|
2004
|
|
|
|
Egunak
argitu eta ordu batzuetara, guardia guztiak bilduta zeuden etxe atarian. Nekatu eta gosetuak ziruditen, eta Antiaju Berdek berehalakoan eman behar zien erretiratzeko aginduaren zain.
|
|
2010
|
|
|
Kafe gehiago egin genuen, eta
|
eguna
argitu arte aritu ginen hizketan. Trikuk harakiriaz hitz egin zion Maribeli, eta Maribelek Masakoren argazki batzuk erakutsi zizkigun.
|
|
|
" Zer egin behar dut nik? Nagoen lekutik mugitzeko ikara daukat, norbait utziko zuten guardian eta xagutxo bat bezala harrapatuko naute, bertan gelditzea erabaki dut, jarriko naiz martxan
|
eguna
argitzen duenean.
|
|
|
"
|
Eguna
argitzera doanean auto bat dator, gelditzen da hiru maisuak bota zituzten lekuan eta gizonetako batek dio: " Hemen nonbait egongo da".
|
|
|
—Gauza bat eskatu behar dizut —esan du Nasreddinek—:
|
eguna
argitzearekin esnatzea; presatuta nabil.
|
|
|
Esan bezala
|
eguna
argitzearekin ostalariak Nasreddin esnatu du; honi, presarekin, gelan durbantea atzendu zaio.
|
|
2011
|
|
|
Urtarrilaren azken aldera ospatzen dute negu muga; ilargiaren araberako gabon zaharrean ateratzen dira dragoiak urte berria ospatzera.
|
Eguna
argitu arte irauten du triki trakaren eztandak, eta sigi saga ibiltzen dituzte dantzan. Itxura gaiztoa dute, baina ongile ageri dira, nolanahi ere, txinatarren elezaharretan.
|
|
|
Erromako zeruari kea zeriola, eztanda bat beste baten atzean entzun zen gau osoan,
|
eguna
argitu arte. Goizeko seiak izanen ziren Via de Giubbonariko PCIko egoitzan eztanda izan zenean.
|
|
|
Hiriko iparraldean ere, Valle Aurelia eta Primavalleko piketeak Via Aurelia mozteaz arduratu ziren. Baina, langileen operazio hau guztia saltimbocca alla romana bat izanen balitz bezala eta ardo zuriz egindako saltsa faltako balitzaio bezala,
|
eguna
argitu aurretik, saltsa ekarri zutenak faxisten bonbak izan ziren, berriro ere. Horrela osatu zen, lehen orduan, hiriak jan zuen platera.
|
|
2012
|
|
|
Abaildu dira hosto lehorren artera begiradak. Eta
|
eguna
argitzearekin batera eguzki loreak esnatu eta berriz ere ekin diote eguzki izpien norabidea jarraitzeari. Lurralde berri batean.
|
|
|
Baina
|
eguna
argitu zuen, lur guztia urez egonagatik, zeruan soilki urruneko hodeiek oroitarazten zuten bezperako euritea. Jeneral Rivas bere Estatu Nagusiarekin heldu, eta trufaz solastatu zen Kapitain Orokorrarekin ekaitz izugarriaz.
|
|
|
"
|
Eguna
argitzearekin ikusi ditugu konboi ontziak mendebalderantz nabigatzen; ohiko kanoi ontziez landa, lerroan bazihoazen hiru garraiontzi ere bai, bata Espainiako banderarekin, besteetatik, estatubatuar bailandra tipi bat, eta pakebote zahar bat, brasildarra; gutun agiriekin heldu den arrantzalearen araura haiek dira Weylerrek La Habanara deituak, kapitaintzan konplitu duen lehen urteko ospakizunetako... Espainiako banderadun ontzian, berriz, Mazantini toreroa bide doa dozena pare bat zezenekin; eta brasildar belaontzian, batek daki zer libertimendutako artistak, non hura ez baita portura sartu, baina, itsaso handian beste ontziak igurikiz, lerroari juntatu zaio.
|
|
|
Hurrengo
|
eguna
argitzean, elezaharra egia bihurtu da haren begietan, eta mendi izugarri garai eta gotortu bat agertu parez pare, zeinaren gailurrean diz diz egiten baitute Asasinoen Gaztelu urrekara inguratzen duten elur betierekoek. Montura ezkutaturik, tontorrerainoko igoera nekosoari ekin dio, eta, bere gerlari antzeari eskerrak, izkin egin die Agurearen begirariei.
