|
2009
|
|
|
Moderniaren hastapenean, alabaina, 1606tik aurrera, teleskopioarekin eta ilargiaren behaketa zientifikoarekin, begikera hori erdi natural erdi mistikoa zeharo kordokatua geratu da. Ilargia ez da esfera lau bat distirazkoa, zeruko argiaren ispilua, materiaz nahiz formaz biribila, perfektua; ezpada Galileik han mendiak eta sakanak ikusi ditu, irregulartasunak, haran eguterak eta ospelak, itzalguneak, opazitate eta argitasun diferenteak eskualdeen artean, hots, gizon
|
emakumeon
lurra bezalakoxea dena (Sidereus Nuncius, 1610). Ez zientzia berriarengatik bakarrik, baina XVII. et XVIII. mendeetan, Ama Birjinaren errepresentazioan Immaculata tipoa nagusitu da:
|
|
|
nik, emakume bat aukeratzen dudan bakoitzean, hortzetara begiratzen zioat, ganadu erosleak behorrei bezala, kar kar kar!?: esan nahi baita Domingok hitz haiek entzuten zituela eta entzundakoaren arabera irudikatzen zituela
|
emakumearen
lurrak: ezti iturriak, flan erraldoiak, su hezeak, panterak eta behorrak?; Domingok, beraz, irrika bizi hura bizi zuen, edo irrika biziak bizi zuen Domingo, lur haiek ezagutuko zituèn eguna noiz iritsiko?
|
|
|
Tortura horiek saihestu zitzakeela esan zioten soldatu estatubatuarrek, baina inor salatzen ez bazuen argazkian agertzen zen emakumeari gertatutakoa egingo ziotela. Argazkiko
|
emakumea
lurrean zegoen, soldadu bat bere gainean, eta beste bat ikuskizuna begira: –Izutu egin nintzen, ez alferrik; argazkia niri gertatuko zitzaidanaren kontakizuna zen?.
|
|
|
Lehenengoan, bikotekideak lan egiten zuen tabernara joan zen gizona, eta hark etxera ez ziola lagunduko esatean bultza egin zion.
|
Emakumea
lurrera erori zen, eta ostikoka ibili zuen gizonak. Hiru hilabete geroago, andrea zegoen tabernara joan zen, eta, handik ateratzera behartu ondoren, botila batez lepoa mozteko mehatxua egin zion.
|
|
|
nik, emakume bat aukeratzen dudan bakoitzean, hortzetara begiratzen zioat, ganadu erosleak behorrei bezala, kar kar kar! –: esan nahi baita Domingok hitz haiek entzuten zituela eta entzundakoaren arabera irudikatzen zituela
|
emakumearen
lurrak: ezti iturriak, flan erraldoiak, su hezeak, panterak eta behorrak...; Domingok, beraz, irrika bizi hura bizi zuen, edo irrika biziak bizi zuen Domingo, lur haiek ezagutuko zituèn eguna noiz iritsiko... horregatik, Frantziako iparraldeko portu hura bistaratu eta marinel guztiak oihuka hasi zirenean pozaren pozez, Domingo erdibituta bezala sentitu zen, pozaren eta beldurraren artean, irria ere halakoa, bide erdian hautsia... horixe baitziren lur berri guztiak, antza, zorionerako deiak, baina zoritxar ere bihur zitezkeenak, ezintasunaren eta porrot erabatekoaren ikur, lur berri baten bila zebilenak beti buka baitzezakeen berritasunak irentsia; Domingok, halatan, bere zalantzak zituen, ez baitzekien lur berri haiek –baratze sekretuez mintzatzen zitzaion marinel bizarduna– atzemateko eta gozatzeko gai izango ote zen; eta ez marineletako batek –zeruan hegazti ilun bat ikusten zuen bakoitzean, ubarroi bat, esate baterako, aitaren egiteko ohitura zuenak– esaten ziolako" hura" bekatua zela –" ‘Sipilia’ harrapatzen baduk, ikusiko duk...", mehatxatzen zuen–, emakumea bekatu iturri zelakoan (ikusi besterik ez zegoen zer egin zuen Ebak Adanekin, edo Sodoman eta Gomorran gertatua:
|
|
2010
|
|
|
ALIZIA pasatuta geratu da, autotik ateratzen da urduri eta beldurrak, (atea zabalik utziko du).
