|
2008
|
|
|
Egoera hori ikusirik, telefono bidezko arreta zerbitzuaren pribatizazioa egon daitekeela aurreratu dute aipatu sindikatuek. «Horren guztiaren atzetik ez al da ba
|
egongo
osasun zentroetako administrazio esparrua ere esku pribatuetan uzteko aitzakia izateko asmoa?».
|
|
|
Zauriak edukiz gero. Gertuen
|
dagoen
osasun etxera joan, gertatutakoa azaldu eta medikuaren txostena eskatu. Txostena oso garrantzitsua da salaketa jartzeko orduan.
|
|
2009
|
|
|
Bakoitzak bere moduan topatu behar du bere bidea. Baina argi
|
dago
osasunerako ez daukala inolako eragin ezkorrik plazera sentitzeak, orgasmoak edukitzeak eta gustura egoteak. Nagusiak jokabide jostagarri eta gozagarri askotarako dira gai.
|
|
|
aurkeztu dela zerrendaburu. 83 urte ditu idazleak eta ez
|
dago
osasun egoera onean. Hortaz, Europan eserlekua eskuratuz gero, zerrendan bigarrena dagoenari utziko liokeela bere lekua.
|
|
|
Zergatik ez da bideragarria egun
|
dagoen
osasun sistema?
|
|
2011
|
|
|
Portugaleteko udaltzainek egiaz hilketa hori gertatu zela baieztatu zietenean, Sestaoko udaltzainek Ertzaintzari deitu zioten gaztearen kargu egin zedin.Bi hildakoen gorpuak Ertzaintzak aurkitu zituen astelehen goizean bertan. Hildako emakumearen senarra, atxilotuaren eta hildako gaztearen aita?, etxebizitzatik gertu
|
dagoen
osasun zentro batera joan zen azterketa medikua egitera. Handik bueltan ezin izan zuen etxera sartu, krisketaz itxita zegoelako barrutik.
|
|
2012
|
|
|
Orain arte etorkinek osasun txartela «errazegi» eskuratzen zutela iritzita, Ana Mato Espainiako Osasun ministroak iragarri du Atzerritarren Espainiako Legea aldatu eta erroldatzeko irizpideak gogortu egingo dizkietela etorkinei. Erroldatuta
|
egotearekin
osasun txartela eskura dezakete, gaur gaurkoz, etorkinek, baina erroldatzeko irizpideak zorroztuta osasun publikorako sarbidea zailtzea espero du Matok. Hainbat herrialderekin dituzten osasun hitzarmenak ere «berrikusi» egingo dituztela iragarri du.
|
|
|
«egiturazko erreformak» direla argitu zuen ministroak, ez egoera ekonomikoaren araberakoak. Edonola ere, Matok sarritan aipatu zuen «beste erremediorik» ez
|
dagoela
osasun zerbitzua iraunkorra izan dadin. Wertek ere zehaztu zituen asteon ezagutarazitako neurri batzuk.
|
|
|
PPren gobernuaren murrizketen aurka egin zuen bertan: «Krisi ekonomiko bat
|
dagoenez
osasun sistemaren krisi bat dagoela sinetsarazi nahi izan du, baina hori ez da horrela». Gainera, azaldu zuen zer dela-eta ez zen joan Espainiako Osasun Batzordearen bilerara; uste du «erabaki okerrei zilegitasuna» emango ziokeela bilera horretara joan izan balitz.
|
|
2015
|
|
|
«Prezio igoera legezkoa izango litzateke, gobernuak frogatuko balu bide hori dela osasun publikoa babesteko bide eraginkor bakarra».8 Eta zer dio Edinburgok? Alkohola garestitzea onartuko delakoan dago, sinistuta
|
dagoelako
osasun publikorako onuragarria dela. Gobernuak dioenez, urtean 300 heriotza saihestuko ditu, 6.500 ospitaleratze, eta bost puntu jaitsiko litzateke alkoholaren kontsumoa.
