|
2006
|
|
|
Ixiar Basterretxea (Etxebarria 2000, adibidez), Rosa Miren Pagola, eta Itziar Turrez (Gonzalez 1999, Molina 2001) irakasleen zuzendaritzapean soziolinguistika lanak burutu dira urteetan zehar. Azken urteetan beste ikerketa batzuetan, nahiz eta soziolinguistikari buruz propio egindako lanak ez izan, aldagai sozialak kontuan izan dituzte azter eremua mugatzeko orduan(
|
esate
baterako, Iribar eta Turrez 2001).
|
|
2007
|
|
|
Beste era batera esanda, oso pertsona gutxik dakite benetan zein hizkuntzatan hitz egiten duten eta, beraz, galdetzen bazaie normalean zein hizkuntzatan hitz egiten duten, eraiki dute iritzi bat eta erantzun bat, eta eraikitze prozesu horretan erabileraren errealitatearekin zer ikusirik ez duen hainbat aldagai sartzen da(
|
esate
baterako: iritziak, nahiak, usteak eta abar); hortaz, benetako erabileraren errealitatetik urruntzen gara.
|
|
|
" Kalean" erantsi diogu galderari bukaeran. Izan zitekeen, noski, eremu mugatuago batean,
|
esate
baterako, eskolan, enpresan, etxean... Eta, izatez, gero eta gehiago dira eremu mugatuagoetan egiten ari diren ikerketak metodo hau abiapuntu hartuta.
|
|
|
|
Esate
baterako, guraso batzuk topatzen baditugu haur batekin, adin talde ezberdinekoen kategorian kokatuko ditugu. Baina ez da gauza bera ama eta aitaren arteko elkarrizketa(" haurrak ez dira mintzakide" kategoria), edota ama eta haurraren arteko elkarrizketa(" haurrak mintzakide" kategoriakoa).
|
|
|
Udalerrietatik haratagoko portzentajeak (herrialdeetakoak edo Euskal Herri osokoak,
|
esate
baterako) kalkulatzeko, udalerri bakoitzeko portzentajeak udalerri horretako hiztun kopuruarekin biderkatu dira. Modu horretara estimatzen da udalerri batean zenbat egiten den euskaraz, zenbat gaztelaniaz edo frantsesez, eta zenbat beste erdararen batean.
|
|
|
3 Salbuespen batzuk badira,
|
esate
baterako, Pasaiari tamainaren arabera (17.003 hiztun) bi ibilbide dagozkion arren, hiru ibilbide neurtuko dira beste hainbeste gune daudelako.
|
|
|
Horrekin batera baditugu erakunde batzuk, bereziak direnak munduan, berbarako," alkarpoderosoa", hau da, andrazko batek eta gizoneko batek erabakitzen dutenean euretarik baten etxera ezkontzea, ezkondu orduko egiten dute alkarpoderosoa, euretarik bati zer edo zer jazotzen bazaio, besteak haren heriotzaren ondorik haren ondasunak erabili ahal izateko. Erakunde juridiko hori,
|
esate
baterako, galarazita dago Espainiako Zuzenbidean. Sistema bat ez da bestea baino hobea edo txarragoa.
|
|
2008
|
|
|
Lankidetzan oinarritutako beste tresna batzuk wikiak dira, goraxeago aipatu dudan Wikipedia
|
esate
baterako. Hauek erabiltzaileek edukiz elikatzen dituzten web gune batzuk dira.
|
|
|
Galestarrek egindakoa,
|
esate
baterako interesgarria da. Bangor Unibertsitateko ikertzaile talde bat galeserarako zuzentzaile ortografikoak, ahotsaren sintesirako softwarea eta beste tresna batzuk garatzen ibili da.
|
|
|
Euskaldunak bere hizkuntzaz idatzi gura duenean zalantza ugari aurkitzen ditu. Batetik, eskolak toki guztietan oraindik idazteko gaitasuna bermatzen ez duelako, edo bestetik, belaunaldi zaharragoek euskaraz ikasteko aukerarik izan ez dutelako, sarritan euskaldunak badaki esaten hitz bat baina ez daki nola idatzi behar den batuaz;
|
esate
baterako, ondoko hitzen artean zein da batuaz erabili behar dudana arbola adierazteko, zuhaitz?
|
|
|
sugatx? Bestetik, euskara estandarraren definizioa berri xamarra denez, lexikoaren estandarizazioa oraindik bukatzear dagoenez, eta batzuetan estandarizazioan aldaketan sortzen direnez(
|
esate
baterako, hasieran eritzi, eta iharduera hitzak erabili behar ziren; gaur egun iritzi eta jarduera) beste hainbat duda sortzen dira.
|
|
|
Noski, morfologia aberatsa duen euskara bezalako hizkuntza baterako kontsulta askoz erosoagoa da lematizazio automatikoa egiten bada, bestela atzizkiren bat duen hitz bat bilatzerakoan ez zen ezer aurkituko. Lematizazioa espainieraz ere lagungarria izaten da; hori ikus daiteke ondoko irudian,
|
esate
baterako, erabiltzaileak cupiéramos hitza aztertu nahi duela. Hitz hori ezin daiteke aurkitu paperezko hiztegi batean, adizki jokatu bat duelako, baina plugin ari esker programak caber aditzaren forma bat dela dakienez, erakutsiko dizkigu caber hitzaren euskarazko ordainak (kabitu, sartu...).
|
|
|
Euskarari dagokionez, ez gaude gainerako hizkuntzak baino askoz atzerago; ikerlari askok dihardute ahotsa ezagutzeko aplikazioetan lanean, eta halaxe erakusten dute alor honetako ikerlariek idatzitako hainbat eta hainbat artikuluk eta argitalpenek. Aurrerapauso handiak eman dira, dagoeneko, hizketa jarraituko teknologien garapenean; aipagarria da,
|
esate
baterako, Karmele Lopez de Ipiñak egindako tesia, euskarazko hizketa ezagutzeko sistema baten diseinua azaltzen duena (López de Ipiña, 2003).
|
|
|
Aurrerapauso handiak eman dira, dagoeneko, hizketa jarraituko teknologien garapenean; aipagarria da,
|
esate
baterako, Karmele Lopez de Ipiñak egindako tesia.
