|
2001
|
|
|
Hik
|
ere
ez al duk nahi, Tasio, eskaini dio Patxik orduan, triste ikusten haut eta, on egingo dik. Tasiok ukatu egin du.
|
|
2004
|
|
|
–Gizona, gizona! Bizitzak emozio pixka bat
|
ere
ez al du merezi. Zer bizi nahi duzu, zuri beltzean?
|
|
2005
|
|
|
Bizitza bizi egin behar da, eta bizitzeko, gorputzari ere pox pixka bat eman behar zaio, ez ideia zurrun batzuekin ito. Loreak
|
ere
ez al dira, bada, petalorik ederrenekin janzten. Beste jantzi alaiago batzuk erosi zenituzke, bai:
|
|
|
Besteen antzera nenbilen. Haiek
|
ere
ez al ziren ba mezetan ibili txikitan. Ez al nituen nik ere haien bakero eta kamiseta berdinak janzten?
|
|
2007
|
|
|
Beno, albotik Olaiak ere buruari goitik beheiti eta behetik goiti eraginez baieztatu zuen Ikerrek esandakoa. Baina, Olaiarekin
|
ere
ez al zara, ba, egoten?
|
|
2008
|
|
|
Izan ere, hain dira trumoitsuak egiten ditudan zurrungak, amak ezin du lo egin, eta amak hori baino gehiago merezi du. Nataliak eta zuk
|
ere
ez al didazue askotan esaten zer zaratatsua naizen, neure besaulki honetan jarrita siesta egiten dudanean??
|
|
|
baina maitatu ere egin behar zuen aita, aldi berean, ez bakarrik iraganeko oroitzapen onak zituelako, amari egin ziòn traizioarekin ama bera martirizatzen zuelako ere bai: amak
|
ere
ez al zuen, bada, bera ere. Natalia, martirizatu bere gaixoaldi krisialdietan?
|
|
|
Aita alabari erantzuteko moduan egon zitekeen, kargua ere har ziezaiokeen agian hargatik, neska gazte batek adulterio hitza aipatzea bera
|
ere
ez al zen, bada, gehiegitxo??, baina alabaren izena. Ernestina, errespetuaren ezaugarritzat zuelako, edo haren arrazoiak zinez konbentzitu zuelako, burua gora eta behera mugitu zuen hiru bider.
|
|
|
Ezin nuen, ordea, ulertu nola izan zitekeen hain axolagabea. Zeren, nik neuk distira hura ikusten baldin banuen, Silverrek
|
ere
ez al zuen ikusten kostaldean kanpatuta zegoen tokitik, zingira artetik?
|
|
|
Izan ere, hain dira trumoitsuak egiten ditudan zurrungak, amak ezin du lo egin, eta amak hori baino gehiago merezi du. Nataliak eta zuk
|
ere
ez al didazue askotan esaten zer zaratatsua naizen, neure besaulki honetan jarrita siesta egiten dudanean...?
|
|
|
Aita alabari erantzuteko moduan egon zitekeen, kargua ere har ziezaiokeen agian hargatik –neska gazte batek adulterio hitza aipatzea bera
|
ere
ez al zen, bada, gehiegitxo? –, baina alabaren izena –Ernestina– errespetuaren ezaugarritzat zuelako, edo haren arrazoiak zinez konbentzitu zuelako, burua gora eta behera mugitu zuen hiru bider. Eta orduan, Ernestina –garaipenaren irria, ez nabarmena, baina bai esanguratsua haren ezpainetan– honela mintzatu zen:
|
|
|
aita gorrotatzen zuen seguruenik, Gerardoren irudia zekarkiolako, emakumeekin desleial jokatzen zuèn gizonarena... baina maitatu ere egin behar zuen aita, aldi berean, ez bakarrik iraganeko oroitzapen onak zituelako, amari egin ziòn traizioarekin ama bera martirizatzen zuelako ere bai: amak
|
ere
ez al zuen, bada, bera ere –Natalia– martirizatu bere gaixoaldi krisialdietan. Baina ama ahizpei buruzko balorazioan ere ez zen guztia beltz, beharbada, zeren, egia zen arren ama ahizpek gurutze bide latza pasarazi ziotela, ez al zen egia, halaber, gurutze bide hura gurutze bide are gogorrago eta latzago baten eragozgarri izan zela, bere maitasuna merezi ez zuèn Gerardo bezalako gizon batekin bizitza osoan bizitzea galarazi ziolako?
