|
2000
|
|
|
Baina aski da: aski da, bai, eta sobera ere bai, beharbada, nahiz eta ongi aditzerat eman nahi nizkizun neure kontzientziaren gorabehera hauek, zeren eta iraganetik ulertu behar baita etorkizuna, eta uste dut ezen ez
|
dagoela
neure etorkizuna ulertzerik gorabehera haien berri jakin gabe.
|
|
|
Zeren, baldin egia bazen ere ezen pertsona haserreak aski izan dezakeela halakoetan bere buruaren eta bere bisaia itsusiaren ikustea berriro ez haserretzeko, ez nengoen, ez, ni, puntu hartan, mirail baten aitzinean paratzeko trenpean, Platonen dizipuluetarik bat banintz bezala, ez horixe... hain
|
bainengoen
neure pena hartan dolorezki penaturik, eta hain bainengoen, halaber, neure gorputzeko parte eta endrezera guztietan gogorturik eta gozakaizturik, ez anaiarekin baketzeko asmotan eta ez harekin bihozbera eta uxter jokatzeko disposizionean, baina eztitasunik gabe eta mendekos. Zeren deusek ere ezin atera bainintzakeen neure tentutik eta pazientziatik, nola anaiak Elbira modu itsusi hartan kentzeak, eta zeren hark neuri eginaren ordaina bihurtu nahi bainion, eta doblea bihurtu nahi nion, ahal izanez geroz!
|
|
|
Eta orduan ere pentsatu nuen ezen mementu ezin egokiagoa izan zitekeela hura edabearen hartzeko eta neure hatsaren eteteko, neure hatsaren gainean nengoelarik, bertzalde: halarik ere, hain gogara
|
nengoen
neure estatu hartan eta neure alfertasunean —zeren ene alfertasun hura ez baitzen gauza gaixtoa, perilosa eta nork bereganik egoztekoa, baina guztiz kontrakoa—, non deliberatu bainuen ezen merezi zuela bertze egun baten igurikitzea, biharamuneko eguzkiaren zain; ez, ordea, antsiak harturik, baina ez antsiak eta nagiak, denboraz ohartu ere gabe, denboraren jabe.... Eta heldu zen biharamuna, eta biharamun hark bertze biharamun baterat eraman ninduen, eta eguzki batek bertze eguzki baterat...
|
|
|
Eta hala nenbilen, ezinegonaren goren puntuan urduri, eta, hala nenbilela —edo, hala nenbilelako, hain zuzen ere—, Piarres Oihartzabal kapitaina ohartu zen ezen ez
|
nengoela
neure onean, halako suertez, non, untziko zoko gorde baterat ninderamala, erran baitzidan:
|
|
|
...gia erran, alde batetik, zeren eta Mignonen laudorioek klarki adierazten baitzidaten ezen, materia hartan eta trabailu haietan hasi berria nintzen arren, nornahi den baino gaiago eta antzetsuago izan nintekeela, eta ene etorkizuna, halatan, ezin joriagoa eta ezin betakorragoa; baina, bertzetik, neure erakustaldiaren ondoren, oro har, ahalketurik bezala sentitu nintzen, zeren ahalke izaiteko moduan
|
bainengoen
neure itxura eta neure planta harekin, eta zeren, orotarat, huts egin bainuen neure lehen entseiuan, eta ez gutiz, baina soberaz, kontu haietan guti zena ere sobera zelako, ikusi bertzerik ez zegoen zein izan ziren ondoreak...!
|
|
|
Egun hartan, bada, eguzki jaiki berria distiratsu baino distiratsuago zegoen, eta ez gutiago itsas gaina, zeinak baitzirudien eguzkiak sutan ipinia. Eta neure oina Itsasoko Amaren gainean jarri, zeren eta halaxe baitzeritzan Piarres Oihartzabal kapitainaren untziari, eta, tupustean, haur jaioberri bat bezala sentitu nintzen, gorputza dar dar eta zangoak ere dar dar, hain
|
bainengoen
neure baitaren baitarekin bat eginik eta, aldi berean, neure baitarik kanpoan... eta haur jaioberri batek bezala egin nuen nigar ere, ez penaz eta nostalgiaz, zeren eta ez bainuen neure iraganaz zertaz penaturik, baina alegrantziaren alegrantziaz eta bozkarioaren bozkarioaz, iraganeko huts hautsetarik etorkizuna ikasteko prest, eta neure amaren arimako sabel hotzetik itsasoaren suzko altzorat eta...
|
|
|
Eta orain erraiten dizut ezen penaturik egon behar nuela, penaturik egoiteko modukoa zelako mementu haietan kontatzen ari nintzaiona, zeren eta osaba Joanikotek borreroaren eskutik jasan behar izan zituèn azote izugarri haietaz ari bainintzen; haatik, atsegin izugarria emaiten zidan legatz erre hark, hain bainintzen ni gose eta hain baitzegoen hura zaporetsu eta apetitos. Eta munduko pena guztia sentitu nahi nuen, osaba Joanikot zelako gehien maite izan nuen gizona, artean ere biziki maite nuena, neure memorian bai bederen... baina arrai
|
nengoen
neure legatz errearekin... zeren ez bainengoen, artean, neure mihiari ausiki egiteko eta kolpe hartaz gustuari eta zaporeari portale guztien zerratzeko asmotan. Eta nigar egin nahi nuen, eta ezin nuen, gorputza spirituari jaundu balitzaio bezala.