|
|
|
Baina izugarri ahul dago, eta ez dugu eritasuna larriagotzeko arriskurik hartu behar. Gainera, Deabruaren gauza balitz bezala, azkeneko bolada honetan badirudi hodeiek ez dutela beren mihisea urratu nahi, eta zeruak lainoturik eta ilun daude
|
eguna
argitu arte.
|
|
2013
|
|
|
|
Eguna
argitu zuenean, bost piraguatan indioak azaldu eta haien lurrera joateko adierazi zidaten keinuka, jateko gauzak eta hainbeste behar nuen ura aginduz, eta, hala, indioek esandako parajera heldu eta 45 gizonekin lehorreratu nintzen. Indio kopuru handi batek egin zidan han harrera, arraina eta fruta emanez eta gu ikusteaz poz handia erakutsiz.
|
|
|
|
Eguna
argitzen ari zuela, uztailaren 18an, Aita Barrenechek adorea eman zigun artean bizirik geundenoi, honela mintzatuz: " Deabrua arerioaren alderdian dago, baina Jaungoikoa gurean.
|
|
|
" Gaueko hamaiketan elurra atertu zuen, baina mendiak eta ordokiak hain zurituta geratu ziren, ezen
|
eguna
argitzen ari zuela ematen baitzuen".
|
|
|
Hiriko epaitegiak bidalitako miliziano mordoa azaldu da
|
eguna
argitu baino lehen Urrumiako atarian. Eskuetan paperezko agindua dakarte, etxekoak kanpora botatzeko ahalmena ematen duela esanez, behar izanez gero indarra erabiliz eta guzti.
|
|
|
|
Eguna
argitu baino askoz lehenago, belar segako hots nahasezinak aditu ditu, zirrizt zarrazt, zirrizt zarrazt. Ezin zitekeen oraindik segalaria ikus, baina ihintzez bustitako belarreko segakadak ederki aditu ahal ziren, zirrizt zarrazt, zirrizt zarrazt.
|
|
|
Ohartu zen ordurako ez ziola inolako beldurrik ez Laketi eta ez beste inori ere, baina bere buruari errepikatu zion hoberena zela, Laketek esan bezala hain zuzen ere, gertatutako guztiaz inori deus ere ez esatea.
|
Eguna
argitzen hasi baino lehen bakoitza bere etxean zegoen.
|
|
|
—Gogoan izan egunsentia baino frankoz lehenago itzuli zenuketela makilekin oihukatu die atzetik auzapezak. Gero nork bere etxera
|
eguna
argitu aurretik alde egiteko beta genikek eta saiatu da agintaria alferrik, ez baitio inork jada jaramonik egiten.
|
|
|
|
Egunak
argitu du. Ez du atertu atzo kazkabarrak eraso zionetik, baina orain langarra ari du leun leun.
|
|
|
—Betiere,
|
eguna
argitu baino lehen mendateko zuhaixketan ezkutatuta egon behar dela gogoratu erantsi du nerabeak, etsi gabe.
|
|
|
Urtero bezala, Donibane goizean
|
eguna
argitu aurretik, jende mordoxka bildu da Osinako plazan jakin minez. Lehenik Ehoxi, uso eme gaztea, laxatuko dute.
|
|
|
" Iratzartzen ari dituk, larreak ihintzarekin bazkatzeko". Horrek esan nahi du
|
eguna
argitzear dela.
|
|
|
Xemenek hain luzaroan amestuta zeukan Axinerekiko
|
egun
argitzea hurbiltzen ari da, baina bakoitza bere gordelekuan ezkutatuta dago. " Agian, agian... ez zegok bakarrik ordea".
|
|
|
Gogoan izan du eguzkiak itzala ez diola kale aldera egin behar.
|
Eguna
argitzean ezkila indartsu, bakan eta ospez beteak entzun ditu:
|
|
|
|
Eguna
argitzen hasia da ulisotarrek kanpotarra harrapatu, lotu eta atxilotu dutenean. Ulisotar pila handia bildua zen egunsentia baino lehen Boxika inguruan eta gizaki arrotza atxilotu ondoren ere harraboska jarraitu dute batzuen batzuek:
|
|
|
Hobe izanen da dendaren batera sartu eta erosketa arrunten imintzioak egin, bidenabarrean denboraz xehetasunak galdetu ahal izateko aitzaki egokia bilatzearren.
|
Eguna
argitu arte Uliso ibai ondoko garbitegian gorde da Segoa. Inor hurbiltzen bazaio, txizalarriak eraginda sartu dela esanen dio; horrela susmo txarren arriskua hein batean behintzat uxatuko duelakoan.
