|
2007
|
|
|
Saltokietara
|
eramateko
, hots, ontzeko, garaia iristen denean, kondizioak aldatzen dituzte biltegietan: modu artifizialean sortutako etilenoaren eraginpean jartzen dituzte fruituak, eta tenperatura handitzen dute.
|
|
|
Ondutakoan eta erosleek nahiko dituzten ezaugarriak lortutakoan
|
eramaten
dituzte fruituak saltokietara. Esan beharra dago, dena den, fruitu mota bakoitzak berezko ezaugarriak dituela, eta bakoitza bildu, garraiatu eta zaintzeko ezaugarri horiek hartu behar dituztela kontuan; alegia, mota bakoitza tenperatura eta oxigenoaren kontzentrazio kondizio jakin batzuetan gorde behar da, denbora jakin bat eduki daiteke biltegiratuta eta abar.
|
|
|
EHUko ikertzaile taldeak urteak
|
daramatza
bareen hazkuntzaren konplexutasuna ikertzen. Animalia baketsu horiek bere horretan ikusita, inork gutxik imajina dezake hazkuntza hain konplexua dutela.
|
|
|
Ordura arte teknologia ez zegoen itsas hondoraino jaisteko bezain aurreratuta, baina, 1964an, estatubatuarrek Alvin itsasoratu zuten. Ilargira joateko Apollo diseinatu zuten bezala, itsas hondora heltzeko barruan hiru pertsona har zitzakeen itsaspeko bat egin zuten, eta, gaur egun, itsaso sakonera pertsonak
|
eramaten
jarraitzen du oraindik Alvin ek.
|
|
|
Hurrengo urtean, 1979an, tximinia hidrotermal aktiboak topatzeko asmoz, zientzialari frantziarrak eta estatubatuarrak leku berera itzuli ziren, Rise operazioan. Angus ontzia
|
eraman
zuten, hondoaren argazkiak ateratzeko. Sonarrarekin lekua aukeratu, eta kate bolkanikoaren gainean, hondoaren milaka argazki atera zituzten.
|
|
|
Sakonera horretara heltzeko, gutxi gorabehera bi ordu behar ditu Alvin ek, eta beste hainbeste igotzeko. Urperaldi bakoitzean gehienez hamar ordu ematen ditu ur azpian, barruan pilotu bat eta bi zientzialari
|
daramatzala
. Beraz, zientzialariek 4 ordu dituzte, zoruan etzanda leihoetatik ingurua behatzeko, argazkiak atera eta filmak egiteko, beso robotikoaren bidez laginak biltzeko eta lekuan bertan esperimentuak egiteko.
|
|
|
Beraz, zientzialariek 4 ordu dituzte, zoruan etzanda leihoetatik ingurua behatzeko, argazkiak atera eta filmak egiteko, beso robotikoaren bidez laginak biltzeko eta lekuan bertan esperimentuak egiteko. Dena dela, hiru pertsonak 72 ordu igarotzeko adina oxigeno
|
darama
Alvin ek barruan, badaezpada ere.
|
|
|
Guztira, 4.200 urperatze baino gehiago egin ditu Alvin ek, eta 12.000 zientzialari, ingeniari eta behatzaile
|
eraman
ditu ozeano sakonera. Sortu zutenetik, asko berritu dute; adibidez, 2006an beste beso robotiko bat jarri zioten.
|
|
|
Alfred Nobelek bost arlo aukeratu zituen bere izena
|
daramaten
sarietarako: Fisiologia edo Medikuntza, Fisika, Kimika, Literatura eta Bakea.
|
|
|
Pentsa, mp3 irakurgailuei esker, 20.000 kantu bat disko poltsiko batean; edo hainbat eta hainbat mega eta giga gailu gero eta txikiagoetan. Poltsikoan
|
eramaten
ditugu telefonoak ere. Sakelakoak, posta elektronikoarekin batera, ia ezinbesteko bihurtu dira komunikazio pertsonaletarako.
|
|
|
Handik bi astera itzuli, eta bidaia berbera egiten du, urtea joan eta urtea etorri. Ipar Atlantikoan itsasontzi ibilbide iparraldekoena hartzen du, eta, udaberri betean egon arren, Labradorko Lasterrak hegoalderantz
|
eramaten
dituen icebergak saihestu behar izaten ditu.
