|
2003
|
|
|
Horrela, espazioa behar bezala aireztatuz, hezetasuna metatzea saihesten da, landareentzat kaltegarria izan daitekeena. Aireztapen hori
|
egunean
ordubetez egitea komeni da, eta eguzki izpiek zuzenean berotegian eragiten badute. Berogailua instalatu Berotegi batean berokuntza sistema instalatzea oso lan erraza da, baina kasu bakoitzerako egokiena kokatzeko, gastua ahalik eta gehien doituz eta horrek errendimenduan eraginik izan gabe, ez da hain erraza.
|
|
|
Hain zuzen ere, laguntza eskatzen dutenean entzun behar dituzten aitzakia nagusiak “geroago egingo dut” (%32) eta “nekatuta nago” (%25) dira. Normalean, inkestatuek
|
egunean
ordubete ematen dute etxea garbitzen, baina hamarretik lauk diote astean hamar ordu baino gehiago ematen dizkiotela. Adinari dagokionez, 35 urtetik beherakoek lau eta zortzi ordu bitarte ematen dituzte astean; 36 urtetik gorakoek, berriz, hamar ordutik gora.
|
|
2004
|
|
|
Ordua aldatzeko arrazoiak Ordutegia aldatzeko arrazoi nagusia energia aurreztea da, baina ez da bakarra. Energia aurrezteko arrazoia da martxoan ordua aurreratuta, biztanleek
|
egunean
ordubete argi irabazten dutela, eta, beraz, etxetresna elektrikoak gutxiago erabiltzen direla. Udaberrian eta udan jende gehiago ateratzen da etxetik; horri gehitzen badiogu, ilunabarra atzeratu egiten dela, ikusiko dugu hilabete horietan energia gutxiago kontsumitzen dela.
|
|
2005
|
|
|
Egokiena,
|
egunean
ordubete paseoan, aire zabalean, bizi bizi.
|
|
2006
|
|
|
Arazo horiek hauteman dituzten pediatrak falta ez diren arren, medikuek beraiek onartzen dute zaila dela paziente nerabeei beren belarriak zaintzeko beharra ulertaraztea. Prebentzio aholku gisa, gomendatzen da ugaltzaile horiek
|
egunean
ordubete bakarrik erabiltzea, bolumen maximoaren %60 gainditu gabe. Entzumena ez galtzeko atalasea 85 dezibeliotik beherako soinuen eraginpean egunero zortzi orduz egotea da.
|
|
|
Horri ariketa falta gehitu behar zaio. Ildo horretatik, Ballesterosek adierazi zuen Espainiako hiru haurretatik bik
|
egunean
ordubete baino gutxiago egiten dutela jarduera fisikoa. Gainera, haurren %89k egunero ikusten du telebista 2,5 orduz, batez beste.
|
|
2007
|
|
|
Bi urte barru gizakiekin ikasketak hasteko aukera aztertu du. Zientzialari horiek estres kronikoko egoerak azaldu zizkieten arratoiei, hala nola
|
egunean
ordubetez ur hotzetan jartzea edo ale oldarkorrekin kokatzea, eta dieta normal bat eta gantz eta azukre maila handiko beste bat ematea. “Arratoiak tratatzerakoan gizakiak nola tratatzen diren ikusita, ihes egin ezin duten estres kronikoa eta janari ugaritasuna sartuz, Estatu Batuetako gizartean gertatzen dena birsortu dugu”, azaldu du Zukowskak.
|
|
2008
|
|
|
Arestiko datuen arabera urteetako Denbora Erabileraren gaineko Inkestakoak (INE, 2004) bost pertsona zaharretik batek boluntario lanetan dihardu
|
egunean
ordubete eta 37 minutuz.
|
|
|
Ondoren, erritmo biziekin hasi ziren lanean. «Gaixoei erritmoa jarri eta ibilarazten genien; gero aldatu egiten genuen, eta horrela, hurrenez hurren,
|
egunean
ordubete eta bost egun astean», azaldu du Cudeirok. Denbora baten buruan, zenbait probatan hobekuntza neurgarriak ikusi zituzten:
|
|
|
Azterketa baten arabera, gailu horiek
|
egunean
ordubete baino gehiago bolumen altuan erabiltzeko arriskua dago
|
|
|
Bolumen altuan entzungailuak dituzten MP3 erreproduzitzaileetan musika entzuten duten pertsonen %5 eta %10 artean gorritu egingo dira gailu horiek
|
egunean
ordubetez baino gehiagoz erabiltzen badituzte bost urtez, Europako Batzordeak egindako azterketa zientifiko baten arabera. Horregatik, estatu kideei proposatuko zaie neurriak har ditzatela haurrak eta nerabeak musika pertsonaleko erreproduzitzaileek eta antzeko ezaugarriak dituzten beste gailu batzuek igortzen duten zaratatik hobeto babesteko, Meglena Kuneva Kontsumitzaileen Babeserako Europako komisarioak iragarri duenez.