|
|
|
Harri eta zur behatzen zidaten, bai, untzikideek, baina ni ere haiek bezain harritua
|
nengoen
neure buruarekin. Zeren, egia bazen ere osaba Joanikotek umetarik ohitu ninduela gauzen gordetzerat eta disimulatzerat, bertze zerbait baitzen hura:
|
|
|
Etxe hartarik jalgi nintzenean, portuan ainguraturik genuen untzirantz abiatu nintzen, ez Frantsesen Ostaturantz, lagunekin geratu bezala, artean ez
|
bainengoen
neure onean... eta goiti beheiti etsaminatu eta argitu nahi bainuen, bertzalde, neure egoera, eta imajinazinoa dantzan jarri, lagunek biharamunean egin ziezazkidaketen galdegiteei ahalik eta modurik airosenean buru egin ahal izaiteko. Harako bidean nindoala, azken hiruzpalau orenetan gertatuak ezin sinetsirik, arrai sentitu nintzen, amesgaizto hartarik libratu nintzelako, baina baita bentzuturik eta zapuzturik ere, edonor zapuzteko modukoak izan baitziren, zinez, azken ordu haietan neuri gertatuak...
|
|
|
Hori nigan hain arrotz izanik, are sentipen arrotzagoa zebilkidan neure baitan: kontent
|
nengoen
neure buruarekin. Amaren arrangurak eraman onez aditzen, izebaren mihi gaiztoari entzungor egiten eta Unairen desirarik ñimiñoena ere konplitzen bi egun eginda, seme nahiz aita gisa —baita iloba gisa ere! — porrota oraindik erabatekoa ez zela frogatua nion neure buruari, eta hori ez zen txori kaka.
|
|
2003
|
|
|
–Sentitzen dut, Ana. Bazkaria geneukala ahaztu zait eta haserre
|
nago
neure buruarekin. Sentitzen dut, benetan.
|
|
2004
|
|
|
erabilera apezpiku batek indar horren erabilera zilegia dela badiosku? 614 Bide batez: bat nator oin oharreko Setienen iritziarekin, gizarte harremanen zimentarriak indarrezkoak direlakoan
|
bainago
neu ere. Ez da erraza, horratik, indarraren eta indarkeriaren arteko marra ilun eta susmagarri hori non kokatu erabakitzen.
|
|
|
Ez
|
nengoen
neure onean. Jokoan ere jaitsi egin nintzen, eta anfetaminei eta esnifatzen nuen kokainari esker eutsi ahal izaten nion.
|
|
2006
|
|
|
Bakean... bai. Beharbada bakean
|
nago
neure buruarekin, badakidalako niregatik kaltetuek barkatu didatela, eta neronek ere barkatu nion neure buruari. Gaixotasunak, neurri batean, budista bihurtu nau:
|
|
2007
|
|
|
Une bat besterik ez zen izan. ...hin baino gehiagotan pentsatu izan dut nire ametsa izan ote zen, orduan bizitua ez baizik geroztik elaboratua, baina ez, ezin daiteke nire asmazioa izan; edo, neurri batean urteen joanak neure buruan edertua izan baliteke ere, azpian eta sakonean egiazko esperientzia bat dago, bizi izandako sentsazio bat, han, presako putzuaren ertzean eta zapatila askatua eskuan harri txabal baten gainean eserita
|
nengoela
neure baitan sentitu nuena.
|
|
2008
|
|
|
–Palma Uhartearen inguruan hartu zuen berea?, eta beste zirrimarra batzuk, hitz solteak eta ulertezinak gehienak. Ezin izan nintzen
|
egon
neure buruari galdetu gabe nor ote zen, berea hartu, zuen hura, eta zer ote zen, berea?
|
|
2009
|
|
|
Hori baitzen iraultzarik handiena eta mingarriena. Haserre
|
nengoen
neure buruarekin ez nuelako jakin hura guztia kontrolatzen. Neure onetik ateratzen ninduen itsukeriak.
|
|
|
–Eta non
|
dago
neuk merezi dudan justizia eta karitatea. Non galdu zen?
|
|
|
Lehen aldiz etorriak behar zuten, kafetegi honetako bezero zaharra naiz-eta. Ni mahai horretan
|
nengoen
neure nebarekin, zigarreta bat eskuan, lasai hizketan, inorekin sartu gabe, baina atso horiek iritsi zirenean, akabo! Beste mahai horretan eseri orduko hasi ez zitzaizkidan, bada, begira eta begira, legen beltza banu bezala!
|
|
|
–Irrikan
|
nagok
neure ezpata hire ipurtzuloan sartzeko.
|
|
|
Lehen aldiz etorriak behar zuten, kafetegi honetako bezero zaharra naiz-eta. Ni mahai horretan
|
nengoen
neure nebarekin, zigarreta bat eskuan, lasai hizketan, inorekin sartu gabe, baina atso horiek iritsi zirenean, akabo! Beste mahai horretan eseri orduko hasi ez zitzaizkidan, bada, begira eta begira, legen beltza banu bezala!
|
|
2010
|
|
|
Urte ilun haietan ez
|
nengoen
neure egoerarekin pozik, baina ezta biziki larrituta ere: txepel zihoazkidan egunak, aitor dut, baina nola nik onartua bainuen neure patua, bizirik nengoen gutxienez!?, neke handirik gabe igarotzen zitzaizkidan orduak, bizitzaren berezko zamari zama berririk erantsi gabe, alferrikako kezkak bazterrean utzita, Meyer jaunarekin, gerra aurretik kartazko harremana izan ondoren, gerrak (gureak lehenik, eta Europakoak gero) eten zuen gure artekoa?
|
|
|
nengoèn baldintzetan halaxe ikusi nituen gauzak behintzat. Hanka sartu nuen, bada, itxura batean, baina ni tematuta
|
nengoen
neurean, gerrara berriro ez joateko ahaleginean, neure biziaren alde ari nintzen, azken batean?, eta orduan esan nuen: –Zergatik egin behar dut gerra Alemaniaren alde, kafe baten aitzakian ere ez nuke egingo eta??.