|
|
2017
|
|
|
Orain arte ez dute ez bermerik eta ez konfiantzarik eman gizarteratze hori ondo egingo dela esan ahal izateko.Zer espero dute eremu horien inguruko herritarrek. Azpiegiturak behar dira: hemen errepideak txarrak dira; eskola ere gaizki dago; ez
|
dago
osasun etxerik; jendeari gauza asko falta zaizkio, eta zain zain dago, ea zer dakarten Landa Erreforma Osoaren barneko egitasmoek eta planek. Horiek izan ziren hitzarturiko lehen gaia.Alderdi politiko bat osatzekotan zabiltzate orain, politika egin ahal izateko.
|
|
2020
|
|
|
Jaitsiera %100etik gertukoa izango da apirilean, hotelak eta beste ostatuak itxita izango baitira hilabete osoan. Salbuespenen artean
|
daude
osasun langileek atseden hartzeko irekita dauden hotelak, esaterako, Donostiako Maria Cristina, Iruñeko Iruña Park eta Tres Reyes, eta Bilboko Ercilla.
|
|
|
Horraino paperean idatzita egongo direnak. Ikusteko
|
dago
osasun krisia amaitzean zer gertatuko den, bai kaleratzeekin, bai lan erregulazioekin. Aurreratutako datuen arabera, Hego Euskal Herrian 10.000tik gora pertsonak galduko dute lanpostua hil honetan; Lanbidek 9.000 zenbatu ditu jada bere eremuan.
|
|
|
Oso kezkatuta
|
gaude
osasun krisiari ematen ari zaion erantzunean bertan ikusten hasiak garelako joera argi bat. Aberastasunaren banaketaren eztabaidari heltzea inoiz baino beharrezkoagoa da, errezeta neoliberalak aplikatzeko tentaldi hori hor egongo baita.
|
|
|
Beltran de Herediak gogoratu du asteartetik aurrera oinarrizkoak ez diren zerbitzuak eta industria jarduerak ere berriro martxan izango direla, eta testuinguru horretan kokatu du Jaurlaritzak azoken inguruko araudia aldatzeko erabakia. Azpimarratu duenez, azoketan ere bete dituzte «indarrean
|
dauden
osasun eta higiene neurri zorrotzak».
|
|
|
Horri gehitu behar zaio hainbat ekoizpen jarduera irekita mantentzea egiazko arazoa dela, nahitaez mugikortasun maila bat eskatzen du horrek. Gainera, nahikoa maskararik eta babes ekiporik ez baldin
|
badago
osasun langileentzat, are gutxiago lantegietan eta gainerako lanpostuetan ari diren beharginentzat. Horren gain, lan medikuntza nabarmen murriztu da osasun publikoan.
|
|
|
Bigarren helburua jarri da erizaintzaren lidergoa sendotzean: nahi dugu erizainak ere
|
egotea
osasun erabakiak hartzen diren batzorde eta esparruetan.
|
|
|
Prest du erditze plana, eta bertan adierazia du zein esku hartze onartuko dituen eta zein ez. Plan horiek indarrean
|
daude
osasun larrialdia ezarri arren, baina protokolo aldaketek kolokan jar ditzakete jardun batzuk. Horregatik nabarmendu du desinformazioak «beldur gehigarria» eragin dezakeela:
|
|
|
Haurdunaldiaren 40 astean dago, eta informazio bateratu gutxi dagoela salatu du: «Alde handia
|
dago
osasun etxe batetik bestera: egokitzen zaizun talde medikoaren arabera jasoko duzu protokoloetako aldaketen berri.
