|
2004
|
|
|
XIX. mendeak, aitzitik, kodegintza ekarri, eta kodegintza horrek baterakuntzarako prozesu dinamikoa eragin zuen estatuko legerian. Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoako foruak ezabatu ondoren, Frantziako prozesu zibilari buruzko kodea onetsi zen 1807 urtean, eta horixe izan zen aplikagarri, harik eta 1975 urtean
|
egun
indarrean dagoen legea onetsi arte. Kodegintza horren ondorioz, euskararen erabilera guztiz debekatuta geratu zen prozesu zibilean, Iraultzako xedapenek agindu baitzuten egintza publiko guztiak (eta horien artean, jakina, prozesua bera) frantsesez egitea, eta ez beste hizkuntza batean, zigorra egintzaren deuseztasuna izanik.
|
|
|
Erregelamenduak Erregistro Zibileko Medikuen Kidegoari buruzko antolamendu organikoa barneratu du, eta horrek erraztu egingo ditu gaur
|
egun
indarrean dauden lege testuak, betiere lege sistematizazio egokiarentzat nahitaezkoa denari kalterik egin gabe, aipatu funtzionarioek Erregistroaren zerbitzupean baitihardute modu esklusiboan. Eskuratutako eskubideei kalterik egin gabe, ahaleginak egin dira arauketak barnera ditzan funtzionarioen antolamendu orokorrak oinarri gisa zituen irizpideak, eginkizunaren berezitasuna dela-eta besterik behar ez den bitartean.
|
|
|
Izaera zabalago horren eretzean, bertan jasoko da Tutoretzen Erregistroko eta Absenteen Erregistroko edukia, ez baitago behar besteko arrazoirik bi horiek sakabanatukaritza jakin batzuk erregistroaren barta egoteko; era berean, legezko ordeznera eramango dira, interes orokorrekoa baita horiek jendaurrean agertzea. Inskripzioaren eragingarritasunari dagokionez, lege hau gaur
|
egun
indarrean dauden printzipioetan oinarritzen da; hori dela eta, inskripzioak inskribatutako egitateen froga egiten du oraindik, adierazmolde horrek duen barne balio osoarekin, ez, ordea, prozesuko balio hutsarekin. Hala ere, Erregistroaren eragingarritasuna indartuta gelditzen da, froga hura legean ezarritako zuzenketa prozeduretan bakarrik eztabaida daitekeela ezartzen delako.
|
|
2006
|
|
|
Gaur
|
egun
indarrean dagoen Prozedura Kriminalaren Legea, beste batzuekin batera, adibide esanguratsua da, Espainiako estatuak XIX. mendean ondu zuen kodegintzaren hurrenkeran. Jakina da horien bidez ezarri zirela gaur egun ere indarrean dagoen antolamendu juridiko eta administratiboaren oinarriak.
|
|
|
Horixe da, izan ere,
|
egun
indarrean dagoen testua. Hori bera eskaintzen da, gaztelaniaz eta euskaraz, argitaraldia 2006 urteko maiatzaren 31n itxita, hizkuntza bietan ere ematen direla aurkibide analitikoak, testu juridiko elebidunen bilduma honetan ohikoa den legez.
|
|
2007
|
|
|
Diktadorea hil ondoren, demokrazia berrezarri zen. Ezari ezarian, oinarrizko eskubideen babesa ezartzeari ekin zitzaion, eta gaur
|
egun
indarrean dagoen 1978ko Konstituzioak modu zabalean jaso zituen eskubideok. Konstituzioak eskubide horien oinarrizko edukia arautu eta gerogarreneko lege organikoen esku utzi zuen horien garapen zehaztua.
|
|
|
Gizarte Segurantzaren kudeaketa eratxiki zaio Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari; kudeaketa esparru horren arauketa osatzeko, egoki da 1258/ 1987 Errege dekretua berrikustea, eta erregelamendu mailako arau testu bakarrean bateratzea gaur
|
egun
indarrean dauden arauak, enpresen inskripzioaren, langileen afiliazioaren, alten eta bajen, eta batzuen zein besteen datu aldaketen inguruan. Arau horiek jaso dira 1994ko ekainaren 20ko Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bateginean, bai eta Nekazaritzako Araubide Bereziaren 1971ko uztailaren 23ko eta Itsasoko Langileen Gizarte Segurantzaren Araubide Bereziaren 1974ko abuztuaren 30eko testu bateginak garatu dituzten dekretu batzuetan, eta osterantzeko arauetan ere.
|
|
|
|
Egun
indarrean dauden lan ordenantzak zuzenbide esku emaile gisa aplikatuko dira 1994ko abenduaren 31 arte, baldin eta hitzarmen kolektiboek ez badituzte ordezten, eta lege honen 83 artikuluko 2 eta 3 idatz zatietan ezarritako akordioen bidez beste zerbait ezartzen ez bada lan ordenantza horien indarraldiaren gainean.
|
|
|
Horrez gain, legeak jaso ditu errentamendu prozesuei buruzko arauketaren zatikako eraldaketa eta
|
egun
indarrean dauden kontratuen araubidearen aldaketa.
