|
2002
|
|
|
Espainian oso informazio gutxi dago, edo batere ez," litxarreriei" buruz, litxarreriak ezagutzen diren bezala. Gaur
|
egun
haurren dietaren zati garrantzitsu bihurtu direla kontuan hartuta, kezkagarria da haien osagaiei eta osasunean dituzten ondorioei buruzko azterketa zehatzik ez egitea. Ascensión Marcos Ikerketa Zientifikoen Goi Mailako Zentroko (CSIC) Nutrizio eta Bromatologia Institutuko zuzendariak azaldu duenez, gaur egun bada legeria bat, beste elikagai batzuekin gertatzen den bezala, gozokiek kontsumitzaileentzat kaltegarria den gehigarririk izan ez dezaten.
|
|
|
Iritzi berekoa da Ros Mar, janariarekin “gurasoek gauza asko irakasten dizkietela seme alabei, besteak beste ohitura onak. Eta horietan eraginik ez badute, biharko
|
egunean
haur horiek gaizki jango dute”. “Guztiok ditugu gure haurtzaroko zaporeak erretinan”.
|
|
|
«Aldaketa batzuk daude seme nagusia iragartzen dutenak horizontean», gehitzen du espezialista honek gai klinikoetan. Jostailuetarako borroka «Normala da gaur
|
egun
haurrak bi edo hiru urte arteko aldearekin eramatea, haurtxo berria mehatxu gisa agertzen da handienaren bizitzan, baina gero ikusten du bere ekintzetan gutxi eragiten duela, geldirik dago, ez da mugitzen», azaldu du María Jesús Fuentesek okerrena 4 edo 5 urte dituztenean: «Besteak oinez hasi dira, jostailuak kendu dizkio eta ama zaindu behar duela esan dio, eta haurra zaindu behar duela esan dio, baina mutilak oraindik ez du ulertzen».
|
|
2003
|
|
|
Helduekin gertatzen den bezala,
|
egun
haurren artean ez dago lehen baino kasu gehiago zeinetan psikologo baten lana beharrezko edo baliagarria baita, kontua da orain arazo horiekiko sentiberatasun handiagoa dugula.
|
|
2005
|
|
|
|
Egunean zehar
haurrekin jolasteko tartea izatea haren garapenean elikadura bezain garrantzitsua da
|
|
|
|
Egunean zehar
haurrekin jolasteko tartea izatea haren garapenean elikadura bezain garrantzitsua da.
|
|
2008
|
|
|
Gaur ospatzen den Minbiziaren Aurkako Nazioarteko
|
Eguna
haurrak tabakoaren aurrean babesteari buruzkoa da, herrialde industrializatuetan saihets daitekeen lehenengo heriotza arrazoia eta garapen bidean dauden herrialdeetan minbizia handitzeko arrazoi nagusietako bat. “Izugarri gustatzen zait kerik gabe bizitzea” lelopean, Minbiziaren aurkako Espainiako Elkarteak (AECC) mezu erraz bat bidali du:
|
|
|
Europan, haurren etxeko lana kontinentearen ekialdean ez ezik, Europako mendebaldeko herrialdeetan ere badago, hala nola Frantzian edo Erresuma Batuan, “Afrikako neskek etxeko esklabo gisa lan egin behar baitute”, ohartarazi du txostenak. Espainiaren kasuan, gaur
|
egun
haurren etxeko esklabotza fenomenorik ez dagoen arren, Save the Children ek berak ohartarazi du “petites bonnes” ak Marokon hazitako gisa lan egiten duten neskak herrialde horretatik inporta ditzaketela marokoar etorkinen familiek.
|
|
|
Gaur
|
egun
haurren obesitateari aurrea hartzeko egiten diren programek emaitza ikusgarriak izango dituzte hamar urteko epean, Elikagaien Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziak (AESAN) emandako kalkuluen arabera. Haurren obesitatearen “goranzko joera” “epe luzera” konpondu beharreko arazoa da, eta gizarte osoa inplikatu behar da arazo horretan.
