|
2003
|
|
|
Mutilak ez maitatzeko lee gea ere egon luke lehia handia zalantzazko emaitzarako alferrik gal ez zedin, mutilen azken garapena ez baitago garbi arima eta gorputzeko gaiztakerian ala bertutean noraino iritsiko den. Gizon onek beren buruei ezartzen diete lege hori gogo onez, eta maitale arrunt horiek ere horretara behartu lirateke, ahal dugun heinean
|
emakume
libreak ez maitatzera behartzen ditugun bezala; horiek sortu baitute ospe txarra, batzuk maitaleei atse182 gin ematea lotsagarri dela esatera ausartzeraino. Baina horiei begira esaten dute, beren desegokitasun eta gaiztakeria ikusita, txukun eta legez egindako ezerk ez bailuke noski merezita gaitzespenik jasoko.
|
|
|
Nik ez daukat zurekin inora joateko asmorik.
|
Emakume
librea naiz eta ez dut egin ezer txarrik. Ez daukat inori begira zertan ibili.
|
|
2006
|
|
|
Idazle espainiar batek –XIX. mendearen amaieran jaiotza nobleak bakarrik eman zezakeen lotsagabekeriaz, idazle eta
|
emakume
libre izateko apeta bete zuen Emilia Pardo Bazánek– kontatzen du:
|
|
2008
|
|
|
Arantxa Agirreurreta:: Simone de Beauvoir,
|
emakume
libre bat XX. mendean
|
|
2009
|
|
|
–Gizonak eta
|
emakumeak
libre utzi zituzten datak?
|
|
2010
|
|
|
|
Emakume
librea, euskalduna eta abertzalea, lagunen laguna, ameslaria, bakarra eta benetakoa zen, bere gertukoen esanetan; eta bere hizkera, xumea bezain sakona eta irakurterraza.
|
|
2011
|
|
|
–Aleksandrak gizonezkoen balio estetikoak erabiltzen dizkik
|
emakume
librea izateko, bere pribilegio burgesak ukatu gabe.
|
|
2012
|
|
|
Beraiek transmititu nahi dutelako hemen gertatutakoa. Pausoz pauso egin nahi dugu etorkizuna, atzoko eta gaurko emakumeak baikoaz sokari tiraka etorkizuneko
|
emakume
librea garatu arte.Bide horretan daramagun lekukoari harro eutsi diote San Juan bataiatzailea egoitzako Teresa Regil eta Nuria Serranok ere. Industrian lanean hasi ziren lehen emakumeak dira, eurak dira gaur egun emakumeak gizartean duen lekua lortzeko bidean lehen urratsak eman zituzten aitzindariak. Elkarri lagunduz, elkarren laguntza eta denen laguntza behar dutelako etorkizunerako bidea egiteko ekimena da.
|
|
|
Lehen galderaren inguruan erantzun ezberdinak izan ziren: ‘Maitale eta
|
emakume
libre bezala. Autonomo ikusten nau’ –‘Antolatzaile bezala’ –‘Laguntzaile, neskame moduan’ –‘Guardako aingerua:
|
|
2013
|
|
|
Makeakoa (Lapurdi) zuen amatxi; Landetako eta Bearnokoak ditu gurasoak.
|
Emakume
librea eta engaiatu gisara mintzatu zaigu Colette Capdevielle. Lurralde Elkargoaren aldeko manifestazioaren (Baionan, ekainaren 1ean) ondorengo astelehenean.
|
|
|
«Konponbide garaia da, Euskal Herriaren geroari itxaropenez begiratzeko eta berriro ere inoiz inork bere sorterritik ihes egin behar ez izateko. Gizon
|
emakume
librez osaturiko herri librea egitera goaz.». Ekitaldian parte hartu zuten urte luzeetan iheslariei laguntza eman dieten eragile eta pertsonek.
|
|
|
–Ez zuten ezertan bat egiten. Nire ama
|
emakume
libre bat zen, eta aitona, tira, ezagutu duzu.
