|
2001
|
|
|
Hamairu eta hamalau urte dauzkate protagonistek, eta biak dirudunak izan arren, aberatsen seme eta alaba baitira, azal iluna du mutilak, nahikoa arrazoi neskatoaren gurasoen arbuioa pizteko. Senargai" aproposa" bilatu nahi
|
diote
alabari, gizarte maila gorenekoa eta zuria, bistan da. Hori dela-eta, neska handik urrun eramatea erabakiko dute, urruntze horrekin jaio berri duen maitasuna bertan behera amaituko delakoan.
|
|
2003
|
|
|
Ikasturtea amaitu baino lehen utzi behar izan zuen eskola. Gutun bat idatzi zidan
|
esanez
alaba eduki zuela, pisu gutxikoa jaio zela eta Maria jarri ziotela izena. Hortxe eten zen gure harremana.
|
|
2006
|
|
|
«Aita: hamahirutik hamarrek badakigu euskaraz, gidariak ere bai, eta hala ere, zergatik mintzo da gaztelaniaz?»
|
diost
alabak. Joxe Miguel Barandiaranek azterturiko harpea gidariarekin soilik bisita daiteke, eta hori erdaraz, nahitaez, Sarako herri euskaldunean.
|
|
|
–Noiz desagertuko zaizkit betirako kozkor itsusi hauek? –galdetu
|
dio
alabak.
|
|
2007
|
|
|
– Aspaldian ikusi gabe –erantzun
|
dio
alabak hiru kolpetan, eta gero ez da kasik ezer entzun errementerian, sugar saiatuak soilik labetik ihes egin nahian.
|
|
2008
|
|
|
«Azkar, emaizkidazu hiru euro!»; umore ederra du Andresak, baina jenio bizia ere bai. «Batzuetan kopetaraino bukatzen dut berarekin»,
|
dio
alabak, barrez. «Sorgina da», esan du; Andresak segituan igartzen duelako nork ez duen erosteko asmorik:
|
|
|
Antxoak. «Galdu egiten du irabazi baino gehiago!»,
|
dio
alabak. «Baina hemen egotea da kontua».
|
|
2009
|
|
|
Ezagutzen zituen gainerako hitzak ere, baina izenordeak eta juntagailuak dira, ulertzen ez zituen hitzak baino konkrezio gutxiagokoak izatez. Hala ere, ezin
|
esan
alabak pieza ulertzen ez zuenik. Kontu segurua da alabaren ulermena ez zegoela nireak bezalako zehaztapen errealistekin osatua, baina, irudimenari esker, helduon eskemetatik haragoko eremu zernahitarako batean mugitzen da haur baten ulermena.
|
|
2011
|
|
|
(11:23) Eta amak zer
|
dio
alabari buruz?
|
|
2012
|
|
|
Eta aita bera da matxista: " Zer pena zu geure familiako gizonezko nagusia ez izatea!",
|
diotso
alaba narratzaileari. Aipatu gabe familia tradizionalaren baloreek estutzen dutela hemen bizitza.
|
|
|
LEIRE. Eta hori ez diozu
|
esan
alabari?
|
|
2013
|
|
|
Azurmendik gogoan du Galdeanok alabekin zuen «harreman polita», baita alaben «aitarekiko pasioa» ere. Aita zoriontsu ikusten zutela
|
diote
alabek, «lehenago bizi izandako tentsio edo zama hori gainetik kenduta».
|
|
|
Berehalaxe eskatu zitzaien onespena Sir William eta Lady Lucasi; eta alegrantziarik alaienaz eman zuten, eman ere. Fortuna txikia eskaini ahal
|
zioten
alabari, eta, Collins jaunaren egoera aintzat hartura, aukera aukerakoa zen ezkontza hori; bestalde, erretore jaunak etorkizun bide zituen diru hobekuntzak ezin ederragoak ziren. Lady Lucasek zuzenean ekin zion kalkulatzeari, gai horrek beragan sekula sortutako jakin min handienaz kalkulatu ere?
|
|
|
Amari ez nion
|
esan
alaba hiltzeko paperak sinatu nituela.
|
|
2014
|
|
|
Suite frantsesaren aldean Dantzaldia da nobela bat laburra, zuzena, kontatu nahi duen hori baino kontatzen ez duena: senar emazte aberastu berri batzuek ez
|
diote
alabari parte hartzen utziko emango duten lehen dantzaldian. Hori kontatzen du eleberri laburrak, eta nola alaba mendekatzen den.
