|
2002
|
|
|
“Ez dakigu oso ondo zergatik, baina prozesu horiek gehiago dira emakumeen artean, min gehiago ere izaten dute eta gutxiago erantzuten diote tratamenduari”, adierazi du Jordi Carbonell doktoreak, SER erakundeko lehendakariak. “Osteoporosiaren kasuan, badakigu menopausiak eragina duela, eta, gainera,
|
emakumeek
gizonezkoek baino hezur masa txikiagoa dutela. Artritisaren kasuan, sexua baino gehiago arrazoi genetiko indibidualak dira.
|
|
2003
|
|
|
“Adina arrisku faktore argia da, baina ez kausa bat”, dio erreumatologoak. Hormona femeninoen eraginez,
|
emakumea
gizonezkoa baino 2,6 aldiz handiagoa da higadura hori jasateko. Pertsona lodiek eta belaunak zigortzen dituztenek ere artrosia izateko aukera handiagoa dute.
|
|
2004
|
|
|
KTS nozitzeko aukera gehiago ditu (hiru halako)
|
emakumeak
gizonezkoak baino, tunela berez estuagoa daukalako, agian.
|
|
|
Kopuru hori ez litzateke hain garrantzitsua izango, baldin eta GIBak gizonezko aurpegi tradizionala eta batez ere izan ez badu, eta duela 20 urte hiru pertsonatik batek baino ez baitzuen emakumeen izena.
|
Emakumeak
gizonezkoak baino askoz zaurgarriagoak dira hiesaren birusaren aurrean, ikuspuntu biologikotik ez ezik, ikuspegi ekonomiko eta sozialetik ere. Indiako emakume batek nazioarteko 15.000 ordezkariri baino gehiagori kontatu zien senarrak 19 urte zituela nola kutsatu zuen, eta berak nola ezkutatu zion seropositibo izaera ezkontza aurreko asteetan.
|
|
2005
|
|
|
Era berean, lan esperientzia zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa da desberdintasuna. 5 eta 29 urte bitarteko esperientzia duten
|
emakumeek
gizonezkoek baino %12 eta %28 gutxiago kobratzen dute; 29 urteko esperientziatik aurrera, berriz, gizonezkoen soldata %73 handiagoa da. Alde handi horren arrazoia da prestakuntza maila handia duten emakume gutxi daudela 30 urtetik gorako lan merkatuan.
|
|
|
Horregatik guztiagatik, Garuneko Hodietako Gaixotasunen Taldeak eta Espainiako Neurologia Elkarteak atzo esan zuten Tabakoaren aurkako Legea, urtarrilaren 1ean indarrean sartuko dena, funtsezko aurrerapena dela espainiarren osasunaren defentsan. Adituek uste dute erretzaileek iktusa izateko duten arriskua handitu egiten dela eguneko zigarro kopuruaren proportzioan, eta handiagoa dela
|
emakumeentzat
gizonezkoen aldean. Izan ere, tabakoa kontsumitzeak HDL kolesterolaren (kolesterol onaren) maila jaitsi egiten du, eta arteria hipertentsioa areagotzen, hori baita iktusaren arrazoi nagusia.
|
|
2006
|
|
|
Eskuarki, lan berbera egitearren,
|
emakumeak
gizonezkoak baino gutxiago kobratu ohi du.
|
|
|
Aukera hori aipatu da, baina oraindik ezin dugu esan egia denik; galdera gehiegi daude planteatuta. Adibidez, badakigu
|
emakumeak
gizonezkoak baino hipertentsio gutxiago duela menopausia arte, eta gero gizonezkoak baino hipertentsio handiagoa izatera pasatzen da. Logikoa dirudi ondorioztatzea hormonek arteria hipertentsioaren aurkako babesa dutela, baina estrogenoekin egindako saiakuntzek emaitza etsigarriak eman dituzte.
|
|
|
Espainian, miokardioko infartua bost aldiz ohikoagoa da gizonetan emakumeetan baino. Hala ere, patologia horren ondoriozko heriotza tasa %2 eta %3 artean handiagoa da
|
emakumeen artean
gizonezkoena baino. Infartua hilgarriagoa da emakumeen artean, hainbat arrazoi direla medio, besteak beste, gizarte eta kultura arlokoak, emakumeei gehiago kostatzen zaielako infartuaren sintomak identifikatzea.
|
|
2007
|
|
|
Azterketa honen beste aurkikuntza bat da triglizeridoen mailak nabarmen jaitsi zirela tratamendu aldiaren ondoren. «Mendafinezko infusioak maiz hartuz gero, litekeena da
|
emakumeek
gizonezkoen sexu hormonen maila orekatuak izatea». Tamer en artikuluak zehazten du zenbat eta nola prestatu zuten ikertzaileek mendafin infusioa.