|
|
|
Bigoak zera du gizon bat, segalaria, itxaroten ari zitzaiola egunsentia baino lehenagotik; segan ari balitz bezalako soinuak eginez, alajaina.
|
Eguna
argitu duelarik asto bat ikusi duela ataka bati lotuta bere kartolak eta guzti. Delako astoaren hankartean txakurtxo ttipi ttipi bat zegoela astoak hankapetu eta lehertzeko zorian.
|
|
2014
|
|
|
Plazan formatuta zeuden boluntarioek Galarreta kapitainaren ahotik jakin zuten Zumalakarregiren erabakia.
|
Eguna
argitu orduko gizonen aurrean kokatu zen eta, Merino tenienteak eskutik helduta zeukan mutil koskor ohetik jaiki berri bat seinalatuz, egin beharrekoa adierazi zuen hitz gutxitan: zumitzezko saski batean sartutako laurogei papertxoetatik —bat boluntario bakoitzeko—, ume errugabeari bat atera zezan eskatuko zion.
|
|
|
Nolanahi ere, garaiz zebiltzan. 19rako,
|
eguna
argitu baino lehen, zelatan jarrita egongo ziren, Carandolet jeneral liberalaren tropak noiz azalduko.
|
|
2015
|
|
|
Hurrengo tranpara bidean, bisoiari larrua estututa ura kendu eta bizkarreko saskira bota zuen atzerantz.
|
Eguna
argituta zegoen, baina biltzen ari ziren hodeiek zerua kargatzen zuten. Elurte berri baten lehen malutak neguko antzigarrarekin nahasten ziren.
|
|
|
Egunero goizeko seietan etxean bazina bezala zure memoria berreskuratzea, jazarleak atzitutako memoriaren gudu zelaia berreskuratzea, heriotzari eta hondamendiari utzitako guztia zureganatzea; memoria osoa berreskuraturik
|
eguna
argitu dezan; maite dituzun izenek zure memoria hartuta, zure egintzek, zure itxurek oroimen osoa hartuta eguna argitu dezan.
|
|
|
Egunero goizeko seietan etxean bazina bezala zure memoria berreskuratzea, jazarleak atzitutako memoriaren gudu zelaia berreskuratzea, heriotzari eta hondamendiari utzitako guztia zureganatzea; memoria osoa berreskuraturik eguna argitu dezan; maite dituzun izenek zure memoria hartuta, zure egintzek, zure itxurek oroimen osoa hartuta
|
eguna
argitu dezan.
|
|
|
Armarik eskura baldin baneuka, etxe horretan ez luke
|
egunak
argituko.
|
|
|
Isidro eta Fermin laguna, Kontxako hondartzan eserita, denbora pasa zeuden itzultzeko lehen trena hartu arte.
|
Eguna
argitzen ari zuen eta beren idoloaz jarraitzen zuten mintzatzen, eta etorkizunaz.
|
|
|
Pean, Nikolas jaunak ogiak saltzen zituen ezkaratzeko txoko apainean. Han barnean, bi okin haiek, makina banatan, haien erritmoaz, beti bera
|
eguna
argitu artean... Apartamenduetan munta bateko enplegatu munizipal batzuk bizi ziren.
|
|
2017
|
|
|
Zirri zarra aditzen dira Juan Mariren pausoak. Gaur ere,
|
eguna
argitu baino lehen, abiatu da haritzek begi maltzurretatik babesten duten etxetxotik. Ukuilutik atera da.
|
|
|
Orduak aurrera joan eta
|
eguna
argitzen ari zen. Bitartean, hiri barruko matxinoek ez zuten Espozen berri.
|
|
|
Horretarako Jose Gorrizen agindupean Gareseko kasernan utzi zituen soldaduak erabiltzea pentsatu zuen Espozek. Garesetik Iruñeraino gaueko ibilaldi bat egin ondoren,
|
eguna
argitu baino lehen hiriko harresiak gainditu zituzten hartarako egurrezko zurubiak erabiliz. Asura koronelaren laguntzaz, Minak hiri barrutik erraztu behar zien sarbidea, eta erregeordearen erreakzioa eragotzi.
|
|
|
Espozi bere gizonek kasurik egin ez ziotenez, ez zen ausartu esku hutsik Iruñera sartzen. Azkenean, soldaduak Iruñetik gertu ibili baziren ere,
|
eguna
argitu baino lehen erasoa burutu beharrean, Gareseko kasernara itzuli ziren Gorriz koronel matxinoa preso eramanda erregeren izenean. Bitartean, Xabierrek eta bere gizonek hiritik kanpo zer gertatzen zen jakin gabe, adostu bezala, Iruñea hartu zuten gau batez.