|
|
|
Amak begirasuna bota
|
dio
alabari, eta Arantxa ate aldera jiratu da.
|
|
2015
|
|
|
–Ez izan beldurrik, ama?
|
zioen
alabak.
|
|
|
Ez izan beldurrik,
|
dio
alabak. Adoretsua izan zara beti, dio amak.
|
|
|
Adoretsua izan zara beti, dio amak. Ongi joango da dena,
|
dio
alabak. Ondoan izango nauzu, dio amak.
|
|
|
Ondoan izango nauzu, dio amak. Mediku onen esku nago,
|
dio
alabak. Ezin duzu etsi, dio amak.
|
|
|
Ezin duzu etsi, dio amak. Eskertzen dizut etorri izana,
|
dio
alabak. Zu beste pentsamendurik ez dut buruan, jakin nuenetik, dio amak.
|
|
|
Zu beste pentsamendurik ez dut buruan, jakin nuenetik, dio amak. Adin horretan hegazkina hartzen hasi behar zenuenik ere!,
|
dio
alabak. Ez naiz zure ondotik aldenduko, dio amak.
|
|
|
2 Berorren aitatasun txit agurgarriari egiten zaizkionak hiru eskari dira, oso garrantzitsuak monasterio hauentzat. Lehenbizikoa, ahal balitz, gogorarazi berorri ez izateko egiatzat Teresa Jesusenaz esan diotena, egiaz ez duelako egin inoiz besterik oso
|
esaneko
alaba bati dagokiona baino. Hau egi egia da, eta honen kontrakorik ez da aurkituko ezer.
|
|
|
Neska txiki bat eta bere aita zubi bat gurutzatzen ari ziren.Aitak alaba txikia zubitik eroriko den beldurrez eskutik helduko diola esaten dio: " laztana, eskutik helduko dizut eror ez zaitezen"." Ez, aita –
|
diotso
alabak – neuk helduko dizut zuri."" Zein da desberdintasuna, galdetu dio aitak harrituta." Bada desberdintasun handi bat" erantzun dio alabak.
|
|
|
Egia bat
|
esateagatik
alabak hil behar bazaizkit, andrea bortxatu behar badidate, etxea lurrarekin berdindu behar bazait
|
|
2016
|
|
|
Hitz zuhur, kontsolagarri eta bihotz altxagarri hauen ostean, Alsinak galdetutakoari lotzen zitzaion, eta erantzuten arrazoi zuela, Miren Begoña Arroitajauregia Bazeta Elorrioko alaba zela, Sortzez Garbiaren parrokian bataiatua 1920ko martxoaren 19an, San Jose egunean; gurasoak Hilario Arroitajauregia eta Euxebi Bazeta, lehenengoa Bergarako semea eta bigarrena Elorriokoa bertakoa, Elorrioko parrokian ezkondutakoak 1918ko abuztuaren 15ean, Ama Birjinaren egunean, biak ere Jainkoak bere altzora eramanak, Alsinak jakingo zuen bezala, Hilario Mexiko Hirian 1960an, zoritxarreko gerrak herritik urrundu eta lur maitera itzuli ezinik hezurrak uztera behinik, eta Euxebi, berriz, 1975an, Elorrion bertan, senarra hil ostean sorterrira etorri baitzen eta neskazahar geldituriko ahizpa baten etxean bizi hortik aurrera geratzen zitzaizkion urte apurretan. ...ridura sakon eta handia, Alsinaren amama Euxebi bere azken urteetan ezagutzeko zoria izan baitzuen, bai eta azken ordua iritsitakoan Jainkoaren aurrera aurkezteko prestatzen laguntzekoa ere, eta harekiko solasetatik ez omen zuen gogoratzen Euxebik inoiz familiako beste inor bizirik aipatu zuenik; oroimenaren zoko mokoetan arakatuz gogoratu uste zuen, noizbait, azkenaldiko eldarnioetan, ez ote zuen
|
esan
alaba Mexikon galdu zutela, Mexikon galdu zela gaixoa. Orain ikusten zuen don Benitok, horrela jarraitzen zuen apaizaren eskutitzak, zorionez ez zela hala izan, Begoña ez zela Mexikon gazterik hil haren amak uste izan zuen bezala, askoz geroago eta Estatu Batuetan baizik, baina ustearen eta errealitatearen arteko alde handi horrek beharbada adierazi nahiko zuen, abadearen iritzi apalez, iheslarien harat honat nahasgarri eta noragabean, halako batean gurasoak eta alaba banatu, galdu, eta haiek uste izan zutela hil egin zitzaiela alaba bakar eta maitea, eta alaba honek ere auskalo zer pentsatu zuen.
