|
2002
|
|
|
Arratsaldeko bostak edo izango ziren, eta eguzkiak gogor jotzen zuen, asfaltoak inguratzen bagintuen ere, basamortu baten erdian jarraitzen genuela gogoraraziz. " Berriro
|
ere
hiri handi batean!", pentsatu nuen nik, poza ezin disimulaturik. Eta kasino erraldoiek, kale zabalek, neon argiek, New Yorken edo San Frantziskon bizi izandako sentsazio berbera ekarri zidaten gogora:
|
|
2003
|
|
|
Gaineratu zuen urtero 30 milioi pertsona inguru hiltzen dituzten kardiopatiak, diabetesa, minbizia eta obesitatea “dagoeneko ez direla herrialde aberatsen bakarrak”, garapen bidean dauden herrialdeetan (India edo Txina) elikadura jarraibideak aldatzean. Horrek batez
|
ere
hiri handietako biztanleei eragiten die, non jendeak joera handiagoa baitu gantz saturatu, azukre eta karbohidrato finduetan aberatsak diren elikagaiak irensteko, eta, gainera, hortzetako gaixotasun ugari eragiten baititu. Azterketa horrek, aditu independenteek bi urteko lana egin ondoren, egunean 400 g fruta eta barazki gutxienez kontsumitzea gomendatzen du; gatzak, berriz, iododuna izan behar du, eta egunean 5 g baino gutxiago jan behar luke.
|
|
2004
|
|
|
Bilboko Abusu auzoan dagoeneko abian den ekimen berritzailea da. Berez Euskal Herrian garai batean hain hedatua egon zen auzolanaren oso antzekoa da izatez, baina berritzailea, gaur egun eta batez
|
ere
hiri handietan, bizimoduaren abiadura geldiezinak, askotan auzotarren arteko elkarrezagutza ere, eragotzi egiten duelako.
|
|
|
Bizkaian eta Gipuzkoan, berriz, egoera zertxobait hobea izanagatik ere, gaztelaniazko eskola zen nagusi. Batez
|
ere
hiri handietan, baina baita herri txikiagoetan ere. " Ez dugu ahaztu behar guraso gehienek nahiago zutela euren seme alabek erdaraz ikastea, hura baitzen ospea zeukan hizkuntza", ohartarazi du Davilak.
|
|
|
Gero eta jende gehiagok aurkitzen du bere etxebizitzaren metro karratuak ez direla nahikoak, batez
|
ere
hiri handietan, non kostua soldaten gainetik hazten baita. Erreforma adimentsuak espazioa hobeto aprobetxatzen lagundu dezake.
|
|
2005
|
|
|
Gaur egun gure nagusiek betetzen duten eginkizunak ez du zerikusirik aurreko belaunaldiekin. “Auzoa” kontzeptua lausotuta, batez
|
ere
hiri handietan, non ‘Don’ ere esaten baitzitzaien, hiriguneetako giza harremanak aldatu egin dira, eta ez da ohikoa, adibidez, auzokoak haiengana jotzea zerbait behar duten galdetzeko. Solidarioak GKEak, adinekoek hainbeste eskatzen duten konpainia behar horretaz jabeturik, 1995az geroztik 600 boluntario baino gehiagorekin lan egiten du ‘Zaharren laguntza’ programan.
|
|
2006
|
|
|
Egin ezazu gure herrialdeko herritar askori eragiten dieten arazoen erradiografia Espainian bizi dugun garapen maila gorabehera, 500.000 pertsona baino gehiago muturreko pobrezian daude eta 1.700.000 pertsona pobrezia larrian daude. " Gure herrialdean 1.700.000 pertsonak jasaten dute pobrezia larria" Tipologia askotarikoa da, eta batez
|
ere
hiri handietan biltzen da. Immigrazioa, langabezia edo buruko gaixotasunak dira egoera horiek eragiten dituzten arrazoiak.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde, etxebizitza erabilien gehieneko prezioen mugak handitzea aztertzen ari da Etxebizitza. Ministerioaren arabera, erosteko laguntzak, batez
|
ere
hiri handietan, benetako prezioak baino txikiagoak dira, eta horrek diru-laguntzak oso baxuak izatea ekarri du. Chacónek jakinarazi zuen bi urtetik urtebetera murriztuko zela, eraikin bat eraikitzen den unetik, etxebizitza bat erabilitzat hartzeko behar den denbora, eta, beraz, diru-laguntza bat jasoz eros daitezkeen etxe poltsan sartuko dela.