|
Emakumea
lurrean botata dago, buruz behera. Tatuajea dauka lepatzean. ALIZIAk ikusi eta ikara.
|
|
|
ALIZIA. Ez dakit, oso arraroa izan zen dena.
|
Emakumea
lurrean, gero auto hura bide erdian. Zoratzekoa da!
|
|
2013
|
|
|
Kimuri tentsioa eta berotasuna igo zitzaizkion, eta atzera botata kanpoan isuri zuen.
|
Emakumea
lurrean eseri zen, barrezka, malizioski begira gazte heldu berriari. Kimuk prakak jantzi zituen.
|
|
|
Ariketa hau lau edo bost aldiz errepikatzen da.
|
Emakumea
lurrean etzanda, zangoak pixka bat tolestuta gorputza aurreko ariketaren antzeko posizioan egon dadin, baina, kasu honetan, horizontala. Arnasa leun hartu, lunbarrak lurretik hurbil izateko.
|
|
2014
|
|
|
Atzerriko enpresek Afrikan kokatutako lurrak erosten dituztenean, emakumeei eta, oro har, afrikarrei ez zaie erabiltzen eta gozatzen.
|
Emakumeak
lurretatik malnutrizio edo gaixotasun kasuak gehitzera bideratzen dira. Praktika horiek giza eskubideak urratzen dituzte.
|
|
|
Emakumeen eta Garapenaren Eskubideetarako Elkarteak (AWID) adierazi du lur estalketek ukatu egiten dutela, gainera, emakumeen jabetza eskubidea, edo gizonen mende egotera behartzen dituztela; izan ere, horiek bakarrik izan daitezke jabe edo erabakitzeko gaitasuna, eta, beraz, emakume ezkonduek eskubideren bat dute. Emakume afrikarrentzako lurrak Egoera hori aldatzeko asmoz, Elkartasunaren Aldeko Aliantzak kanpaina bat jarri du abian Ginea Bissau
|
emakumeentzako
lur kolektiboak erosteko. Asmoa da jabetza tituluak edukitzea, lurzorua dagokiela egiaztatzen dutenak, atzerriko enpresek ez eskuratzeko moduan, eta haien eskubideak kentzen dituzten ohiturak mantentzea.
|
|
2016
|
|
|
Madrilgo musika jaialdi feminista batetik bueltan harrapatu dugu Furia rap abeslaria. Estandarretatik ihes, ikusi nahi ez dugun
|
emakumeen
lur azpiko eszena indartsuan dabil buru belarri, haien lana eta borroka ahalduntzen eta ezagutzera ematen. Free Otegi free them all kantuaren bideoklipean abestu du eta azken urteotan ekimen askotan dabil.
|
|
2017
|
|
|
Ohi zenaren arabera, lurra gizonei ematen zitzaien, eta gizonezkoen leinuan zehar transmititzen zen, nahiz eta
|
emakumeek
lurra oinordetzan jaso eta beren izenean kudeatutako kasu ugari izan.6 Halaber, emakumeak baztertu egin zituzten kargu onetatik (ahalmen ekonomiko handiko nekazariak izendatzen zituzten haietarako), eta, edonola ere, bigarren mailako estatusa zeukaten (Bennett 1988: 18? 29; Shahar 1983).
|
|
|
135). Aldaketa horiek, dena den, ez zituzten murriztu
|
emakumeei
lurrak lantzean eragindako kalteak, ez eta beren askatasuna galtzeak eragindako samina ere. Barbados salbuespentzat hartuta, ez zuen arrakastarik izan plantazioetako nagusiek lan indarra, erreprodukzio naturalaren?
|
|
|
–
|
Emakumea
lur jota gelditzen da, errudun sentitzen da, depresioa du gainean. Senarrari kontatzen dio dena, eta honek ez duela ezer txarrik egin erantzuten dio, ez dutela kaleratu bera kexatu delako, langileak bere lana gaizki egin zuelako baino.
