|
2000
|
|
|
Autoa errepidetik irten zen gero eta abiadura handiagoan. Azeleragailua askatzeko Irinak egindako saiakera guztiz alferrikakoa izan zen, eta bidetik hurbil
|
zeuden
zuhaitz batzuk gero eta azkarrago zihoazen euren enkontrura.
|
|
|
Baina han ez
|
zegoen
zuhaitzik. Eta leizearen ertzean gurutze bat zegoen.
|
|
2003
|
|
|
Gelaren erdian zutik, agurtzeko eskua luzatu edo bertan geldirik geratu behar nuen zalantzan egon nintzen. Bera izan zen zegoen aulki bakarra seinalatuz esertzeko esan, naturaltasun handiz leihora hurbildu eta patioaren erdian
|
zegoen
zuhaitzari begira hizketan hasi zena. Azal zuria zuen, ia fluoreszentea, eta, atzetik begiratuta, gorputza erabat ondu gabea zuela iruditu zitzaidan, eskurakoia nolabait esateko, txikia izan gabe, eta horrek erakargarriago egiten zuela.
|
|
2010
|
|
|
Bai, oihan tropikala zen hura dudarik gabe, eta geroz eta gertuago zegoen, ematen zuen masa berde horrek irentsi egin nahi zuela abioia, garai batean maien hiriekin egin bezala. Dagoeneko ikusgai
|
zeuden
zuhaitzen gainak, eta ahalegin apur batekin jaguarrak ere ikusiko zituen, eta, zergatik ez, maiek abandonatutako tenpluren bat, landaretzak janda. Eta halako batean Palenquen zeudela esan zien pilotuak, eta tenperatura hogeita bederatzi gradukoa zela.
|
|
2011
|
|
|
Presebal bakarrik geratuko da, ez daki uretara jausi ala adarrari eutsi, eta negar egiten du. Luzaroan
|
dago
zuhaitzaren gainean negar zotinka, akiturik, erdi lo.
|
|
|
Presebal amets aurpegiarekin
|
dago
zuhaitzaren gainean. Atertu du, jaitsi dira urak, ez da begiztatzen behintzat uholde arrastorik inguruan.
|
|
2012
|
|
|
Erabaki hori hartuta sartu nintzen basoan, eta kontu handiz eta isilik, Ostiral orpoz orpo nuela, basatiengandik hurbilen zegoen alderdian aurrera egin nuen basoaren atariraino iritsi arte, nire eta haien artean basoaren ertz bat besterik ez genuela. Orduan isil isilik Ostirali dei egin, eta basoaren ertzean
|
zegoen
zuhaitz handi bat erakutsi nion. Hara joan eta handik zertan ari ziren ongi ikusten bazuen niri jakinarazteko agindu nion.
|
|
|
Erabakia nuen, lehen esan dudan bezala, ahaleginik ez egitea gaua egin arte, baina ordu biak aldera, eguzki galda beroenak izaten zirenean, konturatu nintzen basora abiatu zirela denak, eta pentsatu nuen lotara joanak izango zirela. Hiru gizajo atsekabetuak, ziurrenik beren egoeraz kezkatuegiak loak hartu ahal izateko, etzanda
|
zeuden
zuhaitz handi baten itzalean, ni nengoen lekutik milia laurden batera edo, eta, iruditu zitzaidanez, gainerakoen ikusmenetik kanpo.
|
|
|
Arbola bati moztutako zuraz zolatu nituen oinetakoak eta gaineko larrura moldatu, eta hau ere higatu zenean, beronen ordez, eguzkitan lehortutako yahoo larrua jarri nuen. Sarritan hartzen nuen eztia barne hutsik
|
zeuden
zuhaitzetatik, uraz nahastu eta ogiarekin jan. Beste inork ezin zituen bi esaldi hauek gehiago egiaztatu, alegia, oso erraz asebetetzen dela natura, eta beharra dela asmakizunen sortzailea.
|
|
2013
|
|
|
Sagarrondo bat zen, baina fruiturik ez zuen, sasoia izan arren. Huntzak ihartua
|
zegoen
zuhaitza. Margaritak agindu zien gibelean genituen hiru emakumeei:
|
|
2014
|
|
|
Oso argi utzi zuen, aurrezki kutxako leihatilaren beste aldean nire kontu korrontea blokeatzeko agindua zuela agertu zidanean. Ez
|
zegoela
zuhaitzetara igotzen ibiltzerik.
|
|
|
Bazkarian urduriegi egon nintzen ezertan erreparatzeko, baina, bisitan joan nintzen arratsalde hartan, begiak ondo irekita nituen. Etxe inguruan ez
|
zegoen
zuhaitz gazterik, gure haurtzaroan jadanik fruitua ematen zuten gereziondoak ziren gazteenak, eta etxe ondoko belardia inguratzen zuen hesian ere taket batzuk usteltzen hasita zeuden.