|
|
|
Ozeanografia ikertzaileen etengabeko lanari esker eraiki ziren ozeanoa behatzeko sareak. Nolanahi ere, sarea izateak berak arazoak sortzen ditu; adibidez, azal azpiko lasterrak neurtzeko tresnek hamar urte baino gehiago
|
daramatzate
Atlantikoko zirkulazio termohalinoa kontrolatzen; baina horietako batzuk ez dituzte berrituko, ikerketa agentzia nazionalek nahiago baitute zerbait berria sortu. Zaintza hori amaitu ostean, ez da beste ezer egongo hutsune hori betetzeko.
|
|
|
Hala ere, diferentzia hori batek pentsa lezakeena baino askoz txikiagoa da. Izan ere, ozeanoek eta atmosferak poloetara
|
eramaten
dute beroa, eta oreka atseginagoa izatea ziurtatzen dute (gizakientzat, behintzat), Ekuatoreko tenperaturak hoztuz eta poloetakoak berotuz.
|
|
|
Zenbait zientzialari beldur dira Groenlandiako izotz geruza urtzeak Ipar Atlantikoa hoztu eta aldaketa bortitz bat ekarriko ote duen. Duela gutxi, hondamendi bati buruzko film bat egin zuten Hollywooden, egoera hori muturrera
|
eramanda
. Zein da, ordea, bat bateko klima aldaketa izugarri baten atalasea?
|
|
|
Baina ez ziren esku hutsik joan: berekin
|
eraman
zituzten hainbat material tekniko, artxibo eta ehunka V2 egiteko tresneria. Errusiarrak iritsi zirenerako, hondarrak eta bigarren mailako zientzialariak baino ez ziren geratzen.
|
|
|
Bi mundu, bi ideologia, bi kultura; ongi bereizitako bi bando, isilpekoa zen guda berri batean. Haien arteko lehiak kosmosera
|
eraman
zuen gizakia, lehen aldiz.
|
|
|
Kontinente arteko misilak (ICBM deitzen zaie) milaka kilometrora irits daitezke; ibilbide balistikoa egiten dute, eta horrek atmosferatik at
|
eramaten
ditu. Armak jaurtitzeko ez ezik, atmosferatik at zerbait jaurtitzeko egokiak izan zitezkeen.
|
|
|
datuak transmititzeaz eta ordenak jasotzeaz arduratzen ziren. Barruan bi irrati transmisore
|
zeramatzan
, bateria elektrikoek elikatzen zituztenak. Transmisoreek nahiko indar bazuten Lurretik seinalea jasotzeko, eta mundu osoko irratizaleek entzun zituzten 0,3 segundotik behin bidaltzen zituen bip bip haiek.
|
|
|
Dentsitatea ere kalkulatu zuten. Meteoritoen presentziaren berri ere jaso nahi zuten, eta horretarako
|
zeraman
Sputnik ek presiopean zegoen nitrogenoa: meteorito batek satelitearen kontra talka egin izan balu, presioa jaitsi egingo zen, eta sortutako tenperatura aldaketak salatu egingo zuen hura.
|
|
|
Eta espaziorako programa berrantolatu egin zuten goitik behera. Horrek NASAren sorrera bultzatu zuen, eta 1969an gizakia Ilargia zapaltzera
|
eraman
zuen.
|
|
|
1991n Sobietar Batasuna desegin egin zen, eta baita haien programa espaziala ere. Hala ere, Errusiak badu bere programa, eta hori Errusiar Espazio Agentzia Federalak (RKA)
|
eramaten
du aurrera. Estatu Batuetako espazio agentzia NASA da oraindik ere.
|
|
|
Haiez gain, munduko herrialde ugarik du, gaur egun, espazioari eskainitako agentzia bat (Japonia, India, Ipar eta Hego Korea, Argentina, Australia, Brasil, Kanada, Kolonbia, Nigeria, Israel...) baina guztien artean nabarmentzekoa da Txina: herrialde horrexek bakarrik
|
eraman
du gizakia espaziora, AEBz eta Errusiaz gain, jakina.
|
|
|
Sputnik lehena jaurti eta hilabetera bidali zuten, 1957ko azaroaren 3an. Sorpresa bat
|
zeraman
barruan: espaziora iritsi zen lehen izakia, Laika txakurra.
|
|
|
Hiru hilabetera beste Sputnik bat bidaltzen saiatu ziren, baina arazoak izan zituzten, eta maiatzaren 15era arte ez zen atera espaziora Sputnik. Hainbat datu geofisiko jasotzeko tresneria
|
zeraman
, baina grabagailuak izan zuen akats batek galarazi zion sateliteari Van Allen gerrikoen erradiazioa neurtzea. Van Allen gerrikoak AEBko lehen satelite artifizialak aurkitu zituen, hilabete batzuk lehenago, 1958ko otsailean.