|
|
|
{ 66} Hor dugu, esaterako, Maria Seco eta May Serranok bultzaturiko Women in Black ekintza, non beltzez jantzitako
|
emakumeak
lurrera botatzen diren, gorputz hilak irudikatuz.
|
|
2018
|
|
|
Jazintak ere Garagartzako bidea hartu omen zuen etxean topatu zuenaren berri emateko, baina mundura ekarri zuen
|
emakumea
lurrean odoleztatuta eta bizkarra zauri sakonez josia ikusi zuenean, ez zuen indarrik izan haren ondotik pasatzeko. Buelta hartu eta Txapartegi baserrira jo zuen.
|
|
2019
|
|
|
|
Emakumeek
lurraren defentsarako borroketan protagonismoa hartu izana da, zure ustez, Latinoamerikak bizi duen matxinada feministaren gako nagusietako bat. Berria da hori?
|
|
|
Eta orduan irudipen beldurgarri bat izan duzu. Zure aita imajinatu duzu ama kolpatuz, amari masaila belztuz, ama lurrera botaz, zure amesgaiztoan gizonak
|
emakumea
lurrera botatzen duen moduan. Eta ez duzu irudi hori ikusi nahi, ez duzu hori pentsatu nahi, baina burura etorri zaizu.
|
|
|
Kidetasun bat baino ere estuagoa da lotura hori; emakumea eta lurra asimilatzea da zuzenbide naturalaren erregimenaren ezaugarri nagusia; bietan mamitzen da, hainbat gorabeheraren bitartez, biziaren iraupena, eta bizia, funtsean, generazioa da. ...a dela ematen du, eta ez dakite zein diren lurraren aberastasunak; nekazariak, ostera, miretsi egiten du lur ildoen eta amaren sabelaren emankortasunaren misterioa; badaki bera ere azienda eta uztak bezala sortua dela, eta nahi du bere klanak beste gizon batzuk sortzea, klana iraunaraz dezaten, soroen emankortasuna ere iraunaraziz; ama moduko bat iruditzen zaio natura guztia; lurra emakume da, eta
|
emakumeari
lurraren indar ilun berak bizi zaizkio barrenean. Neurri batean, horrexegatik arduratzen da emakumea nekazari lanez:
|
|
|
printzipio horrek sortuak dira forma, zenbakia, mugimendua; Demeterri esker ugaritzen dira buruxkak, baina Zeus da buruxkaren jatorri eta egia; emakumearen emankortasuna bertute pasibo bat baino ez da.
|
Emakumea
lurra da, eta gizona, berriz, hazia; emakumea Ura da, eta gizona, berriz, Sua. Kreazioa askotan irudikatu izan da suaren eta uraren uztartze baten gisan; hezetasun beroak sorrarazten ditu izaki bizidunak; Eguzkia Itsasoaren senarra da; Eguzkia eta sua jainko maskulinoak dira; Itsasoa, berriz, amaren sinbolorik unibertsalenetako bat.
|
|
|
haragiaren, umetokiaren, hilobiaren gauean; suntsiturik, bat egiten du Ororekin, eta deuseztatua da haren nia. Baina gizona urruntzen zaionean,
|
emakumea
lurrera egotzia da, ohe baten gainean, argitan; izen bat, aurpegi bat du berriz ere: menderatutako emakume bat da, harrapakin bat, objektu bat.
|
|
|
horra hor basailuak, jaunaren ondasunak defendatuko zituztenak. Hala,
|
emakumea
lurren esklaboa zen, eta lur horien nagusiarena ere bai, inposaturiko senarraren, babesaren, bitartez:
|
|
|
Baina, sakonean, Claudelek ez du egiten tradizio katoliko modernizatuxea poetikoki adierazi besterik. Esan izan da
|
emakumeak
lurrerako duen bokazioak ez diola ezertan kalterik egiten haren autonomia naturaz gaindikoari; baina, kontrara, emakumeari autonomia onartzen dionean, katolikoak pentsatzen du berak baduela eskubidea gizonen pribilegioak beren hartan uzteko mundu honetan. Emakumea Jainkoarengan ohoratuz gero, zerbitzari bat bezala trata daiteke mundu honetan; sumisio erabatekoa ere eska dakioke; are gehiago:
|
|
|
Jarraian, hitz egiteko betarik eman gabe, emakumearen gainean jarri eta, bere onetik irtenda guztiz, zaplaztekoak eta kolpeak jotzen hasten zaio lapurra behin eta berriz deitzen dion bitartean.
