|
2015
|
|
|
Hizkuntzalarien ustez ez dirudi halabeharra denik egungo
|
egunak
artean bokal sudurkariek Zuberoan iraun izana; hona Egurtzegiren hitzak (2014: 174):
|
|
|
badira familia gaskoiak eta badira gaskoia dakiten euskaldunak ere. Akamarre, Bidaxune, Bardoze, Gixune herrien ondoan bizi dira bartarrak eta egungo
|
egunak
artean gaskoiaren presentzia handia izan da eskualdean. Bartarrek euskaraz ü fonema ez ahoskatzeko balizko bi arrazoi dakuskigu; lehena Oragarreko auzo hau berria izatea, bestela esan, bertako jende euskaldun nahiz gaskoiak bertan aspaldikoak ez izatea eta beraz, Amikuzen ü k duen sarbide historiko geografiko eta gizartezkoarekin lotura zuzenik ez ukaitea.
|
|
|
Hau da, bere esanahi edo mami guztia ulertu ez arren, ahozkotasunak gorde egin du bai erritua, bai hori ez egitearen ondorioa. Beraz, nahiz eta mezua ostenduta lotu, kontakizunak hala esateagatik, gaur
|
egun
arte iraun du formulak.
|
|
2017
|
|
|
Lan honen helburua da argi berri bat ematea 1870ean Atheka gaitzeko oihartzunakargitaratzeagatik euskal eleberriaren aitatzat hartzen den Jean Baptiste Dasconaguerre idazlearen biografiari. Gaur
|
egun
arte nahiko utzita egon den biografia hau zein egoeratan dagoen aztertuko dugu lehenik, akats eta zentzugabekeria batzuk aipatuz. Ondoren, biografia eguneratzeko asmoz, ez bakarrik zuzenketak baina ere orain arte ezagutu gabeko datu berriak plazaratuko ditugu.
|
|
|
Dasconaguerreren kasuan nahiko agerian gelditzen da biografia oso eskasa dagoela. Baina azkenean mende eta erdi besterik ez da pasa bere garaitik, bere idazlanei buruz best seller edo berehalako arrakasta aipatzen da, gaur
|
egun
arte berrargitaratuak dira (ez dira idazki galdu ezezagunak) eta halere nahiko utzita edo zaindu gabea dago bere biografia.
|
|
|
Campionek idazten duelarik, Dasconaguerre guztiz ezaguna da eta pertsona eredugarria da garai hartako ikuspegitik. Campionen informazio hori gaur
|
egun
arteko Dasconaguerreren biografia guztien jatorrizko iturria bakarra da.
|
|
|
Salmentaren data ez da guztiz ziurra baina datua hor da: Dasconaguerreren etxea monasterio bihurtua, gaur
|
egun
arte!
|
|
2018
|
|
|
Hau da, badira adituak uste dutenak euskal hitz ordenaren auzia oraindik (arrunt) ebatzi gabea dela. Pentsamolde horretako batzuek ez dute etsitzen gaur
|
egun
arte jorratua eta ustez finkatua den jakintza mukuruarekin, arranguratuak dira zenbapait ere orain artean ibiliriko bide ezagunenen mehartasunarekin, eta beraz, bertzeak bertze, hitzen hurrenkeraren afera ikusten dute auzi landu beharra oraindik, ez behintzat behin betiko ebatzia eta hetsia. Hala, Pello Salaburuk eta Xabier Alberdik (2012), euskararen normalizazio prozesuaz ari direlarik, oraindik eztabaidatu beharra ikusten dute hitzen ordenaren afera:
|
|
|
Ekoizpen editorialari dagokionez, Torrealdaik azpimarratzen du ikerketan aztergai duen epealdia 1983 urtean amaitzen den arren, egiazki, gaur
|
egunera
arteko jarraipena duela aldi honek, azken buruan, 1977ko apirileko adierazpen askatasunaren inguruko 24/ 77 Errege Dekretuaz geroz ere, argitalpenen analisiez arduraturiko egitura administratiboak ez baitira lege berriarekin desagertzen. Garai honetako 410 liburu aztertu ditu Torrealdaik, eta azterketa horietan agerikoa da epealdi honetako zentsura nagusiki tematikoa izan ohi zela.
