|
2001
|
|
|
pro domo esandakoetan, euskararen inguruan sortutako topikoen gainean, alegia? oso zorrotza zen Mitxelena, agian gurea bezalako hizkuntza batek ezin duelako egin inguruko hizkuntzek aise
|
eraman
eta irents dezaketen hanka sartzerik. Garbi zeukan lan bat euskaraz egin izanak ez zuela ondorioa zuritzen, asmorik ederrenak, euskararenganako maitasunak?
|
|
|
Ez nuke nahi euskara beste hizkuntza baten (Erdararen) errainu hits bihur dadin, eta" errainu" bitara har daitekeenez berehala argitzera noa zer esan nahi dudan. Guretzat," errainua" da guztiok itsatsirik
|
daramaguna
eta harako Peter Schlemihl hark galdu omen zuena.
|
|
|
Ez zigun besterik erakutsi Arestik bere erdal herritik, Euskal Herriaren eremuetan aurkitzen den Erdal Herri horretarik. Borroka geure baitan
|
daramagula
eta zorionez daramagula, hilik baikeundeke ukituko ez bagintu. Oinazeak, batzuetan sor besteetan ezin eraman ahalako, adierazten digu bizirik gaudela.
|
|
2002
|
|
|
Aldameneko mahaitik, bi gizonak geurera begira. Biseradunak eskua burura
|
eraman
eta biseraren begi geriza erdi jasotzen du, diosala moduan. Gero, zerbait esaten dio lagunari.
|
|
|
eskuetan gainezka
|
daramadan
eta hatzak
|
|
|
Aldean generamatzan gida-liburuek, Death Valley igarotzekotan botila ur ugari
|
eramateko
eta automobileko leihatilarik ez zabaltzeko gomendatzen zuten; izan ere, kanpoal  dean tenperatura ez da 40 gradutik behera erraz jaisten. Horrenbeste gaztigu ez zela gehiegizkoa ederto ikusi genuen basamortuan sartzean.
|
|
2003
|
|
|
Erakundetik bota izan arren, Frantzian errefuxiatu gisa bizi zen nortasuna faltsutuz, eta hiriko ATEko komisario politiko alta zorrotzak ez zuela deus arrarorik asmatu, koordinakundearen batzarretan parte hartzen zuen. Gerrian bi mauser
|
zaramatzan
eta nabala zorrotza ezkerreko hankako zapatetan kokatua. Txarlik hitza hartu zuen:
|
|
|
Orena iraun zuen Batzar Nazionalean bi armadek elkarren laguntzea hitz eman zuten, batez ere diruaren, armen eta logistikaren alorrean. ATEkoek Hegoaldean bere ekintza zorrotzak
|
eraman
eta gero gudarien geriza Iparraldean segurtatzeko, Iparraldeko borrokak hazi ezegonkortasunaren premia zutela errepikatu zuten: zakurrak eperra usnatzen zuenean, ardiak ahanzten zituen.
|
|
|
Zenbaitetan, Otsabideko bidegurutzeetan Kerguelen bera agertzen zen haginetaraino armatu gizonez bizkartua. Begitarteak estalirik, arrastatuak komisariara
|
eramaten
eta galdezka une osoan berogailuei esku burdinaz loturik atxikitzen zituzten, beren kaka eta pixan irakitera utziz. Salda zikina baino ez zitzaien eskaintzen.
|
|
|
Bai sodomiak bai zoofiliak heriotz zigorra jaso zezaketen, beraz, XIX. mendera arte indarrean egon zen legearen arabera. Dena den, XVIII. mendeak aurrera egin ahala ez dirudi gisa horretako sententziak ugariak izan zirenik, eta halako salaketapean zeudenak auzitara
|
eraman
eta zigortu egiten ziren, bai, baina ez erre (Tomà ¡ s y Valiente, 1969: 230).
|
|
2005
|
|
|
ETAk mehatxatua zuen, trafikatzailea zela salatuz. Trafikatzaileen kontrako ekintzak hasiak ziren, gazteak drogara
|
eraman
eta jazartzeko ahalmena jaten omen zietelako.
