|
2008
|
|
|
Bai, baina emakumeak bera izatea lortzeko, egitura propioa eraiki behar du lehenengo. Momentu honetan
|
emakumeak
espazioak zabaltzen ari gara, baina espazio hori ez da gurea. Gaur egungo egitura piramidala nahi dugu?
|
|
2009
|
|
|
Sanders-en arabera,
|
emakumeen
espazio pertsonalak heren bat txikiagoakizaten dira hilekoaren erdiaren inguruan, hilekoaren azken zatian baino. Irakasleeketa gizonezkoek beren gorputzarekin eta beren gauzekin esanguratsuki espaziogehiago hartzen dute, ikasleek eta emakumeek baino (Kalbfleich eta Cody, 1995). Oro har, emakumeei gizonei baino lurralde txikiagoa uzten zaie.
|
|
|
Solasaldirako hurbilago jartzen dira emakumeak, bai emakumeengandik, baigizonengandik, eta nahiago dute besteen alboan jarri, aurrez aurre baino. Bestepertsonak emakumeengandik hurbilago jartzen dira gizonengandik baino,
|
emakumeek
espazio pertsonal iragazkorragoak dituztelako eta gizonek baino espaziogutxiago behar dutelako. Gizonek espazioa kontrolatzera jotzen dute; emakumeak, berriz, espaziora egokitzen saiatzen dira.
|
|
2010
|
|
|
Teresak nahi banuen gelditzeko gonbitea egin zidan, ohean hirurontzako lekua bazegoelakoan, beraz, Sara Xian azaltzea ez zela arazo izango. Nahiz gogoak gelditzekoa agindu, beste batek bultzatzen ninduen inbaditzeko beldurra nuen bi
|
emakumeen arteko
espazio intimo hartatik. Neure zalantzak agertu nizkion eta bere esku balego, zer egin nukeen galdetu nion.
|
|
2011
|
|
|
1.969 ikusle izan dira, 1.297 emakume eta 672 gizon, beste erakusketa arrakastatsuenetan joan ohi direnen gainetik, adituek diotenez. Bailarako jendearekin batera antolatutako erakusketak erantzun bikaina izan du eta
|
emakumeen
espazioaren aldarrikapenak indar handiagoa lortu du.
|
|
2013
|
|
|
Boliviako eta Boliviako landa komunitateetan eta indigenetan, 200 ama baino gehiagok hartu dute parte ekimen horietan, baita Maliko hainbat komunitatetan ere.
|
Emakumeak
espazio publikoetan Indiako emakumeen mugimenduak Konstituzioan eta sufragio unibertsalean eskubide berdintasuna ekarri du. Hirurogeita hamarreko hamarkadaren amaieran eta laurogeiko hamarkadaren hasieran sortu zen, eta kritikoa da patriarkatuarekin eta industrializazioan oinarritutako garapen ereduarekin.
|
|
2014
|
|
|
Gainera, demostratu beharra dago.
|
Emakumeoi
espazio publikoan asko exijitzen zaigu".
|
|
2015
|
|
|
[] Errekalden lokal bat okupatu eta borroka feministarako
|
emakumeen
espazioa sortu dute
|
|
|
[] Errekalden lokal bat okupatu eta borroka feministarako
|
emakumeen
espazioa sortu dute
|
|
|
|
Emakumeen
espazioak
|
|
2016
|
|
|
Agian, gero, gizonezkoen talde bat sortuko da, Hernanin egin den bezala. Baina,
|
emakumeentzako
espazio bat egotea beharrezkoa da".
|
|
|
Sienraren ustez ezker abertzaleko
|
emakumeek
espazio propioen beharra dute, eta mugimendu feministan antolatutako abertzaleekin egin behar dituzte aliantzak, batez ere Bilgune Feministarekin. " Urte askotan lan handia egin du ezker abertzalea feminizatzeko, eta hori aitortu egin behar zaio".
|
|
|
Markelek 18 urte ditu eta bertsotan dabil.
|
Emakumeei
espazio publikoarekiko beldurra transmititzen zaiela irakurri berri du eta pentsakor geratu. «Egunkariak badakar, hala izango da, baina non daude mamuak?».