|
|
2010
|
|
|
Helburu horiek berak dituzte, hain zuzen ere, haurren obesitateari aurrea hartzeko eskolak eta EROSKI CONSUMER aldizkariaren Osasun eta Kirol Gidak, on line, elikatzen eta kirola egiten ikasteko tresnak eskaintzen baitituzte, osasuntsu, orekatu eta dibertigarri. Kirol gehiago, sedentarismo gutxiago Thao programaren arabera, asteburuetan, jarduera fisikoan ematen den denbora nabarmen murrizten da,
|
egunean
ordubete baino gutxiagora (gazteen %43k ez dute jarduerarik edo kirolik egiten igandeetan). Aitzitik, denbora asko luzatzen da jarduera sedentarioetan, batez ere kontsolen eta ordenagailuen erabilerarekin zerikusia duten jardueretan, larunbat eta igandeetan %82, 5 arte.
|
|
2011
|
|
|
Hala dio Bartzelonako Hospital Clic ek ezagutarazi duen eta “Circulation” zientzia aldizkarian argitaratu den azterlan batek. “Batez ere, 40 urte inguruko pertsonei buruz ari gara, 10 urte inguru daramatzatenei buruz,
|
egunean
ordubeteko entrenamendu trinkoak egiten, nahiz eta azterketa horrek kirolari gazteei ere eragiten dien”, azaldu zuen Lluís Mont kardiologoak, eta hauxe argitu zuen: “ariketa egitea ona da, baina gehiegi egitea kaltegarria izan daiteke”.
|
|
|
“ariketa egitea ona da, baina gehiegi egitea kaltegarria izan daiteke”. Lana bost urtez egin zen, eta arratoi talde bat
|
egunean
ordubetez aritu zen 16 astez, hau da, 10 urteko entrenamendua egunean, gizakien kasuan. Arratoi guztiek bihotz ehunaren disfuntzio zantzuak agertu zituzten zortzi asteren buruan.
|
|
2013
|
|
|
Eta egoerak okerrera egiten du haurrak handitu ahala: bederatzi urtetatik aurrera, Estatuko haurrak
|
egunean
ordubete baino gutxiago aritzen dira jolasean.
|
|
|
Horretarako, Naten Social Research GKEaren datuak erabiltzen ditu, eta, horren arabera, «ongizate subjektiboa» (hau da, ongizate sentsazioa)% 24tik jaisten da telebista, telefono, tableta edo kontsolaren aurrean lau ordu edo gehiago ematen dituzten 15 urteko haurren% 24k. Hiru aldiz handiagoa da ongizate handiz gozatzeko aukera,
|
egunean
ordubete baino gutxiago pasatzen duen gazte batek bideojokoetan jokatzen duenean, lau aldiz baino gehiago. Pediatriako pediatra talde batek, berriz, are gomendio zorrotzago bat eman zuen 2012an:
|
|
2014
|
|
|
Aringarririk gabe. Eta
|
egunean
ordubete, astean bost egunez, ariketa egiteko. Beste aukera bat egunero aire zabalean oinez ibiltzeko ohitura ezartzea da.
|
|
2015
|
|
|
Eta zenbat denbora?
|
Egunean
ordubete inguru erabiltzea aholkatzen dute adituek. Jarduera hori egunean zehar, batez ere arratsaldez, hiru edo bost saiotan bana daiteke, felidoen jarduera handieneko orduekin bat datorrena.
|
|
|
Jarduera fisiko moderatua edo bizia
|
egunean
ordubete gutxienez eginez gero, garapen osasungarria eta psikologikoa lortzen laguntzen du adingabeek.
|
|
|
Aisialdi sedentarioa da haur askok espezialistek gomendatutako jarduera fisikoa ez egitearen erantzule nagusia,
|
egunean
ordubete gutxienez. Haurrek ariketa hau jolas eta kirol moduan egiteak hainbat arrazoi ditu, artikulu honetan azaltzen den bezala:
|
|
2016
|
|
|
|
Egunean
ordubetez aritzea edo hamar mila pauso ematea gomendatzen dugu; zentzuzko helburua da, zeinak lagundu egingo duen janaria ez dadin hutsean erori.
|
|
2019
|
|
|
«Funtsezkoa da pantaila aurrean denbora mugatzea: zerotik bi urtera, ez da gomendatzen pantaila baten aurrean denbora pasatzea, eta bi urtetik lau urtera, pantaila baten aurrean dagoen esposizioak ez du izan behar
|
egunean
ordubete baino gehiago». Ameriketako Pediatria Akademiak dioenez, bi urte baino gutxiago dituztenek «oso mugatua» izan behar dute, «heldu bat presente dagoenean eta edukia elkarrekin ikusiz, hitz eginez eta irakatsiz».
|
|
|
Eta, orain, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) nabarmentzen du: bi urte arte “ez da gomendatzen denbora pantailetara pasatzea”, eta bostak arte, adibidez,
|
egunean
ordubete. Haur bati jaten ematea edo seme alabak jatetxe batean ez molestatzea, telebistaren, telefono mugikorraren edo tabletaren laguntzaz, erosoa da, baina ez dugu ohitura osasungarriak sustatzen, eta arriskutan jartzen ditugu.