|
|
2009
|
|
|
Baboa! Gainera, lehengoan
|
ere
ez al zizun aitak esan fantasmak eta bakean uzteko, behin betiko. Are gehiago:
|
|
|
–Orain
|
ere
ez al dugu etxe honetan bakerik? –eta nola esaldia orokorregia iruditu baitzitzaion eraginkorra izateko, xehetasunak emateari ekin zion?:
|
|
|
fantasmak eta munstroak ez baitziren kontzeptu negatiboak Domingorentzat, positiboak baizik, jauregi batek, benetako jauregia izateko, derrigorrez behar zituenak; zergatik ez, beraz, Domingoren begirada kutsatu gabea bere egin edo bere egiten ahalegindu?? Ubelunez jositako haragi puskak, gainera, maitasuna behar zuen. Kristo bera
|
ere
ez al zen, bada, munstro bihurtu gurutzeko hartan, oinazearen gorputza ere beste munstro bat denez gero??, eta Domingok eman ziezaiokeen maitasun hura, maitasun garbi bezain espontaneoa, izebarena ez bezala errukiarekin zerikusirik gabea?, baldin eta berak, izeba Ernestinak. Domingok hasitako jokoa jokatzen bazuen edo jokoari jarraipena ematen?
|
|
|
–Burbuilatxo horien musika isila
|
ere
ez al da zoragarria?
|
|
|
Baboa! Gainera, lehengoan
|
ere
ez al zizun aitak esan fantasmak eta bakean uzteko, behin betiko. Are gehiago:
|
|
|
–Burbuilatxo horien musika isila
|
ere
ez al da zoragarria?
|
|
|
–Orain
|
ere
ez al dugu etxe honetan bakerik? –eta nola esaldia orokorregia iruditu baitzitzaion eraginkorra izateko, xehetasunak emateari ekin zion–:
|
|
|
hura bere problema zela ulertu zuen, esate baterako, eta ez Domingorena, garrantzitsuena ez baitzen, ausaz, begiek zeri begiratzen zioten, baizik eta nola begiratzen zioten... fantasmak eta munstroak ez baitziren kontzeptu negatiboak Domingorentzat, positiboak baizik, jauregi batek, benetako jauregia izateko, derrigorrez behar zituenak; zergatik ez, beraz, Domingoren begirada kutsatu gabea bere egin edo bere egiten ahalegindu...? Ubelunez jositako haragi puskak, gainera, maitasuna behar zuen –Kristo bera
|
ere
ez al zen, bada, munstro bihurtu gurutzeko hartan, oinazearen gorputza ere beste munstro bat denez gero? –, eta Domingok eman ziezaiokeen maitasun hura –maitasun garbi bezain espontaneoa, izebarena ez bezala errukiarekin zerikusirik gabea–, baldin eta berak –izeba Ernestinak– Domingok hasitako jokoa jokatzen bazuen edo jokoari jarraipena ematen......
|
|
2010
|
|
|
Zer kalte egiten zidan niri, eta zer kalte inori, aitak eta berak burbuila batean bizitzea erabaki bazuten? Baina ni neu
|
ere
ez al nintzen burbuila batean sartzen xakean jokatzen nuen bakoitzean, Gerharden aurka, adibidez, bere garaian. Orduan??
|
|
|
Ezer ez! Eta zu
|
ere
ez al zinen atzo arte kaiserzale itsua. Baina kaiserra erbestean dago:
|
|
|
beren zentzua hartzen zuten, harekin bizitza osorako lotzen baininduten; zer gehiago nahi nuen, bada, funtsezkoa neure esku banuen, hainbeste eta hainbeste maite nuen Helena, gertatuak gertatuta gero are gehiago?!; egia zen gazteak ginela?. Kontuz maitasun kontuetan?!? esaten zigun jende helduak eta adinekoak?, baina Romeo eta Julieta
|
ere
ez al ziren gure adinekoak, hortxe hortxe??