|
|
|
Nik ez nuen kontzientzia politiko nabarmenik, Marxen izena askotan entzuten nuen arren, hamarretik bederatzitan aitonaren ahotan, aitona erregezale sutsua baitzen, Marxen aurka apoak eta sugeak noiznahi jaurtitzen zituena?, ez bainuen haren idazkirik irakurri. Une hartan, baina, ez nion lehengusuaren aipuari garrantzirik eman, hain
|
nengoen
neure pozaren menera. Edo bere garrantzia eman nion, eta are gehiago:
|
|
|
Kontatu dizut, aipatu bai gutxienez? nola etorri nintzen Elorrietara; jakin ere, badakizu ni ez
|
nengoela
neure unerik onenean: nola, bada, Pagoagako lurrikarak nire fedearen oinarriak astindu bazituen!; eta buruan sekula baino galdera gehiago pilatzen hasi zitzaizkidan, jakina, zeren, hasteko, baldin eta Pagoagako Ama Birjina eta Elorrietakoa bat baziren, ezerezaren parekoak behar baitzuten biek ala biek:
|
|
|
Ez zenidan ezer esan, eta ez dakit nola begiratu zenidan, hain
|
nengoen
neure baitan bildua eta inguruarekiko deslotua, eta hain nengoen, orobat, konbentzituta gure iparrik gabeko elkarrizketak bere iparra aurkitu zuela azkenik, mater amabilis, ora pro nobis? ; nik zuri hitz egin arren, ordea, zuk ez zenidan erantzun eta, erantzunik ezean, berriro ekin nion, enfasi berezi batekin ekin ere:
|
|
|
burua galdu. Izan ere, sufrimendu fisikoari begira, ez naiz inoiz eraman handiko gizona izan; aldi hartan, baina, guztiz bestelakoa nintzela iruditu zitzaidan, hain
|
nengoen
neure aberriaz eta neure buruaz harro. Amak, ordea, ongi ohartarazten zidan:
|
|
|
Ustekabeko galanta izan zitekeen hura beste baldintza batzuetan, baina ustekabekoak, susmoa dut berdin erreakzionatuko nuela, geure aita edo Erromako aita santua agertu izan balitzait? ez zuen nigan ia eraginik izan, hain
|
nengoen
neure baitatik at, Jainkoak ustez ukituta, eta hain neure baitarekin pozik, aldi berean; baina izebaren aurpegia galdera bat zen, eta nik argibideak eman nizkion: –Besarka nazazu, izeba:
|
|
|
esan zuen?, señorito Gabino María? esan zidan hitzez hitz?, baina, hain
|
nengoen
neure baitatik at, primeran oroit dezaket xehetasun hura, atzokoa balitz bezala?, non berak bere eskuaz nirea hartu orduko erretiratu bainion nik neurea; eta, hala eta guztiz ere, ongi bai ongi nabaritu nuen haren esku ukitua neure eskuan, gorputz osora hedatu zitzaidana, esku hark eskutik oinetarainoko azalaren zati bakoitza ukitu balit bezala; hain nengoen deslekuan, non, konplimenduzko hitzak ... –Etxeko alaba Maria Bibiana??.
|
|
|
Hantxe joan zitzaidan marrazteko gogoa? baita bizigogoa ere, aitaren aurkako amorrua nagusitzen zitzaidala, baina ez amorru bizigarri bat, baizik eta amorru sorgor bat, halako etsipen batera ninderamana; ez
|
nengoen
neure onean, ez, eta ez nuen behar bezala jaten, eta argaldu eta ahuldu?
|
|
|
Ni ez
|
nengoen
neure onenean, baina, emakumeen harrera bitarteko, guztiz aldatu zitzaidan umorea: arestian ez nuen bizipozik, eta orduantxe nagusitu zitzaidan bizipoza; arestian ez nuen irririk egiten, eta orduantxe egin nuen irri?
|
|
|
–Jainkoa hain da ona, izan ere?!?, asmatu nuen. Gazte ezin zinikoagoa eta ezin irreberenteagoa bihurtua nintzen, badakit, baina harro
|
nengoen
neure zinismoaz eta irreberentziaz, neure buruarekiko harrotasuna ere berreskuratu behar bainuen noizbait??, sentimendu haien azalpenean neure baitara mugatu beharra banuen ere.
|
|
|
pozten naiz; aurreko egunetako haize erauntsia igaro da: pozten naiz, baina gehien pozten nauena nire fedea da, eta ez badaukadalako, baizik eta ez daukadalako, ea garbi geratzen zaizun behin betiko, mistiko guztiek ez baitute Ortegaren laurdenik balio?!?; eta nola
|
bainengoen
neure onetik aterata, gehitu nuen: –Eta ez dut ez zure ez Elizaren harrokeria ulertzen?
|
|
|
–Eta ez dut ez zure ez Elizaren harrokeria ulertzen? are gutxiago une honetan, seminarioak ere husten hasi zaizkizue-eta!?; eta nola
|
bainengoen
neure desioen mende, igarlearena egin eta halaxe esan nizun: –Eta gero eta gehiago hustuko zaizkizue, gero eta azkarrago, ikusiko duzu?!?:
|
|
|
Argi
|
zegoen
neuk hartu behar nituela erabakiak, eta horixe egin nuen. Ez genuen ezer egingo hurrengo goizera arte.