|
|
|
Hala ere, baliabide horiek erabiltzeak zailtasun batzuk sortzen ditu: alde batetik, orain arte, ikasleek erantzun beharreko ariketa tipologiak eta ariketa kopuruak denentzat berdinak izan dira, eta, bestetik, irakaslearentzat beste era bateko ezintasunak ere agerian geratzen dira,
|
esate
baterako oso zaila da ikasleari behar bezalako arreta eskaintzea eta lanak zorrotz eta egoki zuzentzea: nola zuzendu ikasleen lanak, nola identifikatu ikasle bakoitzaren hutsak eta buruhausteak, nola lagundu ikasleari ariketak burutzen ari den bitartean sortzen zaizkion zalantzak argitzen, nola ebaluatu edo nola diseinatu aurrerantzean egin beharreko lanak?
|
|
|
Tipologiez gainera bestelako baliabideak ere erabili dira jardueren diseinuan; jarduerak, maiz, audioz eta irudiz hornitu dira, ariketak hala eskatzen zuenean. Eduki horien egituraketa oso lotuta dago Ikastolen Elkartean garatu diren beste proiektuekin, Txanela Proiektuarekin
|
esate
baterako. Bestalde, edukiak sortzen eta zuzentzen ikastola askotako profesionalak aritu dira taldean lanean, eta horrek guztiak, jakina, proiektuari behar duen sendotasuna eta bermea ematen dio.
|
|
|
Itzulpen automatikoan, testu idatziekin egiten da lan eta, bereziki, testu informatizatuekin, hau da, euskarri informatiko batean gordeta dauden testu dokumentuekin,
|
esate
baterako, testu tratamenduko programekin sor edo edita daitezkeen dokumentuak. Automatikoa da informatika sistemek egiten dutelako, hau da, software egokia instalatuta daukaten ordenagailuek.
|
|
|
Lehen artikuluan Euskararen Erakunde Publikoaren (EEPa) 2004ko sorrera aipatzen da" Estatua, lurralde aginteak eta Ipar Euskal Herriko hautetsiak biltzen dituen Interes Publikoko Elkargo" moduan," euskararen aldeko hizkuntza politika baten definitzeko eta plantan jartzeko". Ondorengo urteetako bilakaeraren inguruko datuak ere eskaintzen dira,
|
esate
baterako, eredu elebiduna bultzatuz" euskararen eta euskarazko irakaskuntza" plangintza egiteko 2006 urtean hizkuntza politikaren proiektua onartzea, eta abian jartzea" Hiztun osoak helburu, haur eta gazteak lehentasun" lemarekin. EEPak horrelako epe motzean lehen eta bigarren mailako irakaskuntzan egin duen lana goraipatzekoa da, izan ere, gurasoentzat aukerakoa izanik ere, eskola mota guztietan ikasgelak ireki eta irakasleak kontratatu ditu.
|
|
|
Aztergaia nahiko berria da gure artean, baina ez bigarren mailakoa delako. Aldiz, oso baliagarria da euskararen errekuperazioa, normalizazioa eta naturaltasuna neurtzeko,
|
esate
baterako, hizkuntzaren presentzia —euskararena, gure kasuan— pribatua eta publikoa, eta behar pertsonalak eta sozialak lotzen dituelako. Era berean, elkarrekintza ofiziala eta soziala uztartzen ditu; presentzia normala —onartua eta naturala—, ala arraroa —ez onartua, arrotza eta klandestinoa, neurriren batean— den adierazten du, gure mendebaldeko gizarte garatuan aspaldidanik kontsumitzaileen eskubideak eztabaidatik kanpo gelditu diren garaian hain zuzen.
|
|
|
tipologia lortzeko 7 puntuko eskalak hainbat modutan bana daitezke,
|
esate
baterako, batez bestekoak erabiliz. Guk honako irizpideari jarraitu diogu:
|
|
|
1) 1 Fatoreak %38, 3 bariantza erakusten du. Hau da faktorerik garrantzitsuena, eta espainiarra eta espainiarra+ euskalduna ezaugarriak batera jasotzen ditu; 2) 2 Faktoreak, %27, 9 bariantza du, eta euskaldunaren adierazle da; 3) 3 Faktoreak %9, 7 bariantza du, bestelako moten adierazle da;
|
esate
baterako, europarra+ erkidego autonomikoa mota, eta euskalduna eta espainiarrarekin identifikazioa (bi hizkuntza eta kulturekin). Horrela, orain arteko emaitzekin erkatuz, egoera orokorra sinplifikatzen da, honako bi mota nagusitan laburbilduz:
|
|
|
• Emaitza horiek bereziak badira ere, orokorrean koherenteak dira orain arte egindako hainbat ikerketek erakutsitakoarekin,
|
esate
baterako, duela gutxi Baxok eta besteak (2006) argitaratu duten ikerketako emaitzekin. Baina horri buruz ez gara orain mintzatuko.
|
|
|
1) osagarrien arabera, H: IELaren eraikuntzan, identitate etniko globalaren ondoan —euskalduna, espainiarra, euskalduna espainiarra,... — hizkuntza eta kultura dimentsioak ere —euskalduna eta espainiarra— esanguratsuak izango dira; gure inguruan bestelako zenbait dimentsio ere garrantzizkoak izan daitezke, lurraldetasuna eta politikoa,
|
esate
baterako; 2) mailaren arabera, H: IELa taldearteko mailan kokatuko da, eta aipatutako osagarriak kategoria moduan jokatuko dute, inguruan talde etnolinguiskoak sortuz; 3) moten arabera, H:
|
|
|
Eta horiek, taldeak sortzen dituzte ia derrigorrez. Adibidez, kategoria etnikoa — modu zabalean edo konplexuan ulertuz— hainbat osagarrirekin eraikitzen da, eta kategoria etnolinguistikoa
|
esate
baterako, horietako bat da.
|
|
|
Bizkaierazko barietateak erabiltzen dituzten ziberkomunikabideak dira batez ere kostaldeko herrietako tokian tokiko irratietatik datozenak: Arrakala Irratia,
|
esate
baterako. Ahozko hizkeraren laburdurak eta fonetismoak erreproduzitzen saiatzen den eredu bat dugu.
|
|
|
Bizkaierazko barietateak erabiltzen dituzten ziberkomunikabideak dira batez ere kostaldeko herrietako tokian tokiko irratietatik datozenak: Arrakala Irratia,
|
esate
baterako. Ahozko hizkeraren laburdurak eta fonetismoak erreproduzitzen saiatzen den eredu bat dugu:
|
|
|
Dirulaguntzez sostengaturiko unibertsoa da.
