|
2000
|
|
|
Eta dagoen ustiakuntza sozialaren aurka eta sufritutako akulturalizazio eta desnazionalizazioaren aurka, gaur
|
egun
munduan dauden erresistentzia mugimenduenarteko artikulazio solidarioa egitea premiazko bihurtu da, Hirugarren MundukoHerriak eta Lehen Munduko Herrien arteko artikulazioa eginez, eta nazionartekotasun edo internazionalismo berria gauzatuz.
|
|
|
Banku moneta erabiltzen duten ekonomia mota guztietan, alegia,
|
egun
munduko estatuguztietan, bankuek sortua da moneta.
|
|
2002
|
|
|
3 Bake ikasketen eta gatazka konponbidearen inguruan AEBetakounibertsitateek duten nagusitasuna kezkagarria da. Ezin dugu inolazere ahaztu gaur
|
egun
munduan dauden gatazka askoren atzean AEBetakoenpresen eta Gobernuen interesak suma daitezkeela. Bestalde, horrek munduko beste unibertsitateen gabezia uzten du agerian.
|
|
|
Argi dago gaur
|
egun
munduko bazterretara begiratu bat emanez gero, bi mutur horietako bat nagusi dela. Mendebaldea izenaz ezagunak izan diren gizarteetan, mendetasuna eta itxikeria teknikaren alde bateko gailentasunagatik etorri
|
|
|
Berlingo harresiaren erorketarekin batera, asko eta asko izan ziren mundua bat eta bakarra izatera kondenaturik zegoela eta eredu bakarraren arabera funtzionatzera deituta zegoela uste eta idatzi zutenak; aitzitik, gaur
|
egun
mundua askotarikoa da eta kulturarteko eztabaida eta elkarlana beti bezain beharrezkoa da.
|
|
2003
|
|
|
Globalizazioaren garai honetan nekazaritzak hartu duen moldea nolakoa izanden eta zein ondorio izan dituen hegoaldeko elikaduraren egoeran eta bere garapenaukeretan aztertuko dugu. Horretarako, lehenbizi gaur
|
egun
munduan gosea etaazpielikaduren arazoa zer nolakoa den aztertuko dugu, arazoaren larritasun mailaeta banaketa geografikoa azpimarratuz. Ondoren, hegoaldeko nekazaritza sektorearen bilakaera aztertuko dugu, bertan nagusitu diren politikak azaltzeko.
|
|
|
Zientzia eta ezagutza teknikoaren aro honetan oraindik gabezia izugarriak hautemandaitezke hainbat herrialdetan eta gose direnak edo azpielikatutakoen kopurua handiada. FAOren arabera1, gaur
|
egun
munduan 840 milioi pertsona bizi dira azpielikatuta eta gosea modu iraunkorrean jasaten, horietatik 174 milioi umeak dira.Gosea diren gehienak garapen bideetako herrialdeetan bizi dira, 799 milioi, hainzuzen; baina gosearen eragina nabarmen hedatu da transizio ekonomiak deiturikolehengo Sobiet Batasuneko eta Ekialdeko herrialdeetan (30 milioi), herrialde garatuetan diren 11 milioi ahazteke.... Egoera lazgarri horri aurre egiteko borondatea agertu zuen nazioarteko komunitateak 1996 urtean FAOk sustatu zuen ElikadurarenMunduko Goi bileran (EMG), eta 2015 urterako gose direnen kopurua erdirajaisteko konpromisoa hartu zuen.
|
|
2007
|
|
|
Gure artean nagusi den pluraltasunaren kontzeptuak, ordea, ez dio errealitate historiko eta nazional horri erreferentziarik egiten; aitzitik, kulturarik gabeko gizabanakoaren fikzioan du bere iturri ideologikoa.Zehaz dezagun, bada, desberdintasunaren berdintasuna bakarrik dela, auzi honetan, bide demokratikoa. Bestea, gaur
|
egun
mundua eratzeko dagoen nazio estatuarenestatus internazionala, totalitarismoaren hondamendia da. Mundua herri, hizkuntzaeta kulturen hiltegi bihurtu duten honetan hilotzak eta hil hurren daudenak zenbatdiren ondo asko daki irakurleak honezkero.
|
|
|
Areago, munduko pobrerik pobreenak eta aberatsik aberatsenak alderatuz gero, proportzioa 1etik 180ra pasatzenda. Egoera hori
|
egun
munduan nagusi den sistema sozial eta ekonomikoarenondorioa da; hau da, mundua egituratuta dagoen moduarena.