|
Emakumeak
lurretik ikusten ditu Xabierren hankak berarengana korrika. Bere etsian, Evak poltsa luzatzen dio erasotzaileari hartzeko esanez, alfer alferrik ordea:
|
|
|
Arratsalde hartan ere oso urduri jarri zuan gure Martin.
|
Emakumea
lurrean zian jada, eta labantxoarekin lana bukatzera zihoala, txirrina jo omen huen, nahiz eta, artean, berak ez zekian hi hintzela, ilobari begiratu zioten biek. Izerdia kopetan, urduri zegoen oso?.
|
|
|
Baina multinazionalek eta Interneten bidez saltzen duten megaenpresa boteretsuek ez dituzte kontuan hartzen langileen beharrak; alderantziz, gure inguruko eta mundu osoko milaka eta milaka emakume* esplotatzen dituzte. Gainera,
|
emakumeei
lurrak kendu eta beretzat hartzen dituzte, eta, hala, haien bizibideak suntsitzen dituzte; etorkizuna lapurtzen diete, eta migraziora eta pobreziara kondenatzen dituzte.
|
|
2020
|
|
|
Biribiltzeko, honakoa adierazi dute: " Etxean erasotutako emakumea, eratutako emakumea,
|
emakumea
lurrean badago, lepoan hartu eta lagundu aurrera segitzen, despatxotako paper artean galtzeko arrikua dago eta". Jarraian, txalo zaparrada artean hartu du planan elkartu diren guztiek, eta familiako kideek pankarta tolestu dute ekitaldiari amaiera emateko.
|
|
|
|
Emakumea
lurra da, eta gizona, berriz, hazia; emakumea Ura da, eta gizona, berriz, Sua. Kreazioa askotan irudikatu izan da suaren eta uraren uztartze baten gisan; hezetasun beroak sorrarazten ditu izaki bizidunak, Eguzkia itsasoaren senarra da; Eguzkia eta sua jainko maskulinoak dira; Itsasoa, berriz, amaren sinbolorik unibertsalenetako bat.
|
|
|
Komunak oinarrizko zerbitzuak ditu, bertan bizi direnak beren kabuz moldatu ahal izan daitezen.
|
Emakumeek
lurra lantzen dute, abereak zaintzen dituzte, formakuntza ikastaroak jasotzen dituzte, eta umeak hezten dituzte eskolan. Gainera, herrixkaren erdialdean, okindegi bat, liburutegi bat, medikuntza naturaleko kontsultategi bat eta sukalde komunal bat daude, baita parke bat ere, txikiak jolastu daitezen.
|
|
|
Ez hori bakarrik, errota eta burdinoletan ere presente egon ziren. Bestalde,
|
emakume
lur jabeak lursail eta askotariko instalakuntza produktiboen gaineko kudeaketan aritu ziren, batez ere, alargundu ostean agerian geratzen zelarik haien paperaren garrantzia.
|
|
2021
|
|
|
Eta horrela, egun batetik bestera, horren ongi zebilen negozioa bertan behera laga behar izan zuten. Bertan aritzen ziren
|
emakumeek
lur emankorragotara jo zuten eta eraikina, herrian ederrenetakoa zen eraikina, salgai jarri zuten.