|
|
2017
|
|
|
Gehiago da bere esklabo, bere ordena eta bizilagunak mantentzearen arduradun; bere bakardadean, ikusezin, ahul; ez du bere pribatutasunerako, bere garapenerako, leku ez baliabiderik, autoestimuaren garapenaren kontra. Virginia Woolfek, jada 1929an,
|
emakumeek
espazio propio bat izatearen beharra adierazi zuen, haien gaitasun intelektualak garatu ahal izateko.
|
|
|
Espazioaren erabileran ere antzeman liteke matxismoa, beraz.Gure espazioak txikitu egiten dira, eta gizonezkoenak handitu. Jaietako oholtzak begiratzea baino ez dago, edo tabernan nork eta zein jarrerarekin okupatzen duen tokia (bultzadak, soinuak... askotan areagotzen dira gizonezkoek espazioa erabiltzeko jarrera gisa). Askotan
|
emakumeen
espazioak ez dira errespetatzen, eta alde egin behar izaten dute eroso eta errespetatuak sentituko diren leku bila. Emakumeoi hainbatek ume izaera ematen digute, erabakitzen jakingo ez bagenu bezala.Espazioa erabiltzeko moduen artean dago kalea bera ere:
|
|
|
37: 11Donostiako 28 Lilatoiak marka guztiak apurtu zituen, iaa 6.000 emakumek hartu baitzuten parte igandean antolatutako Lilatoian (5 km). Kirolaren bidez
|
emakumeen
espazioa aldarrikatu nahi izan zen lasterketa honetan, eta emakume korrikalariek berdintasuna, indarkeria matxistaren amaiera eta Izar eta Sararen etxeratzea eskatu zituzten, besteak beste. Milaka emakume horien artean Izaro Rubio ordiziarra izan zen azkarrena (17:53).
|
|
2018
|
|
|
Izan gaitezen zintzoak: zeuon burua babesten duzue, eta zeuon sexu statu quo a.Garrantzitsua da segurtasun premietan sakontzea, eta, emakumeen eskarmentuan eta emakumeek beldurrarekin duten harremanean oinarriturik, hainbat politika eratzea, segurtasun kontzeptu sakonago bat barneratua izango dutenak eta
|
emakumeei
espazio publikoan egoteko autonomia eskainiko dietenak, zuzenbidez, gizonen baldintza berberetan. Hori lortuko bada, ordea, ezinbestekoa da prestakuntza feminista batetik abiatzea eta eremu guztiak modu transbertsalean zeharkatzea.
|
|
|
Horretarako, beharrezkoa da aurrekontuko diru saila modu bidezkoan banatzea eta mugimendu feministarekin elkarlanean garatzea denok identifikatuko gaituzten ekintza politikak. Hala eta guztiz ere, diruaren parte handi bat polizia indarrak areagotzeko erabili izan denez, justiziazkoa izango litzateke gehituko zaizkien berri horiek baliatzea urruntze agindua duten erasotzaileak zaintzeko, eta, hala, haien erasoak jasan behar izan dituzten
|
emakumeek
espazio publikoa eta askatasuna berreskuratuko lituzkete. Hori ere herritarren segurtasuna baita.Oraingoz, gure segurtasun proposamenak antz handiagoa du kaleak hartzearekin, joan den Martxoaren 8an egin bezala, eta, espazio publikoa toki feminista bihurturik, Bilboko udaletxeko harmailaditik aldarrikatzearekin:
|
|
|
Eta gainerakoek ulertu egin zuten zelako transgresorea zen, eta sentitu zuten mehatxuaren tamainako erantzuna eman zuten.
|
Emakumeek
espazio publikoan duten tokia auzitan jarri zuten, eta sinbolikoaren monopolioa apurtu nahi izan zuten?.
|
|
|
Bestalde, ekimen honen helburua eskualdeko ahalik eta emakume feminista gehien batzea, elkar ezagutzea, plazerrerako espazio bat izatea, martxoaren 8a ospatzea,
|
emakumeek
espazio publikoa okupatzea, bizikleta martxa kontsoloditza, ahalduntzailea izatea eta ekimena modu autogestionatuan aurrera eramatea direla nabarmendu dute.
|
|
2019
|
|
|
Lan ikusezin hori gure plazetan ikusgarri bihurtzen ari da, eta historiako haria josi duten bertsolarien jarraipen oparoa daukagu gaur egungoen artean. Emakume gizon dikotomiak jarraitzen duen honetan,
|
emakumeak
espazio maskulinizatuan sartu dira, aspaldian, eta begiratuak izateko eta begira egoteko rolarekin hausteko asmoz, gainera.