|
|
|
1960ko abuztuaren 19an, Sputnik bidali zuten, eta hark, bere baitan, bi txakur, bi arratoi, berrogei sagu eta hainbat landare espezie
|
zeramatzan
. Egun bat egin zuten espazioan, eta guztiak bizirik itzuli ziren.
|
|
|
Craig Venter ek giza genoma sekuentziatzen aritu zirenean erakunde pribatu bat sortu zuen eta haren taldeak urteak
|
daramatzate
gizakiak sortutako bizidun bat egin nahian. Oraindik ez dute
|
|
|
Craig Venter ek giza genoma sekuentziatzen aritu zirenean erakunde pribatu bat sortu zuen eta haren taldeak urteak
|
daramatzate
gizakiak sortutako bizidun bat egin nahian. Oraindik ez dute lortu, baina erabili beharreko prozedura patentatu nahi dute.
|
|
|
Gaur egun, ildo berriak jorratzen ari dira aeronautikan, bi alde nagusitatik. Alde batetik, enpresa handiek (Airbus, Boeing...)
|
daramaten
ildoa da dauden sistemak optimizatzea: motor handiak kontsumo txikiagokoak egitea, hegazkinak arintzea, material berriak; azken finean, operazio kostuak txikitzeko teknologia garatzea.
|
|
|
Gero, espioitzarako erabiltzen hasi ziren. Izan ere, piloturik arriskuan ez jartzeaz gain, pilotuaren pisua aurrezten denez, erregai gehiago
|
eraman
dezakete, eta, beraz, denbora gehiagoz egin dezakete hegan. Horregatik, oso erabilgarriak dira espioitzarako.
|
|
|
Estatubatuarrek atera berri dute MQ erasorako hegazkin ez tripulatua. Reaper (sega makina) izena jarri diote, eta 1,5 tona lehergai
|
eraman
ditzake. Iragarri dute udazken honetatik aurrera Iraken erabiltzen hasiko direla.
|
|
|
Komunikagailu pertsonala Star Treck filmean agertzen da. Haiek bularrean
|
eramaten
zuten; guk, patrikan, eta telefono mugikor deitzen diogu dio Miquel Barcelók, Espainiako zientzia fikzioaren editore ezagunenetako batek. Dena dela, zientzia fikzioaren iragarpen teknikoak ez dira oso ugariak.
|
|
|
autoprebentziorako iragarpena egitea. Esango dizut nolakoa izango den etorkizuna, orainaldiaren hainbat ezaugarri gaizto muturrera
|
eramanda
: gehiegizko populazioa, basamortutzea, klima aldaketa eta abar dio Barcelók.
|
|
|
Inork ez zuen imajinatzen kalkulu ahalmen handiko makina bat txikia izan zitekeenik. Dune liburuan, adibidez, ordenagailuen partez, pertsona azkarrak
|
eramaten
zituzten espazio ontzietan kalkuluak egiteko. Beharbada, Robert Heinlein ek erabili zuen ideia hori lehen aldiz Universe eta Misfit ipuinetan; azken horretan, kalkulatzaileak trebetasun matematikodun autistak ziren.
|
|
|
Harrapa nazazu, ahal baduzu idazten zuen pantailan. Haren kontrako antibirus bat ere prestatu zuten, Reaper. Zientzia fikzioan, John Brunner-ek muturrera
|
eraman
zuen antzeko ideia bat The Shockwave Rider eleberrian, lau urte geroago. Eta beste eleberri askok ere erabili zuten birusaren kontzeptua garai hartan.
|
|
|
Izan ere, ziztatzaile izateaz gain, eltxoak gaixotasunen eroale ere izan daitezke, baina, oro har, uste den baino gutxiago. Gutxi gorabehera mila eltxotik bakarrak
|
daramatza
gaixotasunak sor ditzaketen organismoak. Hala eta guztiz, proportzioa txikia izanda ere, argi dago ziztada kopurua gutxitzeko bidea aurkituz gero, gaixotzeko aukerak ere murriztu egingo direla.
|
|
|
Horrekin batera, neurri zorrotzak hartzen dituzte: zuhaitza zerrategira edo paper fabrikara
|
eraman
, eta, batez ere, inguruko eremua koarentenan jartzen dute, kilometro bateko itzulinguruan. Bi urtean ezin da han pinurik landatu.
|
|
|
landareak. Ikertzaileek urteak
|
daramatzate
landareak genetikoki eraldatzen nahi duten ezaugarriak izan ditzaten, eta horien artean dago giza proteinak eta txertoak ekoizteko gaitasuna.