|
|
|
Batetik, emakumea ere gizaki, norbanako eta hiritarra dela aldarrikatzeko saiakeran, neurri batean ontzat jo eta birsortu egin zituen transzendentzia, giza kondizioa, norbanakoa eta hiritarra ulertzeko erak. Giza kondizioa eta transzendentzia/ immanentzia ulertzeko eran, adibidez, transzendentzia (bere borondatearen arabera menderatutako espazio eta denboraren, beharraren, proiektuaren, ekintzaren eta arrazoimenaren erreinua) eta immanentzia (oraina, errepikapena, iraupen erreduziezina, kontingentzia, zoria, itxaronaldia eta misterioa) kontrajarriz, lehena balioesten zuen, giza jarrera garaitzat heroismoa, matxinada, eskuzabaltasuna, asmamena, sormena eta gisako balioak joz. Dualismo horren baitan,
|
emakumeak
lurrera eta ingurura begira egoteari utzi eta berak ere zeruari desafio egiteko apustua egin zuen, giza kondizioa, transzendentzia eta unibertsaltasuna lortzeko bidetzat hori joz. Hala, emakumea dependentzia, animaltasun, natura, partikulartasun, gorpuztasun, pasio, immanentzia eta lan erreproduktiboetatik askatu eta norbanako burujabe gisa askatasun, gizatasun, kultura, unibertsaltasun, gogo, ekitea transzendentzia, sorkuntza eta produkzioaren eremura salto egiteko proiektuan, giza kondizioa eta transzendentzia ulertzeko era patriarkalak eta horri lotutako dualismoak inplizituki ontzat eman zituen.
|
|
|
Giza kondizioa eta transzendentzia/ immanentzia ulertzeko eran, adibidez, transzendentzia (bere borondatearen arabera menderatutako espazio eta denboraren, beharraren, proiektuaren, ekintzaren eta arrazoimenaren erreinua) eta immanentzia (oraina, errepikapena, iraupen erreduziezina, kontingentzia, zoria, itxaronaldia eta misterioa) kontrajarriz, lehena balioesten zuen, giza jarrera garaitzat heroismoa, matxinada, eskuzabaltasuna, asmamena, sormena eta gisako balioak joz. Dualismo horren baitan,
|
emakumeak
lurrera eta ingurura begira egoteari utzi eta berak ere zeruari desafio egitearen aldeko apustua egin zuen, giza kondizioa, transzendentzia eta unibertsaltasuna lortzeko bidetzat hori joz. Natura eta beharren erreinu partikularretik kultura eta askatasunaren erreinu unibertsalera, emakumea dependentzia, animaltasun, pasio, immanentzia eta lan erreproduktiboetatik askatu nahi zuen, norbanako burujabe gisa askatasun, gogo, transzendentzia eta produkzioan txertatzeko.
|
|
2022
|
|
|
Menturaz galdegin nahiko lioke nardatzen ote duen eskaleak. Gizon zikin eta zarpail bat emakume gazte batekin solasean, eta
|
emakumea
lurrean: susmagarria.
|
|
|
28 " Nahasmendua" hitzaren ondoren, hitz hauek ageri dira ezabatuta: "
|
Emakumeak
lurrera erori ziren; haurrak oinpean erabili zituzten". Irène Némirovskyk kendu egin zituen, kasu emanez Michel Epsteinek lapitzez egindako oharrari, zeinetan inkoherentzia bat nabarmendu baitzion.
|
|
2023
|
|
|
Baina nik jarritako prezioan. Ahots hark ez zuen uzten eragozpenetarako tarterik; va pái sto diálo, esaten zuen kapitainak, berriro aurpegiz aurpegi jartzen zirenean, eta, botila eskuan zuela, beste eskuaz jasotzen zituen
|
emakumeak
lurrera botatako poltsatxoak; gamó to kerató mu, marinelak ere aurrerantz makurtzen ziren poltsatxoak jasotzera; baina kapitainak barre egiten zuen, itsasora tu eginez, gamó to Hristó, keinu egiten zien marinelei atzera zitezen; palii pústes, berriro barrez buruarekin keinua egin eta txalupara itzultzen zen marinelekin, gamó to kerató mu marmarka. Hi bai ausarta, xuxurlatzen zuen orduan Pretnar ek, beldurrez tente tente; baina emakumeak irribarre lehor bat besterik ez zion itzultzen:
|