|
2000
|
|
|
Garai honetako gertakizunetan batik bat bi espazio bereiz daitezke (Argentina eta Euskal Herria), eta hauetako bakoitzean gertatzen direnak garai batekin hertsiki uztarturik daude. Honela, Ameriketako pasarteak gutxi gorabehera 1925 urtean koka ditzakegu (urte honen aipua egiten baitu), eta Euskal Herrikoak, berriz, Francoren garaitik gaur
|
egun
arteko epean. Ondorioz, askotan denbora espazioaren aipamenaren bidez egituratu dezakegu.
|
|
|
Ondorioz, kronotopo determinatua darabil: lekuari dagokionez, narrazioak Gasteizen girotu dituela aipatu dugu, eta garaiari dagokionez 1937 urtetik gaur
|
egunera
arteko bidaia egiten digu. Bestalde, denboraren iragaiteak dakartzan aldaketak ere azpimarratzen ditu.
|
|
2002
|
|
|
Seguruenik bereizketa horrek eraman zuen Lasagabaster (1981) euskal eleberriaren bilakaera hementxe aipatutako bi garaietan sailkatzera: lehen aldiak garaia hartuko luke barne, existentzialismoak markatua, eta bigarren aldia 1969an hasi eta gaur
|
egun
arte letorke, eleberrigintzan modernitatea behin betiko mamitu delarik.
|
|
2007
|
|
|
Rio Gallegosera ailegau gara, baina ez daukagu txartelik hurrengo
|
egunera
arte. Egunean autobus bakarra dago Ushuaiara joateko.
|
|
2009
|
|
|
Zeregin egitekoak kateatze horrek lihoaren penak agerian jarri nahi ditu: langintza horren nekea eta gogorra indartu; geuri sufriarazten digu lanak eragindako sufrimendua, are larriagoa amaiera heltzen denean, ez baitago atsedenerako betarik hurrengo
|
egunera
arte.
|
|
|
Orduko lekukoek egindako deskribapena entzunda, Elizaldeko soka dantza edo Erregelen aurrean gaudela ikus liteke argi eta garbi. Gaur
|
egun
arte Durangalde eta Busturialdean bakarrik gorde den dantza multzoa. Adindunen gomutaren arabera, Jataben egiten zen Elizaldeko soka dantza edo Erregelak Durangaldeko aldaeraren antzekoagoa zen Busturialdekoarena baino, jende artetik ateratako neskari dantzatutako aurresku eta jota zein arinekoaz gain, Dantzari dantza ere dantzatzen zuten eta.
|
|
|
Meza entzun ostean, ortusantuan etxeko hildakoen aldeko errezoa egin eta etxera bueltatzen ziren. Domi Santuru egunez hasi eta urteberri
|
egunera
arte zabaltzen zen zuhaitzak iñustu edo inausteko sasoia.
|
|
|
Zozoak begi txikerra dauka, eta beraz, gutxi hasten da eguna Santa Luziatik, argiaren eta joskileen patroiaren egunetik, San Tomas egunera. San Tomas eguna ei da, Eguberri
|
egunera
artekoekin batera, argi ordu gutxien daukan eguna. Baina esaerak dioenaren arabera, Santa Luzia oraindino egun laburragoa izango litzateke.
|
|
|
Egun horretan elizak Garizumaren hasiera markatzen du. Ordutik aurrera Pazko
|
egunera
arteko estutasunak eta gorputzarentzako barauak eta urritasunak etorri ohi ziren.
|
|
|
Olgeten banaketa sexualak gaur
|
egun
arte iraun du, dagoeneko horren markatua ez den arren. Zurruntasun hori malgutzeko lanean garrantzi berezia izan du eskola mistoak.
|
|
|
Seindun zegoen andreak, bere haurdunaldian, azkenengo
|
egunera
arte ekiten zion bere betiko zereginetan. Ama izateko zegoenak bere gurariei neurria hartu behar ziela uste zuten, zeren, jadetsi ezineko kapritxo edo gutiziaren bat bazuen, seinak horren zeinua gorputzean grabatuta zeukala jaioko zela pentsatzen baitzuten.
|
|
|
Aldundiaren basoak, Herriko Etxearen basoak, eta jabetza pribatuko baso esparru eta nekazaritza lurrak. Herri lurren ustiaketa librearen zantzuren bat heldu da, hala ere, gaur
|
egunera
arte. XX. mendean ere izan dira oraindino, herri lurretan soroa laiatu eta uzta jaso izan arren, lurrok pribatu bihurtu ez dituztenak.