|
|
|
Feminista dela esan, baina elkarrizketetan
|
emakumeen
espazioa usurpatzen duenean.
|
|
|
Garaiko gizartearentzat etxea kontzeptu zabala zen eta bere baitan hartzen zituen baserria eta inguruko eremua, baina baita ere lurrak, bertako jendea, bertako hildakoen arimak? Oso kontzeptu zabala zen etxea beraz, eta hura zen
|
emakumearen
espazioa: horregatik, besteak beste, bera arduratzen zen hildakoen arimak zaintzeaz elizan, edota familia ordezkatzeaz atsolorra eta bisita bezalako ekintza sozialetan:
|
|
|
5.1
|
Emakumeen
espazioak
|
|
|
GAKO HITZAK: Atsolorra · Jaiotza erritua · Bisita · Elizan sartzea ·
|
Emakumeen
espazioak.
|
|
|
|
Emakumeendako
espazio autonomoak beharrezkoak ditugu
|
|
|
IZAN zitezen
|
emakumeen
espazioak, eta gizonen espazioak, ongi ikusten nuen.
|
|
|
Gizonen espazioak zein izan zitezkeen dudak banituelarik: gure espazio" tradizionalak", esaten zirenak, oso sexismoak markatuta zeuden; guztiarekin, herri batean, sinple esatearren, gizonek beren" kabaña" izan zezaten ondo ikusten nuen —
|
emakumeen
espazioak zein izan zitezkeen, berriz, pista onak bagenituen, ustez: ikusita geunden, urte haietan, emakumeek, beren espazio" tradizionaletatik" aldenduz, beren sareak antolatzea (ama sareak, konbibentzia sareak, erresistentzia sareak) zeinen bizigarri zitzaien — zitzaigun.
|
|
2020
|
|
|
Libe, nire lankideak, eta biok emakumeentzako zuzenduta dagoen tailer honetan
|
emakumeei
espazio eta une bat eskaintzea izan da helburua, hainbat arte teknika martxan jarriz eta horien bitartez hasunarketa sustatzeko. Artea eta sormenaren bitartez emozioak azaleratu, eguneroko bizipenez solastatu, beldurrak, ezagutzak… konpartitu, gertatutakoak edo gordetakoak onartu, gure isla biografikoa landu eta horrelakoak egin ahal izanen ditugu.
|
|
|
Iturria zen
|
emakumeen
espazio horietako bat, suiletan ura ekartzea haien eguneroko funtzioa baitzen. Beste hiribildu askotan bezala, Bilbon Gabarra izeneko iturri bat zegoen horretarako:
|
|
2021
|
|
|
Hainbat arrazoi egon daitezke oholtza gainean emakume umoregile oso gutxi ikusteko: eredu falta,
|
emakumeoi
espazio publikoa ukatu izana, genero sistemaren bidez barneratu ditugun balioak, ardurak erantzukizunez eta seriotasunez hartzeko jaso dugun heziketa, biktimaren paperera lotzea, jendarte eredu honetan seduzitzaileak eta zaintzaileak izatera mugatzea, arretarik deitu gabe eta edertasun kanonak apurtu gabe ibili beharra... Horrez gain, behin eta berriz leporatu izan zaigu graziarik eta umore senik ez izatea.
|
|
|
Ziberjazarpenaren inguruan berba egingo duzu Iurretan.Bai,
|
emakumeok
espazio digitalean zein motatako indarkeria jasaten ari garen landuko dugu batez ere. Baina aukerei buruz ere berba egingo dut.
|
|
2022
|
|
|
Hortaz, zenbait aldarrikapen egin zituzten: espazio publikoa segurua izan dadin, herriko tabernak
|
emakumeentzako
espazio seguruak izatea; heziketa egokiagoa izateko baliabide gehiago jartzea; autodefentsa feminista lantzea; eta gizonekin lan egitea.
|
|
|
Bertan, zenbait aldarrikapen egin zituzten: espazio publikoa segurua izan dadin, herriko tabernak
|
emakumeentzako
espazio seguruak izatea; heziketa egokiagoa izateko baliabide gehiago jartzea; autodefentsa feminista lantzea; eta gizonekin lan egitea, besteak beste.