|
|
|
Eta Giza Eskubideen urraketek ingurumenaren degradaziora
|
garamatzatelako
eta ingurumenaren degradazioak Giza Eskubideen urraketetara garamatzalako kezkaz, honako printzipio hauek adierazten dira:
|
|
2006
|
|
|
Elkarrekin oheratzen ziren, baina Tasja ordubete lehenago jaikiko zen. Gosaria ekarri, laranja ura
|
eraman
eta gitarra jotzen alaituko zion goiza. Gero, supermerkatura joan jangai bila, eta barazkijaleen janaria prestatuko zion sukaldean.
|
|
|
Emakume gazte ilehori bat azaldu zen pantailaren atzealdean. Kiroletako betaurrekoak
|
zeramatzan
eta lepo gainean zekarren beste emakume bat, konkordun samarra. Konkordunak" v" keinu bat egin zuen kameran, aurkezlearen gainetik.
|
|
|
Behin irakasle horrek poesia bat irakurri zigun eskolan, eta nik hitzez hitz kopiatu. Etxera
|
eraman
eta behin eta berriro esanda, azkenean buruz ikasi nuen. Irakaslearen etxera joan nintzen eta den dena errepikatu nion, gorri gorri eginda.
|
|
|
Katilua ezpainetara
|
eraman
eta kafesnea bukatu zuen lasai lasai. Baina berriro egunkaria hartu ordez, niri begira gelditu zen, nire asmoak ezagutzeko irrikaz balego bezala.
|
|
|
Hermannek oreka galdu zuen eta nire gainera erdi erori zen. Eskua haren gerrira
|
eraman
eta labanaren jabe egin nintzen. Sastakada amorratua eman nion urdailean.
|
|
|
Hermann ordurako jantzita zegoen, kalerako prest. Eskua paparrera
|
eraman
eta lepoa goititu zuen. Begiak gorrotoz beterik, erronkari mintzatu zitzaion amari:
|
|
|
Agintzeko modua hain izan zen desesperatua eta sinesgarria, ezen obeditu egin nion itsu itsuan. Maleta berriro logelara
|
eraman
eta komunera joan nintzen. Oin urratsak eta agindu sutsuak sentitzen ziren eskaileretan gora.
|
|
|
Zutitu egin zen. Maletatxoa bularrera
|
eraman
eta bi besoekin estutu zuen. Barren hondogabe batetik zetorkion izua zeukan begietan.
|
|
|
Arrisku handian gaude, baina ez dut etsiko zu Marseillara
|
eraman
eta, agindu didaten bezala, Anghios botikariarenean utzi arte. Horretarako, ordea, nik esandako guztia bete duzu.
|
|
|
Nor bere kabutan bilduta, ez genuen ahorik zabaltzen, irratiak esandakorik ez galtzeko baino gehiago, barruan genituen amorrazioa eta abaildura nork bere modura mamurtuz. Müller jaunak, zeinak utzia baitzuen maletatxoa arasa baten gainean, aldian behin eskuak aurpegira
|
eraman
eta Gott im Himmel! esaten zuen diban batean erdi eserita eta zigarretari zigarreta.
|
|
|
Port Vendrellerai  noko bidea egiten nuen gehienetan, oinez eta gauez. Nire kargu zeuden bospasei lagunak Languedoc-eko lurretan behera
|
eraman
eta Pirinioetako maldetan utzitakoan, hango pasabideak ondo ezagutzen zituen mugalari bat egiten zen taldearen kargu.
|
|
|
Eta gero bizitzak berdintsu jarraitu zuen. Gerra baino gehiago izan ziren hemen ezin
|
eramana
eta inbidia. Elkarren arteko sesioa zernahigatik.
|
|
2007
|
|
|
Itsasoa ikusi nahi zuela, hautsi zuen Lisak isila?. Hiltzera
|
zeramaten
eta hori esatea besterik ez zaio bururatzen. Igorrek berdin berdin esango zukeen...
|
|
|
Zigarroa ezpainetara
|
eraman
eta xurgada luze bat hartu zion.
|
|
|
Justinok begirada jaitsi zuen. Eskua alkandorako poltsikora
|
eraman
eta tabako pikadura atera zuen. Jesusi papera eta tabakoa ere eman zion, zigarroa bil zezan.
|
|
|
Batez ere aurtengo bero bolada zakar honekin. . Esku bat ahora
|
eraman
eta eztul egin zuen?. Zenbat iraun zizun azkenak?