|
|
|
Likidoei lotuta ageri dira edukiera neurtzeko neurriak. Edariak izaten ziren sarritan, ardoa batez ere, edukierari lotutako neurriak gaur
|
egunera
arte iraunarazi dituztenak.
|
|
|
Gabon aurretxotik San Jose
|
egunera
arte barrutiak pagatzen zituzten artzainek. Tximinia bakarreko etxeak bilatzen zituzten aterpe modura.
|
|
|
Nabarmentzekoa da arrazoi hori dela eta gure kostaldeko arrantzale gehienek ez zekitela igeri egiten. Eta erreketako putzuekin lotutako izaki mitologikoen kontakizunak ia gure
|
egunetara
arte heldu izanaren arrazoi posible bat ere izan daiteke. Gurasoen helburua, beti ere, umeak, gaixotu zitzakeen ur hotzetatik urruntzea zen, edo umeak erreketan sartuta itotzeko beldur zirelako.
|
|
2011
|
|
|
Gauzak horrela badaude, alde batetik, gure kultur produkzioa urria delako da, eta bestetik, Jaufré Rubel trobadorearen hitzak erabiliz, euskara oraindik" urrunekoaren ostatu" (auberge du lointain) eroso izatera iritsi ez delako, hau da, gure hizkuntzak mendebaldeko kultura honen oinarrian dauden pentsamendu unibertsaleko obra gailenak zuzenean eta sistematikoki berenganatu ez dituelako. Gaur egungo euskal gizarteak, Mendebaldeko kultur eremuan kokaturik dagoenak, erro eta ondorengo mendeetan haietatik abiatuz gure
|
egunotara
arte izan duen aberaste filosofiko eta zientifikotik hartzen du bere bizi iraina. Euskal kulturak, bere ahalbide apalen arabera, altxor horri noizean behin bere ekarpenak egin izan dizkionak, bere ingurunearekiko harreman jariakorrik lortzen ez badu, ez gaztelania eta frantsesaren bidez bakarrik, baita euskararen bitartez ere, ezin izango die etorkizuneko erronkei behar bezala erantzun, eta zimeldu eta ilauntzea beste irtenbiderik ez du izango datozen hamarkadetan. http://www.klasikoak.com/Formularios /Sarrera_e.htm | Azken kontsulta:
|
|
|
Eleizako letreruan idazten ziran ezkongaion izenak eta agirian eskatzen zan ea inork eukan edo ezagutzen eban horretarako eragozpenen bat, izateko kasuan aitzen emoteko erreguagaz. Deionak egiteko ohitura zaharrak Busturian be lekukoen
|
egunetara
arte iraun dau.
|
|
|
Zapatuan sartu, eta nik parrokiako gazteekin domekan osterea neukalako, alde egin neban, ordezkoa itxirik. Luis Baraiazarra, gero euskal idazle trebeenetarikoa izango zana eta Kontzilioa euskeratuko ebana, egon zan hurrengo
|
egunera
arte nire ordez.
|
|
2012
|
|
|
Gau osoko jaialdia izaten zen," Guazen san Juanera gaur arratsian, etorriko gerala bihar goizian". Hurrengo
|
egunera
arte egoten ziren eguzkia irten arte geratzen zirelako. Gabonak etxean eta familia giroan ospatzen diren moduan, sanjoanak kalean eta jendearekin ospatu izan dira.
|
|
|
Santiagoetan jente asko batzen zan etxeetan, konbidadutzea egiten zan eta; senitartekoak sarri hurrengo
|
egunera
arte lotzen ziran eta lastegian egiten eben lo. Auzoko jaiak ziranerako etxea garbitu eta zuritu egiten zan, kareagaz eta anilagaz.
|
|
|
Danok sentitzen gara mungiar baina danok sentitzen gara auzoren batekoak edo, lehen esaten zan lez, kalekoak. Auzoek (kalea bere tarteko dala) garrantzi handia izan dabe beti, herriaren sorreratik gaur
|
egunera
arte, eta euroi esker jagon dogu gure kulturea eta euskerea. Auzo bakotxak bere jaiak, bere identidadea, bere ermitea ditu.
|
|
2013
|
|
|
Aurretik etozanak gizonezko hutsak ziran, eta ez eben ondo ikusten umeakaz eta neska mutilakaz batzea, horregaitik apartc egin eben; baina urte batzuk garrenean talde bakarrera etorri zan. Urte horretatik aurrera Migel Arrietaren garaia da gaur
|
egunera
arte ia. Errepertorioko pieza batzuk berak sortuak dira.