|
|
|
Urte ilun haietan ez
|
nengoen
neure egoerarekin pozik, baina ezta biziki larrituta ere: txepel zihoazkidan egunak, aitor dut, baina nola nik onartua bainuen neure patua —bizirik nengoen gutxienez! —, neke handirik gabe igarotzen zitzaizkidan orduak, bizitzaren berezko zamari zama berririk erantsi gabe, alferrikako kezkak bazterrean utzita, Meyer jaunarekin —gerra aurretik kartazko harremana izan ondoren, gerrak (gureak lehenik, eta Europakoak gero) eten zuen gure artekoa— eta Txopitea jaunarekin lotzen nindutenak izan ezik:
|
|
|
Kontatu dizut —aipatu bai gutxienez— nola etorri nintzen Elorrietara; jakin ere, badakizu ni ez
|
nengoela
neure unerik onenean: nola, bada, Pagoagako lurrikarak nire fedearen oinarriak astindu bazituen!; eta buruan sekula baino galdera gehiago pilatzen hasi zitzaizkidan, jakina, zeren, hasteko, baldin eta Pagoagako Ama Birjina eta Elorrietakoa bat baziren, ezerezaren parekoak behar baitzuten biek ala biek:
|
|
|
Ni ez
|
nengoen
neure onenean, baina, emakumeen harrera bitarteko, guztiz aldatu zitzaidan umorea: arestian ez nuen bizipozik, eta orduantxe nagusitu zitzaidan bizipoza; arestian ez nuen irririk egiten, eta orduantxe egin nuen irri... denbora ere —medikua gero eta konbentzituago zegoen ezkerreko birikan kolapsoterapia bat behar nuela, eta hitz mehatxagarriaren zamak estutzen ninduen— beste denbora bat baitzen jada, askoz ere meheagoa eta atzigaitzagoa, betikotasunaren ertzekoa hor nonbait... arrainontziaren kristalezko esfera, bat batean, erloju bihurtu balitz bezala, eta arrain urdina orratz apetatsu, orduen desorduak markatzen zizkidana:
|
|
|
" Jainkoa hain da ona, izan ere...!", asmatu nuen. Gazte ezin zinikoagoa eta ezin irreberenteagoa bihurtua nintzen, badakit, baina harro
|
nengoen
neure zinismoaz eta irreberentziaz —neure buruarekiko harrotasuna ere berreskuratu behar bainuen noizbait... —, sentimendu haien azalpenean neure baitara mugatu beharra banuen ere.
|
|
|
Ez zenidan ezer esan, eta ez dakit nola begiratu zenidan, hain
|
nengoen
neure baitan bildua eta inguruarekiko deslotua, eta hain nengoen, orobat, konbentzituta gure iparrik gabeko elkarrizketak bere iparra aurkitu zuela azkenik, mater amabilis, ora pro nobis...; nik zuri hitz egin arren, ordea, zuk ez zenidan erantzun eta, erantzunik ezean, berriro ekin nion, enfasi berezi batekin ekin ere: " Egi egia!!!"; zuk kafesnea ezpainetaratu, mihia ezpainen artean igurtzi eta begiak zorroztu zenizkidan, Damaso; eta ni, orduan —susmoa bainuen hiztun atsegin abegikortzat jo zintudana sugegorri bilakatuko zintzaizkidala bat batean—, neure aurrerako ihesaldiaz damutu nintzen:
|
|
|
pozten naiz; aurreko egunetako haize erauntsia igaro da: pozten naiz, baina gehien pozten nauena nire fedea da, eta ez badaukadalako, baizik eta ez daukadalako, ea garbi geratzen zaizun behin betiko, mistiko guztiek ez baitute Ortegaren laurdenik balio...!"; eta nola
|
bainengoen
neure onetik aterata, gehitu nuen: " Eta ez dut ez zure ez Elizaren harrokeria ulertzen... are gutxiago une honetan, seminarioak ere husten hasi zaizkizue-eta!"; eta nola bainengoen neure desioen mende, igarlearena egin eta halaxe esan nizun:
|
|
|
pozten naiz, baina gehien pozten nauena nire fedea da, eta ez badaukadalako, baizik eta ez daukadalako, ea garbi geratzen zaizun behin betiko, mistiko guztiek ez baitute Ortegaren laurdenik balio...!"; eta nola bainengoen neure onetik aterata, gehitu nuen: " Eta ez dut ez zure ez Elizaren harrokeria ulertzen... are gutxiago une honetan, seminarioak ere husten hasi zaizkizue-eta!"; eta nola
|
bainengoen
neure desioen mende, igarlearena egin eta halaxe esan nizun: " Eta gero eta gehiago hustuko zaizkizue, gero eta azkarrago, ikusiko duzu...!":
|
|
|
nengoèn baldintzetan halaxe ikusi nituen gauzak behintzat. Hanka sartu nuen, bada, itxura batean, baina ni tematuta
|
nengoen
neurean —gerrara berriro ez joateko ahaleginean, neure biziaren alde ari nintzen, azken batean—, eta orduan esan nuen: ‘Zergatik egin behar dut gerra Alemaniaren alde, kafe baten aitzakian ere ez nuke egingo eta? ’ Eta orduantxe, orobat, ezustea!, arestian sumindua eta bere onetik aterea ikusi nuena barrez hasi baitzitzaidan.
|
|
|
Nik ez nuen kontzientzia politiko nabarmenik, Marxen izena askotan entzuten nuen arren —hamarretik bederatzitan aitonaren ahotan, aitona erregezale sutsua baitzen, Marxen aurka apoak eta sugeak noiznahi jaurtitzen zituena—, ez bainuen haren idazkirik irakurri. Une hartan, baina, ez nion lehengusuaren aipuari garrantzirik eman, hain
|
nengoen
neure pozaren menera. Edo bere garrantzia eman nion, eta are gehiago:
|
|
|
desioen gehiegiak urrunegi eraman ninduen, eta, zinezko eta minezko orduan, beldur izan nintzen hain urrun iristeko gai ote nintzen, neure baitan behar adina indar ikusten ez nuelako, Helenak muxu bat ematen zidala imajinatzen nuen bakoitzean gorputzean halako dardara bat nagusitzen baitzitzaidan, guztiz ahultzen ninduena eta balditua uzten, giharrak hezurretatik askatu balitzaizkit bezala eta hezurrak junturetatik; giharrekin eta hezurrekin batera, gainera, gogoa ere tokitik atera zitzaidan, baita gogoari lotuta nituèn asmoak eta egitasmoak ere, hain zen bortitza lurrikara hura, gorputz arimak inarrosten zizkidana; eta, hala ere, lehenengo egunean —Helenak bazekien gure etxeko ohituren berri, eta goizeko zortzietan etorri zen—, anai arrebekin batera —aita eta Teofilo Maria fabrikan— agurtu nuen; gutako bakoitzak eskua luzatu, eta berak eskua hartzen zuen, belauna tolestu eta burua pixka bat makurtu ondoren, bakoitzaren izena ahoskatzen zuen bitartean: etxeko seme Damaso Maria, etxeko seme Domingo Maria... horrela banan banan, begirune handiz; nire ondora iritsi zenean, berriz," Etxeko seme Gabino Maria" esan zuen —" señorito Gabino María" esan zidan hitzez hitz—, baina, hain
|
nengoen
neure baitatik at —primeran oroit dezaket xehetasun hura, atzokoa balitz bezala—, non berak bere eskuaz nirea hartu orduko erretiratu bainion nik neurea; eta, hala eta guztiz ere, ongi bai ongi nabaritu nuen haren esku ukitua neure eskuan, gorputz osora hedatu zitzaidana, esku hark eskutik oinetarainoko azalaren zati bakoitza ukitu balit bezala; hain nengoen deslekuan, non, konplimenduz... " Etxeko alaba Maria Bibiana...".