|
Esate
baterako, Goiena.netek 2003an beren diru iturrien %52, 83 dirulaguntzetatik zetorren, komunikabideetan euskararen erabilera sustatzeko kontzeptuan. Diru hori Gipuzkoako Foru Aldunditik eta Eusko Jaurlaritzaren Kultura Sailetik etorri zitzaion (Larrañaga, 2005:
|
|
|
Lehenengo tokian Elcorreodigital.com (%12, 2) ageri da; ondoren Diariovasco.com (%4, 7) eta Marca.es (%4, 4). Prentsari loturik ez dagoen lehenbiziko web gunea EAEko unibertsitatearen —EHUren— orri instituzionala da, %3, 6 Beste batzuk, urte hauetan, %3 artean daude,
|
esate
baterako, BBK.es (%3, 1), Cajalaboral.es (%2, 2), Euskadi.net (%1, 8).
|
|
|
Beste arlo batzuetan, aldiz, anorexiko xamar ageri da programazioa.
|
Esate
baterako, helduentzako entretenimenduzko programazio irekian, edo berehalako informazioaren emanaldietan.
|
|
|
Eskariaren arazoak islatzen dituzten beste zenbait datu ere badaude ikerketa hauetan.
|
Esate
baterako, Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak egin duen ikerketan ikus daiteke euskal hedabideak kontsumitzen dituztenen artean ere islatzen dela euskararen hizkuntza erkidegoaren ahulezia (ikus 6 Grafikoa). Adibidez, Berria irakurtzen dutenen artean %46ak erantzun du errazago irakurtzen duela gaztelaniaz (HPS, 14).
|
|
|
Beren kontsumo ohituretan nabarmen islatzen da hori. Orain aztergai dugun eremuan,
|
esate
baterako, oso argi ikusten da lehen hizkuntza euskara dutenek askoz gehiago kontsumitzen dituztela euskal hedabideak. Fenomeno honek gaur egungo hizkuntza transmisio prozesuaren gora-beherak islatzen ditu.
|
|
|
2 Baina beste zenbait erantzunetan hizkuntzaren osagaia ere badagoHarkaitzZubiri, AlfredoRetortillo, XabierAierdi–EuskalHedabideakEuskalAutonomiErkidegoan ela susma genezake:
|
esate
baterako %40ak erantzun du gaztelaniazko egunkariak irakurtzeko ohitura duela eta %14ak, berriz, etxean gaztelaniazko egunkariak erosten dituztela. Erantzun hauetan egunkariekiko fideltasunak hain zuzen, garrantzia erabakiorra du.
|
|
|
3 Gainera, euskararen hizkuntza erkidegoaren ahulezia beste makina bat arlotan ere antzeman daiteke.
|
Esate
baterako, Ikerfel en azterketan zehar zenbait euskal hedabideren hizkera baloratzen denean (Ikerfel 63, 65, 238, 240 or.), itxuraz aztergai den afera ez da balorazioaren funtsa. Izan ere, erantzun horiek batik bat hizkuntzaren egoera gutxiagotua islatzen dute zeharka.
|
|
|
5 Joera kurbatik gora dauden puntuak lotuz sortzen den kurba (bat edo beste kendu egin litzateke, neurketaren datua okerra izan baitaiteke,
|
esate
baterako 45º ko lerroaren gainean dagoena —Usurbil—, izan ere bazterregi geratzen da eta ez da esanguratsua izango) ezagutza maila jakin batentzat espero daitekeen gehieneko erabilpentzat jo ahal dugu nahikoa sendotasunez. Horrela, gure herriko ezagutza jakinda, erabilpenaren goiko marraraino dugun tartea definitu ahal dugu, esate baterako benetako erabilpen portzentajea eta gehieneko portzentajearen arteko erlazioa eginez.
|
|
|
5 Joera kurbatik gora dauden puntuak lotuz sortzen den kurba (bat edo beste kendu egin litzateke, neurketaren datua okerra izan baitaiteke, esate baterako 45º ko lerroaren gainean dagoena —Usurbil—, izan ere bazterregi geratzen da eta ez da esanguratsua izango) ezagutza maila jakin batentzat espero daitekeen gehieneko erabilpentzat jo ahal dugu nahikoa sendotasunez. Horrela, gure herriko ezagutza jakinda, erabilpenaren goiko marraraino dugun tartea definitu ahal dugu,
|
esate
baterako benetako erabilpen portzentajea eta gehieneko portzentajearen arteko erlazioa eginez. Asetze tasa deitu ahal diogu indize horri.
|
|
|
Har dezagun horretarako erabilpena. Hau da, egikaritzen ditugun politikekin eta egiten ditugun inbertsioekin optimizatu nahi duguna erabilpena da, horrek euskararen presentzia soziala areagotu egiten duelako,
|
esate
baterako.
|
|
2009
|
|
|
Bazekien sektore hori ez zela erosoa eta, are gutxiago, aberasteko modukoa. Hor zegoen,
|
esate
baterako, Egunkariaren itxiera.
|
|
|
Beren garaian globalak izandako hizkuntzak ere hil ziren,
|
esate
baterako latina, segur aski lehenbiziko hizkuntza globala, kontuan hartuz bere unibertso kulturala eta markatzen zuen erritmoa. Berrikiago, baina, frantsesa eta ingelesa hartu ziren hizkuntza globaltzat bereziki, eta elkarren lehian jardun zuten globaltasunaren hizkuntza izateko.
|
|
|
240 hizkuntza egotea erabateko aldaketa da, eta hasi dira politika espezifikoak aplikatzen.
|
Esate
baterako, Bartzelonako metroan, ibili berri zaretenok denetik entzungo zenuten, adibidez iragarki guztiak zazpi edo zortzi hizkuntzatan, besteak beste arabiera, kurdua, etab. Zerbitzu publikoak hainbat hizkuntzatan ematen dira, eta udalerri katalan batzuek, adibidez, amazighta hizkuntza ofizial izendatu dute beren lurraldeetan.
|
|
|
gorago aipaturiko lanak hor ditugu eta, horrezaz gainera, badira hainbat lan euskararen kasuan.
|
Esate
baterako, Euskaltzaindiaren Euskararen liburu zuria11, Jimeno Juriorenak edota X. Erizerena12 Lan horiek guztiak oso baliagarriak dira hizkuntza baten historia soziala egiteko eredu metodologiko baten bila gabiltzalarik, baina berez ez dira aski. Haien eremua mugatua da eta lan arteko metodologia ez da bateratua edo sistematizatua eta historiaren zati bakar bati buruz ematen dute informazioa.
