|
2000
|
|
|
Ez nekien hori esan nuenik, baina bai. Gaur
|
egun
literaturak oihartzun gehiago dauka mamia baino. Azkenean literatur zaleak eta igande arratsalde batean gustuen liburu bat irakurtzen igaroko dutenak beste inorekin kalera joan gabe, edo mendira joan gabe, gutxi gara, sekta bat zentzu batean.
|
|
2003
|
|
|
Bai. Eta, nire uste apalean, literatura ez da bere ondorioz ekoizten diren elkarrizketak eta prentsaurrekoak, gaur
|
egun
literaturaren parte handiena dena. Aitzitik, literatura isiltasunean egiten den lana da, sorkuntzari buruzko gogoeta.
|
|
2004
|
|
|
Hots, borroka eremua desplazatu egin da. Gaur
|
egun
literatur sistemaren baitan dago gatazka, idazlearen borroka ez da jada eremu extra literarioen aurkakoa.
|
|
2007
|
|
|
Idurre Alonsoren lanean ere nabarmen ageri da irakurleena oso puntu kezkagarria dela egungo euskal literaturan. Gaur
|
egun
literaturako ia ia liburu guztiak agertzen dira prentsan, edozein liburuk ditu hiru edo lau kritika Susaren webguneko Kritiken gordailua n. Baina giharra falta du sistemak:
|
|
2008
|
|
|
Gaur
|
egun
literatur sistema gisa ezagutzen dugunaren oinarriak formalismoak ezarri zituen XX. mendearen hasieran. Sistemaren inguruko lanik garrantzitsuenetarikoa Yuri Tinianovek 1927an idatzitako De l" évolution littéraire dugu; bertan, literaturaren historiaren bilakaera sistemen ordezkapen gisa proposatu zuen; literaturan gertatzen diren aldaketek sistemen aldaketak islatzen dituzte, eta aldaketa horiek askotarikoak izan daitezke (idazlearen ibilbidean gertatzen dena, garai batetik besterakoa, genero bakoitzaren barnean gertatzen dena, generoen indar harremanak aldatzen dituena...).
|
|
|
XX. mende amaierako pedagogiari eta literaturari buruzko teoriek irakurketetan literatur corpusa zabaldu behar dela defendatu dute; modu horretan, bereiztu egin dira obra osoen irakurketak eta literaturaren historia. Gaur
|
egun
literaturaren historiak eduki teorikoak eta testu iruzkinak biltzen ditu, eta obra osoen irakurketak etxean egiten dira. Hori dela eta, esan daiteke zehaztuta daudela testu lanketen eta gozamenezko irakurketen arteko mugak.
|
|
|
Irakasleekin egindako sakoneko elkarrizketek ere agerian utzi dute gaur
|
egun
literaturaren irakaskuntza ez zaiela egokitzen ikaslearen behar komunikatiboei: batetik, ikasgelako edukietan eduki teorikoak (kontzeptualak) dira nagusi; bestetik, etxean egiten diren irakurketa libreen lanketa hutsaren hurrengoa da:
|
|
2009
|
|
|
Eta besterik gabe bota diot ziplo galdera: Zertarako balio du
|
egun
Literaturak?
|
|
2010
|
|
|
Eta hori ere ez du lortzen. Hain itsututa dagoenez gero, gauza nabaria da hori erabiltzen duen hizkera traketsari erreparatuta?, nekez utziko ditu gauzak argi eta garbi, nekez onartuko du jendaurrean berak gaur
|
egun
literaturatzat aurkezten dituen obra askok deus gutxi dutela literariotik.
|
|
2011
|
|
|
Ordutik Hugo Pratt komiki munduko figura nagusienetako bat bihurtu zen, eta, justuak izateko, literaturakoa ere izendatu genuke. Batez ere gaur
|
egun
literaturatzat hartzen den guztia kontuan hartzen badugu.
|
|
|
Ameriketako Pediatria Akademia gai horretan argi dago, eta azpimarratzen du ez dagoela ebidentziarik haur edo haurren garapena, ugalketa edo funtzio endokrinoa kaltetzeko. Ez hori, ez eta sojari buruz entzun edo irakur daitezkeen beste baieztapen alarmista asko ere, ez daude baieztatuta gaur
|
egun
literatura zientifikoan. Antioxidatzaileak?
|
|
2012
|
|
|
Zinemak hobekiago lortzen du hori gaur. Ez dakit zergatik zailago zaion
|
egun
literaturari zinemari baino. Gisa guziz, hitza darabilena (ahoz ala idatziz) errespontsable da.