|
|
|
burua galdu. Izan ere, sufrimendu fisikoari begira, ez naiz inoiz eraman handiko gizona izan; aldi hartan, baina, guztiz bestelakoa nintzela iruditu zitzaidan, hain
|
nengoen
neure aberriaz eta neure buruaz harro. Amak, ordea, ongi ohartarazten zidan:
|
|
|
Hantxe joan zitzaidan marrazteko gogoa... baita bizigogoa ere, aitaren aurkako amorrua nagusitzen zitzaidala, baina ez amorru bizigarri bat, baizik eta amorru sorgor bat, halako etsipen batera ninderamana; ez
|
nengoen
neure onean, ez, eta ez nuen behar bezala jaten... eta argaldu eta ahuldu... eta tuberkulosia harrapatu nuen, zer gutxiago...!; eta gaitzari gailendu eta berriro marrazten hasi nintzenean, Euzkadiko mapa egiteko izan zen, behin eta berriz —disimuluan betiere—, aitaren aurkako mendekuan, Euzkadi Regina enean hitz debekatu bat zen garaian...
|
|
|
Ustekabeko galanta izan zitekeen hura beste baldintza batzuetan, baina ustekabekoak —susmoa dut berdin erreakzionatuko nuela, geure aita edo Erromako aita santua agertu izan balitzait— ez zuen nigan ia eraginik izan, hain
|
nengoen
neure baitatik at, Jainkoak ustez ukituta, eta hain neure baitarekin pozik, aldi berean; baina izebaren aurpegia galdera bat zen, eta nik argibideak eman nizkion: " Besarka nazazu, izeba:
|
|
2011
|
|
|
–Anhiz gendez miraz
|
nago
neure buruyaz lehenic, Nola gauden mundu hunequi hain vorthizqui iossiric.?
|
|
|
Ez, ttaka jo zion eskuan?, hurrengoan ekarriko diezu zerbait. Ni ez
|
nago
neure ananari uko egiteko.
|
|
2012
|
|
|
Ahal izan balute, pentsatu izan dut geroztik, Donostian utziko ninduketen, aitona amonen etxean adibidez, saltokian beren kasa ibili ahal izateko. Baina ordurako liburu denda deskubritua neukan, eta Carrefour-era joateko desiratzen
|
zegoena
neu nintzen: halabeharrez eraman behar ninduten.
|
|
|
Etxe gu baino askoz sentiberagoa zen edozertarako. Ni neu ere harrituta
|
nengoen
neure buruarekin, detaile horrekin jabetu nintzela-eta: aitaren itzulerak nire bizitzan eragindako zurrunbiloak beste zenbait arlotan ere eragin zuen, antza.
|
|
|
hantxe zegoen, eta are zehatzagoa egin zen: ozenago mintzatu nintzen hots hartaz libratzeko; baina hotsak bere horretan jarraitzen zuen, gero eta zehatzago, harik eta azkenean konturatu nintzen arte, hots hura ez
|
zegoela
neure belarrien barruan.
|
|
|
Horazio? edo ez
|
nagok
neure kordean.
|
|
|
Gutxi gorabehera, espero genuen garaian iritsi zen Gorteko erabakia. Agindu bat
|
zegoen
neu eta nire segizio guztia Traldragdubh edo Trildrogdribera, bietara ahoskatzen baitzen, gogoratzen dudanez, eraman gintzaten, hamarreko zaldi sail batean.
|
|
|
Baina lehenik ontziko merkantzia saltzea erabaki zuten, eta gero Madagaskarrera joatea jende bila, batzuk hil ere egin baitziren, preso nindukaten bitartean. Hainbat astez itsasoan ibili eta indiarrekin tratuak egin zituzten, baina ez nekien zein norabidetan zihoazen, oso zaindua
|
bainengoen
neure ganbarotean, noiz hilko ote ninduten zain, mehatxu hau egiten baitzidaten sarri.
|
|
|
Zaldun haiek, pixka batean nire itxura zehatz mehatz aztertu ondoren, iritzi ezberdinak eman zituzten nitaz. Guztiak bat zetozen Naturako lege normalen arabera sortua ezin nintzelakoan izan, ez
|
bainengoen
neure bizia babesteko prestatua, ez bizkortasunez, ez zuhaitzetara igoz, ezta lurrean zuloak eginez ere. Zehaztasun handiz aztertu ondoren, nire hortzetatik atera zutenez, animalia haragijalea nintzen; baina lauhazkako gehienek zeharo menperatzen nindutenez, eta landa saguak eta antzerakoak ere bizkorregiak izanik niretzat, ez zuten ulertzen nola nintzen bizirik irauteko gauza, ez banintzen behintzat barraskiloz eta beste intsektu batzuez elikatzen, baina hau ezinezkoa izango zitzaidala frogatu zuten erudiziozko argudio askoren bidez. Haietako batek umeki edo hilaurra nintzela pentsatzen bide zuen.