|
|
|
Ilun dago baina lagun dute ilargi betearen argia. Bidearen bazterretan zelatan
|
dauden
zuhaitzak atzean uzten dituzte, banan banan. Giro misteriotsu batek inguratzen du paraje hura.
|
|
|
Laurek oinez segitu dute, eta lorategi batean landatuta
|
dauden
zuhaitz garaien azpitik igaro dira. Haien erruz ez da ilargi betearen argi distiratsua hilerrira ailegatzen eta, gainera, aldameneko farolak argitasunik botatzen ez duenez, iluntasun beltzenean dagoen eremu batera iritsi dira.
|
|
|
Atzera begiratu dudanean, bi bele beltz ikusi ditut airean hegaka. Gainetik igaro zaizkit, nire aurrean
|
dagoen
zuhaitz bateko adarrean pausatu diren arte. Haren parera iritsi naizenean, niri begira jarri dira.
|
|
|
–Eta nork diost hau dela hondoa? , begirada bulegoaren leihotik harago
|
dagoen
zuhaitzera eraman dut, eta imajinatu dut nola sentituko nituzkeen arbolaren azalaren zimurrak neure azalaren zimurretan etzanda, eta zenbat denbora den horrelako zerbait egiten ez dudala. Zinez pentsatu dut ez dakidala zenbat egun daramatzadan hemen barruan sartuta, kalera atera gabe, errealitatearen zuri beltzezko argazkia den plastikozko mundu prefabrikatu honetan.
|
|
|
Mikel Strogoff lasterka zihoan estepan barrena, babes bila han hemenka barreiaturik
|
zeuden
zuhaitzetan, eta, halako batean, tatariarren zalditeriako destakamentu bat agertu zen eskuin aldean.
|
|
2015
|
|
|
Isilik egin genituen metro batzuk, ahoak gure berokien lepoetan ostenduta, harik eta eskularruan bildutako eskua patrikatik atera eta, garai batean hilarrietako urteen arteko marratxoekin nola, hostoz jantzita
|
zegoen
zuhaitz bakarra seinalatu zidan arte bere eri erakuslearekin.
|
|
|
Beteak
|
daude
zuhaitzez eta hosto uhinez,
|
|
|
Beteak
|
daude
zuhaitzez eta hosto uhinez.
|
|
|
Erleak jabea duela adierazteko gurutze bat egiten da haiek
|
dauden
zuhaitz edo haitzean. Margoz egin daiteke gurutze hori edo zuhaitzaren azalean labanarekin edo arroparen bat utzi esekita jabegoa erreklamatzeko.
|
|
2016
|
|
|
–Ez, jan dezakegu baratzeko arboletako fruiturik. Baratze erdian
|
dagoen
zuhaitzaz bakarrik ez jateko esan digu Jainkoak: –Ez jan horretatik, ezta ukitu ere, hil nahi ez baduzue?.?
|
|
|
Itzuli zenean, Eba sagar gorri bat horzkatzen ari zen; eta, bat batean, zerua goibeldu egin zen. Zer zekien Adanek Ebak Jainkoaren debekua jaso zuela, erdian
|
zegoen
zuhaitz haren sagarrak jateko debekua?
|
|
|
Lantegiaren atzealdera iritsi denean gelditu egin da, eta behera begiratu du. Ezponda barrenean
|
dauden
zuhaitzen artean masa ilun baten mugimendua barruntatu du, gau sarrian beltz bihurtzen den mihi likido zabal bat, hosto berrituak harro erakusten dituzten zuhaitzen adarren artetik irristatzen ikusten duen tinta olde geraezin bat, ezarian bere ubidean behera.
|
|
|
«Patioan bertan ez
|
zegoen
zuhaitzik, baina, patioko hesiez bestaldera, oso gertu ikus zitezkeen haritz handi batzuk. Zuhaitz mardul haiek ziren gauza normal bakarra han barruan».
|
|
|
–Emakume batekin oheratzeagatik eleberri bat idatzi nahi duen idazlea gizajo bat da, inozo bat, miserable bat?, has zitekeen berriro, eta isilik jarraitzea erabaki dut, leihoaren aurrean
|
dagoen
zuhaitzean txantxangorri batek hiru jauzi txiki alde batera eta beste hiru bestera nola egiten zituen begira.
|
|
|
Hartaz baliatu aurretik, ordea, atzerantz jiratu nintzen, Aingeruen Harresi alderantz. Han
|
zegoen
zuhaitza, eta zuhaitz ipurdian bizikleta. Tira.