|
|
|
Profesional gazteek eskatzen dute gehien gelak alokatzea, etxebizitza okupatzeko formula bat, batez
|
ere
hiri handietan.
|
|
|
populazioaren %48k oso maila altuak arnasten ditu. Ondoren, nitrogeno dioxidoa (NO2) azpimarratu behar da, herritarren %21i eragiten baitio, batez
|
ere
hiri handietan. Eta, azkenik, ozonoa (O3), herri handietatik hurbil dauden landa eremuetan eta hiri inguruetan kontsumitzen dena”, azaldu du GKEk, hirietako poluzioaren %80 autoaren ondorio dela uste baitu.
|
|
2009
|
|
|
Gazte eta etorkinentzako irtenbidea Gero eta zabalduagoa dago azpierrentamendua, hau da, maizterrak etxearen zati bat beste pertsona batzuei alokatzea. Batez
|
ere
hiri handietan gertatzen da hori, non alokairuen prezioa handiagoa baita eta etxebizitza partekatzera behartuta dauden pertsonen kopuru handiagoa baitago. Adituek diotenez, bi aurpegi dituen errealitatea da.
|
|
2010
|
|
|
Pisuak hori ez gertatzeko elementuak baditu, nabarmendu egin behar da eta prezioa igo. Gidarientzako alderdi garrantzitsuenetako bat, batez
|
ere
hiri handietan, etxebizitzak gutxienez garaje plaza bat izatea da. Hobe eraikin berean badago.
|
|
2011
|
|
|
Nahiko baserritarra, nahiz eta kalean jaioa izan, nahiko timidoa, ez naiz hiritarra, behar baldin bada hori beti oso presente daukat. Ezagutzen ditut herri txikietan jaiotako pertsonak, hiritartu direnak eta oso komodo, baina ni sekula ez naiz oso komodo sentitzen hirian, batez
|
ere
hiri handietan, eta jende tartean ere kosta egiten zait, halako herri kutsu bat badut.
|
|
2012
|
|
|
Kasu honetan, mezulari batek igorlearen bidalketa jaso eta lehenbailehen entregatzen dio hartzaileari. Horrek izugarri errazten du enpresetako dokumentazio trafikoa, batez
|
ere
hiri handietan, trafikoak asko zailtzen baititu joan etorriak.
|
|
|
Aukerarik merkeena da, eta txakurraren hondarrak ez badira ere, bere lepokoa edo jostailua lurperatu egin daiteke, hura agurtzeko modu gisa. Udalerri batzuek, batez
|
ere
hiri handietakoek, hildako animaliak biltzeko zerbitzua dute. Animalien hilerri bateko edo errausketa zerbitzuko kontaktua eskura ez badago, jabeak herriko udalarekin edo albaitariarekin harremanetan jar daitezke.
|
|
2013
|
|
|
Haurrak ikusteak iradokitzen du ongi egote sentsazio bat, barne lasaitasun bat. Batez
|
ere
hiri handi batean, sentsazio hori oraindik gehiago estimatzen da, segurtasunaren adierazle da haurrez betetako leku bat. Baina, hala ere, beti daude salbuespenak:
|
|
|
* Frai Marcos de Niza Cibolako hirien laudorioak kantatuz itzuli zen bere espediziotik Mexikora, Tenochtitlan handia (Mexiko Hiria) baino
|
ere
hiri handiagoa aurkitu zuela esanez, hango biztanleek urrezko nahiz zilarrezko baxerak erabiltzen zituztela, eta turkesekin, perla erraldoiekin, esmeraldekin eta gisa bereko beste bitxi batzuekin apaintzen zituztela etxeak. Urte batzuk geroago Francisco Vazquez de Coronadoren espedizioa urtebeteko ibilaldiaren ondoren hara heldu zenean, frai Marcos gidari zela, handia izan zen ezustekoa:
|
|
2014
|
|
|
Kasu horietan, edo eztei bidaiari lehentasuna eman eta altzari merkeagoekin apaintzea erabakitzen dutenen kasuan, ezkontza dekorazio xehetasun txikiak soilik izan ditzake, eta bidaiaren zatiak, gonbidatu bakoitzak ezkongaiei oparituko dizkienak zilarrezko marko baten ordez edo gauezko mesilla baten ordez. Ez da hain ohikoa, eta duela urte batzuetatik egiten da, batez
|
ere
hiri handietan. 5 Bidaia trenez, autoz edo motoz egitea:
|
|
2016
|
|
|
Hala, 10 euroko antzerki lanak edo haurrentzako doako filmak aurki daitezke. Aisialdirako eskaintza oso zabala da Aste Santuko oporretan, batez
|
ere
hiri handietan.