|
|
2019
|
|
|
Antza denez, mendi honen egungo Irakurri izendapen ofiziala XX. mendeko testigantzen arabera ezarria, XVI. mendean ageri den jatorrizko Ydocorri tik bilakatutakoa izan daiteke. Kontuan izatekoa da, halaber, Nafarroako Aizpurgi herrian ere badela Idokorri izeneko mendia, 1064 urtetik gaur
|
egun
arte horrela dokumentatua.
|
|
2020
|
|
|
Beraz, aldaketa tartean gauzatu zen era horretako idazkietan. Handik aurrera eta gaur
|
egun
arte Zayas aldaera da Confederacion Hidrografica del Ebro erakundeak bere idazki eta argitalpen guztietan erabili duen eta erabiltzen duen bakarra. Hona, esaterako, azken urteotako etsenplu bat:
|
|
|
Gasteizko Toponimia egitasmoko laugarren liburukian ere zuzendu zen izena (Martmez de Madina 2013), eta Mendotza herriko leku izenen zerrendan Rk> Zalla sarrera ageri da. Horren barruan hainbat lekukotasun biltzen dira, XVII. mendean hasi eta gaur
|
egun
artekoak.
|
|
|
" otra en termino de la Calla de una fanega" (1868); 107 eta mugakide den Zurbitu herrian: " otra en Lacalla o la Calla" (1884). 108 Gaur
|
egun
arte iritsi da leku izen hau. Lopez de Guereñuk ez dauka bere toponimo bilduman, bai ordea Gonzalez Salazarrek.
|
|
|
Alde handiz, Zalla da gehien aurkitzen den espezifikoa, XVI. mendearen lehen erditik gaur
|
egun
arte etengabe sarritan dokumentatzen baita. Lehenbiziko lekukotasunak ibaia Zadorrara isurtzen den bokalearen ondoko inguruari dagozkio.
|
|
|
Lehenbiziko hamarkadetan, artean Zalla idazkera zabal zabal erabiltzen zen, baita administrazioko idazkietan eta material geografiko kartografikoetan ere. Alabaina, batez ere hogeiko hamarkadan Instituto Geografico y Catastral delakoak egindako zenbait lan topografikoren eta maparen eraginez, Zaya aldaera agertu zen eta gaur
|
egun
arte dirau Instituto Geografico Nacionalaren ekoizpenetan. Arabako Foru Aldundiaren kartografian ere sarbidea izan du noizbait ildo horretatik.
|
|
2021
|
|
|
70eko hamarkadatik hasi eta gaur
|
egun
arte, emakumeek idatziriko poesiak gorantz egin du etengabe. Adituen iritziz, honen erantzule nagusiak Emakume Poeten Topaguneak izan dira.
|
|
|
Horrela, aurreko mendearen bigarren erditik aurrera, elebitasunari buruzko ikuspegi hori aldatu zen, eta elebidun izatea ikuspegi kognitibotik abantailatzat hartzen hasi ziren. Ikerketa askotan ikusi izan dute elebidunen abantaila kognitiboa (Antoniou et al. 2015; Bialystok et al. 2004; Bosch & Sebastian Galles 2001; Byers Heinlein & Lew Williams 2013; Cummins 1978), eta horixe da, hain zuzen ere, zientziatik haratago ere gaur
|
egun
arte nagusitu den ideia.
|
|
2023
|
|
|
1988tik 1996ra Kepa Ezeolaza8 izan zen irakasle, eta 1996tik 2000ra Susana Preboste.9 2000 eta 2005 urteen bitarteko Kalendariumek diote Euskara ematen zela, baina ez dute zehazten ez ordutegirik, ez irakaslerik, eta, gainera, epe horretako azkeneko hiru urteetan hautazko gaia(" asignatura opcional") izan zela. Azkenik, 2005etik aitzina, gaur den
|
egun
arte, euskararen aipamenik ere ez da ageri ikasketen plangintzako gaien artean.
|