|
2001
|
|
|
–Ez duzu ezertxo ikasi. Takoiak jantzita daramatzan
|
emakumea
sekula ez da ahula. Alderantziz, ingurukoak baino askozaz indartsuagoa da eta, batez ere, boteretsuagoa –Dibinak goiko apaletan zeuden oinetakoen artean arakatu eta tertziopelo beltzez egindako zapata parea hartu zuen.
|
|
2008
|
|
|
Etxeko martxan amari lagundu eta sailean be hantxe, gizonezkoen pare, beharrari muzin egin barik. Ez doguz
|
emakumeok
sekula behar bestean goraipatuko.
|
|
|
Ikusi nuen lehen aldiaz mintzatu nintzaion, hainbeste min eragiten zidan bere edertasunaz, itsutzen ninduen maitasunaz. Entzule izan ditudan
|
emakumeei
sekula esan ez dizkiedan gauzak, egin ez dizkiedan promesak egin nizkion emakumeari. Ordurako begiak ilunpera ohitzen hasiak nituen eta irribarre egiten zuela iruditu zitzaidan.
|
|
2012
|
|
|
Argi eta garbi esateko: horren antzeko
|
emakumerik
sekula ikusi gabea nintzen. Urrun zegoen ederra izatetik; baina, edertasunari dagokionez ere, neure iritziak ditut.
|
|
|
Chrysostome ez zegoen une hartan klubean, eta Van Thiegelek nahiko lasai hitz egin zuen. Arraroa zen, bere ustez, sasoi sasoian zegoen gizon hura
|
emakumeekin
sekula ez ibiltzea non eta, Force Publiqueko guztiek ondo zekitenez, horretarako bideak zabal zabalik zeuden leku batean. Bere joko lagunek baietz egin zuten buruaz, baina hariari segidarik eman gabe.
|
|
2013
|
|
|
–Nik ez dut halako
|
emakumerik
sekula ikusi. Ez dut inoiz ikusi halako gaitasuna, eta gustua, eta lanerako lehia, eta dotorezia, zuk deskribatu duzun moduan, dena batera.
|
|
2014
|
|
|
Nork onartu du zer?
|
Emakumeek
sekula onartuez duten zerbait (gaur egun inoz baino gutxiago). Gizonek beti leporatu dietenzerbait:
|
|
2016
|
|
|
masiboa egiteko tresna arrazista bat.
|
Emakumeek
sekula edukiko bazuten beren haurdunaldia planifikatzeko eskubidea, abortua eta jaiotza kontrolerako bestelako neurriak legez eta aise egiteko aukera eman ez ezik, errotik deuseztatu behar ziren antzutze abusuak.
|
|
2017
|
|
|
Bortxaketa da gizonak berezko duena, ez delako gerra, desira gordina, indarkeria edo basakeria
|
emakumeek
sekula, gaur arte, bere egin ez dutena, baizik eta bortxaketa.
|
|
2018
|
|
|
Horrela, sexu eskubidea edo ezkoneskubidea, eskubide politiko jatorrizkoa, ezkutuan geratu zen zeharo; hain ederki ezkutatu zuten, ezen gaur egungo teorialari eta aktibista politikoek modua baitute ahazteko eremu pribatuan ere bi helduren arteko harreman kontraktual bat dagoela, eta, are, eremu horrek harreman kontraktual horixe duela sorburu. Ez zaie batere harrigarria iruditzen patriarkatu modernoan emakumeak (semeak ez bezala) beti izatea adingabe eta beti egotea gizonen babesean;
|
emakumeok
sekula ez baitugu parte hartzen gizarte zibilean gizonen baldintza berberetan.