|
|
|
Ni neu, YAvoy Yo edo Tu Recado bezalako enpresak aspalditik existitzen dira. Herrialde osoan daude, batez
|
ere
hiri handietan, non beti ez baita izaten eguneroko kudeaketak egiteko lagun dezaketen lagun edo familiarrik. Etxez etxeko negozio negozio horiek imajina ditzaketen zerbitzu guztiak eskaintzen dituzte.
|
|
2018
|
|
|
Beste aukera bat besterik ez da. Oso aukera ona da, batez
|
ere
hiri handietan, betiere erregulazio ona ematen bazaio», dio Juan Jiménezek, Mugikortasun Pertsonaleko Ibilgailuen Erabiltzaileen Elkartea. Oinezkoak babesteko, gaur egun patinete elektrikoek ezin dute espaloietan barna ibili, gehieneko abiadura 30 km/ h ra mugatuta dago eta erabilera desegokiagatik zigorrak ezartzen dira. Ez dago erabiltzaileen eta salmenten kopuruari buruzko datu ofizialik, baina sektoreak onartzen du:
|
|
|
3 Fidantza. Legeak abenduaren 19ra arte ezartzen zuen etxebizitza alokatzeko kontratuetan gutxienez hilabeteko errentaren fidantza egon behar zela. Hala ere, abokatuak dioenez, «ohiko jarduera zen, batez
|
ere
hiri handietan, «berme gehigarriak» hitzartzea alokairuko zenbait hilabeterekin, eta horrek zaildu egiten zuen alokairuan sartzea». Erreforma berriarekin, fidantzaz gain, gehienez ere bi hilabeteko errenta eskatzen da berme gehigarri gisa.
|
|
2019
|
|
|
Egungo bizitza erritmora egokitzen dira. Gaur egun, inork ez du ondo garbitzen, batez
|
ere
hiri handietan. Kablerik gabeko xurgagailu batekin, zikinkeria kontrolpean eduki dezakezu egunez egun. Eta badira «garbiketa intentsiboagoak egiteko» eredu batzuk ere.
|
|
2020
|
|
|
Zer erabilera emango diozu bizikleta elektrikoari? Lanera joateko eta metroa edo autoa ordezkatzeko, baina baita kirola egiteko edo paseatzeko ere, gero eta gehiago erabiltzen dira bizikleta elektrikoak, batez
|
ere
hiri handietan. Horixe adierazten dute garraiobide horren salmentek gure herrialdean:
|
|
2021
|
|
|
Poztekoa, txalogarria, noski, honela esan behar diot koinatari berria nolabait eskertzearren, baina baita galdetu ere hori oraindik Luzaron gertatzen den ala ez. Luzaro, biok dakigunez, oso herri berezia da, batez
|
ere
hiri handien ondoan, non guztiz zentzuzkoa da jendea, hainbeste basakeriaz kopetaraino egonda, kalera oihuka atera izana, hiri handietan betiko hauek gutxiengo ezagun eta erdeinatu bat baitira. Lehen bai, hiriez nagusitzen zirenak kale borroka zela medio, baina denboraren poderioz, batez ere Ermuko zinegotziarena gertatu eta gero, eta baita gizartearen zati esanguratsu batek behingoan eta banan banan eman diren gainerako basakeriei aurre egin diolako, betiko hauek euren kale borroka esparrua gero eta gehiago murriztu beharrean egon dira, ozta ozta hirion alde zaharretan dituzten taberna zuloen esparruraino.