|
|
2014
|
|
|
Kezkagarriena da aurten salaketen %40 14 eta 30 urte bitarteko emakumeek aurkeztu dituztela» Iñigo Alli Nafarroako Gobernuko kontseilaria «Testuinguru sozioekonomikoak aukerak murrizten ditu emakumeek bizitza autonomoak bizi ditzaten; ondorioz, ahulagoak dira diskriminazio eta indarkeria matxistaren aurrean. Izan ere, indarkeria matxista desoreka materialean jaio eta hazten da, eta hura desagertzea ezinbestekoa da
|
emakumeak
libre izaten has daitezen» Gipuzkoako Foru Aldundia «Eraso eta jarrera matxistak ez dira gizabanakoen jarduera isolatuak, mundu osoan indarrean dagoen sistemaren osagaia baizik. Zoritxarrez, oraindik ere badaude gizartean emakumeen kontrako erasoak baimentzen eta legitimatzen dituzten jarrera eta portaerak, esaterako, salaketei sinesgarritasuna ukatzen dieten adierazpenak edo erasoei garrantzia kentzen dietenak» Eudel «Aurten, arreta berezia eskaini nahi diegu emakumeen bizimoduan eragin itzela izan arren, inor konturatu gabe igarotzen diren eta ezkutatzen diren indarkeria motei, baita gizartearen barruan normalizatuta eta, are gehiago, gutxietsita dauden indarkeria motei ere.
|
|
2015
|
|
|
Hala ere, Mikelen arma hitza da, bozgorailu indartsuek ozendua baina hitza, eta hitza bonbaz isilarazi nahia faxismo mota bat da, faxismo kontrajarrien menpean bi hurritzen den herri honetan. Euskal Herri libre batean bizi nahi dudala esaten dudanean, ez dut aberri aske bat bakarrik eskatzen, zenbaitentzat abstraktu samarra izan litekeen asmoa?, gizon
|
emakume
libreen gizarte bat amesten dut, non iritzi guztiak izango diren libre, baita norberari arbuiagarrienak iruditzen zaizkionak ere.
|
|
|
Horregatik deitzen zaio nahimena, nahiaren indarra. Eta horixe da gizon
|
emakumeak
libre egiten gaituena: aukeratzeko askatasuna baitaukagu, zer izan nahi dugun, zer bide hartu nahi dugun hautatzeko gaitasuna.
|
|
2016
|
|
|
Oraingoan, jaioterrian bertan exekutatu dituzte hiru militanteak. Autopsiak erakutsi du bala ugari zituztela gorpuek.Pakize Nayar Silopiko Herritarren Asanbladako bozeramailekidea zen, Fatma Uyar KJA
|
Emakume
Libreen Batasuneko ekintzailea eta Seve Demir KJA eta DBP Eskualdeen Alderdi Demokratikoko Asanbladako kidea, azken hori emakumeen martxako sustatzailea ere bazen?. Silopin hil zituzten hirurak astelehen iluntzean.
|
|
|
Orain gizon
|
emakume
libreak zarete, soilik Jaunaren mirabeak.
|
|
2017
|
|
|
Gazteak begiak ireki orduko, Joanaren ondoan egon da. Begiluz belatzak esandakoaren arabera, segituan atzean utzi zuten
|
emakume
libreak bahitu eta esklabutzatik bizi ziren soldadu zikinen samalda.
|
|
2018
|
|
|
Ez ditu libre nahi, gatibu baizik, gehiago makurrarazteko esperantza hutsalaz. " Soilik gizon
|
emakume
libreek negoziatu ahal dute, gatibuak ezin dira negoziazioetan sartu", esan zuen Nelson Mandelak preso zegoenean. Kontua da Espainiak guztiari buruz negoziatzen edo hitz egiten uzten duela, eztabaidagaia haren batasun sakratua ez bada.
|
|
|
–Parisera bidean Biarritzen gera gaitezke. Berehala ohartuko zara nola han
|
emakumeak
libre izaten ikasten ari diren. Hemen neska baten egiteko bakarra ezkontzeko prestatzea da.