|
|
|
Dei nazazu nire izenaz.
|
Esadazu
alaba.
|
|
|
Dei nazazu nire izenaz.
|
Esadazu
alaba.
|
|
|
Dei nazazu nire izenaz.
|
Esadazu
alaba.
|
|
|
Dei nazazu nire izenaz.
|
Esadazu
alaba.
|
|
|
Baina ondo disimulatzen ari naizela uste dut. Ez diet
|
esan
alabei hegazkinean ibiltzeak izugarrizko beldurra ematen didanik; ez diet esan, halaber, eurekin batera bidaiatzeak beldur hori areagotu egiten didanik. Ez diet nire izua transmirrari aurre egiteko gauza politetan pentsatu behar zela.
|
|
|
Ez
|
diozu
alabari erretzeari uzteko asmoa duzula aipatuko; eta ez duzu zure enegarren amorantea bera baino gazteagoak diren gizonak irudikatuz masturbatzen zarela mehatxatuko.
|
|
2017
|
|
|
Aitaren besoetan negar egin nahi du, kafe baten bueltan lagunen berotasuna sentitu. Amari galdetu nahi
|
dio
alaba zaharrena izan zitekeen besterik egon ote zen; baina sufritzeko eskubiderik izango ez balu bezala, berri txarra itzaletan abandonatzea onena duela sinetsarazi nahi izan dio bere buruari. Ez daki, ordea, norekin ketu amorrua, nori leporatu pisutsuegi zaion erruduntasuna, nola garaitu segurtasun eza, non ezkutatu lotsa.
|
|
|
–Jada ezin nauzu eskutik helduta eraman, ama –gogoratu
|
dio
alabak afalostean– Bidea bakarrik ibiltzen ikasi behar dut.
|
|
2018
|
|
|
Txikitan ez zion graziarik egiten; orain, ohitu egin da. Norari bai, Norari gustatzen zaio",
|
dio
alabaz.
|
|
2019
|
|
|
" Jinkoaren espiritua naiz eta ernaltzera etorri natzaizu, haren semea sortuko duzu, Jesus erranen diotena", ahots gozoz erran eta joan zela usoa hegan, gero, lo sakon gozo batean murgildu zela. Mariaren familia nahiko arrunta zen, sosa gutikoa; nola nahi ere senar bat bilatu behar
|
zioten
alabari, sortu berriak aita bat izan zezan. Sotoan, urte batzuk zituen zurgin bat bizi zen, gizon zintzoa eta beti Jinkoaren aginduetara bizi zena.
|
|
|
emakume guztiak etsaitzat jo eta gorrotatu dituenak halaxe ikusten du alaba ere; urrundu egiten du, edo bahiturik atxiki, edo modua egiten du hari bidea trabatzeko, aldez edo moldez. Loria guztia Emazte eta Ama eredugarri eta paregabea izanez lortu nahi zuenak gogor egiten dio, grina berarekin, tronutik kendu nahi duenari; segitzen du
|
esaten
alaba haur bat besterik ez dela, eta haur baten jostetak iruditzen zaizkio haren egitasmoak; gazteegia omen da ezkontzeko, eta ahulegia, berriz, haurrak izateko; senarra, etxea, seme alabak izaten tematzen bada, ez omen da izango itxurakeria baino; ama maiseoan aritzen zaio, burlaka, eta zoritxarrak iragartzen dizkio, sekula nekatu gabe. Uzten badiote, haurtzaro amaiezin batera kondenatzen du alaba; bestela, ahaleginak egiten ditu alabak beretu nahi duen heldu bizimodu hori hondatzeko.
|
|
|
Gu geu errealitatea bere gordinean erakusten ahalegindu ginen, baina horren aurrean jarrera motibagarria landuz. Anekdota gisa kontatuko dut, 2017ko maiatzean, Lartzabalgo Kolegioko ikasleei hitzaldi bat eman niela eta, iluntzean gurasoekin nuen bilkura hasi baino lehen, ama bat inguratu zitzaidala
|
esanez
alabak aipatu ziola lehen aldia zela euskararen inguruan baikorki mintzatzen entzuten zuela.