|
|
|
3 Elebakartasunaren aldeko diskurtsoa ere gaindituz goazela dirudi, ez baita hori diskurtsorik egokiena gaur egungo mundu globalerako. Arreta ematen du,
|
esate
baterako, EHEk aurten (2009an) Ondarroan antolaturiko hizkuntza eskubideen egunerako hautatutako lemak: Euskara, menpekotik lehentasunezkora [geurea da azpimarra].
|
|
|
Horretarako elkarrekin lehiatzen dute, ikuskizuneszenatoki bihurtuta, kultura globalaren agertoki gisara onar ditzaten, horrela sare mamitsuagoetara heltzeko itxaropenaz. Gogora ekar dezagun,
|
esate
baterako, Guggenheim en kultur hiria, rockaren nazioarteko jaialdiak eta automobil lasterketen eszenatokia. Bilboko Udalak eta Bizkaiko Foru aldundiak horretan diru mordoa inbertitzen dute, baina ia ez du ezertxo ere egiten hirian bizi diren euskaldun barreiatuak elkartu eta euskal hiztun herria trinkotze aldera.
|
|
|
bizitzarik gabeko auzoak, komunitate sarerik gabekoak, auzotik kanpo herritarren jarduera guztiak eremu jakin batzuetan biltzen dituzten hiriak (azalera handiak, kirol toki kontzentratuak...), geroz eta familia txikiagoez osatuak, sarritan isolatuta dauden pertsonak senide bakarrak direla, eta familian seme alaba eta gurasoak daudenean ere, lan eta bizi, milaka kilometroko distantzian egiten duten pertsonak izaten dira. Bakardadetik ihesi, hiritarrok askotan talde bitxietan biltzen dira psikologikoki bizirauteko (Star Trecken nazioarteko jarraitzaileen fundazioa,
|
esate
baterako), edozein aukera zirtzil egokia baita etsipenari itzuri egiteko. Azken finean, herririk ez bada, gutxienez leinu txikia eta horda egon daitezke hutsunea halako moduan ordezkatzeko.
|
|
|
EAEn, birika horiek ez daude landa-guneetan, baserri huts diren eskualdeak erabat erdaldunak baitira (Arabako lautada eta mendialdea, Enkarterriak). Aitzitik, kasu askotan, industrializazio handiko lekuetan (Goierrin,
|
esate
baterako) daude, Europako kultura kapitalista industrialaren erdian. Birika horiek euskal kultura herentziaren osagai askori eutsi diete, eta horrenbestez, aldez edo moldez, euskal modernotasun bat eraiki dute, Europa erdiko zenbait ingurutan egin dutenaren antzera.
|
|
|
Esan dugunez, globalizazioaren eskalan, lehenengo mailadian," erregionalizazioa" edo eskualde globalak sortzen dira. Eskualde globaletako hizkuntzak dira prozesu horren mesedea eskertu behar dutenak,
|
esate
baterako, arabiera, espainiera, frantsesa, hindia... Eta horra hor paradoxa:
|
|
|
Eskualde globaletako hizkuntzak dira prozesu horren mesedea eskertu behar dutenak,
|
esate
baterako, arabiera, espainiera, frantsesa, hindia... Eta horra hor paradoxa:
|
|
|
Blog ak jorratzen dituen gai ezberdinen aurkibidea da. Camille Fauque ren blogak,
|
esate
baterako, atal hauek ditu: Art Gallery, atazak, bi sarrera mesedez, BI 96.0 FM, diskopolis, hamaika galdera bizpahiru erantzun, Hego Amerika, hezkuntza, interakzio soziala hezkuntza testuinguruetan, men sana incorpore sano, mesanotxean, photo museum, psikolingüistika eta urteurrenak.
|
|
|
• 1970 hamarkadan, SIADECO erakundearen inguruan paradigmatikoak kontsideratu ziren ikerketa eta argitalpenetan, egileen artean ginen biok,
|
esate
baterako, Euskaltzaindiak argitaratutako Euskararen Liburu Zurian (1977) 1.
|
|
|
Euskararen eta Euskal Herriko historian badaude kontuan hartu beharreko zenbait ekimen garrantzitsu. Horietako asko oraindik behar bezala baloratzeko daude, eta beste batzuen inguruan hasiak dira lan horietan,
|
esate
baterako, Euskaltzaindian, Joseba Intxausti eta beste batzuen inguruan.
|
|
|
Burgesak eta aitona semeak, hitz batez, suedieraz mintzo ziren; eta herri xeheak, lakuetako nekazariak batez ere, suomieraz. (...) Hala ere, nahiz Finlandiako (edo Suomiko) hirietan suomiera oso galdua izan, egoera ez zen inoiz izan gure Bilbon edo Gasteizen bezain txarra,
|
esate
baterako" 15.
|
|
|
Sentsibilizaziolana informazio" berria" ematean oinarritu dugu askotan. Azken urteetan erabili ditugun bitartekoetan, hitzaldi zein ikastaroetan
|
esate
baterako, alderdi afektiboari arreta handiagoa jarri diogu." (Goikoetxea, 2009: 6 or.).
|
|
|
|
Esate
baterako, Arrasateko bikote honetan badirudi gizona izan zela" zaindari" rol hau hartu zuena. Horrela aipatzen du bere bikoteak elkarrizketan:
|
|
|
Beraien iritziz, garaia zen euskara planetan paradigma aldaketa bat egiteko, hots, euskara planen ardura Euskara Zerbitzuarena soilik izatetik organizazio guztiaren egitekoen artean kokatzeko. Zehar lerro moduan lan munduko organizazioetan landu diren gaiek egin duten ibilbideari erreparatuta,
|
esate
baterako, kalitateak edota berrikuntzak, antzerako zerbait bultzatu nahi zen hizkuntza arloan ere. Paradigma aldaketa horretarako aintzat hartu da, normalizazio bideak 30 urtetan utzi dizkigun erakutsiak, hainbat balorazio txostenetan bilduak.
|
|
|
Gauza askoren erantzukizuna norbanakoarengan uzten den garai hauetan(
|
esate
baterako zerga iruzurraren aurrean parte ematea eskatzen digute), auzo lanerako erabili nahi dugu guk lidergotza. Jakinik ere, euskararen sarbidea lan munduan eragozten duten faktore sozio estruktural boteretsuak badaudela, EraLanera bildu garenon eragin esparruan hizkuntza erantzukizuna partekatzeko prozesu bat bideratu nahiko genuke.