|
|
2015
|
|
|
Zorion Ustelan jadanik, 1976an, euskal literaturaren baitako sormen baliabideen aldarria(" bere bereak dituen harmak") egiten zen Izagirreri egotzi diogun Herria, euskara, literatura eta horrelako batzuk artikuluan, eta kanpoko ereduekiko morrontza gaitzesten. Pentsamendu ildo hori Izagirrek eta Saizarbitoriak partekatu izan dute, beren ñabardurekin, gaur
|
egun
arte. Saizarbitoriak, esaterako, espainieraz itzulia izango dela jakiteak euskarazko idazketa originalean nola eragiten duen izan du kezkagai.
|
|
2017
|
|
|
Bereizkuntza hori egiteke, postmodernitatea zein postmodernismoa ulertzeko modurik zabalduenetako batek axolagabekeriarekin lotu ditu bata zein bestea.7 Nire ustez, ordea, gehiegizko pisua eman zaio joera horri panorama orokorra marrazteko orduan. Izan ere, Bigarren Mundu Gerraz geroztik garatu diren egitura kultural, mediatiko, ekonomiko eta politikoek bizimolde kontsumista materialista edonora zabaldu dutela onartuta ere, ukaezina dirudi arlo soziopolitikoa, maila lokal zein globalean, asmo eraldatzaile nabarmenaz plazaraturiko ahots eta ekimenez beterik egon dela, gutxienez 60ko hamarkadan hasi eta gaur
|
egun
arte: hezkuntza eredu eta helburuak, langileen aldarrikapenak, desberdintasun sozialak, emakumeen egoera, gay eta lesbianen eskubideak, etxebizitzen salneurri eskandalagarriak, ekologismoa, antimilitarismoa, eremu urriko hizkuntzen egoera, nazio aldarrikapen politikoak, indarkeria politikoa, Ipar Irlanda, Euskal Herria, ustelkeria politikoa, bankueta finantza erakundeen neurrigabeko mozkinak, multinazionalen abusuak, globalizazioa, hirugarren mundua, kanpo zorra, Palestina, Irak, Siria...
|
|
2018
|
|
|
Alde handia atera zigun beste automobilak, eta bistatik galdu genuen bikotea. Baina bat batean, kotxe guztia betez, harrituta ni utzirik, nagusi agintariaren ahotsa entzun zen lakar eta zakar; hurrengo
|
egunera
arte agurtzeko hitz egiten zigula. Ahotsa joan zenean, Sikeran gaurkoz alde egin du!
|
|
2019
|
|
|
Seguruenik bereizketa horrek eraman zuen Lasagabaster (1981) euskal eleberriaren bilakaera hementxe aipatutako bi garaietan sailkatzera: lehen aldiak garaia hartuko luke barne, existentzialismoak markatua, eta bigarren aldia 1969an hasi eta gaur
|
egun
arte letorke, eleberrigintzan modernitatea behin betiko mamitu delarik" (Olaziregi 2002: 71).
|
|
2021
|
|
|
" Etxeko erregiñek", ama Teresak esaten eban moduan. behar izan neban jatekoa behientzat. Ez naz gogoratzen zer ordu izango zan amaitu nebanerako, baina segiduan ohera sartu nintzan hurrengo
|
egunera
arte. Ondo ikasita geratu jatan, bai, ikasgaia!
|
|
|
Sasoi horretan ugariak dira zenbait ohitura: plazetan edo muinoetan makalak edo bestelako zuhaitz azal gabetuak ipintzea (San Joan
|
egunera
arte edo herriko jaietara arte luzatu ohi da hori); landarez apaindutako txotxongiloak eta pertsonak, maioak; maien izendapen edo hautapen bitxia; eta maio eta maia gazteen arteko ezkontza berezia.
|
|
2022
|
|
|
Beste leku batzuetan, letxuga edo zahia jartzen dute. Azken batean, kontsumitzen diren
|
egunera
arte ahalik eta ondoen kontserbatzea da helburua.
|
|
|
ikatza estaltzen zuen lurra eskuarearekin irauli, pitzadurak estaltzeko, airerik sartu eta ikatza erre ez zedin. Ondoren, itzaltzen uzten zen txondorra hurrengo
|
egunera
arte.
|
|
2023
|
|
|
Antzina, pospolorik ez zegoenean, edo nekez ikusten zirenean, errautsez estaltzen ziren txingarrak hurrengo
|
egunera
arte. Sua berpizteko, abarrak erabiltzen ziren, hauspoarekin lagunduta, behar izanez gero.
|