|
|
|
Eta Sartrek, Camus bera gogorki astinduz, bigarren mailako erreferentziak erabili zituela, marxismoa ez zuela ulertu eta klase borroka ahaztu egin zuela leporatzen zion; moral hutsaz dena epaitzerakoan, Camusek immobilismoa justifikatzen zuen eta sistema bera onartzen. Horrela," lehenik zure morala moralismo bihurtu da, gaur
|
egun
literatura hutsa da, eta bihar, menturaz, inmoralismoa".
|
|
2013
|
|
|
Irakurtzen dudana baino gehiago irakurri nahi nuke eta hori jada bada zerbait. Horrek esan nahi du, gaur
|
egun
literatura zaleak euskaraz argitaratutako literaturarekin biziraun dezakeela, argitaratzen den kopuruak eta kalitateak erdarazkoen menpe modu autonomoan bizitzeko adina ematen du. Arazoa da ez dutela zirkuitu propiorik, kolonizatuta gaude.
|
|
2014
|
|
|
tradizioa aukeratu ditut, Irene eta Miren pertsonaia nagusien eraikuntzak eta ahotsakalegia, XX. mendearen amaieran eta XXI. mendearen hasieran argitaratutako lanhorietan bestetasunaren eraikuntza eta sexuaren/ generoaren inguruko diskurtsoliterarioak aztertzeko helburuarekin gaur
|
egun
literatur erreferente garrantzitsuenakdiren bi idazleen eskutik.
|
|
2015
|
|
|
Neurririk gabea, gehiegizkoa, proportziorik eza da. Berez, gertatzen dena ez da erlijiozko idazlanen kopurua izugarria dela, baizik eta beste motetako idazlanak, tartean gaur
|
egun
literaturatzat erabiliko liratekeenak, oso gutxi direla. Ondorioz, didaktiko erlijiozkoak ageri dira gailen.
|
|
|
Asmoa ez da kanonizatzea edo ereduz hornitzea. Joan Bautista Agirre Asteasukoa edo Domingo Agirre nobelagilea, ez dira gaur
|
egun
literatur idazketa praktikarako eredu edo ispilu funtsezko; izatekotan, gehienez, gordailu linguistiko aberats, garaiko idazkeraren lekuko, edota baliabide konkretu zenbaiten maisu trebe. Hori dela eta, ez lirateke literatur sortze lanerako kanon eredugarri modernoa izan nahiko lukeen antologia batean sartuko.
|
|
2018
|
|
|
Euskaldunon imajinarioari, euskaldunon pentsamenduari osatu bakoa deritzolako ematen ditu ezin kontatuzko idazle, pentsalari, ikerlari, apaiz, kantuetako pertsonaien izenak. Gerora etorriko ziren Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak eta Hezurrezko xirulak poema bildumek ere, berretsi baino ez dute egingo Joseba Sarrionandiak literatura aurrez aurre ezagutu zuen
|
egunetik
literaturaren aldarte horren aurpegia duela laket, eta uste dugu, okerrik ezean, beti izango duela beste batzuek egindakoaz jakin mina. Egundo abandonatu ez duen, beti aldean eroan duen poetika da, literaturaren bidez mundua ulertzeko manera:
|
|
2019
|
|
|
Gaur
|
egun
literatura nola ikusten duen jakingo dugu eta berak egindako ibilbidearen berri izango dugu, bere liburu mugarriak, jasotako sariak edota emandako hitzaldien arrastoekin. Literatur irakasle lanetan ikasleei oinarri teorikoak eta baliabideak eman behar zaizkiela esango digu, literatura testuez goza dezaten eta testuak sor ditzaten.
|
|
|
Zer espero dezakete gure ahizpa gazteagoek, eta nora bideratu behar ditugu? Deigarria da gaur
|
egun
literatura femeninoan, bere osoan, nagusiago izatea buruargitasunaren aldeko ahalegina, aldarrikatzeko borondatea baino; polemika nahasien aro batetik aterea denez, liburu hau saio bat da, beste batzuen artekoa, gaia aztertzeko.
|
|
|
Estetika da, bere zehatz malguan libre, bi zereginon hauspoa. Euskal literatura askatu egin da historian zehar bizi izandako morrontza ezagunetatik âfedearen transmisore, euskararen bultzagile, ideologiaren zerbitzari, didaktikaren ispiluâ eta gaur
|
egun
literatura autoerreferente batez mintza gaitezke. Horren aldeko apustua egin genuenean âArestirekin zorretan gaude horretan ereâ, literaturak ordu arte ez bezalako autonomia hartu zuen, eta horrek mesede handia ekarri zion literaturari noski, baina baita euskarari berari ere.