|
|
|
Zutitu eta harri zirkulutik atera zen. Objektuak
|
zeuden
zuhaitz hiletatik zintzilik: lumak, hezurrak, harri txikiak...
|
|
2017
|
|
|
Ireki dituenean ezin du sinetsi nola
|
dagoen
zuhaitz adarrean bizirik oraindik, piztia itsusi haien errai beltzetan birrinduta egon beharrean. Parapenteari mutur banatatik tiraka urruntzen ikusi ditu sagu hegalariak orduan.
|
|
|
Ikusten? Hor aurreraxeago
|
daude
zuhaitzak, galantak gainera, esan dio Xeferinok Abelardori. Eta honek, gogo txarrez, arrazoia eman dio lagunari.
|
|
|
da, beraz, lakua oso zikin zegoela, haren ertzeko auzo hartan milaka pertsona bizi baikinen. Hala ere, ahizpa Micaela eta biok lakuaren ertzean
|
zeuden
zuhaitzetan jolasean hazi ginen. Bazen bat, bereziki gogoko genuena:
|
|
|
Gora begiratu genuen bera
|
zegoen
zuhaitzera.
|
|
|
Ilun
|
zegoen
zuhaitz azpian. Danek ez zuen etorri nahi.
|
|
|
Eguzkia begietan nuela eta odola ere kolpeka momentu batetik bestera burua lehertu eta halaxe bukatuko zela dena pentsaraziz, sasi eta beste zera guztiekin trabatuz, ailegatu nintzen azkenean haiek egondako hondarrezko zangaraino eta automobila
|
zegoen
zuhaitza ere ezagutu nuen, eta zangatik atera eta korrika abiatu nintzen momentuan automobila abiatzen sentitu nuen. Agudo atera zen, bozina joz.
|
|
2018
|
|
|
Prentsa bulegoaren inguruan bertan herritarren dozenaka etxe daude, zein bere baratze, lorategi eta mahastiekin. Prentsa unitate bat
|
dago
zuhaitz aterpe baten azpian, errekasto baten alboan; han solasean aritzen dira soziologiaz, filosofiaz, literaturaz, arteaz, eta baita politikaz ere.
|
|
|
Ikusleari ezaguna egiten zaion enkuadrea erabiliz ateratako argazkiak ihartutako zuhaitz bat erakusten du, burdina forjatuzko hesi baten atzean, estilo neoklasikoko eraikin baten atarian. Argazkiaren erdi erdian
|
dago
zuhaitza, eta ihes puntuak gure begirada enborraren oinera darama, handik gora egin eta adar hiletatik abailtzeko berriro lurrera, eta buelta berriro gora, loop hipnotikoan sartu arte.
|
|
2019
|
|
|
Coraline begira geratu zitzaien leihoaren kanpoaldean
|
zeuden
zuhaitzetako hostoei eta pagoaren enbor azal zartatuak marrazten zituen argi itzalei. Gero, altzora jaitsi zuen begirada, eta txundituta ikusi zuen eguzkiargi zoragarriak katuaren ilajea orrazten zuela, haren bibote zuri bakoitza urre bihurtuz.
|
|
|
Laster ikusi zen Henrique zalduna ez zegoela denbora galtzeko prest, zeren, Porta de Ferroko kanpamentura iritsi bezain fite, Mem Ramiresekin bildu baitzen, obra erraldoia egiteko beharrezkoak ziren adina gizon eman ziezazkion, eta inguruan
|
zeuden
zuhaitzak mozteari ekin zioten berehala, zuhaitzetako batzuk naturak sorraraziak ziren, beste batzuk mairuek bere eskuekin landatuak, hori egin zutenean ezin zutelarik asmatu ari zirela, hitzez hitz, beren burua erretzeko egurra biltzen, halakoxeak izaten dira patuaren ironiak, errepika dezagun berriz ere. Alabaina, ez dugu deskribapen hauetan aurrera egin behar esan gabe poz handia izan zela zalduna eta bere laguntzaileak iritsi zirenean, eta ez zen gutxiagorako, teknikari atzerritar bat baitzetorren, alemaniarra gainera, alemaniarra izatea bi aldiz teknikaria izatea baita, batzuek, eszeptiko, berez edo besteren kontura, zalantzak zituzten merituei eta emaitzei buruz, beste batzuek esaten zuten ez zela gaitzetsi behar oraindik, denbora faltaz, probatu ez dena, eta, azkenik, praktikoek eta objektiboek agerikoa dena behin eta berriz aitortzen zuten, alegia, hobeki borrokatzen dela mairuen aurka gure aurrean eta gure altuera berean dauzkagularik ezen ez mairuak hor goian daudelarik, harrikadaka eta grabitatearen abantaila profitatuz, eta gu hemen behean, harrien eta grabitatearen ondorioak pairatzen.