|
|
2009
|
|
|
Gaur
|
egun
munduan zehar milaka gazterentzat eredu den testuinguru ukaezinbilakatu da kirola, praktikari zein zaletasunari dagokienez: bai sortzen duenpartaidetzagatik, baita gure gizartean duen oihartzunagatik ere.
|
|
2010
|
|
|
Orain arteko diru trukeak bistakoak izan dira nagusiki, alegiabanketxeetan edota finantza zein merkataritza erakundeetan egin dira. Ostera, gaur
|
egun
munduan zehar transferitzen diren sei dolarretik bost sare elektronikoenbidez modu ezkutuan gauzatzen dira7 Horrek guztiak ondorio ugari ditu, adibidez, finantza erakundeetan enplegu aurrezpen izugarria ekarri du, zeinak teknologiaberriak ezartzeko kostuak aise gainditzen baititu. Halaber, finantza mugimenduhorien gaineko kontrolak are zailagoak egiten ditu.
|
|
|
2007 urteko emaitzazehatzak ematen diren arren, herrialde batzuen balantzaren emaitza estrukturala da.Herrialde batzuek merkataritza superabit iraunkorrak izan ohi dituzte, hala nolaAlemaniak, Japoniak, petrolio esportatzaileek edo Asiako hego ekialdeko herrialdegehinenek, hauetatik azkenaldian bereziki aipagarria Txina izanik. Beste muturreanaurkitzen dira merkataritza defizit kronikoak dituztenak, besteak beste gutxiengaratutako herrialde gehienak baina baita ere garatutako hainbat herrialde: Erresuma Batua, Australia, Espainia... eta batez ere Ameriketako Estatu Batuak.Pagamendu balantzaren disparekotasun hauek gaur
|
egun
mundu mailan dagoenfaktore ezegonkorrenetarikoa da eta munduko ekonomiaren krisia ulertzekogiltzarria. Izan ere, nazioarteko merkataritzaren egoera honetan superabita ezagutzen dutenek maileguz ematen diete defizita pairatzen dutenei eta horrek finantzafluxuen zirkulazio ikaragarria sorrarazten du nazioarteko finantza sistemaren itxurabaldintzatuz.
|
|
|
Horrenadibidea da Stiglitzen aukera 1997an ekonomialari nagusi bezala baina esperientziak oso gutxi iraun zuen, Stiglitzek (eta bere antzeko beste batzuek ere) bankuautzi egin zuen-eta 1999an. Gaur
|
egun
Munduko Bankua milurtekoko helburuetanoso zentratuta dago.
|
|
|
Gaur
|
egun
munduko populazioa elikatzeko behar dena baino gehiago ekoizten da. Nazio Batuekdiote behar dena baino% gehiago ekoizten dela.
|
|
|
Horregatik da horren garrantzitsua barne desberdintasunekin zer gertatuden ezagutzea. Sutcliffe k (2002) eginiko hurrengo grafikoa, 3 kontzeptuari jarraituz,
|
egun
munduko errentak duen banaketa egituraren irudikapen oso argia da.Berau burutzeko errentaren barne banaketari buruzko datuak eskuragarri daude, hogeiren (biztanleriaren% 20) bakoitzari dagokion diru sarreren ehunekoarenarabera neurturik. Ardatz bertikalean sektore eta herrialde bakoitzaren errentamailak neurtzen dira.
|
|
|
Konbergentziari eutsi nahi izanzaionean, Txinaren aurrerakada ekonomikoa, eta maila txikiago batean Indiarena, izan dira itxurazko konbergentzia prozesu horren arrazoirik aipatuenak. BainaEAPko datuen berrikusketaz geroztik, begien bistako nahikoa informazio dagogaur
|
egun
munduko errentaren banaketan ematen ari den bilakaera desberdintzeprozesua dela baieztatzeko.
|
|
|
Azken urteotan sukaldaritza kolektiboan erabili diren elikagaien iturriak erabat aldatu egin dira: lehen bakarrik ingurukoak erabiltzen ziren, baina gaur
|
egun
munduko edozein lekutatik ekarritakoak izan daitezke. XX. mendearen amaieran gertaturiko aurrerabide teknologikoa dela-eta, elikagaigintza zeharo aldatu da eta lehengaiak hainbat modutan eta ontzitan aurki daitezke.
|
|
2011
|
|
|
– Gaur
|
egun
munduan dauden hizkuntzen kopurua zehaztea ez da auzi korapilatsua.