|
|
|
Zeharo txundituta zeuden marinelak, eta milaka galdera egin zidaten, nik ez izan arren erantzuteko gogorik. Era berean
|
nengoen
neu ere txunditua hainbeste pigmeo ikusteaz, horrelakoak zirela uste bainuen, nire begiak luzaroan ohitu ondoren herrialde hartan utzitako gauza erraldoiak ikustera. Baina kapitainak, Shropshire ko gizon zintzo eta jatorra zen Thomas Wilcocks jaunak, zorabiatzeko zorian nengoela oharturik, bere ganbarotera eraman ninduen, bizkorgarri bat eman suspertzeko, eta bere ohean etzatera behartu ninduen, atsedenalditxo bat har nezan aholkatuz; izan ere, oso beharrezkoa bainuen.
|
|
|
egiteko ohitura hartu nuen, eta goizero, jendea etorri aurretik, beharrezko neurriak hartzen ziren hartarakoxe zeuden bi morroiek eginkai lotsagarri haiek handik ken zitzaten orgatiletan. Ez nintzatekeen hainbeste luzatuko lehen ikuspegian beharbada hain garrantzitsua ematen ez duen gorabehera honetan, ez banu beharrezkotzat jo garbitasunari
|
dagokionez
neure jokaera zuritzea munduaren aurrean; esan didatenez, gertaera honen eta beste batzuen ondorioz, nire iraintzaileetako batzuek pozik asko jarri omen dute zalantzan eta.
|
|
|
Gaizki ez hartzea nahi zuen ni miatzeko agindua 9 ematen bazien funtzionario berezi batzuei; zeren eta ziur aski armaren batzuk izango bainituen soinean, arriskutsuak derrigorrez, hain pertsona erraldoiaren tamainari baldin bazegozkion. Beteko zela, esan nion, Maiestatearen nahia, prest
|
bainengoen
neuk arropak erantzi eta poltsikoak haren aurrean husteko. Erdia hitzez erdia keinuz adierazi nion hori.
|
|
|
Aitzinsolas honek hain urduri jarri ninduenez, jabetua
|
bainengoen
neure meritu eta errugabetasunaz, etetera nindoakion esaten ari zena; baina isilik egoteko erregutu zidan, eta honela jarraitu zuen:
|
|
|
Ezin dut ahaztu Liliputen adiskide min batek, egun bero batean eta nik ariketa asko egin ondoren, neure inguruko usain biziaz kexatzeko ausartzia izan zuela, nahiz eta horretan neure sexuko gehienak bezain akasgabea naizela uste izan nik; baina liliputiarren usaimena nirekiko, nirea beste hauekiko bezain fina izango zela pentsatzen dut. Arazo honetaz, nahitaez justizia egin beharrean
|
nago
neure andere Erreginari eta Glumdalclitch inudeari, hauen gorputzak Ingalaterrako edozein andererenak bezain usain gozokoak baitziren.
|
|
2013
|
|
|
Darabildan hizkuntzan atzerritarra naizela antzematen didatenean, jatorri urrunak asmatzen ditut. Dena den, hasita
|
nago
neure nortasun benetakoa baliatzen, eta gero eta erosoago sentitzen naiz euskaldun izaerarekin. Itxaropena dut, nire lankide faltsutzaileek bezalaxe, egunen batean erabat legeztaturik bizitzeko, esan zuen, eta, gehiegi hitz egiten ari zela oharturik bezala, kolpetik altxatu zen.
|
|
|
–Aitzakia ona da hiriaren inguruan gauzak bakez ote
|
dauden
neure begiz ikusteko. Ez zaitezke beti berriemaileez fida.
|
|
|
Nire ezetza guztiz zinezkoa da. Ezin nintzakezu zoriontsu egin, eta bete betean
|
nago
neu naizela mundu osoan zu zoriontsu egingo zintuzkeen azken emakumea. Areago, zure lagun Lady Catherine ni ezagutzera helduko balitz, ziur naiz alde guztietatik desegoki ikusiko nindukeela eginkizun horretarako.
|
|
2014
|
|
|
Arrapataka hitz egiten zuen, eta nik ez nuen geldiarazteko ahaleginik egin. Bizkarra etzanda
|
nengoen
neure baporeko hondakinen kontra: aldapan gora herrestan eramana izan zen, ibaiko animalia handi baten hezurdura balitz bezala.
|
|
|
Zure barneko egia ezkutuan dago, zorionez, zorionez. Nik, ordea, berdin berdin sumatzen nuen; sarritan sumatzen nuen haren gelditasun misteriotsua begira
|
zegokidala
neure pailazokerietan, zeuei ere, lagunok, zeuen soka gaineko saioan begira dagokizuen bezala, zenbatean?, koroa erdia itzulipurdi bakoitzeko?.
|
|
|
Astelehena zen. Gaizki
|
dago
neuk esatea, baina gau hartan txortaldi mitikoa egin nuen. Txalotzeko moduko sesioa.
|
|
2015
|
|
|
Esana
|
dago
neu hasi nintzela hirian zapata lotzaile, neu soilik, eta ez zirela une goxoak izan. Hori esana dago eta dena esana dago, baina gizakiok dena ahanzteko jaidura edo eritasuna daukagu.
|
|
|
Ezagutzen baldin badut. Neure burua da agian ezagutzen dudan errealitate bakarra, baina sinetsita
|
nago
neure buruaz zintzo idatzita irakurleaz ere ari naizela, beste batzuen barruetan dauden beldur eta mamuekin bat egin dezakedala.
|
|
|
Lotsa ematen dit. Esan al dizut lotsa ematen didala denak gelan
|
daudenean
neu bakarrik sartzeak. Ama!
|
|
|
Bizitzaren legea. Pozik
|
nago
neure buruarekin, eta hori da inportanteena. Lana latz egin behar izan dut, ez dezala inork pentsa.
|
|
|
–Goazemak hemendik. Gaur ez
|
nagok
neure onean, baina hurrengoan ez diat barkatuko.
|
|
|
Nola edo hala, orekari ozta ozta eutsiz, zabor bilketa gunera heldu, eta hozkailu txiki baten gainean utzi dut telebista. Une batez harro
|
nago
neure buruaz. Zerbait erakutsi dudala iruditzen zait.