|
|
2019
|
|
|
duela emakumea; erabakita dauka errespetatuko diola independentzia, ondotxo baitaki ezinezkoa dela inor edukitzea, baina mingarria eta umiliagarria zaio beste gizon batek halako pentsamendu konplazentziazkoak izatea Mayren bitartez. Gizarteak ez ditu bereizten
|
emakume
librea eta emakume larru merkea; maitaleak berak ere askotan ez du aitortzen emakumearen askatasuna, nahiz eta horretaz baliatzen den; nahiago du pentsatu emakumeak amore eman diola, men egin diola eraman dezan, berak konkistatu eta seduzitu duela. Emakume urguilutsuak bat egin dezake modu pertsonalean maita lagunaren banitatearekin, baina gorrotagarria irudituko zaio senar estimatuak harrokeria hori jasatea.
|
|
|
duen izenak. Antzinako Greziako
|
emakumerik
libreenak ez ziren ez matronak eta ez behe mailako prostitutak, hetairak baizik. Errenazimentuko kortesanek eta Japoniako geishek askoz askatasun handiagoa zuten beren garaikideek baino.
|
|
|
Oraintxe aipatu ditugun
|
emakume
libreekin eta genosaren barrenean bizi ziren emakume esklaboekin batean, zeinak familiaburuaren jabetza ziren guztiz?, prostitutak ditugu Grezian. Herri primitiboek abegi prostituzioa zuten, alegia, emakumea ematea pasaiako gonbidatuari; arrazoi mistikoz eman ere, dudarik gabe?, eta prostituzio sakratua ere bai, ugaltze indar misteriotsuak taldearen mesederako askatzen zituena.
|
|
|
Askatasuna ezin da zatikatu:
|
emakume
librea, askotan, gizonaren kontra izango da libre. Loti Ederra ere gogo txarrez esna daiteke; gerta liteke esnatu duen hori Printze Urdin bat ez iruditzea; gerta liteke irribarre ez egitea.
|
|
|
Platonek autonomia agindu zien emakumeei, Espartan zuten bezalakoa, amets zuen erregimen komunitarioan. Saint Simonen, Fourierren, Cabeten sozialismo utopikoetan,?
|
emakume
librearen, utopia sortu zen.
|
|
|
Ikusi dugu kontua ez dela izan hasieran
|
emakume
libre batzuk zeudela eta gero gizonek azpiratu zituztela, eta ikusi dugu sexuen bereizketa ez dela sekula izan kasta bereizketa baten oinarria. Okerra da emakumea esklaboarekin parekatzea; esklaboetan izan da emakumerik, baina beti izan dira emakume libreak ere, hau da, duintasun erlijioso eta sozial batez jantzirikoak:
|
|
|
Ikusi dugu kontua ez dela izan hasieran emakume libre batzuk zeudela eta gero gizonek azpiratu zituztela, eta ikusi dugu sexuen bereizketa ez dela sekula izan kasta bereizketa baten oinarria. Okerra da emakumea esklaboarekin parekatzea; esklaboetan izan da emakumerik, baina beti izan dira
|
emakume
libreak ere, hau da, duintasun erlijioso eta sozial batez jantzirikoak: haiek onartu egiten zuten gizonaren subiranotasuna, eta gizonak ez zuen sentitzen bera objektu bihur zezakeen matxinada baten mehatxurik.
|
|
|
G.S. andereñoa emana zitzaion gizon bati, ezkonduko zirelakoan, baina behin eta berriz esaten zion, ez zuela nahi ezkontzarik, ez zuela bere burua lotu nahi?.
|
Emakume
librearena egiten zuen. Egiaz, moralaren esklaboa zen, bere familia guztia bezalaxe.
|
|
|
deabru bat du umetokian ostikoka, eta suge goseti bat baginaren barren barrenean, gizonaren haziaz enpo egiteko irrikaz. Zernahi gisaz, uko egiten zaio kontsideratzeari
|
emakumea
librea dela, besterik gabe. Frantzian bereziki, setakeriaz nahasten dira emakume librea eta emakume merkea; merke izatearen ideiak esan nahi du erresistentziarik eta kontrolik ez dagoela, gabezia bat dagoela:
|
|
|
Zernahi gisaz, uko egiten zaio kontsideratzeari emakumea librea dela, besterik gabe. Frantzian bereziki, setakeriaz nahasten dira
|
emakume
librea eta emakume merkea; merke izatearen ideiak esan nahi du erresistentziarik eta kontrolik ez dagoela, gabezia bat dagoela: askatasunaren ukazioa bera da.