|
|
|
Gaur zortziko data duen dokumentu bat zabaldu du Espainiako Osasun Ministerioak egunotan: jarraibide batzuk ezarri ditu koronabirusak jota
|
dauden
osasun arloko eta esparru soziosanitarioko langileentzat. Txostenaren hasieran bertan diote zein den helburua:
|
|
|
Itsas Salbamendu Humanitarioa GKE gobernuz kanpoko erakundearen Aita Mari ontziak 47 migratzaile erreskatatu ditu Erdialdeko Mediterraneoan, Maltako uretatik gertu. Ontziaren eskifaiako kideen artean ez
|
dago
osasun arloko langilerik, zeren, igande goizean Siziliatik (Italia) Pasaiarako (Gipuzkoa) bidea hartu zuenean" gutxieneko eskifaiarekin", COVID krisia dela-eta Italiako ezarritako debekuarengatik erreskaterik egiteko asmorik gabe abiatu baitzen ontzia, Daniel Rivas GKEaren kidearen esanetan. Horrenbestez, Maltako Gobernuak mediku bat bidali du, helikopteroz, ontziaren posiziora —kostaldetik 50 bat itsas miliara dago—, eta hark ebaluatu du erreskatatutakoen osasuna.
|
|
|
Hala ere, gaur egun, 27 milioi herritar
|
daude
osasun asegururik gabe AEBetan, eta koronabirusaren mehatxuak oso egoera zaila ekarriko du horientzat. Kaiser Family fundazioak egindako azterketa baten arabera, koronabirusaren aurkako tratamenduak 9.000 euro inguruko kostua izango du osasun aseguru bat duten herritarrentzat.
|
|
|
Mati Iturralde medikua (Gasteiz, 1958) kezkatuta
|
dago
osasun krisiarekin. Uste du hartutako neurriak ez direla nahikoak pandemia gelditzeko, eta ohartarazi du osasun sistema ez dela gai birusa kontrolatzeko.
|
|
|
Modu horretan, azken hamabost egunetako erasoek 200 miliziano ingururen heriotza eragin dute, eta zibilentzat ezinbestekoak diren hainbat azpiegitura suntsitu. Tartean, hirian funtzionamenduan
|
dagoen
osasun zentro bakarrenetarikoa kaltetu da: Al Khadra ospitalea.
|
|
|
Atzo kaleratutako agiri bateratuan, agindu dute beren esku dauden tresnak «ahalik eta gehien» zabaltzeko prest daudela. «Larrialdietarako» finantzaketa, aholkularitza eta laguntza teknikoa eskaini dituzte, «batez ere herrialde pobreei, haietan
|
daudelako
osasun sistema ahulenak eta herritarrik zaurgarrienak».
|
|
|
Banku zentraleko ekonomisten arabera, igoera apal horrek erakusten du ekonomia ez
|
dagoela
osasun betean, eta mugak jartzen dizkio bere diru politikaren eraginkortasunari. Baina horri baino norberaren patrikari begiratzen dionak badu beste kezka bat:
|
|
2021
|
|
|
Munduko herrialde guztietan gertatu bezala, osasun zerbitzuak eta administrazioak, Asiako zenbait herrialdetakoak salbu, ez zeuden prestatuta halako osasun krisi baterako. Ez
|
zegoen
osasun arloko langileak babesteko materialik, testak egiteko baliabiderik ere ez, tratamendurik are gutxiago, eta protokoloak oso ahulak ziren oraindik.
|
|
|
Iruditzen zaio ezinezkoa dela Euskal Autonomia Erkidegoan, probintzietan eta herrietan ere sartu irtenak mugatzeko asmoa eta etxeratze agindua arautzea behin alarma egoera bukatuta. «Oinarrizko eskubideak mugatuko dituzten neurriak salbuespenezkoak dira, eta ezin dira ezarri jende multzo zehaztugabeentzat, indarrean
|
dauden
osasun legeetan oinarrituta», irakur daiteke fiskalaren txostenean. Jende bilerak mugatzeko bai, aukera ikusten du fiskalak, biltzeko eskubidea urratzen ez delakoan.
