|
2000
|
|
|
Hura, ikusmira, zertxobait jakobinotik? lurraldearen ikusmira historiko kulturalera igaro da,, bertan eraiki eta politikoki onetsia, toleratua, kontrolatua eta sustatua? 23 den instituzio aniztasunaren irudira, gaur
|
egun
Ipar Euskal Herrian dagoen irudira hain zuzen. Estatuaren edo Kontseilu Orokorraren administrazio zerbitzuek deszentralizazio aski sistematikoa burutzen dute, Pauetik Baionara; era berean, elkartesozio ekonomiko ia guztiek dute antena bat gutxienez Baionan; azkenean, elkarteekberek bi ataletan banatzen dituzte beren departamendu egiturak, bata biarnesa, besteaeuskalduna.
|
|
2001
|
|
|
Frontisean ona markatzen duten bi marra bertikal margotzen dira eta zelaiaren bi alboetan ikusleentzako harmailak ikus ditzakegu. Gaur
|
egun
Ipar Euskal Herriko herri gehienetan ikusten ditugun plazako pilotalekuak estilo honetakoak dira, eta bertan hainbat modalitatetan ari daiteke, hala nola esku hutsez, palaz, xisteraz… Horretarako, 60 metrotik aurrerako sakonera izatea komeni da.
|
|
2002
|
|
|
Gaur
|
egun
Ipar Euskal Herriak 262.311 biztanle ditu, Euskal Herriaren %9, 1.
|
|
2008
|
|
|
Errezeta horiek dira arto hibridoak, duela 60 urte AEBetatik mundu osora hedatu zen espezieen gurutzaketa heterosia, argot zientifikoan. Gaur
|
egun
Ipar Euskal Herriko laborarien %99ak multinazionalei erosten die hazia, laborategian sortutako arto" klonak" hazten dituzte soroetan, era mekanizatuan uzta oparoa segurtatzeko. Baina hona desabantaila:
|
|
2009
|
|
|
Amezaga, Arana eta Azpillagak diotenaren arabera (2010: ork. gabe), ETB bazter utziz gero, gaur
|
egun
Ipar Euskal Herrian «euskara [ohiko] telebista zirkuitutik kanpo dago, France 3 Euskal Herrik eguneroko albistegian euskaraz ematen duen erreportajetxoa kenduta». Haatik, digitalizazioarekin batera iritsitako telebista berrietan leku gehiago topatu du euskarak (Amezaga et al., 2010:
|
|
2012
|
|
|
«Ezagupen instituzional baterako dauden aukera juridikoak landu dira, legearen aldetik egun zein bide ireki daitekeen ikusteko asmorekin». Ontzat jo dute, halaber,
|
egun
Ipar Euskal Herriak duen pays deitu estatusa gehiengo batek agortua dagoela onartu izana. Eskumenen beharra Batasunaren izenean, Jean Claude Agerrek hartu du hitza, eta ezinbestekotzat jo du Ipar Euskal Herriak irauteko behar dituen tresnak eskuratzea.
|
|
|
Lanaren xede nagusia hauxe izan da: gaur
|
egun
Ipar Euskal Herriko gazteen euskarazko edo euskal kulturari lotuak diren aisialdiak zein diren aurkeztea.
|
|
|
Lehena, euskaldunen kopurua nola murriztu den, hori izugarria da. Oso egoera tristean gara gaur
|
egunean
Ipar Euskal Herria noizbait hizkuntza aldetik berriz euskaldun izango dela esateko. Ama maitea!
|
|
2014
|
|
|
Hurrengo
|
egunetan
Ipar Euskal Herriko ilustreengana eraman zituzten. Jauregizuriak liburuan kontatzen duenez, Patxo Unzuetak Telesforo Monzon ikustera eraman zituen,, sinpatikoak izan, zahar horrekin ondo egotea komeni zaigu?
|
|
|
Ikerketa honen xede nagusia hauxe da: gaur
|
egun
Ipar Euskal Herriko gazteen euskarazko edo euskal kulturari lotuak diren aisialdiak zein diren aurkeztea. Euskaraz eta frantsesez idatzia.
|
|
2015
|
|
|
ohoin, lapur?. Gaur
|
egun
Ipar Euskal Herrian erabiltzen da. Landucciren hiztegian agertzen da, oña itxurapean, lapur eta oskari lehiakide dituela.