|
|
|
Eta, hondakin huts bihurturiko karrikak zeharkatu ahala, bularra estutzen zidan beldur hura hazi eta hazi baizik ez zen egin. Plazara heldutakoan, beti bezala, amak musu eman, nirea eskatu, bi aldiz eskatu behar izan zidan, hain
|
nengoen
neure baitan murgildurik?, ogitartekoa magalean utzi eta lanera joan zen urrats arinez. Eta hantxe gelditu nintzen ni, plazaren erdian, Bavariarantz begirada izutiak botatzen nituela.
|
|
|
Erraz irabazi genuen hamarreko hura, eta halaber gainerakoak ere. Ni harriturik
|
nengoen
neure buruarekin, egia esan behar bada, ez baitakit musean egiten. Nola irabazi orduan?
|
|
|
Neure burua bilatzean ez
|
nago
neure honetan
|
|
|
Ez dut errukirik eskatuko heroi bat naizelako, gerlari peto petoa, harro
|
nago
neure bizitza zenbait arau zorrotzen arabera zuzendu izanaz. Aukeran, zein zigor litzateke niretzat egokia?
|
|
2016
|
|
|
ERRUTINA berria bide onean zihoan, edo hala zirudien behintzat. Ni lanpetuta
|
nengoen
neure gauzetan eta ez zenidan deitzen elkartzeko; ondo zeunden eta behar ez ninduzun seinale. Telefonoz hitz egiten genuen noizbehinka eta mailez harremanetan mantentzen.
|
|
|
Nik ez dut munduaren kontra ezer. Alderantziz, pozik
|
nengoen
neure zorionarekin eta, hala ere, makilaren bat aurkitu izan banu, gogoz banatuko nituen ezker eskuin kolpe batzuk, helduen mundu zurrunari erdeinua erakusteko, oso urruti sentitzen bainintzen, erbeste gozo batean, nahiz eta aztoramendua apaltzea lortzen nuenean onartzen nuen gizon bat, gutxiago nire adineko bat, ezin daitekeela horrela aztoratu musu urri bat tarteko. Aldika harro eta aldika zentzudun egin dut etxerainoko bidea, sartu naiz ohean, baina ez dut gauean begirik itxi.
|
|
|
Bizitzaren kolorea. Arrazoi du, konforme
|
nago
neu ere poetika horrekin. Karrozariak, bisitan joaten natzaionean, anbulantzia guztiak erakusten dizkit, banan banan.
|
|
|
Itzela, txo, itzela! Gaizki
|
dago
neuk esatea, baina luzitu egin naiz!?.
|
|
2017
|
|
|
–Nire birjina laztana, esan zuen?, nire gerlakide zaharra, baso hau hire osasunari husten dinat! Hamaika branka maskaroi ikusita
|
nagon
neure denboran: ontziaren brankan josita egoten ditun, eskuekin bularrei eusten, masailak eta ezpainak gorriz pintaturik.
|
|
|
1994ko Urteberri egunean Chiapasko altxamendua gertatu zen, gu geunden inguru hartatik ia bertan. Armada Zapatistaren matxinadarako deia entzun bezain laster jakin nuen huraxe izango zela gure hurrengo jomuga, baina aldarrikapen zahar berri haiek aditu ahala sentitu nuen, halaber, aspertuta nengoela batetik bestera ibiltzeaz; nekatuta
|
nengoela
neure bizitza apurka apurka gastatzeaz ia ezinezkotzat jotzen nuen iraultza baten peskizan eta jadanik galdutzat neukan amodio baten piltzarrei eutsi guran.
|
|
|
Inork ez du bere hezur haragitan sentitu nahi. Ni ez
|
nago
neure buruarekin suminduta haietako bat hiltzen ausartu ez izanagatik. Suminduta nago hezi nauen gizartearekin ez didalako irakatsi nola zafratu izterrak indarrez irekitzen dizkidan gizona eta, aldi berean, gizarte horrek berak kaskoan sarrarazi didalako bortxaketa hain dela izugarria ezen ezin izango naizen inoiz sendatu.
|
|
|
sentitu naiz beti, onartu egin dut eta hainbat hobe, zeren horri esker ez dut bukatu kaka bizitza bat bizitzen ezer zirraragarririk erakutsiko ez zidaketen gizaseme atseginen ondoan. Pozik
|
nago
neure buruarekin, naizen bezalakoa izanik, desiratzaileagoa desiratua bainoago. Hemendik idazten dut, beraz, nire aldean ditudala azokako hondakinak, okerrak, ilea arras moztua daramatenak, janzten ez dakitenak, kiratsa botatzeko beldur direnak, hortz ustelak, moldatzen ez dakitenak, gizonen oparirik jasotzen ez dutenak, txorta egin nahiko liekeen nornahirekin joko luketenak, urdanga zikinak, putaxkak, alu idorrak, tripontziak, gizon izan nahiko luketenak, gizonak direla uste dutenak, aktoresa porno izatea amesten dutenak, gizonak bost pito axola zaizkienak baina beren adiskideez arduratzen direnak, ipurtandiak, ile latz eta beltz beltzak izanik ere depilatu nahi ez dutenak, emakume basatiak, zaratatsuak, pasaeran dena apurtzen dutenak, lurrindegiak gustatzen ez zaizkienak, ezpainak gorriegi daramatzatenak, ezin direnak, nahiz eta irrika bizian egon, motxinbero pinpirinak bezala jantzi gorputz okerrak direlako, kalean gizonen moduan jantzi eta bizarra eraman nahi dutenak, den dena erakutsi gogo dutenak, lotsakorrak direnak konplexuz beterik daudelako, ezetz esaten ez dakitenak, otzandu daitezen giltzapetzen dituztenak, beldurra ematen dutenak, pena ematen dutenak, gogorik ematen ez dutenak, larruazala maskaldua dutenak, eta aurpegia zimurrez beteta, lifting bat egitea dutenak amets, edo liposukzio bat, edo sudurra haustea, hura aldatzeko aitzakia izateko, baina halakoetarako dirurik ez daukatenak, ajatuak daudenak, nork babestuko ez dutenak, beren burua baino ez, zaintzen ez dakitenak, seme alabak fitsik axola ez zaizkienak, gogoko dutenak tabernetan edatea lurrera ziplo erori arte, itxurak gordetzen ez dakitenak; eta, era berean eta bidenabar, babesle izan nahi ez duten gizonentzat ere idazten dut, besteak babestu nahi bai baina nola moldatu ez dakitenentzat, borrokan ez dakitenentzat, negarretan aise hasten direnentzat, goranahiak, lehiakorrak, zakil handiak edo oldarkorrak ez direnentzat, beldurtiak, lotsatiak edo ahulak direnentzat, lanera joan baino nahiago luketenentzat etxeaz arduratu, samurrak direnentzat, burusoilak edo gustagarriak izateko txiroegiak direnentzat, ipurtzulotik hartzeko gogoa dutenentzat, inork aintzat har ditzan nahi ez dutenentzat, gauez bakarrik daudela beldurtzen direnentzat.