|
|
2010
|
|
|
Oso zaila da,
|
esate
baterako, erdarazko esamolde, makulu, hitz, eta esapide linguistikorik gabe gazte hizkeraren kutsua izanen duen zerbait ekoiztea. Leitzar gazteek, hizkerari gazte ukitu bat eman nahi badiote, ezinbestean gaztelaniara begiratu behar dute, eta handik baliabideak eskuratu.
|
|
|
Leitzako eta leitzarren eguneroko bizitzan Iruñeak pisu handia dauka,
|
esate
baterako. Nafarroako hiriburuan daude Leitzan eta leitzarrengan eragiten duten botere gune politikoak, administrazio zerbitzuak, ospitaleak, unibertsitate publikoa, merkataritza guneak, lantegi eta bestelako lan guneak.
|
|
|
Leitzatik Iruñera 50 km inguru daude errepidez, eta 20.000 inguru linguistikoki. Begietatik sartzen zaigun hizkuntza paisaiak islatzen du distantzia hori,
|
esate
baterako, baina hemendik harakoan badira bi munduen arteko distantzia ederki erakusten diguten bestelako detaile batzuk ere: umeen jarduna, adibidez.
|
|
|
Leitzatik Iruñera 50 km inguru daude errepidez, eta 20.000 inguru linguistikoki. Begietatik sartzen zaigun hizkuntza paisaiak islatzen du distantzia hori,
|
esate
baterako, baina hemendik harakoan badira bi munduen arteko distantzia ederki erakusten diguten bestelako detaile batzuk ere: umeen jarduna, adibidez. gaitu ondorio horretara.
|
|
|
Normala da, bestalde, kezka hori izatea. Gure umeak Iruñerrian ikusten ditugunean,
|
esate
baterako, hangoekin komunikatzeko mugatuta sumatzen ditugu, eta gurasoari ez zaio gustatzen bere haurrarengan inolako ezintasunik sumatzea. Beste aldera ere ikus genezake, jakina; alegia, hangoa da gurearekin ezin dena komunikatu, edo gutxienez egoera simetrikoa da, eta bi aldeek dute ezintasuna.
|
|
|
Baina egoera jakin batzuetan beste zerbait behar dela edo beste erregistro batzuk egokiagoak direla iruditzen zaie, bestela ezin uler liteke hizkuntza jarduna" markatzeko" hainbestetan egiten den ahalegin hori. Izan ere, ETBko kamaren aurrean egindakoa adibide bat besterik ez da, baina ahalegin bera egiten da beste zenbait egoeratan,
|
esate
baterako hiztunaren solaskidea kanpotarra denean edo, agian, pertsona ikasia edo ustez ilustratua denean.
|
|
|
Badakite, ordea, erregistroak praktikan bereizten, eta egin egiten dute.
|
Esate
baterako, beren jolasetan. Behin baino gehiagotan ikusi dugu haien joko sinbolikoetan, konparaziora, batuari heltzen diotela.
|
|
|
Erregistro hori ezagutzen dute, eta beren jolasetako egoera informaletan, egoera jakin batzuk irudikatzen edo antzezten ari direnean, erabili egiten dute. Irakasle papera antzezten ari direnean,
|
esate
baterako, baina baita gurasoaren papera irudikatzen ari direnean ere. Guk dakigula, eta ikusi dugunaren arabera, haur horien gurasoek ez diete haurrei batuaz egiten.
|
|
|
Alde handia dago bi kopuruen artean, baina ikerlari askok uste dute askoz gehiago direla ingelesa ikasi dutenak, hizkuntza horren jatorrizko hiztunak baino.
|
Esate
baterako, Crystal ek (2003) 1/ 3 ratioa (jatorrizko hiztuna ez jatorrizkoa) proposatzen du.
|
|
|
Ingelesaren erabilera zabaltzen ari da mundu osoan.
|
Esate
baterako, Yu k (2008) aipatzen du orain ingelesez irakatsi behar direla Txinako unibertsitateko ikastaroen %5etik %10era bitarte. Europan, Goi Mailako Hezkuntzaren Europako Esparruan, helburu garrantzitsua da ikasleen eta irakasleen mugikortasuna bultzatzea, eta horretarako nahitaezkoa da ingelesa menderatzea.
|
|
|
Zenbait irakaslek erraztasunak ematen dituzte eta ikasleek aukera dute euskaraz edo gaztelaniaz lanak idazteko edo azterketak egiteko.
|
Esate
baterako" Language planning: social and educational perspectives" Gizarte Hezkuntzako ikasgaian, eleaniztasunean eta modalitate anitzean oinarritzen den fokapena erabiltzen da.
|
|
|
UNESCOk ez ditu betidanik hizkuntza guztiak ukiezinezko ondare bezala onartu.
|
Esate
baterako, erakundeak zein hizkuntzatan mintzatu behar zuen erabakitzerakoan, ez du beti irizpide bera erabili. Horren lekuko interesgarria da UNESCOren Korreoa aldizkariaren bilakaera ikustea.
|
|
|
1) unibertsaltasuna eta berezitasuna azpimarratzea, 2) muga gabeko eta ondo mugatutako harremanak zabaltzea, 3) estatuen boterea gutxiagotzea eta handitzea, 4) maila guztien artekotasuna sakontzea eta mugatzea, 5) homogeneotasuna indartzeko eta berezitasuna bilatzeko prozesuak, 6) mota guztietako aniztasuna garatzea (hizkuntzekikoa barne) eta bereziki bakarra dena gordetzea, 7) migrazio masiboak eta norabide guztietakoak (ez soilik garatze bidean dauden herrietatik aberatsetara) handitzea eta bertakotasunak mantentzea, 8) egoera asimetrikotan gertatzen diren harremanetan estatusa erlatiboa aipatzea eta botere erlatiboa ezkutatzea, 9) kontsumitzaile eta aurrezle izatea, 10) globalki pentsatzea eta lokalki ekitea, eta alderantziz, lokalki pentsatzea eta globalki ekitea, eta abar. Hala ere, gaur egun badira baita joera argiagoak eta ez hain kontrajarriak ere,
|
esate
baterako, itxuraz behintzat, pribatizazioa eta indibidualizazioa. Aurkeztutako bi komunikazioetan, hizkuntzekiko ere aplikagarriak diren horrelako ideia asko erabili dira, esplizituki edo inplizituki.
|
|
|
Horietatik batzuk artikulu honetan ere aipatu ditugu, adibidez," globalizazioak" zer suposatzen duen, edo" berrikuntza" bultzatzea eta erabiltzea azpimarratu beharra. Baina beste batzuk ez ditugu aipatu,
|
esate
baterako," euskararen balio erantsia"," bezeroaren edo hartzailearen garrantzia", eta abar. Pentsatzen dut artikulu horretan esaten direnak baliagarriak direla baita ere honetan ikusten direnak osatzeko; agian alderantziz ere bai.