|
|
2009
|
|
|
Frutak eta barazkiak: Bost
|
egunean
haurren artean elikagai horien kontsumoa areagotzeko, eta, paradoxikoki, gomendatutako kopuru horretatik urrun dauden kontsumo estatistikak ematen diren arren, gurasoek eta eskola hezitzaileek ikerketa zientifikoan oinarritutako gida lukete, janariaren gaitzespen beldurgarria maneiatzen eta landareek dituzten lehentasunak areagotzen ikasteko. Sarirako gonbita egiten duten estrategiak, metodo murriztaileak edo irenstera animatzen dutenak saihestu egin lirateke.
|
|
2010
|
|
|
Elikadura horrek mugatu egiten du mastekatzea, eta molarren oklusioaren garapenari eragiten dio, bereziki hortz horien mastekatze azalerari. Elikadura eta murtxikatze ohitura txarrak dira, eta horregatik dira gaur
|
egun
haurrak ortodontzia eramateko joera handiagoa, hortzeriaren jarrera zuzentzeko. Horregatik, murtxikatzera behartzen duten elikagaiak hautatzea funtsezkoa da haurren hortzak garatzeko eta patologia periodontalen eta txantxarren prebentziorako.
|
|
|
Haurren
|
Eguna
haurren etorkizuneko lorpenen eta beharren berri emateko erabiltzen da. Urteko gainerako egunetan, GKE askok haurren alde egiten dute mundu osoan, eta orain dute aukerarik onena herritarrek entzun eta, egoki iritziz gero, laguntzeko.
|
|
2011
|
|
|
GKEak azaltzen duenez, Ugandan bizi izan ziren bi hamarkadetako gatazkek suntsitu egin zituzten herrialdeko iparraldeko komunitate pobreenen oinarri sozialak; besteak beste, landu zitezkeen lurrak (biztanleriaren %90 baino gehiago nekazaritzatik bizi zen), eta hainbat belaunaldi utzi zituzten hezkuntzarik gabe eta ondorio fisiko eta psikologiko larriak izan zituzten. Mobilizazio
|
eguna
Haur Soldaduaren Erabileraren Aurkako Nazioarteko Eguna dela eta, Alboan, Amnistia Internazionala, Entreculturas, Fundación el Compromiso, Save the Children eta Errefuxiatuentzako Jesuiten Zerbitzua adin txikiko soldaduak erabiltzearen aurka mobilizatuko dira gaur, eta herrialde askotan adingabeek egunero jasaten dituzten giza eskubideen urratze larriak salatuko dituzte. Ekimen horren bidez, GKEek bat egin dute Nazio Batuen “18/ Zero under 18 baino gutxiagoko inor ez” kanpainarekin.
|
|
|
“Alzheimerra: zer du aitonak? ” Gaur
|
egun
haur eta nerabe asko Alzheimerra duten pertsonekin bizi direnez, nahitaez azaldu behar zaie zer den gaixotasuna eta nola eragingo dien aitona amonei. Baina hori ez da lan erraza.
|
|
|
Irudia: tivijftien Eskolako lehen
|
egunean
Haur Hezkuntzako 2 zikloa hasten duten haurren eskola etapa hasteak errutinak asko aldatzea dakar, baita haurtzaindegi batera joan eta, beraz, gurasoengandik bereizi direnentzat ere. Ikasleak ohizkoak ez diren beste heldu batzuekin ohitzen hasi behar du, beste espazio batean erraz mugitzen ikasi, portaera berriak hartu eta bizikidetza eta jarduera arau zorrotzagoak bete.
|
|
2012
|
|
|
Irudia: James Emery Atzerako kontaketaren Gabonetako egutegia «Adhaizea» ren egutegia erabiltzen da falta diren
|
egunetan
haurrak edukitzeko. Gabonak iristean. Zain egoteko aukera gehiago izateko, egun bakoitzean sorpresa txiki bat jartzen da, haurra hunkitzeko.