|
|
|
Dagoeneko deskribatu dituzte zenbait espezieren larba fase guztiak. Beraz, hilotza aurkitu eta larbak jasoz gero, zein euli espezie den jakin dezakete; baita pertsona horrek hilda zenbat denbora
|
daraman
aurreikusi ere, larba horien hazkuntza taulak aztertuta.
|
|
|
Proiektu honen fundatzaileak Bizkaiko Teknologia Parkea, Elhuyar Fundazioa eta Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioa dira; horiei Euskal Herriko Unibertsitatea eta Tecnalia eta IK4 korporazio teknologikoak elkartu zaizkie. Bestalde, proiektua aurrera
|
eramateko
, honako erakunde hauen babesa dute: Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza eta Industria, Merkataritza eta Turismo sailak, Bizkaiko Foru Aldundia eta Espainiako Hezkuntza eta Zientzia Ministerioa.
|
|
|
Oraingoz azalpen hau eman diote: fruitutan oso aberatsa den dieta hartzera
|
eraman
zituen moldaera genetikoa da.
|
|
|
Umetako oroitzapenetik hasita, astronomiarekin izan duen harremanaz hitz egin digu. Eta, izarren bidez, metal astunen sorrera ezagutzera
|
eraman
gaitu, hori baita oraingoz Garik Israelianen azken ikerketa gaia.
|
|
|
Enigma horrek zientzia fikziozko liburuak irakurtzera
|
eraman
ninduen. Gau eta egun irakurtzen nituen, harrapatzen nituen guztiak.
|
|
|
Merkurioak amalgama sendoak osatzen ditu, besteak beste, urrearekin, zilarrarekin, zinkarekin, berunarekin eta eztainuarekin. Burdinarekin, ordea, ez du amalgamarik sortzen, eta, horrexegatik, burdinazko ontziak erabili izan dira mendeetan merkurio likido iheskorra ontziratzeko, batera eta bestera
|
eramateko
.
|
|
|
Hain zuzen, gaur egun gasolinari beruna nahastea debekatuta badago ere, hamarkada batzuetan gasolina guztiek
|
zeramaten
beruna. Gasolina hidrokarburoen nahaste bat da, eta gasolinen hidrokarburo ugarienak zortzi karbono atomo dituzte (C 8 H 18).
|
|
|
Hau da, gasolinari konposatu hori gehituz gero, ez zen erretzen hasten txinparta piztu arte, eta errekuntza motela eta eraginkorra zen. Hori dela eta, handik aurrera gasolina guztiek
|
zeramaten
berun tetraetiloa.
|
|
|
Hain zuzen, AEBn kontsumitzen den berunaren% 88 autoetako eta industriako baterietan erabiltzen da. Eta autoetan berundun gasolina debekatuta badago ere, hegazkinen erregaiak beruna
|
darama
. Horrez gain, munizioa eta kandela batzuk egiteko, goi tentsioko kableak biltzeko eta erreaktore azkarren hozgarriei gehitzeko ere erabiltzen da, besteak beste.
|
|
|
Saldako partikula energetikoenek ihes egiten dute lurrun moduan. Hori egitean, bero apur bat ere berekin
|
eramaten
dute, eta saldan geratzen diren atomoak hoztu egiten dira. Bada, atomo hotzekin ere gauza bera egiten da; energia gehien dutenei tranpa magnetikotik ihes egiten uzten zaie.
|
|
|
Izerdia, hein handi batean, ura da. Odol hodiek ura larruazaleraino
|
eramaten
dute, eta ur hori lurrunduz xahutzen du gorputzak sortutako beroa. Horri esker erregulatzen du gizakiak gorputzaren tenperatura.
|
|
|
Horrek gorputz guztian izango du eragina, odol gutxiago egongo denez odola delako iritsi gorputzaren atal guztietara. Ondorioz, ditu
|
eraman
oxigenoa eta elikagaiak atal guztietara, eta ditu horietan sortutako hondakinak kanporatu. Odol eskasia konpentsatu nahian, bihotzaren taupada maiztasuna handitu egingo da; odol gutxiago ibiliko da gorputzean, baina abiadura handiagoan.
|
|
|
Gizaki modernoa duela 58.000 urte inguru Afrikatik atera zenean, tresnak eta armak ez ezik, Helicobacter pylori bakterioa ere
|
eraman
zuen berekin. Nature aldizkarian argitaratutako lan batean,
|
|
|
Gizaki modernoa duela 58.000 urte inguru Afrikatik atera zenean, tresnak eta armak ez ezik, Helicobacter pylori bakterioa ere
|
eraman
zuen berekin. Nature aldizkarian argitaratutako lan batean, bakterioaren hedapena eta eboluzioa aztertu dute, eta ondorioztatu dute datuak bat datozela Out of Africa edo Afrikatik kanpora teoriarekin.