|
|
|
5) Euskal kasu ikerketan garrantzitsuak dira zenbait faktoreren eragina.
|
Esate
baterako," adina" aldagaiak hiru hizkuntzak nola ikasten diren adierazterakoan bere lekua du," hizkuntzen artekotasun linguistikoa" (‘cross linguistic effects’) kontuan hartzen bada. Eragin horiek positiboak dira, adibidez, elebiduntasunak errazten duelako 3H ikastea, edozein dela ere hizkuntzen arteko distantziak, edo kognizioan, edo soziokulturalki, eta abar.
|
|
|
3) Zenbait berrikuntza jaso ondoren, galdera berriak irekitzeko beharra ere sortu zaigu, kapitulu horietan guztietan. Horietako batzuk J. Cenozek berak aipatu ditu,
|
esate
baterako, ekologiaren ikuspegia erabiltzearen premia. Horiekin batera, alabaina, beste batzuk gure baitan sortu dira.
|
|
|
Nik gai hori eztabaidagarri jarriko nuke, gehiago aztertzea beharrezkoa ikusten baitut.
|
Esate
baterako ‘majority language’ eta ‘dominant language’ kontzeptu biak ez dira gauza bera, liburuan esaten den bezala; ez dute berdin funtzionatzen, eta bi terminoak, edo teknizismoak, ondo bereizi lirateke. Beste adibidea ‘multilingualism’, ‘plurilingualism’, terminoekin gertatzen da; bi terminook birdefinitzea merezi du etengabe erabiltzen diren teknizismoak direlako.
|
|
|
3) Euskararen erabilera nola bultzatu daitekeen eskola barruan eta eskolatik kanpo ere planteatzen da, orain arteko ikerketen emaitzen arabera zer dakigun zehaztuz, eta, baita, oraindik ikertu beharrean daudenak ere azaleratzen,
|
esate
baterako, komunikazio modu berriak (texting, chatting, emailing,...) aztergai bezala kontsideratuz. 4) Immigrazioa dela-eta, etorkinen integrazioa nola egin daitekeen aztertzen da, bai hezkuntzan, eta baita euskal gizartean ere, ghettizazioa saihestu nahian, baita euskararen aldeko jarrerak eta aukerak bultzatzeko ere.
|
|
|
Euskal kasua munduko beste egoeretarako interesgarri eta eredugarri da zenbait arlotan,
|
esate
baterako, hezkuntza elebiduna eta eleaniztunaren inguruko gaietan, hizkuntzen jabekuntzan, hizkuntza politika gutxiengoen hizkuntzatan aplikatzeari dagokionean. gehiengoaren hizkuntzaren hiztunak baino, beste zenbait gutxiengoren kasutan ohikoa denetik aldenduz.
|
|
|
5) Horrela, euskal kasua munduko beste egoeretarako interesgarri eta eredugarri da zenbait arlotan,
|
esate
baterako, hezkuntza elebiduna eta eleaniztunaren inguruko gaietan, hizkuntzen jabekuntzan, hizkuntzapolitika gutxiengoen hizkuntzatan aplikatzeari dagokionean, eta abar.
|
|
|
Arazoak arazo, hilzorian dauden hizkuntzen egoerarekin ez du zerikusirik euskarak, oraindik ere indarberritzen jarraitu behar handia duen arren. kontuak bestelakoak izan dira, ordea, azken ia hogeita hamar urteotan. zorionez, gaur egun, euskararen bizi indarraren adierazleak ez datoz bat hilzorian dauden hizkuntzenekin, ezta gutxiagorik ere.
|
esate
baterako, munduan ezagutzen diren lege babes gorenetakoa du euskarak euskal autonomia erkidegoan —biztanleria gehien duen euskararen lurraldean—, nahiz eta arrunt apalagoa duen nafarroan, eta hutsala gaurdaino iparraldean. halaber, euskararen ezagutzaren adierazleak arrunt hazi dira urteotan, eta erabilerarenak ere hazi dira, guztiok dakigunez. orobat, estimu handitan dute herritarrek e... arazoak arazo, hilzorian dauden hizkuntzen egoerarekin ez du zerikusirik euskarak, oraindik ere indarberritzen jarraitu behar handia duen arren.
|
|
|
2001ean euskaldunen kopurua %50etik gorakoa zuten eskualde guztiek osatzen dute, eta ziur asko ipar durangaldea gehituko zaie. eskualde horietan, premiazkoa da euskararen nagusitasunari dagokion estatu legedi bat: errepara diezaiogun,
|
esate
baterako, eskualde horietako funtzionarioei, oro har ez baitute euskara jakiteko betebeharrik. bigarren taldea euskaldunen presentzia handia (%30) duten eskualdeek osatuko lukete. eremu horietan euskara hiltzen ari zen, eta belaunaldi bakar batean da berreskuratzeko bidean (donostiako ibarra, bilbo handiko iparraldeko eskualdeak, arabako iparraldea, burunda eta nafarroako mendialdearen erdialdea)... Soziolinguistikak mende erdi baino ez du. eta hizkuntzen berreskurapeneta normalizazio prozesuek, are gutxiago. ez dut uste gehiegizkoa denik esatea arlo horretan diharduten guztiek hura eraikitzen laguntzen ari direla, gehiago edo gutxiago. guztiek egiten dugula zientzia, batzuetan akatsak eginez eta besteetan asmatuz. eta argi dago aurretik joateak eta erreferentzia puntu gehiegi ez izateak ez duela asko laguntzen. baina denborak arrazoia ematen digu, emeki emeki. hortxe dago gure lurraldeetako gazteria, gero eta eleaniztunagoa dena. egia da rlS aro mesianikoan sartzetik urrun dagoela (Joshua Fishmanen esapide egokia hizpide hartuta). baina haiengatik bada ere, gure etorkizunagatik, aurrera egin dugu. badakigu halakorik ez egiteak nora eramango gintuzkeen.z aipuaK
|
|
|
Barnekoa horrela berbalizatu dute partaideek: " un sentimiento"," el calorcito que tiene el euskera"," algo interno"," que lo hagas tuyo"," orgullo"," raiz cultural"," desde lo más hondo, osea que sea algo que salga, no impuesto". barnekoak gizakia egintzara bideratzen du (euskara ikastera edo erabiltzera,
|
esate
baterako)," nahi duelako"," irteten zaiolako".