|
|
|
Azken azukre hondarrak koilaratxoarekin ahora
|
eraman
eta eraman ari zen. Baina hura aski ez, nonbait, eta atzamarra kikara barrutik pasatzen hasi zen, zupa eta zupa.
|
|
|
Kontseilu xume batzuk dituzu ondotik bideko: ...ge bide handiari eta zoaz zuzen nehora itzuli gabe; ez ahantz noiznahi haizea bihurtu daitekeela eguzki sartzetik ilkitzera eta alderantziz; hiru eguneko arrotza eta arraina, usain gaitz direla; porturik gabeko zertana, ximiniarik gabeko etxea bezala dela; zure etxean ez baldin baduzu sardinarik, ez eska bertzearenean izokinik; ez ere arrainik ez den urera bota sarerik; euriak ez daramana uharreak
|
daramala
eta mundu honek dirudiela itsasoa, igerika ez dakiena hondarrera doala.
|
|
2008
|
|
|
Ez zintudan askorik ere ezagutzen orduan. Parranda batzuetan topo eginak ginen, zure berri asko entzuna nintzen, baina, azken lau urteak atzerrian
|
zeneramala
eta, gutxi itzultzen zinen Bilbora. Bazen urte erdia gutxienez azkena ikusi zintudanetik.
|
|
|
Mifuk esan dit filmatutakoen keinu txiki horiek guztiak, gainera, desobedientzia keinuak direla, Warholek ahalik eta geldien egoteko eskatu baitzien. Frank zinemaren aurretik pasatu da eskuan garagardo botila bat
|
daramala
eta ikusi ez banindu bezala jarraitu du oinez. Bankutik altxatu behar izan dut berarengana lasterka joan eta taula gaineko eszena bat dirudiena antzezteko.
|
|
|
Parkearen erdian eserita geunden ekaitza hasi zenean; parkea unibertsoa, eta gu unibertsoaren zentroa izango bagina bezala. Tximistek Louren aurpegiaren irudia
|
eraman
eta ekarri egiten zuten. " Ez joan".
|
|
|
Argazkiaren tonua zuria da; neska, aldiz, erabat beltzez jantzirik dago, azpildura askoko soineko batekin. Eskularru gorri gorriak
|
daramatza
eta bota takoidun batek, gorri gorria baita ere, gizonaren oin hutsa zapaltzen du. Ez nuke jakinen esaten neskaren imintzioak atsekabea adierazten duen, edo plazera, edo poza.
|
|
|
Rosak ez du erresistentziarik jartzen, ezer egiten. Laster, esku bat Inazioren garondora
|
eraman
eta musu ematen dio berak ere.
|
|
|
Belarritakoak jantzitakoan, ilea atzera
|
eraman
eta garondoan biltzen du, kristalezko pitxiak hobeto ikus daitezen.
|
|
|
Besterik gabe, tabernaren kargu egiten da, hori da ohitura. Bezero gizonezkoen baldarkeriak ahalik atseginen
|
eraman
eta gero, azkeneko lagunak alde egin arte egon eta taberna ixten du. Ez da, ordea, ohera erretiratzen:
|
|
|
Amaliaren kaka mehea baldin bada, Rosak arnasa biltzen du, eta arnasari eutsi ezinik egoten da, ito beharrean, zapi zikina konketara
|
eraman
eta txorropetik pasatu arte. Obramenduaren zikin nagusiak urak eramaten ditu.
|
|
|
Takoirik gabeko zapata baxu batzuk ditu oinetan, eta belaunak eta garbi garbi dauzka. Foralek ez dute izan emakumea tabernaraino
|
eraman
eta handik autoa erori den tokira itzultzeko astirik; pentsatzekoa da, beraz, Rosak jatetxeko norbaiten arropak dituela soinean.
|
|
|
(Sinetsia nago esaera izeneko horien erdiak baino gehiago lerdokeriak direla). Nik hosto iharrak ikusten ditut, eta zakarrak ere bai, haizeak
|
daramatzala
eta haizeak dakartzala. Hitzik sekula ez.
|
|
|
Feng Fu Han ek leihotik begira jarraitzen du, irribarretsu. Begirada tristea dauka, baina, eta hain txikia ez balitz, berak ere bihotza erdibiturik daukala pentsatuko nuke, badakiela hegazkin honek etorkizun ezberdin baterantz
|
daramala
eta, era berean, badakiela laster bere sorterria, bere iragana. Yantze ibaian desagertuko dela.
