|
2009
|
|
|
Jakin izanda ere, nuke orduan bezala idatzi. Nire euskarazko tradizioan neuzkan nobela historikoaren jardun apurrek
|
ere
ez zuten nik bilatzen nuena betetzen. Hona zer uztartu behar nituen jario natural batean:
|
|
|
Haien ustez, gizaki gara denok eta, horrenbestez, unibertsalista izan behar dugu? Kontua da eztabaida ez dela itxi, eta irtenbide errazik
|
ere
ez duela.
|
|
|
«My father was a sheepherder, and his home was the hills.» Esaldi horrekin hasten da Sweet Promised Land (1957), aitarekin batera Euskal Herrira egindako bidaian oinarrituta Robert Laxaltek idatzi zuen liburua. Hasiera xumea da, dudarik gabe, eta bati baino gehiagori irudituko zaio misterio handirik
|
ere
ez duela. Izan ere, mendian zenbat denbora igarotzen duen kontuan izanda, logikotzat jo genezake artzain batek mendi ingurua etxetzat jotzea.
|
|
2010
|
|
|
adi eta gogotsu eduki izan nauena, eta pena moduko bat sentitu dut amaierarantz hurbiltzean. Egia da Fermin Etxegoienek kontatu digun istorioa lineala eta misterio handirik gabekoa dela, eta estiloa
|
ere
ez duela zainduegia, baina eskertzekoa da liburuari alde guztietatik darion bizitasuna eta benetakotasuna. Nago, gainera, Elias Aldasoro protagonista lotsabako eta pindartsu horrek, beharbada, horrelako idaztankera desorraztu eta arteza behar zuela, irakurleak hurbileko eta sinesgarri senti dezan.
|
|
|
Hauxe zioen: «jakin izan banu zenbat liburu eder zeuden idatzita ni hasi nintzenean, seguru bakar bat
|
ere
ez nukeela idatziko». Eskerrak berandu ohartu zen.
|
|
|
Mikel Perurenaren eleberria (Ez obeditu inori) asko gustatu zaio. «Baina narratzailea bertso jartzailea da (Sotero Mujika donostiarra), ez da bertsolaria eta bertsolaritzak
|
ere
ez du leku handirik nobelan. Pertsonaia horrekin ez nuen identifikaziorik sentitu, bertsolari naizen aldetik esan nahi dut.
|
|
|
Jakina, Manguelek imajinatutako ezaugarri bikain horietako bakar batek
|
ere
ez zuen zerikusirik best sellerzaleen bertuteak edertzen dituzten ezaugarriekin, best sellerzaleek literatura janari azkarra bihurtu baitute, kleenex irakurketa esaten zen laurogeiko hamarkadan?. Izan ere, ez diete batere erreparatzen irakurgaiaren aspektu formalei edo.
|
|
|
Gu inperioaren zaindari zintzoak ginen hor, mendietako gure lagunak baino lasaiago naski, haatik ez erran ziguten bezala Frantziako lurralde urrun baten begiraleak. Begien bistakoa zen okupatzaile gisa ginaudela hor, erresistentzia baten espioitzan barrandari, eta inolaz
|
ere
ez genuen burgoi eta harro egoterik.
|
|
|
Gogoan dut Tangerretik hiru kilometrora zegoela eskola, eta oinez joan behar izaten nuen. Batzuetan, autobusa hartzeko dirurik
|
ere
ez nuen: diru gutxi, buhame, edale, droga erosle, putazale?
|
|
2011
|
|
|
Errefuxiatuek eta beste aldetik inguratutako senitartekoek ezin zuten bat egin, ezin ziren elkartu, apenas urrutitik bazuten agur esaterik, besoak eta eskuak astinduz. Hitz egiteko
|
ere
ez zuten baimenik izaten, kontuan hartuta, gainera, nazioarteko zubi hori luzeegia dela mutur batetik hizketan hasiz gero beste muturrean dagoenak entzuteko aukera izan dezan.