|
|
|
Ruandan, aldiz, parlamentarien %63 dira emakumeak. Horrez gain,
|
emakumeentzako
espazio seguruak ere sortu dituzte herrialdean, eta bortxatuak izan diren neska eta emakumeek laguntza intregrala jasotzen dute doan. Bestalde, nesken eskolaratzea ere bultzatu dute, eta eskolara joaten ez diren haurren gurasoak kartzelatzeko aukera zabaldu; betiere, arduragabekeriaz jokatu badute.
|
|
|
|
Emakumeak
espazioan
|
|
|
Emakumeak soldatapeko lan mundura sartzea zekarren frankismo garaiko Lodosan, nekazari herrian. Ordura arte, etxea bertzerik ez zen
|
emakumeentzako
espazioa. Haustura ekarri zuen kontserba lantegiak.
|
|
|
Gerrak emakumeen beharra ekarri zuen, eta horrek atzeratu zuen erregimen berriak ezarri nahi zuen genero idearioa. Baina gerra bukatutakoan,
|
emakumeak
espazio publikotik atera eta Espainiako Bigarren Errepublikan onartutako berdintasunerako legeria guztia bertan behera utzi zuten". Emakumeen etxetik kanpoko lana kezka iturri bihurtu zen, eta Lanaren Foruak, frankismoaren lanerako legediak, emakumeak lantegietatik atera eta etxerat bueltatzera behartu zituen, 1938an," emazteen eta amen eginbeharrak bete zitzaten".
|
|
|
Zaintzaren kontzeptuak, are gehiago euskaraz ‘bijilantzia’ esan nahi duenean ere, zaintza ekosistema bati egin behar dio erreferentzia, auzozaintzari, eta hirian eta espazio publikoan zenbait gorputzek mugitzeko eta espazio hura bere egiteko dituzten arazoak jarri lituzke lehen lerroan.
|
Emakumeek
espazio publikoan edo komunitarioan plazan, parrandan, kalean, gauean, garraio publikoan (emakumeek erabiltzen dute nagusiki) eta, noski, espazio publiko politikoetan (hedabideak, lantokiak, eskola, erresidentziak...) libre mugitzeko gaitasuna bermatu luke zaintza berri horrek: espazio publikotik kanporatuak izan diren izakiek, emantzipazio kolektiboa lortzeko eta beraz subjektu politiko publiko izateko, espazio publiko politiko soziala bereganatu behar dute; horrek esan nahi du espazio hori gobernatzeko gaitasuna izan behar dutela, eta horrek, aldi berean, zera ekarri luke:
|
|
|
Eta elkarrizketatutako emakume baten iritziz, horrek izan behar du bidea. Ardurak banatzea eta
|
emakumeek
espazio horiek presentzia osoz okupatzea.
|
|
|
Egileek egiaztatu dute azken berrogeita hamar urteetan egindako aurrerapenak benetakoak direla, baina ez direla nahikoa. Are gehiago,
|
emakumeek
espazio publikoan duten parte hartze hasiberriak mendekotasun eskemak maizegi errepikatzen jarraitzen duela erakusten duten zantzuak daude1.
|
|
2023
|
|
|
«Ideia guztientzako espazio libre bat izango da». Azpimarratu du ezen, emakumeak gizartearen erdia badira ere, espazio publikoan leku gutxiago dutela, eta
|
emakumeak
espazio guztietan daudenean baino ez dela lortuko «benetako berdintasuna».
|
|
|
Zaila da
|
emakumeak
espazio mistoetan laguntza eskatzea, gune maskulinizatuak direlako. Haietako askok indarkeria jasan dute hona etorri aurretik, eta ez dira gizonen konpainian eroso sentitzen.
|
|
|
Horrek, jakina, ondorioak izan ditzake: zikintasuna zein higiene falta eta
|
emakumeentzako
espazio seguruen berme falta".
|
|
|
Horretarako, eta proiektu zehatz batzuk aipatzearren, aipatuko nuke Arrizuriagako kultur proiektua, Bergarako kultura ekosistema elikatzea eta berritzea helburu izango duena, askotariko kultura espresioentzat espazioa izango duena. Horrekin lotuta, eraikina partekatuko dutelako,
|
emakumeentzat
espazioa, mugimendu feministarekin elkarlanean gauzatuko dena. Miguel Altuna zaharra, Elementala zena, udal jabetzakoa izan dadin egindako lan guztia eta gero, erabilera posible batera bideratzea.