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, euskararen egoera asko aldatzen da eremu batetik bestera. EAEn,
|
esate
baterako, irakaskuntzak egoera normalizatua du lanmunduak duenaren aldean. Baina aipatutako gainontzeko esparruetan zein egoeratan aurkitzen da euskara?
|
|
|
Alde batetik, honek betetzen duelako gazteen aisialdiko denbora gehiena. Bestalde, duela urte gutxi euskal gazteentzat erreferente ziren batzuk, abertzaletasuna eta, oro har, politikaren mundua adibidez, poliki poliki desagertzen joan direlako, beste batzuen mesedetan, musika, kirola, bideojokoak edo telebistako pertsonaien mesedetan,
|
esate
baterako; 3) Arrasateko Arizmendi ikastolako gazteengana jo dut eta gaiaren inguruan horiek dituzten iritziak bildu ditut.
|
|
|
Haurtzaroan oinarrizkoa zuen munduaren mugak hautsi egingo ditu eta bere bizitza gero eta esparru berri gehiagotara zabalduko du: aisia, lagunartea, politika, kalea, festak, gaua edo lan mundua,
|
esate
baterako. Eta hauen bidez joango da gaztea gizarteko kultura bereganatu eta bere identitate soziala garatzen.
|
|
|
helduek araua ordezkatzen duten neurrian, horien aurkako joera adieraziko dute gehienetan, arauak hauste horretan gazte izaera azaltzeko funtsezko bidea dute eta. Dena dela, horrekin batera nagusiek gizarte botere eta prestigioa bereganatzen duten neurrian, eredu eta ispilu bilakatzen dira neska eta mutil gazteentzako5 Ez da kasualitatea nerabeen geletako ormak edo eskoletako karpetak irudiz beteta egotea,
|
esate
baterako. Musikan, telebistan, kirolean, politikan edo beste edozein gizarte taldetan topatuko dituzten eta eredu sentituko dituztenen irudiz beteta hain zuzen ere.
|
|
|
Gaur egun ezagutza inoiz baino hedatuago dago eta hori baieztatzen dute datuek. Alboko grafikoan ageri da,
|
esate
baterako, zer nolako bilakaera izan duen hizkuntza gaitasunak Arrasateko gazteen artean urte tartean. 2001ean gazte erdaldunak %4 baino ez ziren eta joera hori mantendu egin da azken urteotan.
|
|
|
Honi buruzko daturik ez dut lortu.
|
Esate
baterako, Arrasateko gazte horiek nolako familiatakoak diren, familia mistoak ala euskaldunetakoak, alegia. Ezta beren gertuko ingurunean zer nolako harremana duten erdaldunekin edo etxean bertan zein hizkuntza erabiltzen duten ere.
|
|
|
|
Esate
baterako, goiko datuetan (2006ko datuak dira) ikus dezakegu Arrasateko datuak (biztanleria osoari dagozkionak) zeintzuk diren jatorrizko hizkuntza euskara dutenei dagokionez eta etxean euskara erabiltzen dutenei buruz. Izan ere, euskara etxeko harreman naturalen bidez berenganatu duten nerabeen hizkuntzarekiko jokaera ezberdina izango da, euskara sare formalen bidez (eskola) jaso dutenen jokaerarekin alderatuta.
|
|
|
Bi hitzetan esateko, zelanbaiteko axolagabekeria hedatu da orain arte ardatz izan diren zenbait ideiaren aurrean.
|
Esate
baterako, hizkuntza gutxituek aurrera egiteko beharrezkoak dituzten kontzientzia linguistikoa edo arriskuan dagoen hiztun talde bateko kide izatearen sentimenduaren ahultzea gertatu dira.
|
|
|
• Gaur egun aipatu ditugun diskurtsoen gainetik komunikabideak eta marketina daude. Horregatik euskara modan dagoela sentitu behar dute gazteek, komunikabideetan prestigiodunak direnek euskara erabiltzen dutela ikusiz,
|
esate
baterako. Ez da ahaztu behar irudien mundura ohituta daudela gazteak (TB) eta horien jokabideetan arrazoiak bakarrik ez duela eragiten, sentsazioen mundua nagusitzen ari baita.
|
|
|
Telebistak modako bihurtu ditu eta, horri esker, gazteek ezagutu egiten dituzte, askorentzat erreferente bihurtuz. Bestalde, literaturako erreferentziak,
|
esate
baterako, uste dut zeharo galduta daudela. Gaztelaniak baditu bere Bisbal, Operación Triunfo edo Munduko garaipena lortu duen futbol selekzioa.
|
|
|
Gainera, ia beti, musikari lotuta musikatik kanpo dauden balio eta praktika kultural asko ere agertzen dira. Identitatearen elementu bihurtuko diren janzkera, orrazkera, diskoen portadak, hizkuntza, kamisetak, irudiak, estetika, hizkera eta sinboloak eskuratzen dituzte,
|
esate
baterako eta lehen esan bezala, mundua ulertzeko modua osatzen joango dira16 Ez da ahaztu behar aurreko atalean idolo eta erreferentziei buruz esan duguna. Nerabezaroan imitazio indarra oso handia da eta identifikaturik sentitzen den ereduak bilatzen ditu.
|
|
|
Goizean jaikitzen direnetik lotara joan arte musika entzuten dute. Edozer gauza egiten ari direla, hau da, kirola, etxeko lanak, atsedena hartu, lagunekin ibili, ikastolara bidean edo tabernetan egon,
|
esate
baterako, musika entzuten ari dira. Nerabeei egin diegun geure inkestaren emaitzen arabera, nerabeen %95ek, ordenagailuan ari direnean, musika entzuten dute.
|
|
|
Ordenagailutik egindako deskargak, telebistako bideo musikalak, musikarekin lotutako web orriak, irratiak, hainbeste hedatu diren kontzertuak, edozein festa edo, taberna zein kalean gauean dagoen giroa, besteak beste, musikarekin zuzenean erlazionatuta dauden gazteen aisialdi esparruak dira.
|
Esate
baterako, Estatu Batuetan hego ekialdeko hamar hiritan egindako ikerketa baten arabera, 14 urte tarteko gazteek astean 40 orduz entzuten dute musika18 Adin horretako Arrasateko gazteei egindako inkestaren arabera, ia erdiak (%47k) 2 ordu baina gehiago ematen ditu egunero musika entzuten. Sexuei dagokionez, berriz, alde askorik ez dagoen arren, neskak dira musika gehiago entzuten dutenak, mutilen %34k egunean 2 ordu baino gehiago entzuten dituen bitartean nesken% 50 baita kopuru horren inguruan dabilena.