|
|
2009
|
|
|
Bai afari luzea... Disimuluz musu-zapia destolestua lokietara
|
eraman
eta izerdi hotza kentzen zuen.
|
|
|
Behin bakarrik gelditu zenean, andre jenerala aldameneko gelara
|
eraman
eta ontzi bat ur bota zion aurpegira. Bere onera itzuli zen andre jenerala.
|
|
|
Gurasoak lehen solairuko logelan oheratuta zeudenean, Clarak kandela lan mahaira
|
eraman
eta leihoaren ondoan jartzen zuen, haren argi ahula kanpotik ikus zedin. Gero, ateari giltzarrapoa eta kateak kentzen zizkion.
|
|
|
Buenos Airesera talde berezi bat bidali eta Eichmann bahitu zuten bertako agintariei ezer esan gabe. Gero, Jerusalemera
|
eraman
eta hantxe epaitu zuten, baita heriotza zigorra ezarri ere.
|
|
|
Mari Asun Goenaga Txikik Carlos Bilbotik Areetara (Las Arenasera)
|
eraman
eta han konfiantzazko jendearen esku utzi zuen. Txiki, artean hemeretzi urteak bete gabe zituen arren, Bilbo aldeko herrialdeburua zen eta jefearen emaztea.
|
|
|
Noizean behin, torturak eten, ziegara
|
eraman
eta atseden labur bat hartzen uzten zioten: Era una habitación cuadrada, de unos cinco metros por cinco, donde habÃa una ventana en lo alto que daba a la acera de la Alameda de San Mamés, por la que se veÃa pasar los pies de los transeúntes indiferentes completamente a lo que ocurrÃa a tan poca distancia de ellos.
|
|
|
Zaharraren errausketa urrutitik ikusi nian, prismatikoez. Ananda bakarrik zegoan baso ertzean (artean gaztetxo zuan, nire arrebarekin hasi gabea), hilotza traktore batean
|
eramateko
eta egurra pilatzeko kontratatu zituen bi baserritarrekin.
|
|
|
Beraganako eta zahar hil berriarenganako maitasun izugarria sentitu nian. Handik denbora batera, berebiziko gorrotoa hartuko nioan, hala duk, baina, une hartan, biluzik besarkatzeko ere prest nengoan, anaia bat bezala, garbitasunez, eta neure etxera
|
eraman
eta gurean familiako gisa geratzera gonbidatu. Ez ninduan, ordea, neure lekutik mugitu; hantxe geratu ninduan, lerdo baten pare.
|
|
|
Umetan, behiak jagotera bidaltzen nindutenean, inurritegiei begira geratzen nintzen. Gaineko lurra kendu, eta han ikusten nituen batetik bestera inurriak, gelditu gabe, kargak
|
eramaten
eta lanean. Harrigarria zen elkarri enbarazurik egin gabe hainbeste inurri mugitzen ikustea hain leku txikian.
|
|
|
Zentrora deitu nuen. Lehenengo orduan hartuko gintuztela esan zidaten, zortzi eta laurdenetan, oker ez banago, eta zure txiza
|
eramateko
eta zu baraurik joateko eskatu zidaten, analisiak egin ahal izateko. Katilu bete kafe hartu ostean deitu nizun.
|
|
|
Madrilen, Murtzian edo Extremaduran Euskal Autonomia Erkidegoan adina edo gehiago falta direla diote, baina ez dugu uste euskararen ezagutza eskatuko dutenik leku horietan. Zeinen erraza den, herritarrentzat hain sentsibleak diren gaietan, argumentuak(?) muturrera
|
eraman
eta demagogia egitea eta, egiazko motiborik gabe, edo ezin aitortuzko motiboengatik, gizartean ahula den hizkuntza, euskara, jostailu moduan hartu eta manipulatzea, nahiz eta horrela hizkuntzen bizikidetza eta gizartearen elkarbizitza kaltetuak gertatu.
|
|
|
Pentsatzeko era bikoitz hori benetako filosofoen ezaugarria da, filosofiaren bihotzera
|
garamatza
eta; filosofiaren funtsezko helburura, hain zuzen. Nondik datorkigu ahalmena giza komunitatea sortu eta eratzeko?
