|
2001
|
|
|
Baina ez betiko gizaki abstraktu eta aidezko hura, erabat gorrotagarria (agian mesprezagarria esan nuke hobeto). Liburu honetan ez dago Gizakirik, liburu honetan gizon
|
emakumeak
daude, adin guztietakoak, jatorri guztietakoak, leku zehatzetan bizi eta hiltzen direnak, gorputza dutenak. Auskalo arima (beste iruzur bat, baina hainbeste dira) duten, gogoa bai, zalantzarik gabe.
|
|
2006
|
|
|
Bazkal ordua zen, haur batzuk etxera joanak, beste batzuk zain zeuden komedorera sartzeko, haur gehienak gela batean zaintzen dituzten
|
emakumeekin
zeuden, ez hala bost urteko Koskaren iloba eta bere adineko neskatiko bat eta beste bi putiko, patioan zeuden haiek.
|
|
2012
|
|
|
Segituan egin dio errieta bere buruari erreakzio matxista horregatik. Zergatik ezin dira bada
|
emakumeak
egon etsaien talde operatibo batean. Torturatzaileen artean.
|
|
2015
|
|
|
Luzea eta estua zen. Sarrera ondoan, eskubian, mahai baten atzean
|
emakumea
zegoen eserita, gizona, bikotetzat zituen Aretxabaletak, liburuak apaletan paratzen ari zen bitartean.
|
|
2017
|
|
|
{ 37} 2016ko martxoaren 17an, Gasteizko Udalaren Berdintasun Zerbitzuak antolaturiko “Las mujeres en el poder: oportunidades y contradicciones” mahai inguruan esan zuen
|
emakumeak
dauden erakundeetako josturak leherrarazten ari direla.
|
|
|
Komunikabideei dagokienez desoreka handi bat sortzen ari da gainera: euskarazkoetan gizarte osoa erretratatzen da, nola edo hala; baina badago mundu oso bat,
|
emakumeei
dagokiena eta ez dagokiena, gaztelerazko komunikabide boteretsuetan apenas sartzen dena. Ainhoa Etxaideren esaldi bat parafraseatuz{ 37} esan daiteke feministok apurtu ditugula euskarazko komunikabideen eta argitaletxeetako josturak.
|
|
|
1994ko Jardunaldietan, aldiz, agerian geldituko da
|
emakumeen artean
dauden ezberdintasunak eta borrokarako esangura berrien bilaketaren beharra, bai aktibismoan bai diskurtsoetan (ibidem): elkarteak argaldu eta feminismoaren kaleko presentzia gutxitu egingo da.
|
|
|
Jende gutxi zebilen hondartzan, euri fina ari zuen, grisak hartua zuen dena. Kasino zaharraren atzealdean, itsas bazterrean, zortzi hamar gizon
|
emakume
zeuden, itsasoari begira, eta hondartzara jaitsi zinen zeu ere. Kasik multzoarekin bat eginda egon arte ez zenuen asmatu zer ikusi zuten:
|
|
|
Begira gelditu nintzaion irribarrez. Mahai baten bueltan bi
|
emakume
zeuden, zigarro bana erretzen. Haietako batek, gu ikusitakoan, loreontzi baten kontra zanpatu zuen eta nigana etorri zen.
|
|
2018
|
|
|
Eta gizonezkoek betetzen zutela musikaren partea, aktiboa izango zena, alegia, oholtzaren gainera igotzea eta pentsatzen zutena esatea. Baina bere ibilian ikusi zuen musika egiteko gai ziren hamaika
|
emakume
zeudela.
|
|
|
Masterraren bosgarren edizioa zen, eta ordura arte ez zen inor horretaz ohartu! Noski, master hartan ez zen beste herrialdeetako
|
emakumerik
egon eta bertakoak ados zeuden irakasbideekin, materialarekin eta eztabaidatzen zenarekin. Eta hau ikustean jainkoarren!
