|
2007
|
|
|
Baldintza gehiago ere bete behar ditu jaulkipen honek. Izan ere, Zor Publikoa jaulkitzeko beste baldintza bat, jaulkipenaren iraunaldiari
|
dagokio
Lurralde Historikoaren Legearen arabera, jaulkipenaren iraunaldiak urtebetekoa edo urtebete baino luzeagokoa izan behar baitu. Bestetik, Zor Publikoaren kopuruak ere bere mugak izan behar ditu.
|
|
2008
|
|
|
Ikus dezagun, bada, Ekonomi Itunaren arabera, zerga nagusien kudeaketa eta arauketa eskumenak noiz
|
dagozkien
Lurralde Historikoei eta noiz Estatuari. Arau orokor gisa esan daiteke Lurralde Historikoa eskudun izango dela, subjektu pasiboa Euskal Autonomia Erkidegoko egoiliarra denean.
|
|
2010
|
|
|
...hitz eta lan egin dezakete gaur egun, denbora errealean. aurrerakuntza handi horiek ingelesez hedatzen dira, nagusiki, eta, nazioarteko beste hizkuntza gutxi batzuetan, bigarren maila batean. hizkuntza aniztasunari krisi larria dakarkion joeraren erakusgarri da jokamolde hori. horrenbestez, hizkuntzek bizirauteko aukera bakarra idatzizko araudi bateratu bat sortzea izango da eta, horren ondorioz,
|
dagokion
lurralde historikoan normalizatzea, betiere lurralde hori barne hartzen duen/ duten estatuaren/ estatuen babes irmoarekin. zoritxarrez, berrehun baino gutxiago dira egoera horretan dauden hizkuntzak. horrek izugarrizko deskalabrua ekarriko liguke; izan ere, oraindik munduan diren 6.000 hizkuntzetatik gehienen heriotza ekarriko luke (ia seguru, egungo mendea amaitu baino lehen). deskalabru hori ja... XX. mendearen bigarren erdian, haugen, soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain breton eta Fishmanen lanek1 aurreratu ziguten nondik zetozen iraganeko inposaketak eta, batez ere, zer ondorio ari ziren sorrarazten hizkuntza gutxituetan. irakaspen mugimendu horren arabera, une honetan bertan abiarazitako jarduera sendo batek soilik geraraz eta itzularaz zitzakeen hizkuntzen galera prozesu horiek. gero eta gehiago, norabide horretako gizarte mugimenduak sortzen joan ziren, indartsu, hizkuntza gutxituko hainbat herritan. dakigunez, euskararen berreskurapen mugimendua izan zen aitzindarietako bat, eta mugimendu guztietan arrakastatsuena izan zen, gainera, zalantzarik gabe, erabileraren ehunekoen bilakaerari dagokionez behinik behin, jarraian ikusiko dugun bezala. euSKararen aTzeraKada HiSToriKoa azterlan honen xedea ez da euskararen galera prozesuak zer etapa izan dituen aztertzea. ezta galera horren zergatiak argitzea ere, hizkuntzaordezkapen gehienetan berdinak izaten direnak, esan dezagun bidenabar. nolanahi ere, gogoratu beharra dago zenbateko arriskuan zegoen euskara joan den mendearen bigarren erdian, prozesu hark izan zuen joeraaldaketa sakonaren ondorioz. hamaika belaunalditan, estatuaren hizkuntzaren inposaketaren eragina birtuala zen, erreala baino gehiago, gizartegeruzarik esklusiboenei soilik eragiten baitzien, eta gizarte geruza horiek ez baitzuten pisu handirik ehunekotan. gaztelaniak euskara ordezkatzeko (egiturazko ordezkapena), zenbait belaunaldi ziren. argi zegoen atzerakada hori mugimendu geldoa zela, eta betiere gaztelaniarekin mugakide zen geografia eremutik abiatuta gertatzen zela. paradigma hori, ordea, goitik behera aldatu zen XiX. mendearen amaieran eta XX. mendearen hasieran:
|
|
|
estatuek beren eskola sistemak hobetu zituzten, soldaduska hedatu zuten, eskala handiko hedabideak garatu zituzten eta barneko lan mugikortasuna bultzatu zuten. bat batean, hiru belaunaldi eskasetan, atzerakada historiko horizontaletik atzerakada moderno bertikalera igaro zen. egoera horrek geolinguistikak proposatzen zituen mapa zaharrak hankaz gora jartzea ekarri zuen, besteak beste. euskaradun herriak, atzerakada geldi baina etengabean zegoenak, bere baitan eutsi zion euskararen transmisioari eta gizarte erabilera erabatekoari. amaitu zen hizkuntza muga poliki poliki, baserriz baserri eta auzoz auzo atzeratzen joatea. besterik gabe, desagertu egin zen. ...ionez —artikulu honetan eremu horretara mugatuko gara—, gutxitze prozesua azkartzea hogeita hamar urtetik gorako diktadura militarraren pean gertatu zen, eta erregimen hori bereziki oldarkorra zen edozein hizkuntza elementu bereizgarrirekiko. hirurogeita hamarreko hamarkadan, erregiHizkuntzek bizirauteko aukera bakarra idatzizko araudi bateratu bat sortzea izango da eta, horren ondorioz,
|
dagokion
lurralde historikoan normalizatzea, betiere lurralde hori barne hartzen duen/ duten estatuaren/ estatuen babes irmoarekin.
|
|
2020
|
|
|
Mirandesa Terra de Mirandan (Mirandako Lurraldea) hitz egiten da. Espainiako Estatuarekin Portugalgo mugan
|
dagoen
lurralde historikoa da. Mirandesa astur leonesaren aldaera da.
|
|
2023
|
|
|
Kontuan izan behar da ERKOREKA GONZALEZek adierazten duen bezala historian zehar, finantza jarduerari
|
dagokionez
lurralde historikoetako toki erakundeek araubide amankomuneko toki erakundeek baino autonomia gehiago izan zutela: " Hala ere, eztabaidaezina da aipatzea, oro har, eta haien tamaina eta kokapena edozein izanda ere, Ekonomia Itunaren itzalpean, euskal udalerriek autonomia fiskal eta finantzario handiagoa izan zutela araubide erkideko homologoek baino.
|
|
|
" Euskal Autonomia Erkidegoko toki erakundeen aurrekontu araubidea, diruzaintzakoa, kontabilitatekoa eta kontu hartzailetzako kontrolekoa barne, lurralde historikoetako foru arauetan dago araututa —lehen aipatutakoetan— Haren edukia, funtsean, berbera da:
|
dagokion
lurralde historikoko toki erakundeen aurrekontu, kontabilitateeta kontrol esparruak barne hartzen dituen alderdi guztien arauketa zabala; esparru hori, era berean, garapen erregelamenduekin osatzen da, eta horiek onartzeko baimena ematen zaie foru aldundiei. Erreferentziazko foru arauek ez dute aipatzen zer eskumen tituluk gaitzen duen erregulazioa".
|