|
|
|
Neskatoa estatubatuarra balitz, inongo aldizkarik ez luke halakorik argitaratuko. Addarioren Of Love & War argazki liburua (2018) aipatzen delarik, hark gerra eremu batean sartzeagatik agertu zuen ausardiari ematen zaio garrantzia, eta sekula ez da aipatzen AEBk eta haren aliatuek inposaturiko gerra jasaten ari diren herritarren heroitasuna.110 Addariok azaldu zuen
|
emakumeen
espazioetara sartzeak asko lagundu ziola bere erreportajean, are bere amatasun esperientziak ere; baina sekula ez du onartu edo zalantzan jarri nolako oportunismoz erabiltzen zuen berak" ahizpatasun" hura, edo nola zuritasuna eta estatubatuartasuna funtsezkoak izan zitzaizkion lanerako, edo zer botere zeukan berak mundu zuri mendebaldarrean afganiar emakumeen bizitzaren zer atal" e...
|
|
|
Era berean,
|
emakumeen
espazioaren segregazioari esker, Mendebaldeko emakume kazetariek arrakasta izan dute gerra kazetaritzan, oso esparru sexista izaten baita maiz, gizonak jaun eta jabe dituena. Berdintasuna lortu nahian gizon marroiak torturatzen dituzten sekurofeministek bezalaxe, emakume kazetari zuriek ere emakume musulmanen bizitza barnekoiak eta egoera tristeak azaleratuz lortu nahi izan dute berdintasuna gerra kazetaritzan.
|
|
|
Zenbait emakume kazetari zurik bere horretan aipatu izan dute kontua beren adierazpen publikoetan: ...Gerra" punta puntako" emakume kazetarientzako probaleku bat izan zela; harrezkeroztik, etengabe esleitu zaizkie gerrak, eta are punta puntako emakume gehiago sortu dira.109 CNNko Christiane Amanpour, CBSko Lara Logan, Lynsey Addario argazki kazetari saritua eta hain ezagunak ez diren beste hainbat kazetari Irakeko eta Afganistango, Pakistango eta Saudi Arabiako, eta Yemengo eta Somaliako
|
emakumeen
espazioetan murgildu dira. Hala, kazetaritza erakustaldi sail ederrak eginak dituzte, halako espazioen izaera sekretu, klandestino eta ezkutua nabarmenduz maiz beren argazki, egunkari azaletako istorio eta bestseller liburuetan, denak ere heroi feminista zurion irudiari distira ateratzeko baliatuak eta haien ekonomiaren euskarri bilakatuak.
|
|
|
Fraserren ikuspegiaren arabera," generoa" kategoria hibrido bat da, eta, kategoria horretan, ez dago aitortzarik eta birbanaketa egokirik emakumeentzat. Genero justizia lortzeko, beharrezkoak dira biak, bai aitortza, bai birbanaketa.221 Aitortzan eta birbanaketan oinarrituriko ikuspegi batek eskatuko luke, esate baterako, koloreko
|
emakumeentzako
espazio bereziak sortzea lantokietan eta hezkuntza erakundeetan, emakumeok kolektibo gisa hartuta, eta, gero, ziurtatzea eskubide gehigarriak ematen zaizkiela genero berdintasuna lortzeko laguntza ekonomikoa jaso dezaten. Horren iterazio literal bat izan liteke legearen arloko laguntzaren bat ematea, doan, lantokian jazarpena edo diskriminazioa jasaten duten koloreko emakumeei, nagusien aurka salaketak jartzeko ahalmena izan dezaten; edo, besteren bat aipatzearren, arraza eta genero diskriminazioari aurre egin behar dioten emakumeek lehentasuna izatea zenbait erakunde federaletan, hala nola Enplegu Aukeren Berdintasunerako Batzordean.
|
|
|
Eremu pribatua ezkontzaren kontratuaren bidez aitorpen politikorik ez duen espazioa da, legerik eta eskubiderik ez duena, biolentziaren espazioa, non jendarte zibilaren erregulazioa eta erreprodukzioa ematen diren:
|
emakumeen
espazioa (Goikoetxea, 2015).
|