|
|
|
Ekuatore Gineakoak aspalditik, Ginea Espainiako kolonia bat izan baitzen. Gainera, 2000 urteaz geroztik jatorri anitzeko
|
emakumeak
daude. Eta inor ez zen arduratu haiekin, ez haien esperientziak teoria feministetan kontuan hartzean, ez unibertsitateetan irakasgai den horretan.
|
|
|
“Oso bidaia ederra izan da niretzat. Batzuetan gauza asko irakurtzen dituzu liburuetan, baina
|
emakumeekin
egotea eta haiek kontatzea… Hor sortzen den lotura oso estua da. Ahizpa hitzak niretzat beste zentzu bat hartu du oraingo honetan”.
|
|
2019
|
|
|
" Gogoratzen naiz Alaiari eta zuri [Uxue] nola esan zizueten bazela garaia bertsotan benetako
|
emakumeak
egon zitezen. Eta horren harira, konturatzen naiz emakume bertsolariak plazara irteten direnean bai gizonek eta bai emakumeok etengabe neurtzen dugula emakume bertsolari hori gaur ze guapa dagoen edo gaur ez dagoen hain guapa...
|
|
2021
|
|
|
Zutabe bat izenez betetzen zen berehalaxe; espero zitekeen moduan, asko ziren umoretsutzat jotako gizon bertsolariak hildakoren bat edo beste ere bai tartean.
|
Emakumeei
zegokien zutabea, ordea, huts hutsik geratzen zen beti. Hutsune hori gogoan dudala idatzi nahi izan ditut hurrengo lerroak.
|
|
|
Jose gaizo putzukaz axolatzeko unea nuen. Peio aldamenean neukan, bere pistola arautua ahurrean, eta Fernand etxeko
|
emakumearen ondoan
zegoen, Julien txikia ausatzen zuela. Larderiatsu plantatu nintzen:
|
|
2022
|
|
|
|
emakumeak
gaude
|
|
|
Horretan, beraz, ez dugu aparteko ezustekorik izan. Bi
|
emakume
geunden oholtzan, eta gorago aipatu bezala, badirudi horrek zenbaiti automatikoki ulertarazten diela oholtzaratutakoa emakumeentzat soilik dela, eta ez publiko orokorrarentzat. Paradoxikoki, gure saioetara emakumeak bakarrik etortzen zirela seinalatzen ari bagara ere, gure saioetara gehienbat emakumeak etortzea nahi genuen guk.
|
|
|
Ordezkatuak eta ikusgarriak ikerlanaren baitan antolatutako lan saio kolektiboetan ENE hasieratik ezagutu eta sorrera hartan bere balio eraldatzailean sinesten zuten
|
emakumeak
egon ziren. Askok aitortu zuten desilusioa sentitzen dutela orain.
|
|
|
Oinarrietan haize berririk sartu ezean, ezinezkoa da batzordeak orain arteko moduak ez diren beste batzuez elikatzea. Eta, printzipio berbera aplikatuz, oinarrietan parte hartzen duten emakume gehiago egon ezean, ezinezkoa da batzordeetan betikoak ez diren
|
emakumeak
egotea, hain onuragarria litzatekeen emakumeen arteko txandakatze baterako, adibidez. Puntu horretan berriro ere lehenago sakonago aztertu den titulartasunaren aferarekin egiten dugu topo.
|
|
|
Bileren ordua eta tokia ezartzerakoan elkarrizketatutako
|
emakumeak
egondako espazioetan kontuan hartu diren edo hartzen diren alderdien inguruan galdetuta, horrela geldituko lirateke aipatutakoak gehien azaldu zirenetik gutxienera ordenatuko balira: elkarrizketatutako emakumeen% 90en kasuan, bazkideen lan kontziliazioa izaten da kontuan parte hartzen duten edo hartu duten espazioetan;% 43ren kasuan, teknikarien lan kontziliazioa;% 38, bazkideen kontziliazio familiarra;% 14 irisgarritasuna, tokia ongi komunikatua egotea edo irisgarria izatea; eta% 14ren kasuan baita bilera aurretik edo ondoren elkartzeko espazioa ahalbidetzea.