|
|
|
Proletario frantsesek ere ezin dute Racineren edo Mallarméren parekorik aipatu.
|
Emakume
librea oraintxe ari da jaiotzen; bere burua konkistatzen duenean, agian justifikatuko du Rimbauden profezia: –Izango dira emakume poetak!
|
|
|
Gerta liteke gizona despitez apartatzea kasurik egiten ez dion emakumearengandik: gizonak nahi du
|
emakumea
librea izatea, baina berari emana. Emakumeak badaki zer arrisku dakarren horrek:
|
|
|
Horregatik, egun horri begira, erakunde publikook, borroka horretan dugun ardura berretsiz, konpromiso zehatzak hartu behar ditugu.Bide horretan, Arrasateko Udalean ordezkatuta gauden alderdi politikook, azaroaren 25a “Emakumeen kontrako indarkeria ezabatzeko nazioarteko eguna” dela-eta, gure gain hartzen dugu Arrasate indarkeria matxistarik gabeko gune gisa eraikitzeko ardura. Eta lehentasunezko konpromiso politikoa berresten dugu indarkeria mota horren adierazpen guztien kontrako borrokan, egiturazko jatorriaren eta betikotzen duen normalizazioan eraginez, orden sozial patriarkala ezinbestez aldatzeko, eta
|
emakumeak
libre biziko diren justizian eta berdintasunean oinarritutako elkarbizitza zein emakumeen eta gizonen arteko harreman ereduak errealitate bihurtzeko. Euskal Herrian, estatistikak aspalditik ari dira agerian uzten indarkeria matxistak gora egiten jarraitzen duela:
|
|
2020
|
|
|
Txarrori, lohian aurrera gero eta nekeago ari den asto makalaren gainean, Estellerriko herrixka batean ikusitakoak etorri zaizkio gogora; hango plazan, frantsesekin larrutan ibilitako bi emakume biluzik jarri, haien gorputzak erretxinaz igurtzi, eta, lumaz estali eta gero, karriketatik barna korriarazi zituzten, jendeak haien lepotik irri egin zezan; hori gutxi, eta herriko
|
emakumeek
libre zuten zaplaztekoren bat jotzea eta ileetatik tiraka aritzea burua nahi bezainbat soildu arte, bilo haiek azalaren arrasean moztu baino lehen.
|
|
|
–Hara patriarkaturen ahotsa!
|
Emakume
librea berdin sorgina, ez? –oldartu da Naia– Ez nekien hain matxista zinenik...
|
|
2021
|
|
|
Gure aitak aurreneko mozkinez Izarra mendiaren hego magalean eraikitako etxean, ekinaren ekinez lortutako poderioaren seinale, gutxi gora behera potrojorran, eredu zituen bere familiaren andreen modura, ugazabandre prestu eta leinutsu baten modura, etxeko lanak egiteko neskameei aginduak emanez, eta seme alabak izandakoan hauen hezibidea antzera taxutuz, aginduka. Gure amaren ustez aitarekin ezkontzerakoan ez zuen ezertan ere bere leinuaren duintasunaz arnegatu behar, guztiz kontrakoa, gure aitarekin ezkontzerakoan bere sendiaren mendekotasunetik askatzen zen
|
emakume
libre bat bihurtzeko, zegokion duintasun guztiaz inola ere zaputz ziezaioketen abizenari esker. Oso bestelakoa izan zen orduz geroztik gainontzeko garizabaldarrekiko harremanak, haiei nolabait traizio bat egin zielakoan, nire gurasoekin ezin hotzago, ezin zakarrago, jokatu baitzuten, existitu ere zirela ahaztu eginez, eta hain ohiko denez, gutxienez gure aitaren diruaren beharra izan arte.
|
|
|
«Berak idatzi zuen: ' Mundu berriak elkartuko gaitu gizon eta
|
emakume
libreak, non izaki bakoitzak bere lekua izango duen'».
|
|
|
Elkar zaintzen dugu. Hitz egiteko guneak bilatzen ditugu;
|
emakumea
libre sentitzeko gune bat eraikitzea da asmoa.