|
|
|
Desagertzea, ala, erailketa? Gaur
|
egun
munduan gertatzen ari den hizkuntzen desagertze erailketaren atzean zer dagoen jakiteko baliatuko dugu «hizkuntzazidio»ari buruzko atala. Bukatzeko, hizkuntza aniztasunaren hainbat aldarri bildu dugu.
|
|
|
Heziketa moduko bat da alfabetizazio mediatiko deitu dioguna eta, bere zentzurik demokratikoenean, ahalbidetu lioke herritarrari nahikoa trebetasun eta abilezia komunikatzaile,
|
egun
munduak darabiltzan media formatu guztietan, modu egokian igorle nahiz hartzaile gisa era arrakastatsuan jarduteko.
|
|
2012
|
|
|
Horrenbestez, Euskal Herriko errealitate kulturalaren azterketa abiapuntutzathartu eta gaur
|
egun
mundu teorikoan eztabaidagai diren auzi garrantzitsuetan arretajarririk, hainbat gai jorratzeari ekin zaio ondoren datozen testuetan: estatuarenbotere sinbolikoaren nondik norakoak, globalizazioak, kultura merkatuen garapenaketa kultura jario transnazionalek estatuaren kultura subiranotasunean eragindakoondorioak, euskal kulturaren adierazpideen azterketa, euskal hezkuntza sistemariburuzko gogoeta eta euskararen egoeraren diagnostikoa, besteak beste, aztertudituzte Ane Larrinaga, Josu Amezaga, Patxi Juaristi, Fito Rodriguez eta IñakiMartinez de Luna irakasleek.
|
|
|
ezberdinduek eragin diferenteak izandituztela Lurraren zati horren lurralde diferenteetan? Gaur
|
egun
munduak bizi duenglobalizazio eta plastikotasun horren eraginez uste dugu atrebentzia izan dezakegulaEuskal Herria hartzeko objektutzat, gure ikerketarako beharrezkoa delako lurraldehori bere osotasunean hartzea.
|
|
|
ezberdinduek eragin diferenteak izandituztela Lurraren zati horren lurralde diferenteetan? Gaur
|
egun
munduak bizi duenglobalizazio eta plastikotasun horren eraginez uste dugu atrebentzia izan dezakegulaEuskal Herria hartzeko objektutzat, gure ikerketarako beharrezkoa delako lurraldehori bere osotasunean hartzea.
|
|
2015
|
|
|
Merkatuaren emaitzak efiziente eta bidezkotzak jotzen dira; izan ere, konpetentzia perfektuko baldintzetan produkzio baliabide bakoitzak produkzio prozesuari egiten dion ekarpenaren araberako dirusarrera jasoko du. Zentzu horretan, merkatu librearen bertuteak defendatzen dituzte askok eta askok gaur
|
egun
mundu akademikoan zein politika ekonomikoaren alorrean, eta argudiatzen dute merkatua instrumentu ekonomiko efizienteena eta, beraz, hazkunde ekonomiko handiena bultzatzen duena dela. Teoria ekonomikoak merkatuaren funtzionamendu egokirako aurreikusten dituen baldintzak, ordea, gehienetan ez dira gauzatzen errealitatean (ikus 3.1 koadroa).
|
|
2017
|
|
|
Krisi epileptikoak bi motatakoak izan daitezke; partzialak, konbultsioak gorputz atal baten ematendirenean, eta orokortuak, gorputz osoan adierazten direnak (Bates, K. 2015). Epilepsia gaixotasunanahi baino arruntagoa da, gaur
|
egunean
munduan 50 milioi pertsona baino gehiagok pairatzen dutengaixotasun kronikoa da eta urtean 2,4 milioi kasu berri agertzen direla kalkulatu da. Gaixotasun haumundu osoko morbilitatearen %0, 5 betetzen du eta Europa mailan urtean dakarren diru gastua 20 000milioikoa da (OMS 2015).
|
|
|
Gaur
|
egun
Munduko Osasun Erakundearen arabera ugalkortasun arazoak herrialdegaratuetako problemarik garrantzitsuenetarikoak dira. Izan ere, ugalkortasun adina atzeratzekojoera dago, eta honek ugalkortasun biologian ondorio fisiologikoak ekar ditzake.Emankortasun arazo horien oinarri biokimikoak ezezagunak dira oraindik, batez ere klinikamailan aztertu ohi direlako.
|