|
|
2010
|
|
|
Beraz, astero autobusa hartu eta Añorgara joaten ginen, han baitzegoen Xabierren etxea. Laster aspertu ginen literaturaren gainean besterik gabe hitz egiteaz, eta orduan Josuk proposatu zuen gure poemak, ipuinak edo artikuluak hara
|
eraman
eta besteen aurrean irakurtzeko. Problema bat zegoen, ia inork ez zuela ezer idatzita.
|
|
|
Andres G. Ruizek atea zabaldu duenean, hurrengo gaia batzordearen aurrean defendatu nahi duen Izaskun Arretxe andrea zela ikusi da. Bost minutu zain
|
zeramala
eta nazkatzen hasita zegoela jakinarazi die bilduta zeudenei. Mikel Ormazabalek sosegatzeko eskatu dio eta bi minutuan gonbidatuko dutela bilera gelan sartzera.
|
|
|
Handik bi urtera, hurrengo legealdiaren hasieran, debatea goragoko mailara
|
eraman
eta sakondu egin nahi genuen. Nabarmen utzi guztien aurrean, ez bakarrik Gernikako Estatutuan aurreikusten zen autogobernuaren zati on bat zegoela kuantitatiboki transferitu gabe, hau da, eskumen multzo handia zegoela eskualdatzeke?, baizik eta, gainera, euskal gizartean ongizatea sortuko zuen autogobernua garatzeko guztiz funtsezkoak ziren gaiak zeudela transferitu gabe!
|
|
|
Eta bigarren arrazoia orain badakigu zein den, baina lehen ez: Alderdi Sozialistak ETArekin
|
zeraman
eta ordurako oso aurreratuta zegoen elkarrizketa prozesua.
|
|
|
Euskal gizarteak denbora luzea
|
darama
ETAren indarkeriari erabateko gaitzespena adierazten. Euskal gizarteak indarkeriari elkarrizketa bidez amaiera ematearen aldeko apustua egin du, baldin eta ETAk aldez aurretik indarkeria behin betiko uzteko borondatea argi eta garbi erakusten badu.
|
|
|
Urde artean hazi eta hezia naiz. Urdeak ezkurrera
|
eraman
eta ekarri ere, behin baino gehiagotan egina mutikotan. San Pedro aldera, Urritzillara...
|
|
|
Saran bertako Ysasgarate etxeko Martin Sanz nagusiari ere aditua diola, nola lapurtu zizkion hiru zerri eta Iruñera
|
eraman
eta han saldu, baina, bekatuan harrapatu zutenean, siete reales de a ocho pagatu behar izan zituela.
|
|
|
Izaki guztien gozamenezko dardarak eta oinazezko ikarak Jainkoaren gozamenezko dardara eta oinazezko ikara dira. Ontasun eta zorion betetik urrun gaude, ontasun eta zorionetik urrun dago mundua, bai, baina Jainkoa geure haragian
|
daramagu
eta saia gaitezke dena jainkotzen. Bihur dezagun guk ere hitza haragi, Jesusek egin zuen bezala:
|
|
|
Saiatu ginen, saiatu ginenez, euli eta tximeleta, xomorro eta hartxo... baina ezin genuen berdindu zulo zoko hondogabe hura. Hirugarren egunean, habia ingurura
|
eraman
eta hantxe utzi, eta hara: txantxangorri bikotea jotake hasi zitzaion emanean... naturaren unibertsitatean ikasia ez da ahazten ahal!
|
|
2011
|
|
|
Lohia eta orbela itsatsi egiten zaizkie gurpilei eta gero eta lan nekosoagoa da mendi bide horietan aurrera egitea. Ia hiru ordu
|
daramatza
eta nekatuta dago; autoa utzi duen tokira itzultzeko ordua da, baina buelta eman baino lehen, atseden txikia hartu nahi du. Pago erraldoi baten enborraren kontra jarri du bizikleta, eta metro batzuk urrundu da, bizkarreko poltsikoan daramatzan fruta zatiak jateko eta ur zurrutada bat edateko.
|
|
|
Gizon heldu bat ageri zen, eta haren ondoan, mutiko bat, biak irribarrez eta pozik. Bizkarretan kanabera bana
|
zeramaten
eta mutilak amuarrain bat erakusten zion harro harro argazkilariari.