|
|
|
Lege eraketako eskubidea denez, legegileak ezarritako arauketari arreta berezia eskaini behar zaio. Estatuko legegileari dagokionez, Gobernu sozialistak abuztuaren 25eko 11/ 1983 Lege Organikoa, Unibertsitatea Eraldatzekoa (UEL) onetsi zuen, eta Alderdi Popularraren agintaldian, horren ordez, gaur
|
egun
indarrean dagoen abenduaren 21eko 6/ 2001 Legea, Unibertsitateena (ULO), onetsi zen. Lege hori apirilaren 12ko 4/ 2007 Lege Organikoak aldatu du, hain zuzen ere, Alderdi Sozialistaren Gobernuak onetsia.
|
|
|
Legearen arauketa gehitu litzaioke, baita Elkartze Politikorako Eskubideari buruzko ekainaren 14ko 21/ 1976 Legetik indarrean geratzen ziren artikuluak ere. Bi lege horiek indargabetu egin dira gaur
|
egun
indarrean dagoen Alderdi Politikoen ekainaren 27ko 6/ 2002 Lege Organikoa dela bide (aurrerantzean APLO). Lege hori oso polemikoa izan da, nahiz eta horren konstituziotasuna Konstituzio Auzitegiak martxoaren 12ko 48/ 2003 epaiaren bidez bermatu.
|
|
|
Konstituzioa eta Legea errespetatzea, alderdien sorrera eta jarduera askea eta barne egitura eta jardunbide demokratikoak. Printzipio horiek gaur
|
egun
indarrean dagoen APLOk garatzen ditu. Legearen 6 artikuluan printzipio demokratikoa eta legezkotasun printzipioa berretsi dira eta alderdi politikoen jardunbidea eta barne egitura demokratiko gisa kalifikatzeko gutxieneko parametro batzuk finkatu dira.
|
|
|
Bestalde, EKren 55 artikuluaren bigarren paragrafoan eskubide eta askatasun batzuk mugatu edo etetea ezarri da ez pertsona guztiei begira, modu indibidualizatuan baino, hau da, pertsona jakin batzuentzat, banda armatuen edo elementu terroristen jarduerari dagozkien ikerketen kasuetan. Gaur
|
egun
indarrean dauden mugatzeak edo eteteak maiatzaren 25eko 4/ 1988 Lege Organikoak sartu zituen, hain zuzen ere, PKL aldatu zuen horrek.
|
|
|
Planteatu den zalantza da ea posible den autonomia erkidegoetako Gobernuek lege dekretuak onestea. Doktrinaren gehiengoak ezetz uste du, aukera hori ez baita bildu gaur
|
egun
indarrean dauden Autonomia Estatutuetara (horietako batzuetan hasieran ezarrita egon zen, baina onetsi aurreko parlamentu eztabaidetan kendu egin zen). Euskal Autonomia Erkidegoaren kasuan salbuespen bat dago, eta salbuespen egoera bat dela bide:
|
|
|
(uztailaren 20ko 27/ 1981 KAE eta urriaren 4ko 150/ 1990 KAE). Muga horiek gaur
|
egun
indarrean daudenak gainditzen dituzte.
|
|
|
Gaur
|
egun
indarrean dagoen 1978ko Konstituzioa indarrean sartu arte, Espainiako konstituzio historia elkarren artean ondo bereizita dauden aldietan zati daiteke: lehenengo aldia 1808 eta 1833 bitartekoa da, konstituzionalismoaren hasiera biltzen du eta funtsezko bi testu ditu:
|
|
|
Konstituzioaren aldarazpen sakonagoei dagokienez, lerro hauek idaztean, 2005ean, gaur
|
egun
indarrean dagoen gobernu sozialistak, José Luis RodrÃguez Zapatero lehendakaria buru dela, Estatu Kontseiluari agindeia igorri dio Konstituzioa eraldatzeko aurreproiektua egin dezan, funtsean, lau alderdi biltzen dituena: Konstituzioaren testuan autonomia erkidegoen izendapena sartzea, Europako tratatuak eranstea, koroaren oinordetzan gizonezkoak emakumezkoaren aurrean duen lehentasuna ezabatzea (Konstituzioaren 57.1 artikuluan ezarritakoa, gaur egun ez da erraz justifikatzen, berdintasun printzipioa eta sexua dela-eta bereizketarik ez egiteko printzipioa kontuan hartuta?), eta, amaitzeko, Senatua eraldatzea (Espainiako konstituzio historiako beste gai polemiko bat), lurralde ordezkaritzako benetako ganbera bihurtzeko.
|
|
|
Franco hil eta gaur egungo erregea, Joan Karlos I.a, Alfontso XIII.aren iloba, tronura igo ondoren, demokraziarako trantsizio politikoa abian jarri zen. 1977ko ekainaren 15ko hauteskunde demokratikoen ostean, Gorte Konstituziogileak eratu ziren, eta gaur
|
egun
indarrean dagoen 1978ko Konstituzioa idatzi zuten.
|
|
2008
|
|
|
Azkenean, zurruntasun eta zorrozkeria horiek desagertu ziren xedapen formal moduan
|
egun
indarrean dagoen 1885eko Merkataritza Kodetik; arean ere, testu horren 51 artikuluak dioenez,
|