|
|
|
Pandemiaren eraginez, txostena ezin izan zuten iaz argitaratu, baina atzerapen horrek azterketa zabaltzeko aukera eskaini dio Uemari. Hain zuzen, orain arte mankomunitateko herrietan
|
zeuden
osasun zentroetara mugatu izan dute azterketa, eta, oraingoan, zentro horien azterketa ez ezik, Uemako herritarrek jasotzen dituzten gainerako osasun zerbitzuena ere egin dute.
|
|
|
Ekainaren 25ean sartu zen indarrean eutanasia herritarren esku
|
dagoen
osasun zerbitzu bat bihurtu duen legea Hego Euskal Herrian, eta hilabete pasatxoren buruan heldu da lehen kasua. Eutanasiarako eskubidea Hego Euskal Herrian baino ez dago aitortuta, Ipar Euskal Herrian legez kanpokoa baita oraindik ere.
|
|
|
Errumanian
|
dagoen
osasun egoera dela eta, ateak itxita jokatuko duzue. Horrek mesede egiten dizue?
|
|
|
Birusaren intzidentziarekin eta erietxeetako egoerarekin kezkatuta
|
daude
osasun agintariak. Ospitaleetako egoerari erreparatuz gero, herenegun beste 58 herritar erietxeratu zituzten, eta guztira 435 paziente artatzen ari dira oraintxe Hego Euskal Herriko ospitaleetan koronabirusak jota.
|
|
|
Arriolaren iritziz, proportzionaltasuna aztertu behar da. Izan ere, mugitzeko askatasuna, oinarrizko eskubidea izanik, babestuago
|
dago
osasun publikorako eskubidea baino. «Proportzionaltasuna neurtzen baduzu, badirudi osasun publikorako eskubideak indarra galtzen duela.
|
|
|
Txertaketan jarriko ditu indarrak Joe Biden presidenteak. Etxe Zuriak herrialdeko armadako mila militar baliatuko ditu lanez gainezka
|
dauden
osasun langileei laguntzeko. Horrez gain, koronabirus probak egiteko guneak ugarituko dituzte, erizain gehiago jarriko dituzte txertaketa guneetan, eta doan banatuko dituzte 500 milioi test azkar.
|
|
|
Gripearen kontrako txertoa duen eraginkortasuna (efizientzia) urtero aldatzen da eta batzuetan %60koa dela ikusi egin da. Datu hori ez dela altua pentsa daiteke, baina txertatuko hamar pertsonatik sei guztiz babestuak
|
egotea
osasunaren ikuspegitik oso garrantzitsua da.
|
|
|
Pandemiaren bilakaera «kezkagarria» dela ohartarazi zuten, eta erabaki zuten Osakidetzako zentro guztiak Kontingentzia Planaren bigarren egoerara igarotzea. Gainera, eskatu zuten indarrean
|
dauden
osasun neurriak errespetatzeko, bereziki eskuen garbitasuna, espazio jendetsuak saihestea, espazio itxiak aireztatzea eta maskara «etengabe» erabiltzea.
|
|
|
Herritarrek nahikoa arrazoi dute haserre egoteko eta artatuak izateko baliabide falta dagoela erakusteko. Zailtasun handiak
|
daude
osasun etxeetan sartzeko eta ongi artatuak izateko. Nahigabetuta daude ez dakitelako nola konpondu osasun arazoak.
|
|
|
Mendiarekiko zaletasuna Zumarragako Ospitaleko (Gipuzkoa) ardurarekin uztartzen du Xabi Mujikak (Ordizia, Gipuzkoa, 1973). Egunero begiratzen du Txindokira, eta egunero ere, bere ardurapean
|
dagoen
osasun eskualdean positiboak ateratzen diren bakoitzean, jakinarazpenak iristen zaizkio sakelakora. Aizkorriko kanalei buruzko hitzaldiak ematen ditu, eta Smithyren bloga n eta Ibilkari n idazten du.