|
|
|
Bere buruari halako zerbait sinetsarazi nahian zebilela, argi zurbil batek errepiderantz erakarri zion arreta. Ez zuen segundo pare bat baino gehiago iraun berriro itzali baino lehen, baina argi zegoen norbait
|
zegoela
zuhaitzen artean. Minutu bat geroago, berriro piztu zen, oraingo honetan Senekozuloa senadirako eskailerak abiatzen ziren lekutik harago.
|
|
|
Aldentzen zen bitartean, Leire begira geratu zitzaion, bere gordelekua uztera ausartu gabe. Mendiaren itsasoko aldean ez
|
zegoen
zuhaitzik, eta horrek igoeran baino zuhurrago jokatzera behartzen zuen; horregatik, zain egon zen Besaidek bide nagusia hartu zuen arte: lurrezko bidezidor bat zen, metro pasa zabal, ekialderantz itsasargira zihoana eta mendebalderantz Donostiara.
|
|
2020
|
|
|
Telefono dei bat aski izaten zuen, ordea, erabat suspertu eta euforiaren gailurrera igotzeko. Ahots apalez mugikorretik hitz egiten ikusi ohi nuen orduan, eta ni inguruan nintzela ohartzen zenean lorategira ateratzen zen eta, ertzean
|
dagoen
zuhaitz baten ondoraino joanik, niri bizkarra emanda jarraitzen zuen, esku librea airean mugitzen zuela, euliak uxatuz bezala, eta tarteka barre algara laburrak egiten zituen, hamar urte lehenago nirekin egiten zituen barre algara berberak edo antzekoak. Ordukoak naturalak, gardenak, sendagarriak iruditzen zitzaizkidan, askotan esaten nion berari erreka garbiek egiten duten hotsa ekartzen zidatela gogora.
|
|
2021
|
|
|
Ekainak ere badaki lainoak trumoitzen. Kafetegi ondoan
|
dagoen
zuhaitza blai eginda dago, eta zuhaitzaren azpian gizon bat bustitzen eta bustitzen. Bi aldiz bustitzen, euriarekin eta zuhaitzarekin.
|
|
|
Askoz beherago
|
zeuden
zuhaitzetako txorien kantuak esnatu zuen.
|
|
|
Eta, horrekin batera, bere umearenganainoko azken sustraiak. Bizirik eta sendo eta berde
|
dagoen
zuhaitz bat lurretik erauztean bezala, sustrai eta guzti, heriora kondenatuz.
|
|
|
Hil nazatela, lurpean gorde nazatela. Bideko bihurgunean
|
dagoen
zuhaitza, errebolber kargatu hura, gerra edo izurritea bezain arriskutsua. Ezkuta nazazue; ezaba nazazue.
|
|
2022
|
|
|
Arestian txoriz jantziak
|
zeuden
zuhaitzen artetik bi itzal agertu ziren indusketa eremura bidean, poliki baina zuzen. Bi arkeologoek balizko pelikula haren argumentuan murgilduta jarraitzen zuten; Idiazabalgo gazta ustel batek, bi zientzialari karlista, zonbi bilaka zitzakeen agian.
|
|
2023
|
|
|
–Nola izena dik leku honek? –galdetu zion Basajaunek, konturatua baitzen gizona triste samar
|
zegoela
zuhaitz haiek loratu gabe denbora luze zeramatela eta.
|
|
|
Konturatzerako beste soilgune batean zeuden, errekaren bideari jarraiki. Eta hariztia aho zabalik zeharkatu bazuten, erdi erdian
|
zegoen
zuhaitz erraldoiak zur eta lur utzi zituen adiskideak. Ez itzela zelako bakarrik, oihanekoen arbasorik zahar eta bikainena baitzen:
|
|
|
Itsasargiaren errainuek lorategiko haritza argitu zuten lehenik, irlakoa jarraian. Han
|
zeuden
zuhaitz ezagun biak, eternitatearen erraldoi bi.
|
|
|
Durdituta, patioaren erdian
|
dagoen
zuhaitzari begiratu diot: hortik atera naiz oraintxe bertan, uharteko haritz loditik...
|
|
|
Baina, pertsonon bizimoduan eragiteaz gain, beste izaki bizidunetan ere ondorio larriak dauzka: hegazti migratzaileek orientazioa galtzen dute; itsas planktonean eraldaketak sortzen dira; intsektuen ugalketa zikloa oztopatzen da eta, horrekin batera, landare batzuen polinizazioa gutxiagotu; hiriko farolen azpian
|
dauden
zuhaitzek gaueko karbono dioxidoaren prozesua betetzeari uzten diote... Fauna eta floraren biodibertsitatean arazo potoloak eragiten ditu argiztapenaren kutsadurak.
|