|
|
|
Aipatutako gainontzeko orri apurrak guztia ingelesez edo gaztelaniaz dira eta euskarazko musikak ez du inolako presentziarik beraietan.
|
Esate
baterako," 40 principales" edo" Ituns" bezalako orrietara jotzen dute gazteek eta horietan kanta zerrendak ematen dira baina Euskal Herria baino esparru askoz zabalagokoak, zeinetan euskal musika agertu ere ez den egiten. Ondorioz, azpimarra dezakegu gazteok ez dutela euskal musikaren gaineko web orrialderik ezagutzen eta internet bidez jasotzen duten informazioak ia ez diela horren berririk ematen.
|
|
|
Ia gehienei Benito Lertxundi, Mikel Laboa, Mikel Markez eta halako estilokoak datozkie burura eta musika tradizionala deitu diote horri. Hip hop, Hard-Core, Punk, Pop ala Metala,
|
esate
baterako ez datorkie burura.
|
|
|
• euskaraz diren lanak promozionatu herrian (tabernetan, adibidez) eta bailaran, • udalak laguntza bereziak emanaz CDak euskaraz argitaratzen dituztenei, • kontzertuak antolatuz ohiko zirkuituetatik kanpo (Gaztetxeetan izateaz gain herriko beste tokietan ere izan dezatela tokia euskaraz ari direnek,
|
esate
baterako), • herrian egiten diren euskararen aldeko ekimenetan musikari horien parte hartzea bultzatu, • herriko telebistan eta egunkarian22lekua izan dezatela euskaraz aritzen direnek.
|
|
|
Euskalkiaren erabilera hau lantzeko, ordea, arlo informalek izan lukete ardatz eta musikari dagozkionen artean ondorengoak izan litezke egin daitezkeen gauzak. Egokia litzateke,
|
esate
baterako, euskalkian emititzen duen irratia izatea herriko gazteen esku eta hau promozionatzea gazteen artean. Irrati honek euskarazko musika eta musika estilo ezberdinak bultzatuko lituzke.
|
|
|
Gainera kontuan izan behar da gazteek duten ingurua, bai kultura bai hizkuntzari dagokionez, gero eta anitzagoa dela. Gazteek entzuten dituzten abestien letrak,
|
esate
baterako, hiru edo lau hizkuntza ezberdinetan ikusten dira. Hizkuntza aniztasuna bizi dute gazteek eta hizkuntza ezberdinen funtzio banaketa ezartzen dute.
|
|
|
Beste herri batzuetako sortzaileak artista etniko gisa sailkatzen dituzte.
|
Esate
baterako, artista afrikarrak37.
|
|
|
Diglosiaren purgatorioaz. Teoriatik tiraka – Mikel Zalbide euskara erdaren artekoa social bilingualism, elebitasun soziala genuke guk, ez diglosia diglosia144 zenbait adituk, haas ek
|
esate
baterako, merezimendu handiko elementuz hornitua egon arren prezientifikotzat hartu zuen ildoberritze hori145 Beste zenbaitek ere adierazi berria du, Ferguson-en jarraitzaile zintzoa izanik ere funtsean, Asia ekialdeko hizkuntza egoeren azterketa izanik gogoan, Fishman-en formulazio garatua zergatik den hain garrantzitsua diglosiaz jarduterakoan146 b) Bereizketa hori zergatik proposatzen zuen, ho... soziogenesi diferentea omen dute diglosia mota batek (benetakoak, barneedo endodiglosiak) eta besteak (kanpoedo exodiglosiak, broad diglosia edo social bilingualism delakoak).
|
|
|
Fishman-en hitzetara itzuliz," diglossia is(...) a ‘fighting term’ in real life. ...istic discourse; it is a concept in political discourse as well". egia da hori, erabat, hemengo azken mende laurdeneko ibileran. zenbait arduradun edo bozemaile politikok oso argi, leialtasun osoz, aitortu izan du berea ez dela diskurtso intelektual hutsean txertatzen den gogoeta, elebitasun sozialaz (hots, diglosiaz) ari delarik, diskurtso politiko partidista baizik. horrela ulertu behar da,
|
esate
baterako, Joxe Agustin Arrietak 1991ean idatzitakoa37 guztiek ez dute hain argi aitortzen, noiz ari diren jakintza lanketan eta noiz planteamendu politikoen zabalkunde lanean. zailagoa da, kasu horietan, diskurtso baten eta bestearen arteko bana lerroa ezartzea. gatozen beraz, muinera. Saia gaitezen diglosiaren adiera popularra eta diskurtso politikoak zeharo baztertu gabe (zer erakutsi handia eman diezagukete, batak eta besteek, honetaz edo hartaz) gurean zentratzen.
|
|
|
euskararentzat eskubide asko aldarrikatzeko prest dagoen askotxok, ze erantzukizun txikia hartzen duten gero eguneroko bizimodu arruntean, etxe auzo lagunartean! erabat ados, Mikel, bada, berezko transmisioa ez etetea, ahozkoari lehentasuna ematea, gertuko harreman sareetan erabiltzea... ezinbestekoak ditugula aurrera egiteko. gainerakoan, Mikel, badauzkat zalantzak nik rSLetako pausoen hurrenkeraren zurruntasuna dela-eta.
|
esate
baterako, 6 urratsari eutsi ahal izango genion, 30 urteotan, euskalgintza oso osoa horretara jarrita ere, baldin eta lege bitartez (1 urratsa) euskalduntzeko eta alfabetatzeko (4 eta 5 urratsak) jarri diren baliabideak jarri izan ez balira?; komunikabideetan, lanean, kultura sortzen eta kontsumitzen, euskaldungoa antolatzen, lurraldetasunaren kontzientzia ereiten, identitatean sakontzen... egin d... Ni, ezetzean nago:
|
|
|
Izan ere, identitateari gagozkiola, euskara batua sortu aurretiko belaunaldikoak dira, tamalez, zorioneko betiko arnasgune erromantiko horietan (esan dezadan ulen Arexolaleiba – Ereiten jarraitu behar dugu; ezin, bestela, purgatorioari eutsi! neu ere halakoetatik natorrela) bizi diren Echave Ansoateguitarrak; eta oso gutxi dira, era berean, euskara batua sortu ondorengo irakasleak, ikasleen abizenak euskaraz ondo idazten eta ahoskatzen ahalegintzen direnak,
|
esate
baterako. Auzien auziari, nor naiz ni?
|