|
|
|
Aurreko egituraren antzeko balioa dauka. Gaur
|
egun
Ipar Euskal Herrian dirau bizirik, baina Lazarragaren lekukotasunak antzina eremu zabalagokoa zela erakusten du. Hauexek adibideak:
|
|
|
Gaur
|
egun
Ipar Euskal Herriko euskalkietan erabiltzen da hurrenkera hori galdegaia adierazteko. Lazarragaren izkribuetan ere ohikoa da, baina ez dirudi ezer indartzeko eta nabarmentzeko balio zuenik.
|
|
|
Izan ere, ez da legerik Herriko Etxe batean lurralde hizkuntza baten erabilera debekatzen duenik, frantsesaren ondoan erabiltzen deno, hots balio juridikoa duen hizkuntza bakarraren ondoan erabiltzen deno. Eta gaur
|
egun
ipar Euskal Herrian gero eta gehiago dira euskara erabiltzen duten Herriko Etxeak jendearekiko harremanetan, inprimakietan, komunikazio euskarrietan, langileak euskara ikastera igortzen dutenak...
|
|
|
Sekulan baino argiago gelditu da beraz, gaur
|
egun
Ipar Euskal Herri mailan eskas dugun antolamendua, euskararen beharrak behar bezala defenditzeko.
|
|
2017
|
|
|
Oñatin aiztur deitu izan zaio ardiei ilea moztekoari. Gaur
|
egun
Ipar Euskal Herrian eta haren ondoko Nafarroako hizkera batzuetan erabiltzen da hitz hori. Mallabian azentu markatua dauka:
|
|
|
Gaur
|
egun
Ipar Euskal Herrian 1.200 bat helduk ikasten dute euskara. Finkatua den helburu orokorra ondoko 6 urteetan hiztun kopuru berrien kopurua %25 emendatzea da.
|
|
2018
|
|
|
Ezinbestekoa da instituzioen lana, baina hiztunak ahal bezainbat aktibatu behar dira. Gaur
|
egun
Ipar Euskal Herrian gutxiengoan gara euskal hiztunak, %20, 5, eta erapilpena %8koa da. Ados, gutxiengoa gara, baina goazen ahal bezainbat aktibatzera.
|
|
|
Gaur
|
egun
Ipar Euskal Herrian ere inoiz baino baldintza hobeak ditugu euskararen aldeko lanean urrats esanguratsuak egiteko. Baina definizioz, hizkuntza politika bat eraldatzailea da, ingurunea bestelakotzea duelako xede.
|
|
2020
|
|
|
Vrignonen hitzetan, oraingo belaunaldiak ere ildo beretik segitzen du: «Hausnarketa politiko bat egitea gazte izateari buruz gaur
|
egun
Ipar Euskal Herrian, eta hobetzen entseatzea. Hori ere bada gaztetxe baten rola, eta garrantzitsua da Hazparne eta inguruetako euskal gazteentzat».
|
|
2021
|
|
|
Ez da hautu erraza haurrak euskaraz eskolaratzea Ipar Euskal Herrian. Seaskaz gain, bada aukera eskola publikoan euskara hutsez ikasteko eta, den konplexurako, badu arrakasta elkarrizketatuek adierazi dutenez eskola inguruk eskaintzen dute
|
egun
Ipar Euskal Herrian. Konplexua da, orain arte esperimentazio gisa bideratzen delako euskarazko murgiltze eredua eskola publikoetan.
|
|
2022
|
|
|
2002ko martxoan, bake ekimen bateratua hitzartu zuten EA, AB, Aralar, Zutik eta Batzarrek, besteak beste, ETAk su etena ezartzeko beharra azpimarratuta. Urte hartan, banaturik antolatu zuten Aberri
|
Eguna
Ipar Euskal Herriko indar abertzaleek: Batasunak Donibane Lohizunera (Lapurdi) deitu zuen, eta ekitaldi nazionala egin zuen bertan.
|
|
2023
|
|
|
Gaur
|
egun
Ipar Euskal Herrian, euskararen lekua ez da oraindik finkoa, ez eta ofiziala ere. Urteetan zehar aurrerapausoak egin badira ere, oraindik bidea luzea da.
|