|
|
|
Zerua izarrez josita zegoen, denak dardarti, hotz handia ari zuelako. Eskuak poltsikoan gordeta
|
zeramatzan
eta burumakur zebilen, astuna baitzen azken aldian jasaten zuen erantzukizunaren zama. Hilketen ikerketa hura hondamendira eramaten ari zen, erabateko porrotera.
|
|
|
pattarrean bilatu zuen bizitzak ematen ez zion babesa. Gau askotan haren bila atera behar izaten nuen, tabernaz taberna ibili bera aurkitu arte, etxera
|
eraman
eta ohean sartu. Inoiz ez zuen adorerik izan bere bizitza berreraikitzeko eta nik ez nuen asmatu horretan laguntzen.
|
|
|
Ilargiaren argi ubela itzali egiten zen, haren aurretik arineketan mugitzen ziren hodeiek mozorro beltza jartzen zioten bakoitzean. Motorra amatatu, inguruko harizti bateraino
|
eraman
eta enbor baten atzean ezkutatu zuten. Errepidera atera beharrean, egoitza inguratzen zuen harresiraino abiatu ziren sastraken artean.
|
|
|
Une hartan, alboko atetik komentuko zeremonian ikusi zuten gazte bizarduna sartu zen; abitu zuria
|
zeraman
eta emeki emeki ibiltzen zen, oinekin lurra ukituko ez balu bezala. Gertutik ikusita, are gazteago ematen zuen.
|
|
|
Élianeren paretik pasatzerakoan gelditu egin da, perlen edertasunak liluratuta. Pausotxo laburrak emanez hurbildu zaio, nahiko lanarekin igo da Élianeren aurrean dagoen taburetera eta zintzilik daukan idunekoari heldu dio; ahora
|
eraman
eta hortzetan estutu du perletako bat. Inguruan barre hotsak entzuten dira.
|
|
|
Orduan Alberte, izeba Alberte, trikota bertan behera utzi, eskuak begietara
|
eraman
eta, bat batean, negar zotinka hasi zen.
|
|
|
Zauri haien ondorioz hilez gero, idolatrak irabaziak zituen salbazioa eta loria. Beste batzuek seme alabak
|
eraman
eta bertan sakrifikatzen omen zituzten, haien odolaz aurpegia eta eskuak igurtziz. Era horretan hildakoak santutzat zituzten, eta, zenbat eta hildako gehiago izan, orduan eta ohore handiagoa jasotzen zuen familiak.
|
|
|
Urruñako arrain usinan egiten nuen lan. Kamioia etortzen zen neskak bila usinarat
|
eramateko
eta hango emaztekiak erran zidan ni nola Ibardinetik hurbil bizi nintzen ia ez nuen edariak ekarriko. Ba, hola, Ricard, Porto eta Martini Benttatik ekartzen hasi nintzen.
|
|
|
Mendiz pasatu behar ziren edariak, askotan handik erosten ziren. Gero Sarako aduanara
|
eraman
eta han edariak esportaziorako zirenez, beherapena izaten zuten. Segida modu honetan:
|
|
|
Almendra pasa zela eta, honanzkoan ez ziren askotan hutsik etortzen: " Bai, batzuetan almendrak
|
eraman
eta handik piezak ekarri".
|
|
|
Sare hau laburki esanez, Belgikatik edo Frantziako iparraldetik ihesean zetozen hegazkin pilotu aliatuekin hasten zen. Pariserat
|
eraman
eta handik trenez Ipar Euskal Herrirat.
|
|
|
1960 urtea baino lehen, Quadrazaisetik mendiz Espainia alderat jendea
|
eraman
eta gero asko Frantzia arte oinez joaten ziren. Harrapatzeko arriskua handia zen.
|
|
|
IV. mendetik aurrera, Bartzelonan merkataritza egiteko modu bat Ipar Afrikatik Italiara esklaboak
|
eraman
eta Europako Ekialdetik musulmanen lurraldeetarat gizakiak saltzea izaten zen. Hala, XIV. mende inguruan Aragoiko koroan milaka esklabo sartu zirela dirudi.