|
|
|
Orain, ibilaldia birtuala da, pandemiak ez baitu bidaiatzeko modurik ematen, baina, teknologiari esker, posible da Beritan i segitzea eta lagun egitea erosketa egunean Kobanen. Bideo dei bat, eta
|
Emakume
Librearen plazan egon daiteke bat.
|
|
|
Lan handia dago aurretik, asko aldatzeko, asko hobetzeko. “Ez naiz
|
emakume
librea izango emakume bat zapaldua dagoen bitartean, nahiz eta bere kateak gureak ez bezalakoak izan” (Audre Lorde).
|
|
|
Eta noizean behin irakurle libreen artetik sortzen diren idazleak. Haientzat idatzi dut, gizon eta
|
emakume
libreentzat. Beste guztiok posible egiten gaituztelako.
|
|
|
–Hi librea haiz. Ezagutu dudan
|
emakumerik
libreena.
|
|
|
Simone de Beauvoir.
|
Emakume
libre bat xx. mendean, Donostia, Elkar.
|
|
2022
|
|
|
berak idatzi egin nahi du, bidaiatu. Eta behin baino gehiagotan esaten duen bezala ez du ezkondu nahi,
|
emakume
librea izan nahi du. Beste alde batetik, gizonekiko eta emakumeekiko jendarteak duen moral bikoitzak erraietaraino eragiten diolako:
|
|
|
Ekosistema berezia da. Hasiera batean, hor dauden
|
emakumeak
libreak dira, baina ez dut inoiz prostituzioan aritzen den neskarik ezagutu bizimodu hori utzi nahi ez duenik. Denak daude hor beraien borondatearen kontra, ustezko zorrak kitatzen, mehatxupean edo beste irtenbiderik ez dutelako.
|
|
|
HPG (Herriaren Defentsa Indarrak) Turkiako armadaren aurka borrokatu ohi da; PKK izena ematean gehienetan, zehazki, HPG indarrei buruz dihardute hedabideek. Badira Turkiako estatuaren aurkako borrokan diharduten YJA
|
Emakume
Libreen Taldea eta YPS talde urbanoa ere. Turkiaren eremutik kanpo, berriz, Rojavan diharduten YPG Herriaren Babes Unitateak eta YPJ Emakumeen Babes Unitateak dira ezagunenak, baita yazidiek osatutako YBS Sinjarreko Erresistentzia Taldea ere.
|
|
|
Amatasun feministak amatasun libreak dira,
|
emakume
libreen amatasunak, emakumearen kontrako zapalkuntza sistematik kanpo egoten saiatzen direnenak. Hautatutako eta akonpainatutako amatasunak.
|
|
|
|
Emakume
libre bat, juxtu emakume erraz baten kontrakoa da.
|
|
|
Godwinen buruhaustea ere ez da makala. Ospea lortu du matrimonioaren kontra idazten, gizon eta
|
emakume
libreak esklabo bihurtzen dituen instituzio zaharkitu horren abolizioa eskatzen. Nola aurkeztu munduaren aurrean eta esan:
|
|
|
|
Emakume
librea naiz eta musu emango dizut nik erabaki dudalako.
|
|
2023
|
|
|
Nahikoa da. Mahaitik altxatu naiz eta nire gelara joan aurretik gogoratu diot berak eta bere garaikoek ez dutela asmatu askatasuna, historian zehar
|
emakume
libre asko egon direla guztiaren gainetik maitatzeko gai izan direnak. Eta horregatik ez dutela duintasuna galdu.
|
|
|
...ik, eta gero beijinho bat eman zenidan masailean, eta neure artean pentsatu nuen morroi hau utzi berria dudan infernuaren ondo ondokoa bada ere, ez dirudi Rua dos Combatenteseko filho da puta hura bezalakoa denik, bihotz oneko gizona ematen du eta nitaz errukitu da bera ere latzak pasatakoa delako beharbada, eta hala nire puskak bildu eta zurekin joan nintzen, eta neure buruari esan nion, azkenean
|
emakume
librea zara Gisele. Eta neure ateraldiak algara eragin zidan.
|