|
|
|
Asmatu nahi izan genuen
|
ere
hiri handietako mekanismoa,
|
|
|
Cangurs de Guàrdiak Bartzelona hiria, Sant Cugat, Badalona, L’Hospitalet de Llobregat… Hau da, Bartzelona eta harekin mugakide diren eta ondo komunikatuta dauden eremuak. Gainerako aplikazioak autonomia erkidego eta probintzia guztietan daude, batez
|
ere
hiri handietan, nahiz eta batzuek, Sitlyk kasu, herri txikietan ere zerbitzua izaten duten. Aplikazioa doakoa da?
|
|
|
Patinete elektriko batek kutsatzen du? Mugikortasun pertsonaleko ibilgailuek (VMP) eragin handia izan dute hiriko mugikortasunean, batez
|
ere
hiri handietan. Bizikletak, patineteak edo segwayak normaltasunez bizi dira auto, autobus eta motorrekin, eta, kasu batzuetan, aldatu egin dituzte, erosoagoak eta iraunkorragoak baitira.
|
|
2022
|
|
|
Imagen: safepaws Nola jakin txakurrarentzako haurtzaindegi onena zein den Txakur zaintza aurkitzea nahiko erraza da, batez
|
ere
hiri handietan, azken urteetan asko ugaritu baitira. Horregatik, txakurra establezimendu horietako batera eraman aurretik, denbora pixka bat eskaini behar zaio honi:
|
|
|
Salaketa telematikoak: arinagoak Ebasketa delituak dira ohikoenak kalean, dendetan, metroetan…, batez
|
ere
hiri handietan. Hain zuzen, 45.000 eta 70.000 pertsona bitarte kondenatzen dituzte urtero Espainian, Magistraturaren Elkarte Profesionalaren datuen arabera.
|
|
|
Alde negatiboa da zerbitzu horiek erabiltzen dituzten gehienek (%75ek ia) abonamendu integratuak izaten dituztela. zenbait garraiobide konbinatzeko aukera ematen dute (trena, metroa eta autobusa), joan etorriak egiteko, batez
|
ere
hiri handietan. Beraz, proposatutako hobariak espero baino bidaiari gutxiago izan ditzake.
|
|
2023
|
|
|
Sekulako aktibazioa egiten ari dira, eta txirrindularitza horrenbeste jarraitzen ez duen jendea ere konturatzen ari da hitzordua gerturatzen ari dela. Lanean dabilenarentzat ere, batez
|
ere
hiri handietan, eragozpenak izango dira, baina nik uste dut gauza onak ere badituela.Frantziako Tourreko antolakuntzak euskal txirrindularien laguntza izan du Euskal Herriko etapak diseinatzeko orduan. Zu ere tartean ibili al zara. Bai, hori horrela izan da.
|
|
|
Tokian tokira joanda, berriz, trantsizioa aurrera eramateko sakrifizio zonaldeak ezarriko dituzte. Espainiako Estatuan, hustutako eremuak baliatuko dituzte berriztagarrien azpiegiturak jartzeko, batez
|
ere
hiri handiak horni ditzaten; Madril, kasurako. Han ez dago aerosorgailurik, eta kanpotik iristen zaio kontsumitzen duen energia guztia; neokolonialismoaren eredua da.Euskal Herria sakrifizio eremua al da. Estatuaren barruan sakrifizio eremuak daude, eta herrialde barruan, beste batzuk.
|
|
|
Gainera, datozen belaunaldiak zorpetuko ditugu, Next Generation Europako funtsen bidez. Izen polita du horrek, baina gure seme alabek zein bilobek ordainduko dute egungo hazkunde ekonomikoa. Tokian tokira joanda, berriz, trantsizioa aurrera eramateko sakrifizio zonaldeak ezarriko dituzte. Espainiako Estatuan, hustutako eremuak baliatuko dituzte berriztagarrien azpiegiturak jartzeko, batez
|
ere
hiri handiak horni ditzaten; Madril, kasurako. Han ez dago aerosorgailurik, eta kanpotik iristen zaio kontsumitzen duen energia guztia; neokolonialismoaren eredua da.Euskal Herria sakrifizio eremua al da. Estatuaren barruan sakrifizio eremuak daude, eta herrialde barruan, beste batzuk.
|