|
|
|
Laborategia duela hogeita hamar bat urte sortu zuten, matematikaren aplikazioak aztertzeko. Ordurako, munduan bazegoen korronte sendo bat matematika gauza praktikoetara
|
eramateko
.
|
|
|
Hain zuzen ere, kontrola prozesu konplexuak gure mesederako kontrolatzeko erabiltzen da; adibidez, tenperatura egokia izateko etxean edo saltokigune handi batean. Beste adibide bat poluzioa edo zarata murriztea izan daiteke, edo satelite bat nahi den lekura
|
eramatea
... Kontrol prozesuak denean daude.
|
|
|
Begira, unibertsitatean 18 urterekin sartzen gara, eta askotan ez gara ateratzen. Nik, adibidez, 45 urte ditut, eta horrek esan nahi du 27 urte
|
daramatzadala
unibertsitatearen arloan. Urte piloa dira; beraz, izan dugu zerbait dezentea egiteko aukera.
|
|
|
Etxeko fonoteka osoa autoan
|
eramatea
ez da zaila gaur egun, nahiz eta fonoteka oso handia izan, eta autoaren maletategia txikia. Are gehiago, poltsikoan eraman daiteke fonoteka osoa, eta baita gehiago ere; 20.000 kantu, pentsa, 2.000 bat disko.
|
|
|
Etxeko fonoteka osoa autoan eramatea ez da zaila gaur egun, nahiz eta fonoteka oso handia izan, eta autoaren maletategia txikia. Are gehiago, poltsikoan
|
eraman
daiteke fonoteka osoa, eta baita gehiago ere; 20.000 kantu, pentsa, 2.000 bat disko. Horretarako, musika konprimitu besterik ez da egin behar.
|
|
|
Artikuluan, zentral minihidroelektrikoen ondorio kaltegarrietako bat aztertu du Elosegik, oso ezaguna ez dena, gainera: zentraletara ura
|
eramaten
duten ubideetan itota hiltzen diren animaliak. Euskal Herrian horrelako ubideen ehunka kilometro ditugula gogorarazten du bere lanean, eta ubide horietako hilkortasuna aztertzen du.
|
|
|
Dena dela, energia iturri horrek aski ezagunak diren hainbat arazo ere sortzen ditu, hala nola erreketako ur emaria gutxitzea, erreken fluxu naturala eta ekosistema erabat aldatzea, itsasora materia organiko gutxiago joaten uztea eta arrainen migrazioak oztopatzea, besteak beste. Badira, ordea, hain ezagunak ez diren bestelako ondorioak ere, eta horietako bat zentral hidroelektrikoetara ura
|
eramaten
duten ubideetan animaliak itotzea da. Euskal Herrian zentral hidroelektriko ugari dago, eta ura daramaten ehunka kilometro ubide ditugu.
|
|
|
Badira, ordea, hain ezagunak ez diren bestelako ondorioak ere, eta horietako bat zentral hidroelektrikoetara ura eramaten duten ubideetan animaliak itotzea da. Euskal Herrian zentral hidroelektriko ugari dago, eta ura
|
daramaten
ehunka kilometro ubide ditugu. Artikulu honetan, ubideetako hilkortasuna aztertzeaz gain, arazoa konpontzeko irtenbideak proposatuko dira.
|
|
|
Energia hidroelektrikoa goitik behera jaistean urak duen energia zinetiko eta potentzialaren bidez sortzen da. Horretarako, errekan edo ibaian presa bat egiten da, eta, ubideetan barrena, ura desbideratzen da aldapa oso txikian, argindarra sortuko duen zentraleraino
|
eramateko
. Zentralaren gainaldera iritsitakoan, ubideak daraman ura hodi batean sartu eta behera jaitsarazten da ziztu batean, turbina mugiaraz dezan.
|
|
|
Horretarako, errekan edo ibaian presa bat egiten da, eta, ubideetan barrena, ura desbideratzen da aldapa oso txikian, argindarra sortuko duen zentraleraino eramateko. Zentralaren gainaldera iritsitakoan, ubideak
|
daraman
ura hodi batean sartu eta behera jaitsarazten da ziztu batean, turbina mugiaraz dezan. Turbina horrek energia elektrikoa sortzen duten alternadoreak higiarazten ditu.