|
|
|
Ba
|
esan
alabak izugarria dela txortan.
|
|
2020
|
|
|
Eta aita bera da matxista: " Zer pena zu geure familiako gizonezko nagusia ez izatea!",
|
diotso
alaba narratzaileari. Aipatu gabe familia tradizionalaren baloreek estutzen dutela hemen bizitza.
|
|
|
Suite frantsesaren aldean Dantzaldia da nobela bat laburra, zuzena, kontatu nahi duen hori baino kontatzen ez duena: senar emazte aberastu berri batzuek ez
|
diote
alabari parte hartzen utziko emango duten lehen dantzaldian. Hori kontatzen du eleberri laburrak, eta nola alaba mendekatzen den.
|
|
|
Engraxi, ekarri zapi bat ur garbiz bustia! –eskatu
|
dio
alabari Martinak.
|
|
|
–Ama, zer topatu zenuen? –galdetu
|
dio
alabak, amaren isiluneak larrituta.
|
|
|
Gehiegixko litzateke, baina, esatea ezkontza hark nafar eskuineko hautsak harrotu zituela. Egun haietan Carlos Olcozek berak adierazten zion, behargabeko azalpena entzun nahi zukeen edonori, edozein ezkontza kontu pribatua zela eta berak ez zuela zer
|
esanik
alabaren hautei buruz. Elvira emaztea bizi izan balitz, guztiz ados.
|
|
2021
|
|
|
Costumerok
|
dio
alabaren zaintzan dena kendu diotela: «Hutsaren hurrengoa naiz»
|
|
|
Haatik, ahozko tradizioak ez du aipatzen haragiaren gosea, odolaren egarria, hatsaren hats mina. Horrelakorik, zein amak aipatzen die, ez dut
|
esango
alabei, baina, semeei. Tabua.
|
|
2022
|
|
|
Euskadiko gorren elkartekoekin hitz egin genuen, eta lagundu ziguten keinu hizkuntza ondo egiten. Barakaldoko [Bizkaia] BECeko aurrestreinaldiaren ostean, ama batek mezu eder bat bidali zigun
|
esanez
alabak entzumen arazoak dituela, eta lehen aldiz bera bezalako bat ikusi zuela miresten dituen telesaileko pertsonaien artean. Neska harentzat sekulakoa dela esan zigun amak.
|
|
|
Ahizpak, baietz, burua gora eta behera mugituz. Amak ez
|
dio
alabari kasu egin, eta mar marrean jarraitzen du.
|
|
|
–Zer egin duzu? –bota
|
dio
alabari.
|
|
|
Behera joan ziren, korridoreko leku diskretu batera. Kearney andreak galdetu zion ea noiz ordaindu behar
|
zioten
alabari. Holohan jaunak esan zion Fitzpatrick jaunak zuela horren ardura.
|
|
|
Biek zupatu dute zigarrotik aldi berean, airean dauden hitz guztiak barrurantz arnastu nahian edo. Amak begiratu bizkor bat bota
|
dio
alabari, eta zuzenean joan da mostradoreko kafe makinarantz.
|
|
|
“Zeinen kontra jokatu duzu? ”, bota
|
dio
alabak zuhaizpetik.
|
|
2023
|
|
|
Ekonomikaren aldean kaka zaharra da, baina tira. Zer esan behar
|
diozu
alabari. Laster dena berarena izango da-eta.
|
|
|
Crassula ovata bat. Hala
|
zioen
alabaren letra biribil dotorez idatziriko kartulinatxoak. Irribarre egin zuen, garai batean eskuz egiten zizkion opariak ekarri zizkion akordura, egutegiak eta argazki albumak.
|
|
|
Baina bisitatzailearen alabak ez luke miriñake edo parpailazko apaingarririk jantziko, amaren miniaturak bezalakoxeak. Panpina baten antzeko janzkera eraman arren, amak
|
dio
alabak piano eskolei uko egin diela eta, aitzitik, latina ikasi nahi duela. Hala behar du, nonbait, izan ere Gizarteak aurre egin beharreko zailtasunak hizpide zirela, denak zur eta lur utzi baitzituen Virgilio errezitatu zuenean:
|
|
|
Merezi duen etxea eman nahi
|
diot
alabari.
|