|
|
|
Jada bost minutu
|
ere
ez dituzu
|
|
|
Erreformatorioa kartzelen edo kuartelen parera jartzen du Smithek. Hitz gozorik
|
ere
ez du ustez aurrerakoia den zuzendariarentzat. Oinarrian, Smithen ustez, mundua bitan banatuta dago:
|
|
2012
|
|
|
Ez izatekotan eskola fundamentuzkorik
|
ere
ez genuen, gela koskor bat elizako teilapean, 60 bat metro karratukoa. Denak batera kabitzen ez eta mutilek izaten genuen maisuarekin eskola goiz partetik, eta arratsaldez, maistrarekin, neskek.
|
|
|
Historikoa da esaldia, herriko umeentzat eskola eskatu eta Azpeitiko udaletxetik behin eta berriro ezetza jasotzen omen zen garaietakoa: «Eskolarekin edo eskolarik gabe, lehen ere urrestildarrak ez hituen azpeitiarrak baino tontoago, eta orain
|
ere
ez dituk izango». Bahamontesek irabazitako Tourra, ez ikusi, ez irakurri, tabernako ateetan, barberian eta herriko zubi gaineko petrilean entzundako eztabaidetatik ikasia, Txomin Agirrek Garoa baino dotoreago kontatzen genuen, alde egon edo kontra egon?
|
|
2013
|
|
|
Ezta emakumegehienek ere. Zuk
|
ere
ez duzu ia ezer jakin gaur arte, lurruna desagertzean ispilura begiratu eta titiburuen inguruan ile beltzak hazi zaizkizula ikusi duzun arte. Beltz beltzak dira.
|
|
2015
|
|
|
Aitzpeko Minetako baserritarrek
|
ere
ez zuten ezeresaten. Haien artean aleman naziek baserritar batizendatu zuten besteen arduradun eta ordezkari izan zedin.
|
|
|
Honek ordaintzen zien soldata langile gailegoei, alemanek emandako diruarekin. Baserritar arduradunhonek
|
ere
ez zuen ezer kontatzen, ez zuen ezer esplikatzen leku apartatu hartan gertatzen ari zenaz.
|
|
|
Ez nago ohituta zu etxean afaltzen ikustera. Baina zuk
|
ere
ez duzu nigan pentsatzeko ohiturarik, eta zergatik egingo zenuen gaur salbuespena?
|
|
|
Bere lagun Eltzekondo fortzudoa ELAkoa omen zen, eta izan omen zuen istiluren bat, baina Florentinok, nik dakidala, ez. Ideologiarik
|
ere
ez zuen, ez zitzaion ezagutzen behintzat. Hura Iparraldera joan eta etorri ibiltzen zen lehendik ere, kontrabandoan.
|
|
|
Zuk ez daukazu ezer bihotzean, ezer ez. Pilotan jokatu ezinik
|
ere
ez duzu!». Eta nola hasi behar nuen pilotan bi urte eta gero!
|
|
|
«Garai hartan ez zen telefonorik, eta pilotariek
|
ere
ez zuten autorik. Asko mendian bizi ziren, baserrian, eta partidaren bat bertan behera utziz gero, elurragatik, lesio batengatik edo zernahirengatik, aitak soluzio bila abiatu behar zuen.
|
|
2017
|
|
|
Hain arraroa, non ez dugun ezagutzen gaitz bera duen beste inor. Hain da arraroa, non izenik
|
ere
ez duen. Haren sintomatologiaren ingelesezko deskribapenaren akronimoarekin izendatzen dute:
|
|
|
Zortziehun edo bederatziehun euro irabazita, pisua, seme alabak eta abar ordaindu behar izanez gero, ezin iritsi. Pentsionistak ere hor daude, batzuk laurehun eta berrogeita hamar euro kobratuz, neguan argiarentzako adina
|
ere
ez dutela. Eta hala ere immigranteak kriminalizatzen dituzte media eskuindarrek.
|
|
2018
|
|
|
Etxegaraik, bere aldetik, Agirreren eskariei erantzuteko,, liburu lapur? bihurtzeko
|
ere
ez zuen, antza, enbarazurik:
|
|
|
Oihana arrotz zitzaigun, mendia, baratza, zelaia eta basoa etxeko. Jauzi
|
ere
ez genuen erabiltzen salto egiten genuenok. Eta aldaska xehetasun handiegia zen zuhaitzei adarrak soilik ikusten genizkienontzat.
|