|
|
|
Hiru horietako bat Ugazko ubidea zen, Bederango errekari ura kentzen diona, estua eta motz samarra, 2,7 km ingurukoa. Besteak, berriz, Zumarrestako zentralera ura
|
daramaten
Asura eta Ollingo ubideak ziren, guztira 8,35 km luze zirenak. Luzera, zabalera eta habitat desberdinetako ubideak konparatzea lagungarri suertatu zen oso, arazoa ulertzeko.
|
|
|
Irudian, adibide sinple bat erakusten da. Eye tracking sistemari esker, pelikula gelditu egiten da ikusleak begirada pantailatik kanpo
|
eramaten
duenean, sistemak ulertzen duelako atentzioa beste zerbaitetan duela ikusleak. Human Media Lab. Queens eko Unib.
|
|
|
Ez dira gizakian bizi, baina bai haien artean. Aspergillus onddoaren esporak leku guztietan daude, etxean, eskolan, ospitalean... aireak hautsarekin batera
|
eramaten
baititu. Ospitaleetan arazo larri bihur daitezke, infekzioekiko sentikortasuna handiagoa delako.
|
|
|
Errusiarrek, adibidez, Soiuz koheteak erabiltzen dituzte astronautak Nazioarteko Espazio Estaziora (ISS)
|
eramateko
, eta gero kapsula batean Lurreratzen dira. Soiuz koheteetan 3 astronauta joan daitezke, eta bidaia bakoitzean kohete berri bat erabili beharra dago.
|
|
|
Badira ia 40 urte gizakia Ilargira iritsi zela, baina ordutik hona koheteen teknologia ez da askorik aldatu funtsean, elektronika alde batera utzita. Gainera, gizakia Ilargira
|
eraman
zuten Apollo misioetan erabilitako Saturn V. a izan da inoiz erabili den koheterik handiena eta ahaltsuena. Geroztik ez da halakorik erabili.
|
|
|
Behietan bezala, ardietan ere egoera oso ona da: urteak
|
daramatzagu
bruzelosiaren eta tuberkulosiaren arrastorik gabe. Gainera, behietan baino errazagoa da kontrola, gehienbat latxa arrazako ardiak hazten baitira Euskal Herrian; horiek lurraldean bertan sortu eta salerosten direnez, ez dago animalia gaixorik kanpotik sartzeko arriskurik.
|
|
|
Baserriko atea ireki diote, eta sukaldeko sutondoan aurkitu du amona. Okerra dago, bizitako ia mende baten zama
|
darama
gainean, begiak lausotzen hasiak ditu. Hasieran fidakaitz agertu da bisitan etorri zaion kalekumearen aurrean, baina haren jakin minak piztu egin du, antza, eta gazte denborako kontuak burura etortzen zaizkion heinean bizkortu egin da; eta mihia dantzan hasi da, gaztetan bezain arin.
|
|
|
Ziurrenez, horixe da euskal literatura osoko jazokunerik erromantikoena. Aldudeko medikuaren bigarren liburuak, besteak beste zer eta eboluzionismoa
|
darama
enkriptatuta lerro artean, Piarres Lafitte ondotxo jabetu zenez. Aldudeko medikua Haeckel eta Nietzsche bezalako batzuen liburu khiretseri lotu zen. Kontuak kontu, bakardade intelektual erabatekoan higatu zen Jean Etxepareren bizitza.
|
|
|
Oso anestesiko eraginkorra zen, baina eragin psikotikoa/ disoziatiboa ere bazuela ikusi zuten. Beste dimentsio batera
|
eramaten
zuen jendea, gorputza utzi eta buruak beste norabait egiten zuen bidaia. Horregatik, animaliekin eta haurrekin erabili izan da, horiei ez dielako modu horretan eragiten, normalean.
|
|
|
Elhuyar Fundazioak unibertsitateko beste bost liburu argitaratu ditu. Elhuyarrek bere ibilbidearen ia hasieratik bertatik argitaratu ditu unibertsitate mailako liburuak; beraz,
|
badaramatza
ia 30 urte jardun horretan.
|
|
|
Oraindik badaude, hala ere, gai honen inguruko galderak: zenbat denbora
|
darama
sakonune horrek Amazoniara hautsa bidaltzen. Eta zenbat denboraz jarraituko du?
|
|
2008
|
|
|
Lau mikra zabal eta berrehun mikra luze den hari berezi bakar batekin gailu elektroniko bat energiaz hornitzeko adina energia sortzea lortu du Georgiako Teknologia Institutuko talde batek. Hari hori zapaten zolan itsatsita
|
eramatea
nahikoa izango da, haien esanean, energia sortzeko.