|
|
|
Alpujarretatik, Sierra Nevada gurutzatuz, Marquesadora doan estraperloaren bidea izaten zen. Kostatik mandoz eta oinez arraina eta laranjak
|
eraman
eta bueltan barruko aldetik, Marquesadotik, zerealak eramaten zituzten. Bide luzea eta gogorra zen.
|
|
|
Ardi erakutsi bat bazen. Hau Nabastunerat
|
eraman
eta han ardi merinuak kontrabandoz eramateko hartu. Ardiak gia lanak egiten zituen.
|
|
|
2 Bagenekien zakurrak bazituztela. Guk zakur emiak, bero zirenak
|
eraman
eta guri kaso egin beharrian gure zakurrei kaso egiten zieten!
|
|
|
Martxoan arraina Iruñerat
|
eramaten
eta bueltarakoan Baionarat burdina garraiatuz ibili zirenak, idatzietan agertzen diren izenak: Johanet Page, Seme Errepaçe, Johan Pastor eta Seme d. Erreparaçe.
|
|
|
Idatzia 1541ekoa da. Bertan, caballos ni rocines ezin direla Nafarroatik atzerrirat
|
eraman
eta debekuaren aurka joanik ysomos informad que sean sacado dio Pedro de Ollacarizquetak. Debeku izanik, zaldiak eta mandoak ateratzen zituzten eta beste nonbaitera eraman.
|
|
|
Eta tiroka hasi. Atzetik tiroak eta gu Bidasoan ezin pausua harrautu, urak behera
|
eramaten
eta...
|
|
|
Dena a granel jun zen. Larrarteneara
|
eraman
eta... han baziren mila bat farol eta dinamo eta instalazio... Bustita eta kajik gabe.
|
|
|
Herrian hobeto ez ote ziren egongo galdetu nien, baina bizi ziren bitartean bertan geratu nahi zuten. Dena dela, familia sendoa behar zen hura aurrera
|
eramateko
eta ez zen nire egoera.
|
|
|
Neska oso polita zegoen, bizkortu egin zen eta denek esaten zuten amaren antza zuela. Hurrengo egunetan geratzen zitzaidana saltzen ibili nintzen eta mahai eta ohol batzuk Pariseko etxera
|
eramateko
eta garajean sartzeko fakturatu nituen. Beste batean Clermont Ferrandera joan nintzen, gerra nirekin egin eta bertan hamar urte bizitzen zeramatzan hernaniar batengana.
|
|
|
Anjel Latimierren hasi zen lanean, oso ongi ordaintzen zuten enpresa batean, eta urte batzuk geroago Baionan sukurtsal bat irekiko zuten berriarekin etorri zen. Langile batzuk hara
|
eraman
eta besteak han bertan kontratatuko zituzten. Oso pozik zegoen, baina niri oraindik bi urte falta zitzaizkidan jubilatzeko.
|
|
|
Koronel belgikarra zen bat. Lezok esan zidan taldeak antolatzen ari zirela, sare bat, eremu okupatuan erortzen ari ziren hegazkinlariak Gibraltar aldera
|
eramateko
eta guk mendiz Espainia aldera pasatzeko ardura hartu behar genuela. Eta esan zidan:
|
|
|
" Oraindik ez dugu bukatu, iratzargailuari giltza eman behar diogu", eta barre egin zuen. Goizeko lauretan jaiki ginen eta kontatu zidan berak han hiru urte
|
zeramatzala
eta hilaren bukaeran uztekoa zela, bakarrik geratzen nintzela, baina gizon bat etorriko zela laguntzera, iratze garaia baitzen eta mozteko astebete pasa behar izaten zen mendian. Lo eta borda batean egiten zen, eta iratze metak egiten ziren gero pixkanaka etxera ekartzeko.
|
|
|
Hurbildu nintzen eta hamalau arrautza zituela ikusi nuen. Etxera
|
eraman
eta ganbaran utzi nuen belarrarekin egin nion habia moduko batean jarrita. Ongi geratu zen eta aitari esan nion tarteka jaten emateko.
|
|
|
Espero bezala, ezin zuela esan zidan. Orduan zati bat eman nion berak
|
eramateko
eta pozik joan zen.