|
|
2020
|
|
|
Zenbat denbora egon daitezke etxetik kanpo? Espainiako Psikologiaren Kontseilu Nagusiak adierazi zuen egokiena kalera edo, hala badagokio, auzo eremu komunetara ateratzea izango zela,
|
egunean
ordubetez eta heldu batekin, Frantzian osasun krisi honen hasieratik egiten duten bezala. Eta neurri hori eskatzen zuten “beren ezaugarri bereziengatik konfinamenduan aukera gutxiago dituzten familientzat bereziki pentsatuz, horrela familia unitate bakoitzaren baliabideen araberako joera soziala saihestuz”.
|
|
|
• Edan ura beste edari batzuk hartu beharrean. Ariketa fisikoa egitea ere gomendatzen da, astean hirutan gutxienez, edo
|
egunean
ordubete oinez ibiltzea, baita pisua jaisten saiatzea ere, gehiegizko pisua izanez gero.
|
|
2021
|
|
|
Aktibo egoteak eta, beraz,
|
egunean
ordubetez ariketa fisiko bizia egiteak eta sedentarismotik ihes egiteak onura asko dakarzkie haurrei.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) zenbait ariketa fisiko egitea gomendatzen du, bizi etaparen arabera. Haurren kasuan, komeni da
|
egunean
ordubetez jarduera neurritsua edo indartsua egitea, hau da, gorputz mugimendu handiak egitea, hala nola korrika egitea, jauzi egitea edo dantza egitea. Hala ere, ez dute praktikan jartzen:
|
|
2022
|
|
|
Eroski Consumer Azken ‘Espainiako Osasun Inkesta Nazionalak’ (ENSE) datu kezkagarriak ematen ditu: 14 urte arteko Balearretako eta Extremadurako 10 ikasletik 9k
|
egunean
ordubete baino gehiago ematen dute astelehenetik ostiralera pantaila aurrean. Kontuan hartzen badugu ikasleen gaur egungo agenda estua, eta gutxienez egunean zazpi orduz esertzen badira, pantaila baten aurrean eskola egunetan denbora emateak, kasu askotan, minutu batzuk ditu mugimendu aktiboari eta kirol jarduerari ekiteko.
|
|
|
Ikertzaileek uste dute horrelako jarduerak erraz sar daitezkeela eskolako errutinan. “Lortuko bagenu gorputz hezkuntzako ordu kopurua handitzea
|
egunean
ordubete Hau da, astean bost orduz, Europako beste herrialde batzuetan egiten den bezala eta Espainian eskatzen ari den bezala, ikasleen osasun fisikoa eta mentala hobetu dezakegu, eta, ikerketa horrek erakusten duen bezala, haien adimena, errendimendu kognitiboa eta akademikoa”, esan du UGR elkarteko katedradunak. Haurren sedentarismoari aurre egitea Munduko Osasun Erakundeak (OME) sedentarismoa osasun arazo larritzat jotzen du 5 urteko haur eta gazteen artean.
|
|
|
Sakarina motako gozagarriak aukeratzea baino gehiago, aholku osasungarria elikagaien zapore naturaletara ohitzea da, kafearen eta tearen mingots arina barne.
|
Egunean
ordubetez ibiltzeak, gutxienez, digestioa hobetzen eta gorputzean kaloriak pilatzen ez laguntzen du. Ez da ordu bat jarraian egin behar, baizik eta ibilaldia ordu erdiko bi txandatan banatu daiteke, bata goizez eta bestea arratsaldez.
|
|
2023
|
|
|
RODNAE Productions Haurrek lorik goiztiarrena uler dezaten laguntzeko giltzarri bat jarduera fisikoa da. Oro har, haurrek jarduera fisiko neurritsua edo bizia egitea gomendatzen da,
|
egunean
ordubete gutxienez. Loaren ordutegiak doitu behar diren garaietan, beste jarduera batzuk ere susta daitezke, esfortzuak gero atseden indarberritzailea eska dezan.
|
|
|
Hala ere, arreta galarazteko gailuak erabiltzeak “jokabide eta isolamendu aldaketak eragiten ditu”. Gomendioak Haurrek, gehienez ere,
|
egunean
ordubetez ikus dezakete kalitate handiko programazioa, betiere heldu batekin. Aukeratu eduki egokiak.
|
|
|
Imagen: Voyagers We Are Gozatu jarduera fisikoaz, batez ere aire zabalean, eta ez da konformatuko
|
egunean
ordubetez baino gutxiagoz ibilaldi aktiboak egiten badituzu. Kirolari handia ere bada, eta gogotsu hartuko ditu txakur kirolak eta jabeekin batera egindako edo partekatutako jarduerak, hala nola canicrossa, agility oel jaurtiketa frisbee bat edo pilota bat.
|