|
2009
|
|
|
Ohartuko gara hazkundea are azpimarragarriagoa dela gure gizartean gertatu diren aldaketa soziodemografikoei erreparatzen badiegu, honako bi gertakarioi zehazki: alde batetik, urte tarte berean biztanleria zer edo zer jaitsi egin da, euskal gizartea gero eta zaharragoa baita, jaiotze tasa oso txikia baitu, eta, ondorioz, gazteen multzoak, gaur
|
egun
elebidun gehien biltzen dituenak alegia, gero eta pisu gutxiago du gizarte osoarekiko; eta, bestetik, azken sei urteetan seikoiztu egin dira euskaraz tutik jakin gabe gure artean bizilekua aurkitu duten etorkinak. Halere, gogora dezagun, 1980ko hamarraldiaren hasierako urteetatik aurrera, %0, 5 handitu dela urtero euskararen ezagutza.
|
|
|
Azkenaldiko ikerketen arabera [24], lau gertakari dira gure ustez nabarmendu beharrekoak: batetik, euskararen ezagutza ez ezik erabilera ere handitu egin da Euskal Autonomia Erkidegoan; bestetik, gaur
|
egun
elebidun direnek ez dute duela hamabost urte elebidun zirenek baino gehiago erabiltzen euskara; hirugarrenik, erabileraren gehikuntza ez da neurri berekoa izan adin multzo eta eremu guztietan (ezagutzarena ere ez da berdina izan adin talde guztietan); eta, laugarrenik, ingurune soziolinguistikoak eta etxeko lehen hizkuntzak zuzenean eragiten dute elebidunen hizkuntza hautuan, hots, euskararen era... Garbi esanda, beraz, erabilera ere hazi egin da, baina erabileraren hazkundea ezagutzaren gehikuntzari zor zaio, ez elebidunek lehen baino gehiago erabiltzeari, hauek kasu batzuetan gehiago eta beste batzuetan gutxiago erabiltzen baitute, nahiz eta oro har erabilera aukera gehiago izan eskura.
|
|
|
1981ean, elebidun guztien %32 bizi ziren bigarren gunean, baina gaur egun erdia baino gehiago, %51, dira hor bizi direnak [26]; 1981ean elebidunen %15, 4 bizi ziren gunerik euskaldunenean, laugarren gunean alegia, baina gaur %9 baino ez. Datu horien argitan, bistan da euskara erabiltzeko aukera gutxiago dagoen tokietan pilatzen direla gaur
|
egun
elebidunak, duela hogei urte ez bezala. Esan beharrik ez da horrek zuzenean eragiten duela euskararen erabileran.
|
|
|
Erabilera, beraz, esparru publikoan handitu da, herri aginteen arauen eraginpeko esparruan; ez, ordea, esparrurik pribatuenean, etxeko salan eta sukaldean ez baita gehiago erabiltzen. Elebidun gehiago izateak, elebidun kopuruaren hazkundeak alegia, ez du konpentsatzen gaur
|
egun
elebidunek atzokoen aldean egiten duten euskararen erabilera apalagoa esparru ez formaletan. Gehiago, erruz gehiago, osasun zerbitzuetan eta zerbitzu publikoetan erabiltzen dute, eta bakarrik zertxobait gehiago seme alabekin eta lankideekin.
|