|
|
2013
|
|
|
Ikasketa gehiago behar dira epe luzera, gizabanako gehiago eta ausazko hautaketa, bai eta kopuru gehigarrien estandarizazioa eta gainerako baldintza esperimentalak ere, haurrentzako prestakinetan prebiotikoen (GOS/ FOS) nahasketa gehitzeari buruzko oinarri zientifiko handiagoko adierazpen osasungarriak ezarri ahal izateko. Gaur
|
egun
haurrentzako prestakinetan sartzeko dagoen joera orain arteko ebidentzia zientifikoen arabera justifika daiteke, baita haien segurtasunaren eta amaren esnean duten presentziaren arabera ere.
|
|
2014
|
|
|
Errege Magoak iritsi aurreko
|
egunetan
haurrak gogo biziz jartzen badira, aukera ona izango da pertsonaia horiekin zerikusia duten jarduerak egitea. Artikulu honek zenbait eskulan eskaintzen ditu, bai ordenagailuaren pantailan koloreztatzeko marrazkietatik, bai paperez, Meltxor, Gaspar eta Baltasa irudikatzen dituzten panpinetaraino, komuneko paper biribilkiekin, kartoizko edalontziekin, izozki makilekin edo portzelana hotzarekin egindakoak.
|
|
|
Udan, hilaren zortzirantz, gutxienez 170 ml/ kg/ egun lortu behar da, eta, ondoren, medikuaren gomendioak jarraitu behar dira, eskualdeko klimaren arabera. Bero
|
egunetan
haurrak maizago eskatzen du esnea, eta komeni da amak bularra edo biberoia behin eta berriz ematea, egun epel edo hotzetan baino gehiago. Nolanahi ere, haurtxoak bere formak garatzen ditu, gose (edo egarri) duela adierazteko:
|
|
2015
|
|
|
Horregatik, bere aldarrikapenen artean hiru nabarmentzen dira: Kalitateko hezkuntza, doakoa eta derrigorrezkoa, haur guztientzat, gutxienez, enplegua onartzeko gutxieneko adinera arte, eta gaur
|
egun
haur lanean dauden adin txikikoei heltzeko ekintzak martxan jartzea. Ahalegin berriak haurren lanari eta hezkuntzari buruzko politika nazionalak koherenteak eta eraginkorrak direla ziurtatzeko.
|
|
2016
|
|
|
oksun 70 Lehenik eta behin, argi utzi behar da dieta begetarianoa edo zain dieta ongi diseinatuta dagoela. Ez da iritzi bat, errealitate dietetikoa baizik, gaur
|
egun
haurrek elikadura begetariananoa osorik eta arriskurik gabe eraman dezaketelako. Lehenago ere gai hori landu zen ‘Dieta begetarianoaren ustezko arriskuak’ artikuluan.
|
|
2017
|
|
|
Bestetik, gehienezko kontsumo gomendatua (25 gramo egunean helduentzat eta 15 gramo
|
egunean
haurrentzat).
|
|
2023
|
|
|
Jakiak kontsumitzetik (hau da, elikadura osagarriak kontuan hartu gabe) datorren B6 bitamina gutxi gorabehera hau da: 1,2 mg/ eguneko bularreko haurretan (4 hilabete) 1,9 mg/
|
egun
haur txikietan (1 urte) 2,7 mg/ egun beste haur batzuetan (3 urte) 4 mg/ egun nerabeetan (10 urte) 5 mg/ egun, helduetan Gainera, irensteak apalxeagoak dira emakumeetan, neskato txikietan izan ezik, batez ere egunean elikagai gutxiago kontsumitzen dutelako. EFSAk ezarritako B6 bitamina mugak gainditzea zaila da, baina, dena den, gure kontsumo ohituren araberakoa izango da.
|