|
|
|
Guztiaren azpian, berriz, zenbakiak, silogismoak eta xakea nituen, neure nortasunaren oinarri, trapuzko panpina bat izatea eragotzi zidatenak, Elizaren edo botere zibilaren mende. Zu zeu
|
ere
ez al zinen, bada, trapuzko panpina bat izan, asmakeriaren haizeen mende, Gabino, Pagoagako Ama Birjinaren agerketetan. Eta han, ez zenuten tartean kokazko ardoa izan, zurigarri gisa erabil zenezaketena, ez horixe!
|
|
|
–Horregatixe lagundu behar diogu euskarari! Zu
|
ere
ez al zaude, bada, ahulenen alde. Anarkistak halakotzat nituen behintzat??;. Bai, baina pertsonak ez dira hizkuntzak, eta inportanteena, pertsonen artean, elkar ulertzea da?
|
|
|
Orain, berriz, berandu??, eta, begiak nire begietan josi eta guztiz zorrozten zituela, gehitu zuen: . Zuk
|
ere
ez al duzu ezkontzeko asmorik, Damaso??.
|
|
|
" Horregatixe lagundu behar diogu euskarari! Zu
|
ere
ez al zaude, bada, ahulenen alde. Anarkistak halakotzat nituen behintzat...";" Bai, baina pertsonak ez dira hizkuntzak, eta inportanteena, pertsonen artean, elkar ulertzea da...
|
|
|
Hurrengo egunak, bizitzako gogorrenak bezala oroitzen ditut; sendatua nengoen, baina gaixo nengoen berriro ere;" Bihotzean min dut,/ min etsia" esan zuen Lizardi handiak, amonaren heriotza gogoan zuela, eta ni ez nintzen gutxiago, nire mina beste min bat bazen ere, maitemina iturburu zuena; nire minak goia joa behar zuen, nik hala uste nuen behintzat... baina oker nengoen, oraindik ere gorago jo baitzuen berandu gabe; gaizki lo egiten nuen, eta, esnatzearekin batera, Helenaren irudia etortzen zitzaidan lehenik burura, haren elgorriagak eta haren matíaslópezak; baita haren bainilazko musuak ere, beste modu batean interpretatzen nituenak eta baloratzen; izan ere, gogoan nituen neure damuak eta gurutziltzatuaren aurrean egindako otoitzak eta erreguak, baita hari egindako promesa ere —" Behin bai, hurrengorik ez" —, baina hain guztiz aldatu ziren inguruabarrak, non beste ikuspuntu bat nagusitu baitzitzaidan: ...ia hitzaren euskarri ere bazen? — beren zentzua hartzen zuten, harekin bizitza osorako lotzen baininduten; zer gehiago nahi nuen, bada, funtsezkoa neure esku banuen, hainbeste eta hainbeste maite nuen Helena, gertatuak gertatuta gero are gehiago...!; egia zen gazteak ginela —" Kontuz maitasun kontuetan...!" esaten zigun jende helduak eta adinekoak—, baina Romeo eta Julieta
|
ere
ez al ziren gure adinekoak, hortxe hortxe...?
|
|
|
Zer kalte egiten zidan niri, eta zer kalte inori, aitak eta berak burbuila batean bizitzea erabaki bazuten? Baina ni neu
|
ere
ez al nintzen burbuila batean sartzen xakean jokatzen nuen bakoitzean, Gerharden aurka, adibidez, bere garaian. Orduan...?
|
|
|
Ezer ez! Eta zu
|
ere
ez al zinen atzo arte kaiserzale itsua. Baina kaiserra erbestean dago:
|
|
|
Guztiaren azpian, berriz, zenbakiak, silogismoak eta xakea nituen, neure nortasunaren oinarri, trapuzko panpina bat izatea eragotzi zidatenak, Elizaren edo botere zibilaren mende. Zu zeu
|
ere
ez al zinen, bada, trapuzko panpina bat izan, asmakeriaren haizeen mende, Gabino, Pagoagako Ama Birjinaren agerketetan. Eta han, ez zenuten tartean kokazko ardoa izan, zurigarri gisa erabil zenezaketena, ez horixe!
|
|
|
Orain, berriz, berandu...", eta, begiak nire begietan josi eta guztiz zorrozten zituela, gehitu zuen: " Zuk
|
ere
ez al duzu ezkontzeko asmorik, Damaso?".