|
|
|
«Badakigu, hala ere, paziente aktiboek batez beste hiru urte gehiago bizi dituztela, aktibo ez dauden gaixoek baino bizi kalitate eta autonomia pertsonal handiagoarekin», azaldu du. Emakume sedentarioagoak SemFYCk egindako ariketa fisikoaren sustapenari buruzko ikerketaren emaitzen arabera,
|
emakumeak
gizonezkoak baino sedentarioagoak dira, eta, paradoxikoki, zaharrak (%27, 2) dira pertsona heldu aktiboenak (%27, 2), eta atzetik, 65 eta 74 urte bitartekoak (%26.7). Ikerketaren arduraduna den Montserrat Romaguerak dioenez, ikerketa horren alderdirik deigarriena Espainiako biztanleria gaztea da sedentarioena.
|
|
2012
|
|
|
“Nahiz eta mundu osoan ikerketa askok gaixotasunari buruzko informazioa eman duten, oinarrizko alderdi epidemiologiko deskribatzaile batzuk bateraezinak izan dira”, dio Louis Pasquale ikerketaren egilekideak eta Massachussetseko Begi eta Belarrien Zentroko zuzendariak. Hark azaltzen duenez, “ikerketa horretan ikusi zen
|
emakumeak
gizonezkoak baino zaurgarriagoak direla, ez baita jatorri eskandinaviarreko gaixotasuna, eta bizitoki handia. Massachussetseko Begi eta Belarrien Zentroko, Channing Laborategiko, Brigham and Women ospitaleko eta Michigango Unibertsitateko ikertzaileek arrisku demografiko eta geografikoko faktoreak SXFren garapenarekin nola lotuta dauden argitu nahi izan zuten.
|
|
2013
|
|
|
Bigarren heriotza arrazoia minbizia da (%28, 2), eta hirugarrena, arnas gaixotasunak (%10, 9). Sexuaren arabera, heriotza tasa kardiobaskularrak eragin handiagoa du
|
emakumeengan
gizonezkoetan baino. Heriotzak 275,1 izan ziren 2011n 100.000 emakumeko eta 237,3 100.000 gizoneko urte horretan bertan.
|
|
2016
|
|
|
Irudia: American Commission of Women elkartea Bidegabeko eta justifikaziorik gabeko soldata aldea Espainian, soldata aldea Europako batez bestekoa baino hiru puntu handiagoa da, eta% 19,3koa da Aukera berdinekin jaiotzen bagara ere, eta gainera
|
emakumeek
gizonezkoen kualifikazio berdinak edo hobeak badituzte ere, emaitza %16, 3ko soldata tartea da Europar Batasunean, eta horrek esan nahi du emakumeek doan lan egiten dutela urtean 58 egunetan, Europako Batzordearen (EE) datuen arabera. Espainiaren kasuan, distantzia hori are handiagoa da, batez besteko hori hiru puntutan gainditzen baitu, eta% 19,3an kokatzen da.
|
|
2018
|
|
|
Denborarekin, hormonen eragina gutxitu egiten da, eta erotu egiten dira erotu ahala. Eta hori ohikoagoa da
|
emakumeetan
gizonezkoetan baino, ‘Sexual and Relationship Therapy’ saioan argitaratutako ikerketa baten arabera. Hemen jolastu, berritu eta gauza berriak probatu behar ditugu.
|
|
2019
|
|
|
Generoari dagokionez, beste desberdintasun interesgarri bat:
|
emakumeek
gizonezkoek baino distantzia handiagoa hartzen dute: % 70,7, eta% 58,1 Fenomenoa sortzeko arrazoiak ere askotarikoak dira.
|
|
2022
|
|
|
Horiek gehiago kontsumitzen dira emakumeengan, taulan ikusten dugun bezala, eta alkohola ere eransten dugu: Substantzia
|
Emakumeak
Gizonezkoak Alkohola 90,4 95,5 Hipnolasaigarriak errezetarekin edo errezetarik gabe 26,8 18:00 Errezetarik gabeko hipnolasaigarriak 3,1 3,0 Analgesikoak eta opioideak errezetarekin edo errezetarik gabe 16,2 14,1 Analgesiko opioideak, errezetarik gabe 1,5 1,8 Itsugarriak ENAn, hipnolasaigarrien kontsumo hori honela ikusten dute: “ezkutuko kontsumoa, estigmari lotuta ez dagoena, baizik eta kontsumo hori ‘normala’ dela, bereziki emakumeengan”.
|