|
|
2018
|
|
|
Horratx zertan geratu diren nire printzipio sendoak. Lotsatuta
|
nengoen
neure buruarekin. Baina ezin nuen alde egin, Stevens jauna.
|
|
|
Ezta hain normalik ere, zeren hemen hitz eta jan, eta partxisera jokatu, eta barre egin, eta ernegatu, eta zeregin guztiak, naturaltasunez eta agerian egiten baitira, intimoenak barne. Neu ere barne, argi
|
baitago
neu naizela arretarik gehien duena posizio indefentso horietan. Negarrez ez dut inor hauteman, baina bai begiak heze eta zain gorri, nahiz hemengo klimak nekez eragin marrantarik.
|
|
|
Akiba eta Lenka zutitu dira, aurre egiteko prest. Ni eskailera barrenean trabes
|
nago
neure gitarrarekin, baina funtzionarioak giderra alboratu eta aurrera darrai, Akiba eta Lenkaren erditik. Alotz irten da garbitegitik patiora, eta Lakus eta biak murru kontran bildu dira berriketan, garbitegia begipean dutela.
|
|
|
Joe, zer? Aizu, hemen odoletan
|
dagoena
neu naiz. Kuleroak bustita ditut.
|
|
|
Garai bateko kalpar sarri haiek soiltzen hasiak zituen Josuk, aurpegiko azala zimurtuta, betazpiak puztuta, eta sabelaldean tripa susmagarriro biribildua sumatzen zitzaion. Baina gizalegeak agintzen zuenari men egitea hobe zela pentsatu nuen; azken finean, ziur
|
nengoen
neuk ere ez nuela irudi hoberik emango haren begien aurrean.
|
|
2019
|
|
|
Itogina nondik ote zetorren ulertu nahi zuen noski, baina zirkunstantziak traketsak ziren oso: Amatxi bere burbuilan zegoen arren, aski gertu geneukan, eta ni ere ez
|
nengoen
neure onenean. Presioa egiten zidan bakoitzean,, baina zer tonu zuen ahotsak?,, baina distortsionatuta ala distortsionatu gabe?,, baina como se te ocurra volver ala como se te ocurra decir algo esan zizun?
|
|
|
Apur bat koskortzean, arreba bere ohetxoan etzanda utzi, logelako atea kontuz itxi, eta amaren aurrean jartzen nintzen, bien erdian. Aitak jo egiten ninduen, ez ama bezain indartsu dena dela, eta ni ere ez nintzen
|
egoten
neure ahaleginak egin gabe: harramazka, ostikoak, listua bota, bultzakadak?
|
|
|
–Aituten dot, bizirik
|
banengo
neu be zoratuko nintzan.
|
|
2021
|
|
|
Maitasun guztien alde, bereziki geure arimaren jabe egiten gaituztenen alde. Hemen
|
dagoena
neure liburu guztiekin egin dut, neure gizon eta emakume guztien indarrarekin eta neugan dauden Irati guztien laguntzarekin. Liburu batek edertasuna badu, literatura daukalako da, eta daukan literatura guztia irakurleengan sortzen denez, zuena da liburu honek izan dezakeen edertasun guztia.
|
|
|
" Hori entzutean, gogotsu ekin zion gizonak, eta aitortu beharrean
|
nago
neu ere jota utzi ninduela Eveshamen erokeria burugabeak, erabili zituen hitz basati eta mehatxagarriekin. Eta niregana bidali zuten mezulari hura ez zen mugatu Eveshamen hitzen berri ematera; aholku eske etorri zen, eta zenbat behar ninduten adieraztera.
|
|
|
Gero, hau dena gertatu eta denbora puska batera, ustekabeko enkontru hark on egin zidala hausnartuko nuen, zorte ona izan nuela azken batean!, Esterrekin bueltatzeko nituen aukerak hutsaren hurrengo zirela ikusarazi baitzidan. Ez nago ni ziur tropikal txiki hura Esterrentzat izan ez balitz, oraindik ez ote
|
nengokeen
neure burua zigortzen azken bederatzi urteak konpartitu nituen emakumearen oroitzapenekin, Su ta Garren kantua barrua lehertu arte entzunez nire miserian are gehiago hondoratzeko: Bizitza, zer da ba, zure albotik urrun banago...
|
|
|
Historia liburuez haragoko Scilingo neukan aurrean. Historiaren alde okerrean
|
nengoen
neu ere, behin Bilboko edo Gasteizko bulegoren batean Scilingo bezain zaharrak eta zuriak ziren beste batzuek hala erabakirik.
|
|
|
Beharbada ez zen ausardia kontua, gogo kontua baizik: gerra bat
|
zegoen
neure herrian, eta hartan parte hartzeko gogorik ez izan neuk. Horixe zen guztia.
|
|
|
Aldentzen ari nintzen. Ez
|
nengoen
neure buruarekin pozik. " Ezin nuen beste ezer egin".
|