidegoei aintzatetsi dizkien finantza eskumenen egikaritza.
|
|
|
zergaren neurria zehaztea.
|
Esate
baterako, PFEZren zerga oinarria zergaldian lortu diren errenta edo sarrera garbiak direla jakinik, eta oinarria zenbatzeko erregela bereziak zeintzuk diren jakinda, erregela horiek kasu zehatzetan nola aplikatzen diren jakin behar da. Arazo horrek tributu sistema baten egitura bera baldintza dezake; oinarriak zehazteko sistema bat edo bestea aukeratzeak badu bere garrantzia, arauketa horren bidez tributu sistema edo zerga egitateak desitxuratu daitezkeelako (batez ere, zenbatespen objektiboarekin).
|
|
|
Alderantziz, tasa finkoaren kasuan, legeak diru zenbateko bat lotzen du dirua ez den magnitudean adierazten diren oinarriekin. Horixe da zerga berezietan erabili ohi den teknika(
|
esate
baterako, Alkoholen gaineko Zergan, alkohol hutseko litro bakoitzeko hainbat euro da karga tasa). Legeak berak aipatzen ditu tasa finkoak, portzentajeetatik edo ad valorem tasetatik bereiztu nahi dituenean.
|
|
|
Berandutza korrituak Administrazioak likidatu behar ditu. Kasu batzuetan, aurretiaz likidatzen ditu, hain zuzen ere, korrituak sortzeko epealdia Administrazioak dakienean(
|
esate
baterako, gerorapenetan); epealdiak iraupen zehaztugabea duenean, ostera, epealdi hori amaitu arte itxaron behar du Administrazioak (berbarako, errekurtsoagatik egintza eteten denean).
|
|
|
Horiek horrela, badirudi berandutza korrituak sortzen direla betearazpen aldia hastearekin batera. Betearazpen aldirako zorrak bere barruan izan ditzake berandutza korrituak(
|
esate
baterako, subjektuak bere egoera ezkutatu dionean Administrazioari, zorra osorik edo zati batez ordaindu gabe utzita). Administrazioa subjektuaren egoeraz konturatzen denean, likidazioak barneratu lituzke berandutza korrituak, zorra ordaindu behar zen unetik zenbatuta.
|
|
|
|
Esate
baterako, enpresarioek eta profesionalek hirugarrenekin urtean
|