|
|
2018
|
|
|
Sirenen hots sarkorrak ametsetan entzun dituela iruditu zaio.
|
Eguna
argitu duenean, antzigarrak zuritutako paisaia ikusi du leihotik. Behe lainoa izoztuta etzan da belazean, eta dena estaltzen duen azal gardenak mamu itxura ematen dio parkeari.
|
|
|
Lanerako bidean, treneko leihotik
|
eguna
argitzen ikusi du Xuanek. Grisaren tonalitateak apurtzen ditu eguzkiak.
|
|
|
Bolo jokoan ari dira sotoan, eta ez dira konturatu
|
eguna
argitzen hasia dela. Lasseren telefonoak jo du.
|
|
2020
|
|
|
Emaztea atera zenean, Pernando bordan sartu eta atea itxi zuen barrundik. Joxepa gizagaixoak sartzen uzteko eskatu omen zion, baina Pernando entzungor, eta, berak epeletan lo egin zuen bitartean, emaztea
|
egun
argitu arte hotzak dardarka, akabatu beharrean, egon omen zen kalean".
|
|
|
Usatortolak uxatzeko zelatan zegoen han, patxada ederrean ikusmiran. Usatortola gehien
|
egun
argitzean egoten zela aitortu zien gizonak, izugarrizko sailak etortzen zirela inguru haietara. Ezaupide hau izan zutenean, asko itxaron gabe, hurrengo goizean egun argitzean esandako lekura joan ziren aita eta osaba, eta, agureak esan bezala, han zegoen han usatortola andana batera eta bestera hegan!
|
|
|
Usatortola gehien egun argitzean egoten zela aitortu zien gizonak, izugarrizko sailak etortzen zirela inguru haietara. Ezaupide hau izan zutenean, asko itxaron gabe, hurrengo goizean
|
egun
argitzean esandako lekura joan ziren aita eta osaba, eta, agureak esan bezala, han zegoen han usatortola andana batera eta bestera hegan! Hegaztiak ahoko zuloan zituzten, eta han aritu omen ziren pin pan pun tiroka.
|
|
|
Ziza, onddo eta perretxikutan ere asko ibilia zen. Gogoratzen naiz, hirurogei hirurogeita hamar urte zituela, nola egiten zuen bizikletaz
|
eguna
argitzerako hemezortzi kilometroko bidea Ibarratik Amezketara. Han bizikleta utzi, Aralarko larreetara igo, otordurako antxoilla lata bat, ogi gogorra, txokolate pixka bat eta ardoa zahatoan zuela, zizetan egun guztia ibili, eta ilundu aurretik etxeratzen zen berriro bizikleta hartuta.
|
|
|
Bizitza gogorra zen hura:
|
egun
argitzetik iluntzera lana, jateko gutxi eta txarra askotan arbi ura besterik ez egun guztirako, eta ematen zieten tratua, zakurrei ere ematen ez zaiena. Barrakoi zikin batzuetan edukitzen zituzten, txerriak kaiolan bezala, egun guztia guardien begipean, lanean ari ziren bitartean fusilarekin apuntatzen zituztela, eta kexaren bat adieraziz gero zartako galantak jasoz.
|
|
|
Eraikuntzan, gainera, euria egiten zuenean ezin zen lanik egin, eta beraz, soldatarik ez. Aitak kontatu zidanez, lanik egingo ote zuen jakiteko,
|
egun
argitzean zerura begira ibiltzen ziren. Euria ari zuenean:
|
|
|
Segituan, beste hainbesteko tartea zuten nork bere gelan otoitz egin zezan. Zazpi eta erdietatik zortzietara arte,
|
eguna
argitu bitartean" laudes", Jainkoa loriatzeko otoitzak. Zortziak aldera gosaltzen zuten; ondoren ordu erdi bat libre, eguneroko meza egin baino lehen.
|
|
|
Zalantzak gizona abailduta zeukan arren, ez zen ausartzen inon ikertzera ez inori galdetzera, halako jokabiderik hartuz gero are gogaikarriago suertatuko zitzaiolakoan bere bizitzaren maite bakarrari; hainbesteraino non, atzetik zebilkiola sumatuz gero, bere baldarkeriaz itzaliko baitzukeen azken itxaropenaren izpia. Bitartean, andre lekutuaren itzultzearen
|
eguna
argitu gabe, kontsolamendua aurkitzen zuen errima bilketan eta silaba zenbaketan barrenak hustean, berrelkartzearen egokiera zoriontsuan olerki bihozti haiek andreari belarrietara xuxurlatuko zizkion esperantzarekin. Gizonak beharrezkotzat ematen zuen jakinaraztea, bere konposizioen ulertze egokirako, nolako gogo egoeratan idatziak zituen.