|
|
|
–Ezagun diren gizarteen artean, bakar batean ere ez dute emakumeek botererik talde gisa gizonen gain erabakiak hartzeko; gizarte bakar batean ere ez dituzte emakumeek zehazten sexu portaeren arauak, ez eta ezkontrukeak kontrolatzen ere?. Lernerrek berak onartzen duenez, dena den, horrek ez du esan nahi emakumeak beti egon direnik posizio berean (alegia, Lernerrek ez du uste emakumeak historiatik at egon direnik, feminista batzuek dioten bezala), ez eta
|
emakumeek
sekula burujabetzarik edo botere sozialik izan ez dutenik ere. Emakumeen posizio soziala eta ekonomikoa eta haien jardueren norainokoa izugarri aldatu dira kultura batetik bestera eta garai batetik bestera.
|
|
2019
|
|
|
halaxe gertatzen da, esaterako, Zuckermmanek ikerturiko tximinoetan; dena dela, bikoteko bi kideek bizimodu independentea egiten dute askotan; lehoi arrak eta lehoi emeak erdi bana betetzen dituzte familia ardurak. Horretan ere giza espeziearen kasuak ez du parerik; gizonak, hasteko, ez dira banako gisa definitzen; gizonek eta
|
emakumeek
sekula ez diote elkarri erronka jo banakako borroka batzuetan; bikotea jatorrizko mitsein bat da, eta talde handiago baten osagai finkoa edo pasakorra da beti; gizarteotan, zein da beharrezkoagoa espeziearentzat, arra ala emea. Gametoetan, koitoaren eta haurdunaldiaren funtzio biologikoetan, printzipio maskulinoak iraunarazteko sortzen du, eta femeninoak, berriz, sortzeko iraunarazten du:
|
|
|
–Beste [kontzientzia], hain zuzen, kontzientzia mendekoa da, zeinarentzat errealitate esentziala abere bizia baita, hau da, entitate arrotz batek emaniko izatea?. Harreman hori, ordea, ez da zapalkuntza harremana bezalakoa, zeren emakumeak ere bilatzen eta onartzen baititu gizonek konkretuki erdiesten dituzten balioak; gizonak zabaltzen du geroa, eta emakumeak ere etorkizun horren aldera transzenditzen du bere burua; egiaz,
|
emakumeek
sekula ez diete balio femeninorik kontrajarri balio maskulinoei: hain zuzen, gizonek asmatu dute bereizkuntza hori, beren pribilegio maskulinoei eutsi nahian; esparru femenino bat asmatu nahi izan dute, biziaren, immanentziaren erreinua?, emakumea hartan giltzapetu ahal izateko; baina, sexu espezifikazio guztiez harago, izatedunak transzendentziaren mugimenduan aurkitu nahi du bere justifikazioa:
|
|
|
Emakumea Beste absolututzat jotzen den heinean, hau da, inesentzialtzat, haren magia dela delakoa izan?, ezinezkoa da hari beste subjektu bati bezala begiratzea. Beraz,
|
emakumeak
sekula ez dira izan bere buruarentzat agertutako talde bereizi bat, gizon multzoaren aurrean; sekula ez dute izan harreman zuzenekorik eta autonomorik gizonezkoekin. –Ezkontzaren oinarri den erreziprozitate lotura ez da gizonen eta emakumeen artekoa, baizik gizonen artekoa, emakumeen bidez egina; emakumeak okasiorik behinena besterik ez dira?, dio Lévi Straussek.
|
|
|
Nolanahi ere den: ?
|
Emakumea
sekula ez da bere leinuaren sinboloa baino[...] filiazio matrilineala zera da, emakumearen aitaren edo anaiaren eskua anaiaren herriraino luzatua?. Eskubidearen bitartekaria da emakumea, ez eskubideduna.
|
|
|
–Lurrean eta itsasoan bada makina bat munstro, baina emakumea da munstrorik handiena?, idatzi zuen Menandrok. ?
|
Emakumea
sekula bakean uzten ez zaituen sufrikario bat da?. Dotearen instituzioaren bitartez emakumeak nolabaiteko garrantzia hartu zuenean, haren harrotasuna deitoratzen hasi ziren; hori da Aristofanesen eta batez ere Menandroren gai usuenetarik bat.