|
|
|
Kasu honetan, haria okertu besterik ez da egin behar elektrizitatea sortzeko: zapatan itsatsita
|
eramango
bagenu, oinez goazela okertuko genuke haria.
|
|
|
Kordoban dago, Albarrana mendialdean, artez eta pinuz jositako muinoen artean. Hara
|
daraman
bidean, ez da zaila oreinak eta beste animalia basati batzuk ikustea. Iritsi baino 12 kilometro lehenago, sarbide mugatuko errepide pribatua dela adierazten du kartel batek.
|
|
|
El Cabrilgo zuzendaria, Carlos Pérez Estévez, eta komunikazio arduraduna, Marta Arroyo Abad, ditugu zain. Adeitasunez hartu gaituzte, eta areto batera
|
eraman
gaituzte, aurkezpen bideo bat ikusteko. Ondoren, azalpen batzuk eman dizkigute.
|
|
|
Pérez zuzendariari horretaz galdetu diogunean, hauxe erantzun digu: Lanean
|
daramatzagun
urte hauetan guztietan ez da istripurik izan.
|
|
|
Hortaz, orain hego plataforman ari dira gordetzen edukiontziak. Edukiontziak egokitze instalazioetatik egiturara
|
eramateko
, kontrol gelatik zuzentzen den garabi handi bat erabiltzen dute.
|
|
|
Egiturak betetze fasean dauden bitartean, estalki mugikor bat dute, euri ura sartzea galarazteko. Egiturak bete ahala, estalki mugikorra hurrengo egiturara
|
eramaten
dute, eta betetako egitura metro erdiko lodiera duen hormigoizko lauza batez ixten dute. Azkenik, egitura itxia estalki sintetiko batekin iragazgaizten dute.
|
|
|
Horrelakorik gertatu ote den ikusteko, biltegiratzeko plataformen azpian infiltrazioak kontrolatzeko sarea eraiki dute. Marta Arroyok galeria horietako batera
|
eraman
gaitu, eta iragazitako ura jasoko zuketen hodiak eta ontzia erakutsi dizkigu.
|
|
|
1998an eta 2001ean Andaluziako bi altzairutegitan, eta 2003an Sestaoko eta Gijóngo beste bitan, erradiazio maila oso txikiko hondakin pila bat sortu zen, istripuz. El Cabrilera
|
eraman
zituzten, eta han dituzte, azalean, olana iragazgaitz batez estalita. Horiek behar bezala gordetzeko, 30.000 m 3 ko edukiera duen egitura bat egin dute dagoeneko, eta beste hiru egiteko asmoa dute.
|
|
|
Argi dago, beraz, farmakoak bilatzea bezain garrantzitsua dela kondoiaren erabileraren propaganda egitea. Horretarako, mezua guztiengana
|
eramango
duten mekanismoak bilatu behar dira: adibidez, 2000 urtean Pulitzer saria irabazi zuen Mark Schoofs en artikulu sorta.
|
|
|
Bai, bost urte baino gehiago
|
daramatzat
laborategian lanean, eta elkarrekin aritzen gara.
|
|
|
Lehengai kantitatea handia izateko beharrak
|
eraman
zituen fabrikak hainbat industriatako azpiproduktuak erabiltzen hastera, erraza baita horiek eskuratzea. Une jakin batean, norbaiti bururatu zitzaion horrelako produktuak probatzea, eta, emaitza ona zela eta baliabideak lortzeko bide merkeagoa zela ikusita, bide horri eustea erabaki zuten.
|
|
|
Escajedok hamar urte
|
daramatza
Zuzenbidea eta Giza Genoma katedran gai honi buruzko ikerketan, eta liburu honetan nazioarteko, eskualde mailako eta nazio mailako hainbat erakundek bioteknologia nola arautu duten aztertu dut, haren garapena osasungarria eta jasangarria izan dadin.
|
|
|
Langeled gas hoditik iristen da Erresuma Batuko gas eskaeraren% 20; gas hori guztia Norvegiatik Britainia Handiraino, Easingtoneraino,
|
eramaten
du Langeled gas hodiak. 1.166 km egiten ditu Ipar Itsasoko uren azpitik, itsas hondo zail bati aurre eginda.
|
|
|
Zubiaren ertzetako batean zubia osorik muntatu zuten, lurrean. Ondoren, ertzetik, zutabe eta garabien gainetik arrastaka
|
eraman
zuten haranaren beste alderaino. Horrela osatu zuten zubia.
|
|
|
Edo zabaltzen zela esan behar da? Izan ere, mende hasieran inauguratu zen Toshka izena
|
daraman
proiektua; asmo handiko proiektua, inondik ere: basamortua erein daitekeen lur bihurtu duen proiektua.
