|
2023
|
|
|
Amaitzeko, aipatu behar ditugu tributu zehapenak jartzeko eskumena duten organoak zein diren: a) Foru Aldundia, lanbide ofizial, enplegu edo kargu publikoetan aritzea eteten denean, zehapen gisa. b) Ogasun eta Finantza Saileko foru diputatua, onura zein pizgarri fiskalak aplikatzeko eskubidea galtzen denean, onura edo pizgarri horiek
|
emateko
eskumena izanik, edota diru-laguntzak edo laguntza publikoak jasotzeko aukera galtzen denean edo Administrazio publikoarekin kontratuak sinatzeko debekua ezartzen denean. Osterantzean, onura edo pizgarri fiskala aitortzen duen organoa izango da zehapena jartzeko eskuduna. c) Gainerako kasuetan, likidazioa emateko organo eskuduna edota zehapen prozedura hastea proposatu duen administrazio unitatearen gainetik hurrengo dagoen organoa
|
|
|
Egun gaindituta dagoen sistema batean, tributu prozedura aitorpenaren bidez hasi ohi zen, eta zorra likidatzeko eginkizuna kudeaketa organoena zen; tributua egiaztatzeko eginkizunak, ikuskaritzarenak; eta zorrak kobratzekoak, organo zerga biltzaileenak, aurreko jarduketatik lokabe. Apurka apurka, ikuskaritzari likidazioak
|
emateko
eskumena egotzi zitzaion; eta organo kudeatzaileari, egiaztapenak egitekoa; aurrekoaz gain, autolikidazioak sistema orokor bihurtu zirenetik aurrera oso zaila zen zorra biltzearen eta zorra kobratzeko kudeaketa jarduketen artean bereiztea. Gaur egun, ostera, esan daiteke kudeaketa dela zergadunak topatzen duen" lehen urratsa" tributu prozedurak hasteko; kudeaketaren barruan, tributuak egiaztatzeko ahal mugatua dago, bai eta kobrantzak jasotzeko ahalmena ere, borondatezko aldian bederen.
|
|
|
Gainera jakinaraziko zaio txosten hori organo eskudunari bidaliko zaiola, tributu egoera erregularizatzeko administrazio egintzak burutu ditzan; betebeharpekoak hamabost eguneko epea dauka egoki deritzon alegazioak egin ditzan aipatutako organoaren aurrean. Bizkaian, txostenaren ondoriozko likidazio proposamena komunikatzean, betebeharpekoak hamabost eguneko epea du eskubidez komeni zaiona alegatzeko, likidazioaren administrazio egintza
|
emateko
eskumen duen organoari, lehen esan bezala.
|
|
|
"... Espainiako Konstituzioaren 149.1.14 artikuluak Ogasun orokorraren gainean
|
emandako
eskumen esklusiboaren arabera, Estatuari dagokio azken buruan Toki ogasunen finantza nahikotasunaren printzipioa eraginaraztea, jardun legegilearen bitartez eta aurrekontuetako baliabideak aintzat hartuta".
|
|
|
Beste modu batean esanda, zaintza ezin da gauzatu berez toki erakundeen eskumenekoak ez diren gaien inguruan, ezta eskuordetzaren bitartez edo transferentzien bitartez
|
emandako
eskumenen gainean. Toki erakundeen eskumenekoak ez diren erabakiak zuzenbide osoko deuseztasuna dakartzaten erabakiak dira eta horien gaineko administrazio kontrolik ez da egiten.
|
|
|
Arazo hau bera ere aztertu ondoren —hau da, Kataluniako Autonomia Erkidegoko toki erakundeen finantza tutoretzaren eskumena— Auzitegi Konstituzionalak egin duen interpretazioak honela dio: " Toki ogasunen gaian, printzipioz autonomia erkidegoak izango du legeak eta araubideak
|
emateko
eskumena, eta horren barruan toki erakundeen gaineko finantza zaintza dago, Kataluniako Autonomia Estatutuaren 48.1 artikuluan jasota; eta exekuzioko funtzioa, ikuskaritza barne, estatutuaren 25.2 artikuluak dioenaren arabera" (Auzitegi Konstituzionalaren 233/ 1999 zenbakiko epaia, 4 OJ) Bukatzeko esan daiteke, aurrekontuen erregulazioa (eta haiekin lotura duten gaiak), diru sarreren erregul...