|
|
|
Arabiar herria gerraria eta konkistatzailea zeneko garaian sorturiko erlijioak mespretxurik gorriena erakutsi dio emakumeari. . Gizonak hobeak dira emakumeak baino, Jainkoak nagusitasuna emateko esleitu dizkien ezaugarriengatik, eta, gainera, dotea ematen dietelako emakumeei?, dio Koranak;
|
emakumeak
sekula ez du izan ez botere egiazkorik eta ez ospe mistikorik. Emakume beduinoak gogotik lan egiten du; goldatu egiten du, eta zama astunak eramaten:
|
|
|
den bezalaxe, emakumearen arazoa gizonen arazo bat izan da beti. Ikusia dugu zergatik izan zuten hasieran, indar fisikoa ez ezik, prestigio morala ere; gizonek sortu zituzten balioak, usadioak, erlijioak;
|
emakumeak
sekula ez ziren lehiatu nagusitasun hori kentzeko. Emakume bakan batzuek. Safok, Christine de Pizanek, Mary Wollstonecraftek, Olympe de Gougesek?
|
|
|
Gizonak eta emakumeak gutxi asko itxurak egiten dituzte batak bestearen aurrean, nahiz eta senar emazteak izan?, batez ere emakumeak, zeinari gizasemeak kontsignaren bat inposatzen baitio beti: bertute eredugarria, xarma, pinpirinkeria, haurkeria edo austeritatea;
|
emakumea
sekula ez da guztiz bera sentitzen senarraren eta maitalearen aurrean; neska lagun baten aurrean, aldiz, ez du plantarik egiten, ez du zertan egin, antzekoegiak dira ageri agerian ez azaltzeko. Antz horrek guztizko intimitatea sortzen du.
|
|
|
ondo edo gaizki egingo zuten, mundua berrituko zuten edo hondatu, baina, oroz gainetik, beren gain hartu dute zama ikaragarri hori. Horixe da ezein
|
emakumek
sekula egin ez duena, horixe da ezein emakumek ezin egin izan duena. Pribilegiatuen kastako kidea izan beharra dago unibertsoa nork beretzat jotzeko, haren makurren errudun sentitzeko eta haren aurrerabideaz harrotzeko; agintea dutenei dagokie mundua aldatuz, pentsatuz, agerraraziz justifikatzea mundua; haiek dira munduan beren burua ikus dezaketen bakarrak, munduari beren tankera eman diezaioketen bakarrak.
|
|
2020
|
|
|
Desprestigiatze eta deabrutze kanpaina historiko horrek sorgin ehiza ekarriko zuen gailurreko ondorio bezala. Honetan,
|
emakumeen aurka
sekula burutu den sarraskirik handiena eraman zen aurrera ongiaren, jainkoaren eta hamaikatxo ideia androzentriko eta hiltzaileren mozorropean. Milaka emakume baita gizonezko ere, bereziki indigena mordoa munduan zehar, torturatuak eta erailak izan ziren, gertaera hau historiaren arrastoan ia ia kontakizun mitologiko eta ipuineko bezala baino geratu ez den arren.
|
|
2023
|
|
|
Emakume zurien botoa emateko eskubidea aldarrikatuz panfletoak idatzi zituzten emakume gehienak eta orobat panfletook jaso zituzten gehienak Ekialdera sekula joan gabeak ziren. Are zalantzagarriagoa da
|
emakumeok
sekula ezagutu izana haremetako eta emakume etxeetako emakumerik, nahiz beren burua haiekin alderatu nahi izaten zuten. Alderaketa horren indarraren arrazoia ez zen Ekialdeko emakumeen benetako egoerari buruzko egia azaleratzea, baizik eta zuritasunaren eta ez zuritasunaren irudimenezko balioa agertzea.
|