|
|
|
Gainerako zazpiak Arabari, Bizkaiari eta Gipuzkoari dagozkie. Ipar Euskal Herriko datuei dagokienez, oroitu beharra
|
dago
osasun agintariek ez dituztela eskaintzen lurraldeka.
|
|
|
2012ko dekretuen bidez, ordura arte osasun arreta normalizatua jasotzen zuten etorkinei baldintza zorrotzagoak ezarri zizkieten, eta egoera administratibo irregularrean
|
zeudenei
osasun arreta ukatu zieten. Zer aldatu da 2012az geroztik?
|
|
|
Hilaren 9ko gauean ere itxiko dute. Horrez gainera, jakinarazi zuten Ertzaintzaren eta Gasteizko Udaltzaingoaren arteko koordinazio batzorde bat ere martxan jarriko zutela, indarrean
|
dauden
osasun neurriak betetzen direla bermatu ahal izateko. Kontrola areagotzeko asmoa ere bazuten, batik bat Alde Zaharrean, era horretan jende pilaketak eta kaleko edana eragotziko dituztelakoan.
|
|
2022
|
|
|
Behin infektatuta, bai: txertatu gabe
|
daudenek
osasun sistemara heldu eta bertan arta bereziak behar izateko arriskua handiagoa dute, eta hori ere esan egin behar da, izurri honen arrisku handiena osasun zerbitzuen kolapsoa baita.
|
|
|
«Dozenaka dei jasotzen ditugu egunero, baina esku nahikorik ez dago horiek hartzeko». Zortzi administrari
|
daude
osasun zentroan, eta «ezinean» ari direla azaldu du Aginakok. Egoerari neurria hartzeko datu bat eman du:
|
|
|
Prebentzioa gakoa da buruko gaitzak garaiz atzemateko. Horretaz jabetuta
|
daude
osasun mentaleko arazoak dituzten paziente eta familiak artatzen dituzten elkarteak, eta hainbat programa abian dituzte helburu horrekin. Prebentzio lana bereziki ikastetxeetan egiten dute, adingabeen osasun mentaleko arazoak identifikatzeko samurragoa delako.
|
|
|
Halaber, Behatokiak azpimarratu du egungo deialdiek hurrengo urteetarako zerbitzu publikoak baldintzatuko dituztela, eta, alde horretatik, kezkagarritzat jo du hizkuntza eskubideak «zerbitzuen kalitatearen eta herritarren aitortzaren muina» ez izatea. Horrez gain, gogorarazi du hizkuntza eskubideak aitortuta edukitzea «erabat lotua»
|
dagoela
osasunerako eta informazioa berdintasunean jasotzeko eskubideekin.
|
|
|
Hemen utzi zaio, neurri handi batean, merkatu askeari funtzionatzen, jendeak jarrai dezan lan egiten bizi ahal izateko, nahiz eta gaixo edo kutsatzeko arriskuan egon. Aldi berean, ez dira txikituta
|
zeuden
osasun sistemak indartu.
|
|
2023
|
|
|
Eta Galiziako Xuntak osasun publikoan egiten duen inbertsioak hori guztia baldintzatzen du. Beharbada ez duzue jakingo, baina Galizia da lehen mailako arretan gutxien inbertitzen duen erkidegoa, Madrilen atzetik, eta denok dakigu nola
|
dagoen
osasuna Espainiako hiriburuan. Izan ere, Xuntak estatuko batezbestekoa baino %2, 3 gutxiago inbertitzen du osasun publikoan, Osasun Ministerioaren Osasun Gastuaren Inkestaren arabera.
|
|
|
Elkarrekin Podemos IUko bozeramaile Miren Gorrotxategiren esanetan, «bizirik»
|
dago
osasun publikoko medikuen esklusibotasunaren inguruko eztabaida, eta horren adibide da Nafarroako kasua. EP IUk urtarrilean aurkeztu zuen esklusibotasuna bermatzeko proposamena.