|
|
|
Denak lanera ateratzen ziren bitartean, ni bazkaria prestatzen edo gaztak egiten geratzen nintzen ateak itxita. Bi hilabete paseak
|
neramatzan
eta egun batean Joakin, koinatua, eta Joxe Erdozia etorri ziren Donostiako batek esan zielako ikusten baninduten esateko nirekin hitz egin nahi zuela. Bukatu zen lasaitasuna; astebete gehiago pasa nuen, eta ilobek ni joatea nahi ez bazuten ere, gau batean atera nintzen eta bidaia bera egin nuen ia Aranoraino.
|
|
|
Bi lagun jarri nituen kaleko bi izkinetan zelatan kamioia hirurehun metrora aparkatu behar izan baitzuten haraino sartzen ez zelako. Orduan beste guztiak ahalik eta lasterren hasi ginen zakuak
|
eramaten
eta bukatzen ari ginenean zaintzaileetako bat lasterka etorri zen jendarmeak iristeko zorian zeudela esanez. Airean atera ginen eta nik pareta batean ahaztu nuen kamioia kargatzeko kendu nuen gabardina.
|
|
|
Berarengana joan nintzenean esan zidan bera ibiltzen zela errefuxiatuen paperak konpontzen, bazuela nolabaiteko itzala, eta momentu horretan zaila bazegoen ere, ahaleginak egingo zituela, baina inondik ere ez joateko gune librera edo Espainiara. Horrela bada, paperik gabe ibiltzen nintzen eta egun batean jendarme batek gelditu eta dokumentazioa eskatu zidan, eta ez neukanez ezer, jendarmeriara
|
eraman
eta esan zidaten hogeita lau orduan herritik alde egin behar nuela. Orduan Oyarzabalek Ziburuko alkatearengana joateko esan zidan.
|
|
|
Hurrengo egunean hogei miliziano agertu ziren, hernaniarrak haiek ere, eta inguru haiek zaintzeko egunero ibilaldi bat egiten zuten. Julian Erdozia milizianoak ehiza eskopeta bat
|
zeraman
eta esan zigun egun batzuk lehenago erreketeak ikusi zituztela Abaño urtegiaren ondoan. Bolanteak hautsi berri zituzten Ubarretxea zentrala, Donostia argindarrez hornitzen zuena, indargabetzeko.
|
|
|
Poesia idazterakoan, gutxitan esaten diozu zeure buruari" halako gai hartaz idatziko dut". Barruan
|
daramatzazun
eta zehaztea askotan zaila den sentimendu, hunkidura eta minak hitz batzuetara eramatea da, batez ere, poesia. Niretzat hori oso zaila da; lortzen baduzu, eta ateratzen bada, oso ederra.
|
|
|
Beti nire poemetan Euskal Herria maitasun eta sufrimendu iturri izan dela eta, neure buruari galdetu izan diot bai eta ez hori ez ote den erretorika inpostatu bat, faltsua. Egia da Euskal Herriak bere manifestapen askotan eta izate modu askotan mintzen nauela, eta kosta egiten zaidala
|
eramatea
eta jasatea. Baina beste alde batetik maite ere maite dut, eta pentsatu izan dut nik kritikatzen ditudan iluntasun, zakarkeria eta torpezia horiek nire baitan ere egon litezkeela.
|
|
2012
|
|
|
Esan zien krustazeo eta molusku askok, beren artean txibiek esate baterako, ornodunek ez bezalako sistema garatu dutela gorputzean barna oxigenoa garraiatzeko. Ornodunen arnasa pigmentua, hots, hemoglobina, gorria da burdina daukalako; hemozianinak, hau da, txibien arnasa pigmentuak, aldiz, kobrea
|
darama
eta horregatik da berde urdinkara. Eskerrak ongi neurtuak diren eskoletan egiten dituen txantxa inozo bakanak; hobe izango du horrela jarraitu, eta deskuidurik ez edukitzea; ez dirudi olgetetarako garaia denik.
|
|
|
Okela gehiago nahi duzu? , galdetu, eta kazolarekin jaiki da, hura harrira
|
eraman
eta kafearen lapikoa hartzera.
|
|
|
Alde egiteko jantzita azaldu zen Margarita sukaldean, prestaturiko maleta eskuan
|
zeramala
eta kanpazua sorbaldatik eskegita. Elkarri begira geratu ziren ama eta biak, sukaldeko atea zeharkatu zuenerako.
|