|
|
|
Duen altuera ikaragarria gutxi ez eta, igogailua beirazkoa da, eta irudi paregabeak ikusteko aukera ematen du. Bi minutuko bidaia egiten du oinetik goraino, 50 pertsona
|
eraman
ditzake bidaia bakoitzeko, eta egunean 18.000 pertsona garraiatu ditzake. Guztira, hiru Guiness marka hautsi ditu:
|
|
|
Guztira, hiru Guiness marka hautsi ditu: kanpoan eraikitako igogailurik altuena da, bi kapsuladun igogailu turistiko altuena, eta bidaiariak
|
eramaten
dituen igogailu azkarrena eta garraio gaitasun handiena duena.
|
|
|
Horretarako, garabiak bi kamera infragorri ditu, eta kamera horiek langileen kokapena eta keinuak jasotzen dituzte. Langileek, oro har, lau markatzaile erretroislatzaile
|
eramango
dituzte besoetan, buruan eta gorputzeko zenbait ataletan. Argi infragorriaren foku batek markatzaile horiek argiztatuko ditu, eta argi mota hori identifikatzen duten bi kamerek gorputzaren mugimenduak jasoko dituzte nazioartean araututa daude mugimendu horiek.
|
|
|
Modu horretan, lan arriskuak murrizten direla esan liteke. Izan ere, sistemak ez du inolako mugimendurik egiten markatzaileak
|
daramatzan
erabiltzaileak agindu ezean.
|
|
|
zinta garraiatzaile batzuen bidez banatzen dute elikagaia. Hala, zinta horrek errenkadan jarrita dauden ardietaraino
|
eramaten
du jatekoa, eta artzainak ukuiluaren izkina batean egon besterik ez du. Hor dago, hain zuzen, zinta martxan jartzen duen tresna.
|
|
|
Illinoisko Unibertsitatean garatu dute, eta aurrerapauso ikusgarria da. Izan ere, optoelektronikaren arloan dihardutenek
|
bazeramatzaten
gutxienez hogei urte horrelako zerbait garatu nahian.
|
|
|
Metrika arazo bat da, neurtzearena. Ezaugarri metrikoak
|
eraman
nahi ditugu esfera batetik plano batera, eta hori da, hain zuzen, geometriak ezinezkotzat hartzen duena.
|
|
|
Bide batez esan behar da satelite bidezko irudi asko ez direla argazkiak. Datuen ekorketak dira; datu horiek proiekzio geometriko batera
|
eramaten
dituzte, eta mapa arruntak osatzen dituzte. Gero, koloreak gehitzen dizkiete, itxura errealista emateko.
|
|
|
Dirudienez, Google n sartu aurretik, enpresa bat sortu zuen Orkut Büyükkökten ek Tyler Ziemann ekin batera, enpresei zein erakundeei sare sozialak eratzeko zerbitzuak eskaintzeko asmoz. Enpresa hori Affinity Engines da, hain zuzen ere, eta InCircle da enpresaren proiektu nagusia Google k Orkut ezagutzera eman zuenean, aplikazioaren iturburu kodea
|
eramatea
leporatu zion bere bazkide ohiari enpresak. Gainera, Affinity Engines ek ziurtatzen du enpresatik joan aurretik Büyükkökten ek agindu zuela ez zuela inoiz garatuko Google rentzat sare sozialak eratzeko softwarerik.
|
|
|
Hondakinak kudeatzeko instalazioan onartuko diren hondakinen kalitatea erregulatzeko, irizpideen katalogo bat egingo da. Palatik makina birrintzailera
|
eramango
dira hondakinak, eta han birrindu egingo dira, nahi den tamaina eskuratu arte. Hondakinak txikitzean material horien azalera asko handitzen da, eta, hala, geroko konpostaje prozesua errazten da.
|
|
|
Materialak sei eta hamar egun bitartean egoten dira erreaktore batzuetan, horien osagaiak lehortzeko eta degradatzeko. Katearen amaieran, lur mugikorra eta saretxoa dituen tunel batera
|
eramaten
da zaborra, eta, han, airea sartzen da. Horrela, hondakinaren geldotzea edo hartzidura bizkortu egiten da, eta bolumenaren% 20 galtzen du.
|
|
|
Horrela, hondakinaren geldotzea edo hartzidura bizkortu egiten da, eta bolumenaren% 20 galtzen du. Gutxi gorabehera astebete igaro ondoren, tratatu diren hondakinak erraustegira
|
eramaten
dira.
|