|
|
2020
|
|
|
Hori dela eta, Cano, Rodriguez eta Uriberen jarduna ikuspegi sozialago baten aldeko konpromisoan kokatzen dela esan genezake, sortzaile moduan inguruarekin harremantzeko ulerkera jakin baten ondorioz sortu dena; euskararen eta euskal literaturaren errealitateak baldintzatu duena, baita gertatutako aldaketa soziopolitikoek eta norberaren bizipenek ere. Hori dela eta, euskal kulturarekiko konpromisoarekin gertatu ez bezala, lausoagoa da
|
egun
literaturarekiko konpromiso politikoa ulertzeko era zein autonomia literarioa bera ulertzeko modua ere erabateko autonomia izatea ia ezinezkoa dela uste baitute aztertutako idazleek. Hala ere, eztabaidak bizirik jarraitzen du, orain errelatuaren auzian katramilatuta eta idazleez gaindiko bestelako aktoreek ere eraginda.
|
|
2021
|
|
|
Dioenez, gazte baten beharrizan literario gisa irakurtzea gustatuko litzaiokeen edota irakurriko lukeen hori ulertzen baldin bada, gaur
|
egun
literaturaren didaktikak premia horri ez dio erantzuten. Eta hau gako inportantea dela baieztatzen du, hortik kanonikoak diren beste izen zein izenburu batzuetara heldu daitekeelako.
|
|
|
Hezkuntzan erreminta berriak agertuz doazela aintzat hartuta, literaturaren didaktikara bere balio pedagogikoa ekartzen asmatu behar da, lehenik, eta literatur konpetentzian trebatzeaz gainera, adierazpide horietan ere alfabetatzea, ondoren. Hau da, IE7 ren ustez, digitalizazioak eta ikus entzunezkoek orokorrean eskaintzen dituzten aukerak ezin dira gazteak literaturara erakartzeko amua soilik izan, gaur
|
egun
literaturaren didaktikaren berezko parte direla onartu dela dio, eta irakas jarduna horietan trebatzera ere bideratu, horrek dakarren ardura oso presente izanda. Eta, azaltzen duenaren arabera, horrek irakaslearen irakas jarduna birkokatzea eskatzen du, esperimentazioaren bidez, eta berriz ere, formazioa nabarmenduz.
|
|
|
Liburuaren harira, iazko abenduan BERRIAri adierazi zion
|
egun
literatura light a nabarmentzen ari dela, sentimendu «onetan» oinarritutakoa, eta, zilegi izan arren, ez zaiola interesatzen: «Astero joaten naiz liburu dendetara, eta han askotan entzuten dut zer eskatzen duen jendeak, eta euskaldunen artean ere berdin:
|
|
|
76). Meabek lehen liburuan ahots berri femenino baten behar hori erakusten du, eta esan daiteke gaur
|
egun
literaturan duen tokia definitzeko lan garrantzitsua izan dela Oi, hondarrezko emakaitz!. Halere, hurrengo formulazioetan, lehen liburuko erregistro liriko emotiboari eta transzendenteari beste enuntziazio modu batzuk gehitu zaizkio, eta Meabe jostaria eta ironiko kritikoa azaleratu dira, Rosalek (2013:
|
|
2022
|
|
|
Horra literaturaren berezko marka, esan zuen. Eta seinale, gaur
|
egun
Literatura ez dagoela usteak uste hil zorian. Literatur txinpartak noiznahi ere pizten dira, gure inguruan.
|
|
2023
|
|
|
14 urterekin interesgarria iruditzen zaigu gurasoen telefonoaren bitartez zuzeneko lehen harremana edukitzea, eta helburu didaktikoarekin betiere; era horretara, bi urtez prestakuntza holistikoa eman ondoren, eta adin txikikoaren gaitasunen arabera, gailu horren erabilera 16 urtera atzeratuko da, betiere akonpainamendu egokia emanez eta eguneko 3 orduko erabilera gainditu gabe (ofizialki 2 ordu da gomendioa). Hain zuzen ere arrazionalizazio hori proposatzen dugu, gaur
|
egun
literatura akademikoan nagusi den ebidentzia epidemiologikoak, soziologikoak eta zientifikoak eskainitako datuei erreparatuz. Halaber, bitxia da jakitea benetako adituek, aplikazio horiek sortu dituztenek eta haiei eta haien ondorioei buruz gehien dakitenek ere zehazki horixe egiten dutela beren seme alabekin205 Erronka zaila da, baina elkarrekin jarduten badugu, lortuko dugu.
|