|
|
2011
|
|
|
ezin zuen konprenitu nola zitekeen hain ordu diferentea leku batean eta bestean: . Han
|
ere
ez al da, ba, eguzkia goizean ateratzen, ala??.
|
|
|
Hasiera eta amaierarik ez duen errealitateari hasiera eta amaiera bat ipintzea da literatura. Baina, amaierarik eza
|
ere
ez al da amaiera mota bat. Errealitateak ez du amaiera punturik.
|
|
2012
|
|
|
berari
|
ere
ez al dagokio gehiago, hara?
|
|
2013
|
|
|
Karinak irribarre. . Zeuk
|
ere
ez al daukazu irakurgai interesgarririk neuri uzteko, zeuen aitaren moduan??. (Irakurzalea zen bertako lehena).
|
|
|
–eta, nola ikusi baitzuen aitonak begiak itxuragabe zabaltzen zituela, erantsi zuen?: Hura
|
ere
ez al zen, bada, zeruan zehar ibili gau batean, zaldi hegalari baten gainean??
|
|
|
baina ez jendeaz bakarrik, bere buruaz ere bai. Berak
|
ere
ez al zuen, bada, gorrotoaren pultsioa, har tipi bat bezala irudikatzen zuena, mila bider sentitu, lagun baten kontra, emaztearen kontra edo munduaren kontra, harrokeria, inbidia edo jelosia bitarteko?, nahiz eta gero, gehienetan, pultsio haiek neutralizatzen saiatu, otoitzaren, poesiaren edo musikaren bidez?, har tipi bazuk baino ez zirenak munstro bihur ez zitezen?
|
|
|
–eta, nola ikusi baitzuen aitonak begiak itxuragabe zabaltzen zituela, erantsi zuen–: Hura
|
ere
ez al zen, bada, zeruan zehar ibili gau batean, zaldi hegalari baten gainean...?
|
|
|
Eta, bere bakardade hartan, lotsa zen... baina ez jendeaz bakarrik, bere buruaz ere bai. Berak
|
ere
ez al zuen, bada, gorrotoaren pultsioa –har tipi bat bezala irudikatzen zuena– mila bider sentitu, lagun baten kontra, emaztearen kontra edo munduaren kontra, harrokeria, inbidia edo jelosia bitarteko?, nahiz eta gero, gehienetan, pultsio haiek neutralizatzen saiatu –otoitzaren, poesiaren edo musikaren bidez–, har tipi bazuk baino ez zirenak munstro bihur ez zitezen...... Urrunera joan gabe, zer sentitzen zuen, bada, une hartan, bere buruaren aurkako gorrotoa baizik, bikiak txakur amorratu haien artean utzi zituelako?
|
|
2014
|
|
|
Rafa hitz urriz erantzuten imajinatzen dut, patxadaz eta serio; edo agian ez: beharbada hitz juxtuz baina bekozkoz ari zaio erantzuten, nahita edo nahi gabe medikuaren hizketa modu horrek galdeketa polizial bat dakarkiolako gogora, osasungintza ere autoritatearen aldaera bilakaturik, bata zuria
|
ere
ez al da ba beste uniforme bat, aurrean duen gizajoari larderiaz zuzentzeko ahala ematen diona?
|
|
2015
|
|
|
–Zer, baina butaka ziztrinik
|
ere
ez al zitean ba?
|
|
|
ez zaitut ondo ikusi, Simon, esan zidan agur egiteko orduan. Partitzeko tenorean
|
ere
ez al didazu esango zertara etorri zaren Parisa?
|
|
2016
|
|
|
...pertsonaiarena dela erantzukizuna, berak praktikatzen duela filmarekiko fetitxismoa, errealitate gordina fikzio faltsutzailez mozorrotzeko ariketa, harritzekoa ere ez dena kontuan hartuz gero Estatu Batuetan hazia dela, Inperioaren gune eta bihotzean, irudiaren kultura guztiz indartu eta lehiakiderik gabe zabaldu zen garaian; dena dela, ze demontre, inperioaren aldiri eta bazterretan bizi garenok
|
ere
ez al dugu berdin jokatzen. Ez al dugu Hollywoodeko ikonoz janzten geure irudimena?