|
|
|
1 Medikuaren agendan denetik sartzen da. Hainbat kontsulta ez
|
daude
osasunarekin lotuak, eta kontsulta sobera dira burokratikoak. Horren konponbidean sektore askok hartu behar dute parte:
|
|
|
Oro har, Galiziako Xuntak ez du informatzen egituraz besteko deitzen dioten itxaron zerrendan dauden pertsonei buruz, zeinean, osasun publikoaren aldeko kolektiboen arabera, 150.000 inguru baitira. Zerrenda horretan
|
daude
osasun pribatura bideratuak izateari uko egin zioten pertsonak.
|
|
|
Zaintzaren esparruak berebiziko garrantzia du, gure bizitzako sasoiren batean zainduko dugulako edo zainduak izan dugulako. Eta zaintzak oso lotuta
|
daude
osasun arloarekin, osasun publikoan izaten ari diren murrizketak herritar guztien ongizatearen aurka doazelako. Beraz, arlo sozialaz ari garenean, Gasteizen bizi diren 250.000 pertsonentzat ongizatea eta bizi kalitatea ziurtatzeaz ari gara.
|
|
|
Hala ere, zerbitzuak okerrera egin duela iritzita ere, herritarrak baikor
|
daude
osasun sistemaren funtzionamenduaren inguruan; batez beste, 5,8ko nota jartzen diote, eta maizen errepikatzen den erantzuna da 6 bitarteko puntuazioa merezi duela funtzionamendu horrek; galdetutakoen erdiek jartzen diote balorazio hori. Gainera, gehienek uste dute Europarekin alderatuta osasun zerbitzu hobea dutela beren erkidegoan.
|
|
|
Horrez gain, gosea jasaten dutenen artean, bi herenak emakumeak dira, eta kopuru osoaren %80 klima aldaketak gehien eragiten dien herrialdeetan bizi dira. Goseak jota denbora luzez
|
egoteak
osasun arazoak eragin ditzake, baita bizitza osorako kalte fisiko eta kognitiboak ere, batez ere haurren artean. Goseteak goranzko joera izan du azken urteetan.
|
|
|
Zerbitzu ugari pribatizatu ditu eta azpikontratatuko enpresei klausula sozialak eskatzeari uko egin dio Urkulluren gobernuak. Osakidetza eraisten ari da, ez jendartearen kontrakotasunik eta erantzunik gabe, ikusi besterik ez
|
dago
Osasun Plataformek deituriko mobilizazioen arrakasta, baita sindikatuek deituriko grebena ere.
|
|
|
Pixkanaka bada ere, euskal industria ari da pandemia aurreko mailara gerturatzen. Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako bigarren sektorea gorako bidean da berriro, nahiz eta oraindik urrun
|
dagoen
osasun krisiaren aurretik BPG barne produktu gordinean zuen pisutik. Izan ere, Eustatek argitaratutako azken datuen arabera, 2021ean %23, 4 ordezkatzen zuen, krisi aurretik baino bost hamarren gutxiago —2019an %23, 9 ordezkatzen zuen—.
|
|
|
Elkarrekin Podemos IUko parlamentari Jon Hernandezek esan du «profesionalekin» hitz egin behar dela auzia bideratzeko, «eta haiek ordezkatzen dituztenekin, sindikatuekin». Hernandezek uste du «kezka sozial handia»
|
dagoela
osasunari lotuta, eta horri erantzuteko ezin dela proposatu «%50 inguruko behin behinekotasun tasara itzultzea». 2019an, langileen erdiek ez zuten lanpostu finkorik, eta esplikatu du arazo horri aurre egitea dela martxan diren LEPen helburua, «ez lantaldea handitzea».
|
|
|
Euskal prentsak, bereziki Vocento taldeak, eta bereziki Diario Vasco k, oso gogotsu adierazi du Euskal Herriko osasungintza eta Osakidetza estatuaren buruan
|
daudela
osasun gastuan, biztanleko 2.073 euro.
|