|
|
|
Eskumenen esparru honetan, KAren 118/ 2016 Epaiak adierazten duenez, lurralde historikoen foru izaerak horiei lurralde erkideko probintziek dituzten eskumenak baino gehiago aitortzen dizkie: " Aurreko guztiak agerian uzten du euskal lurralde historikoek berezitasun bat dutela, araubide erkideko probintziei
|
emandako
eskumen eremutik desberdina eta zabalagoa, konstituzioaren eta estatutuen arabera bermatutako foru araubidetik datorrena, ez bakarrik Euskal Autonomia Erkidegoko erakunde komunen aurrean, baita, adierazi dugun bezala, Estatuko botere zentralen aurrean ere" 636.
|
|
|
KAk argi adierazi zuen 76/ 1988 Epaian ideia hori eta goi auzitegi horren ekainaren 23ko 118/ 2016 Epaian ere horrela laburtu zuen: " Euskal lurralde historikoek badute berezitasun bat, araubide erkideko probintziei
|
emandakoaren
eskumen eremu desberdin eta zabalago batean gauzatzen dena, Konstituzioaren eta estatutuen bidez bermatutako foru araubidetik eratorria, ez bakarrik Euskal Autonomia Erkidegoko erakunde erkideen aurrean, baita, adierazi dugun bezala," Estatuko botere zen tralen" aurrean ere (Konstituzio Auzitegiaren 76/ 1988 epaia, apirilaren 26koa, 6 OJ). Berezitasun hori babesteko sortu da foru autonomiaren aldeko gatazka berria," Euskal foraltasunaren babes konstituzionalaren defizita" konpontzeko modu gisa; izan ere," euskal Autonomia Erkidegoko lurralde historikoei ez zaie aitortu Estatuko legegilearen balizko erasoen aurrean beraien foru araubidea konstituzio bidean defendatzeko".
|
|
|
Aipatu ditugun hiru iturri nagusi hauekin batera beste batzuk ere adierazi behar dira: Lurralde historikoei EAEk transferentziaren edo delegazioaren bitartez
|
emandako
eskumenen arauketa jasotzen duten Legebiltzarreko Legeak. Lurralde historikoei zuzenean Estatuaren oinarrizko legeek ematen dizkieten eskumenak. Eusko Jaurlaritzaren eskumeneko zerbitzuak emateko Foru Aldundien esku uzten dituzten Dekretuek. Eta azkenik, nire ustez aipagarria da ere Euskadiko Toki Erakundeei buruzko apirilaren 7ko 2/ 2016 Legeak zehazten dituen foru organoen ahalak....
|
|
|
defizit publikoaren, zor publikoaren eta gastu arauaren arloan ezartzen diren eskakizunak betetzea ekarriko du, gai horri buruzko legeria orokorrarekin bat etorriz, eta, bereziki, lurralde historikoetako foru organoek horretarako onartzen duten araudi espezifikoarekin bat etorriz. ...etan, eta funtsezko elementu gisa eratzen da toki autonomiaren (9.6 artikulua) eta finantza autonomiaren (3.2.b artikulua) printzipioa, zeinak norabide politikoa eta gobernu ekintza bideratu behar baititu298 c) Finantza nahikotasuna; horrek esan nahi du toki ogasunek beharrezko baliabideak izango dituztela lege honek, Eusko Legebiltzarreko beste lege batzuek edo lurralde historikoetako foru arauek
|
emandako
eskumenak baliatzeko. Esangura horretan, RUBI CASINELLOk horrela adierazten du:
|