|
|
2017
|
|
|
–Baliteke Zaharias ez izatea gose, baina zer dio Josifek? Hura
|
ere
ez al da gose?
|
|
|
Beraz Amari eskuan kolpetxoak ematen eta «Arrebatxo gaixoa» esaten segitu zuen, eskuan kolpetxoak ematen eskularru beltz haietako batekin lau egun geroago jaso genuen faktura zeren hogeita seia baitzen zeren egun bera baitzen beste hilabete hartan Aita hara joan zenean eta hartu eta etxera ekarri zuenean eta hura non zegoen edo horrelakorik ez zigun esan nahi izan eta Ama negarrez eta esaten «Eta aita ez al duzu ikusi ere egin? Saiatu
|
ere
ez al zara egin umeari pentsioa pasa diezaion?», eta Aitak dio «Ez berak ez du xentimorik ere ukituko harenik», eta Amak dio «Legez behartzeko modua ere badago. Ezin du ezer frogatu non eta...
|
|
|
«Nik ez badut hazten zeinek haziko du ba? Zuek denok
|
ere
ez al zarete nik hazitakoak?»
|
|
|
Shrevek botila bat dauka bere baulean. Ireki
|
ere
ez al duzu egin behar Mr eta Mrs Jason Richmond Compsonek zera jakinarazten dute Hiru aldiz. Egun. Ireki ere ez al duzu egin behar beren alaba Candaceren ezkontza pattar horrek bitartekoak helburuarekin nahasten erakusten dizu.
|
|
|
Ireki ere ez al duzu egin behar Mr eta Mrs Jason Richmond Compsonek zera jakinarazten dute Hiru aldiz. Egun. Ireki
|
ere
ez al duzu egin behar beren alaba Candaceren ezkontza pattar horrek bitartekoak helburuarekin nahasten erakusten dizu. Banaiz.
|
|
|
Niri beti suertatzen zitzaidan Apaiz Nagusiaren Atrioan San Pedro bueltaka ikusi, eta mesfidati galdera egiten zuen Atezaina izatea: . Zu
|
ere
ez al zara Jesusen laguna??. (Orain ohartu naiz, ongi begiratuz gero, aski paper garrantzitsua zela).
|
|
|
Gizonezkoek bizkarrekoak eman eta bostekoa botatzeko egiten zidaten. Nahastu egin zirela eta sentitzen zutela esaten zuten; eta ze arraio, emakume batek asko saiatu gabe
|
ere
ez al dezake, ba, gizonezkoa zakurraren biolina ainako saltsan sartu?
|
|
|
Ahotsa txit goxoa eta zentzuzkoa zen, baina Martinsek gabon esan eta eskegitzearekin bat berez galdetu zuen bere kolkorako nolatan Harry hiltzorian hain seneratua baldin bazegoen ez zion telegramarik bidali bertan geldi zedin. Callaghanek
|
ere
ez al zuen esan Lime hil zela, edo oinazerik gabe, ezta, ala berak ipini ote zituen hitz horiek Callaghanen ahoan?
|
|
|
–Zuekin ari nauk, kokolo odolgabekoak, dirua jartzeko kemenik
|
ere
ez al duzue. Jainkoa!
|
|
|
–Heuk
|
ere
ez al duk oreina jan? –galdetu zioan oraindik ere txantxetan ari zela uste zuen norbaitek, umore onez.
|
|
|
Aita Nagusiaren usteak
|
ere
ez al ziren sendoak, eta ez al zuen herri osoak harekin bat egiten?
|
|
2018
|
|
|
–Zuri
|
ere
ez al zaizu ongi iruditzen?
|
|
|
–Zuek
|
ere
ez al didazue sinesten? –egin zien oihu alabak.
|
|
|
Hiru egun eta beste hainbeste aitzakia behar izan ziren, zeru garbia eta funtzionario egoki bat bil zitezen, kasu hartan. Bataiatzailea?, zeinari esan genion: Behin etxea ganoraz garbitzen hasi garenez gero, eritegiari
|
ere
ez al diogu pasadatxo bat emango. Logika sanoan eta txalogarrian sartzen baitzen,. Bataiatzaileak?