|
|
|
Bileretan parte hartzeko moduak, beste bati hitz egitekoak, ezberdinak direla aipatu dute, eta baztertzeak edo komentario sexistak ez direla lehen bezala jazotzen. Eta batzorde horietan
|
emakumeak
egotea bera dela aldaketa. Aldiz, aldaketa horiekiko mesfidati azaltzen den emakumerik ere badago.
|
|
|
Gaur egun oso gutxi parte hartzen dute emakumeek, egituragatik eta erakundea egiten ari denagatik. Sinesgarritasuna galdu du
|
emakumeari
dagokionez; orduan, oso parte hartze txikia dago, emakumeen parte hartzea jaitsi egin da, eta parte hartzeko interes gutxiago dago. Momentu honetan emakumeen ordezkaritza zero da.
|
|
|
Eta jokabide pertsonalei buruz, batez ere emakumeenez, arlo publikoaren/ komunaren eta pribatuaren/ pertsonalaren arteko banaketa argirik ez egotea dago gazteei hain kontrako eztarriko suertatzen zaien “kontrol sozial” horren oinarrian. Zer esanik ez egitura horretan gizon edo
|
emakumeen artean
egon den aldea. Ezin egokiago erabiltzen ditu Maria Sanchezek Agustina Bessa Luisen hitzak ezberdintasun hori adierazteko:
|
|
|
Aspaldiko kontuetan argi ikus dezakegun gauza bat da, baina ustiategi familiarretan egunez egun diharduten emakumeengan oraindik eragiten duen kontu bat dago: lanen izaeren eta espazioen genero banaketa, eta
|
emakumeei
dagozkienen likidotasuna. 1989an Vicente Mazariegosek jaso zuen etxeko lanen izaera eta irismena, ikusezina dena, dibertsifikatu eta zabaldu egiten direla familia erabilerako ondasunen ekoizpenera bideratutako etxe ustiategietan, sakabanatutako habitata nagusi den lekuetan, eta etxe familiaren eta ustiategiaren arteko integrazio espazial horren garrantziak berebiziko ondorioak zituela emakume nekazarien errealitatean (1989: 212).
|
|
|
Desitxuraketa bikoitza: batetik, lanean dauden eta ez aitorpenik ezta eskubiderik ez duten
|
emakumeak
daude, inongo izendapen eta estatistiketatik kanpo gelditzen direnak; eta, bestetik, ustiategietan lan egiten ez duten eta izan luketen emakumeek ez duten aitorpen eta eskubideak dituzten emakumeak, izendatuak izan daitezkeenak, eta estatistikak loditzen dituztenak. Horrekin lotuta, Alvarez eta Benllochen ikerlanak (2020) jasotzen du elkarrizketatutako nekazaritza erakundeetako zenbait teknikari kritiko agertzen direla sarri emakume horiekin egiten diren erabilera estatistikoekin; izan ere, batzuetan, administrazio publikoa edo erakundeak “fikziozko [24] emakume bazkide”en irudiaz baliatzen dira emakumeek nekazaritza jardueran edo erakundeen oinarri sozialean duten presentziari buruzko datuak puzteko.
|
|
2023
|
|
|
Hots, ezin da alurik ez duen emakumerik existitu. Aldiz, “zis” aurrizkia erabiltzen duten taldeek kontrakoa ematen dute aditzera, alurik gabeko
|
emakumeak
badaudela, alegia. Azken ideia horrek geroz eta gehiago hedatzen ari den queer teoriarekin du zerikusia, zeinak sexua, generoa bezala, kategoria ez natural gisa aurkezten duen.
|