|
2012
|
|
|
Ikerketan aurrera egin ahala, ordea, konturatu gara Sarrionandiak ez duela beti jatorrizko testutik itzultzen, eta gaztelania erabiltzen duela maiz itzulpenak egiteko zubi hizkuntza gisa, berariaz oso gutxitan aitortu arren.
|
Erabilitako
zubi testua identifikatzerik izan dugun kasuetan, ohartu gara Sarrionandiak nahiko hurbiletik jarraitu izan diola begi aurrean izan duen testuari, eta bere itzulpenak, beraz, ez direla hasiera batean iruditu zaizkigun bezain libreak. Adibide bat erakustearren, Sarrionandiak itzulitako Horazioren. Carpe diem? 115 poema ezaguna transkribatuko dugu jarraian, eta Gidor Bilbaok egindako poema berberaren itzulpen gertukoarekin alderatuko, bi bertsioen arteko aldeak zein nabarmenak diren erakusteko:
|
|
|
Esan bezala, dena den, gutxitan zehazten du Sarrionandiak itzulpenerako baliatu duen zubi testua, batez ere
|
erabilitako
zubi hizkuntza gaztelania bada. Badirudi jokabide horren atzean arrazoi ideologiko bat gordetzen dela, hain zuzen ere euskal irakurleen (eta Sarrionandiaren beraren) gaztelaniarekiko menpekotasuna ezkutatzeko nahia.
|
|
|
Zergatik hautatu ditu hautatu dituenak? Gainera, Sarrionandiak
|
erabilitako
zubi testuak identifikatzeak haren itzultzeko modua aztertzeko aukera emango digu: itzulpena egiteko orduan, hurbiletik jarraitzen ote dio begien aurrean izan duen bertsioari, itzulpen estrategien atalaren hasieran eman ditugun bi adibideetan bezala?
|
|
|
Sarrionandiak
|
erabilitako
zubi testuak, jakina, ez dira atal honetan aipatu ditugun hamahiru liburuetara mugatzen; beste makina bat iturri irakurri eta kontsultatu bide ditu euskaraz eskaini dizkigun poemak itzultzeko. Ezinezkoa litzateke, ordea, iturri guztiak banan banan eta ziurtasun osoz identifikatzea; beraz, oraingoz nahikoa izango zaigu lagin hau Sarrionandiak erabilitako zubi hizkuntzen eta zubi testuen inguruan hainbat ondorio ateratzeko.
|
|
|
Sarrionandiak erabilitako zubi testuak, jakina, ez dira atal honetan aipatu ditugun hamahiru liburuetara mugatzen; beste makina bat iturri irakurri eta kontsultatu bide ditu euskaraz eskaini dizkigun poemak itzultzeko. Ezinezkoa litzateke, ordea, iturri guztiak banan banan eta ziurtasun osoz identifikatzea; beraz, oraingoz nahikoa izango zaigu lagin hau Sarrionandiak
|
erabilitako
zubi hizkuntzen eta zubi testuen inguruan hainbat ondorio ateratzeko.
|
|
|
jatorrizko testutik hartutako zenbait ahapaldi elkartuz osatu du Izkiriaturiken poema beregain gisa aurkeztu duen testua (ikusi Lady Gregory-ren ingelesezko bertsioa (2006), irlanderatik itzulia). Dena den, pentsatzekoa da poemaren zatikatze eta berrosatze hori egina izan bide zela jada Sarrionandiak
|
erabilitako
zubi testuan. Izan ere, itzulpena zein zubi testutan oinarritu zuen ez badakigu ere, ezagunak dira Sarrionandiak erreproduzitutako zati berberak ematen dituzten bertsioak.167 Ahapaldi hautaketa desberdina duten hainbat bertsio aurkitzea oso ohikoa da horrelako testu zahar, tradizional, anonimo eta herrikoien kasuan.
|
|
|
izenburua eman ohi die jatorrian izenbururik ez zeukaten testu edo testu zatiei. Batzuetan itzulpenerako
|
erabilitako
zubi testuaren izenburua kopiatzen du, izenburu hori jatorrizkoari ote zegokion ziurtatu gabe. Aipatu ditugu kasu batzuk harrobiei buruzko atalean:
|
|
|
Aipatu ditugu kasu batzuk harrobiei buruzko atalean: argi dago poema miskitoaren izenburua(. Maitaleari gutuna?) eta Lukrezioren poema zatiarena(. Zauri ezkutua?) zubi testu gisa erabilitako itzulpenetatik itzuli dituela, baita Lukreziorena itzultzeko
|
erabilitako
zubi testutik hartutako beste hainbat poemaren izenburuak ere.168 Beste batzuetan, ordea, zubi testuetan ere izenbururik aurkitzen ez badu, berak asmatutako izenburua jarri ohi die itzulpenei. Horixe egin du, esaterako, Izkiriaturiken ematen duen Petronioren poemarekin.
|
|
2015
|
|
|
Justaposizioa lokailuari kontrajartzen ohi zaio. Eta, eleberriaren kontagaia eta antolaera arras konplexuak badira ere, lokailu, zubi eta trantsizioen ugaritasunik oparoena zuritzeko adinakoak, hala ere Saizarbitoriak ez
|
darabil
zubirik, uko degio irakurketa errazteari eszenak modu logikoan artikulatuz, eta eleberri trinko zarratu bat eman digu, une oro arriskatzen dena irakurlea hari argirik gabeko labirinto batean galtzeko. Sarritan dauzkagu elipse narratiboak; idazlea ez da arduratzen non gauden azaltzeaz.
|
|
2019
|
|
|
Errege Magoak Iruñean sartzeko
|
darabilten
zubi altxagarriaren proba ongi atera da
|
|
2020
|
|
|
Lutxo Egiak Bilbon duela bost urteko egindako hilabeteko euskaraldiari erreparatzen badiogu, elementu garrantzitsu bat aurkituko dugu: ...en euskara hutsez bizitzeko apustua izan soilik —«X hutsez bizi» oso itsusi geratzen da euskararen ordez ingelesa, alemana edo finlandiera jartzen baduzu, eskuin muturrak herrialdeetako gutxiengoen aurka egindako leloa litzateke—; ekuaziotik espainiera kentzea zuen abiapuntu, espainiera «desikastea», ia beti euskaraz eginez baina noizean behin beste erdararen bat —ingelesa—
|
erabiliz
zubi hizkuntza gisa. Hau da, Europako edozein herrialde txiki normalizatutan egin den legez.
|