|
|
2019
|
|
|
Zenbat bizitza, zenbat pasio, irrika, ezintasun eta borroka egongo diren argitxo horietako bakoitzaren atzean, pertsona horietako bakoitzaren barruan. Ni
|
ere
ez al naiz argitxo bat, inurritegi erraldoi honen baitan. Ni ere neure beldur, neure amets, neure ilusio, neure zalantzekin.
|
|
|
–Zure lagunen omenaldia
|
ere
ez al duzu errespetatu behar, Gaizka? –esan zion Asierrek, ezpainetik jaisten ari zitzaion odol tanta garbitzen zuen bitartean.
|
|
|
–Eta hik eta hire anai arrebek ez?? Hik
|
ere
ez al hituzke munduko xox guztiak mahai gainean ipiniko, berriro gizzzon sentitzeagatik. Edo zer uste duk hik, zer hori apaingarri dudala, hirurogei eta koska urte edukitzeagatik??
|
|
2021
|
|
|
XX. mendea, ez al zen Lehen Mundu Gerrarekin hasi? Eguneroko hau
|
ere
ez al da XIX. mendeko literatura generoa. Bilbon 1902an zein 1903an irakurtzen ziren periodikoak, zein mendetakoak ziren?
|
|
|
Nagorerekin oroitu nintzen, barbakoa handi bat eta pepperoni txiki bat eramaten ari nintzela Amara Zaharrera. Hark
|
ere
ez al zuen ni probokatzera jolastu. Eta nola bukatu zen kontua...?
|
|
2022
|
|
|
–Pasahitz ziztrin bat sartzen
|
ere
ez al dakizu? –bota zidan.
|
|
|
Eta txartzat hartzen bazuen? Mespretxu antzeko bat
|
ere
ez al zen. Paper hura eskuetan aitaren aurrean jarri eta bakeak egitea nahi zuen.
|
|
|
–Bai, halaxe da, hori da kontua –errepikatu zuen Ivan Ivanitxek– Eta, gu bezala, hirian ito beharrean eta pilaturik bizitzea, inork behar ez dituen paperak idaztea, vintean jokatzea, hori
|
ere
ez al da zorroa. Eta, gu bezala, bizitza guztian alferrontziz, liskarzalez, emakume ergel eta nagiz inguraturik egotea, denetariko babokeriak entzutea, hori ez al da zorroa?
|
|
|
–Hori
|
ere
ez al dakizu zer den. Porro bat, neska!
|
|
2023
|
|
|
Jendetza bildu zen San Frantzisko kale osoan, dendaren aurretik igaro ziren gizonak, andre ugari eta ume batzuk, lanorduak gutxitu ditzaten eskatzeko. Hirurogei ordu
|
ere
ez al dira gehiegi. Polizia agertu zen halako batean, zaldi gainean, egurra ematen zabal jendearen kontra.
|
|
|
Iragan al dira betiko, baina, urte haiek? Oraindik
|
ere
ez al dit beldur ematen, hamabost urterekin bezalaxe, neure burua ispiluan apaindu gabe ikusteak, nire aurpegirik eta irribarrerik onena jarri gabe, begiak eta ezpainak margotzeke. Oraindik ere ez al dut espero gorputz ametsezko bat izatea, nerabezaroan begien parean dantzan hasi zitzaidan hura, liraina eta proportzio harmoniatsuekikoa, eta bularralde erakargarria, eta aurpegi polit misteriotsu bihurri aingerutarra?
|
|
|
Oraindik ere ez al dit beldur ematen, hamabost urterekin bezalaxe, neure burua ispiluan apaindu gabe ikusteak, nire aurpegirik eta irribarrerik onena jarri gabe, begiak eta ezpainak margotzeke? Oraindik
|
ere
ez al dut espero gorputz ametsezko bat izatea, nerabezaroan begien parean dantzan hasi zitzaidan hura, liraina eta proportzio harmoniatsuekikoa, eta bularralde erakargarria, eta aurpegi polit misteriotsu bihurri aingerutarra. Maskara horietatik zein aukeratu, baina?
|
|
|
Hypokhâgne, ze kristo da hori baina? Annickek lastimaz begiratzen dit, hori
|
ere
ez al dakin ba... Neska batzuk, bistan da, libreago dira beste batzuk baino.
|