|
|
|
Itsaso asaldatuan, olatuek intxaur bat bezala erabili zuten gure goleta kroskoa. Ia goizera arte luzatu zen ekaitza,
|
eguna
argitzean izututa eta nekatuta geunden. Eskifaiakoak galdutakoaren kontua hasi ziren egiten.
|
|
2021
|
|
|
" A zer ateraldiak hireak! Larrutik ordainduko duk gaiztakeria hau, zeren,
|
eguna
argitu bezain laster, liburu saltzaileen kutxetara joan eta pozoi literario hilgarrienak erosiko dizkiat sufrikario hauen ordaina izan dezaan. Bitartean, gure garaiko poeta negargarri ezin txarrago horiek, itzul zaitezte sekula atera behar ez zenuten tokira".
|
|
2022
|
|
|
Suak indarberriturik ekin ahal izango diok Agurainera ailegatzeko falta den puxkari.
|
Eguna
argitzerako Agedarenean egongo nauk, ni naizela ezin sinetsirik ez zidak atea erabat zabalduko; neuk bultzatu egin diat kale gorrian utz ez nazan, etxekoandrea ohar ez zedin. Miguel?
|
|
|
Zirri zarra aditzen dira Juan Mariren pausoak. Gaur ere,
|
eguna
argitu baino lehen abiatu da haritzek begi maltzurretatik babesten duten etxetxotik. Ukuilutik atera da.
|
|
|
Mutiko kozkorretan harrobiko langileen laguntzaile lanetan ibiltzen zen udako oporraldietan.
|
Eguna
argitu bezain pronto abiatzen zen Urdiaingo herritik tren geltokia baino gorago zegoen harrobira, mendiari egindako gero eta zauri handiagora. Buztinezko potinetan fresko mantendutako ura banatzen zien nekaezinak ziruditen gizonezko haiei, beti errendimenduari adi soldata hobetu beharrez.
|
|
|
Tranbia Zumarragako geltokian sartzean kontu handiz gordeko du Cundok koaderno txikia zorroan bazkariaren ontziarekin zikindu ez dadin eta, egunero bezala, lantegirantz abiatuko da
|
eguna
argitu gabe. jAdios, gallego, hasta mañana! Lantokira hurbildu ahala antzemango du olio zikinaren usaina, makinen kolpeen hotsa, lankideek galduriko irribarrea
|
|
|
Etxera sartu aurretik ordubeteko buelta ematen du. Horrela, ibiliz, erabaki du biharamunean goizean goiz aterako dela etxetik,
|
eguna
argitu aurretik eta fardelak bertan jarraitzen badu, itxiturari salto eginez begiratuko duela, hurbiletik, garajean duen esku argia hartuta. Ordu horretan ez da inor ibiliko kalean, are gutxiago pinuen etxearen inguruan.
|
|
|
Gauak beldurrari arrazoia eman diolako jaikitzen da
|
eguna
argitu baino lehen, begiak zabaldu aurretik galeriako fardela gogoan. Gosaldu gabe ateratzen da txakurrarekin eta hasperen batez egiten du azken etxerako bidea.
|
|
|
Etzanda dago, baina ez du apenas lorik egiten.
|
Eguna
argitzerakoan leihotik begira jartzen da, hiriaren azken atzaparrak begi bistan.
|
|
2023
|
|
|
Agurainen (A) erretzen zuten urte zaharraren irudia Galerre deitzen zuten; Dulantzin (A), aldiz, Kalerre. Gorritin (N) gazteek, gauerdiz, elizako ezkilen dangadak
|
eguna
argitu arte luzatzen zituzten, txandaka jotzen zituzten. Araian (A) suak pizten zituzten inguruko mendixketan.
|
|
|
Eta, oraindik
|
eguna
argitu gabe ere, belarrak biltzea —San Juan belarrak— ohitura orokorra zen: lizar eta elorri zuri adarrak etxeko atarian jartzeko sute eta tximisten aurka, intsusa, hurritz, ereinotz, arrosak, gari buruak. tokian tokiko, sorta bat egiteko (ikus 7).
|