|
2000
|
|
|
Eta eman zenizkidan, lehenik, apez erreboltariaren joan jinak ezin xeheroago, baita herritar katoliko eta jauntxo protestanten arteko gorabeherak ere: haiek Mathalasen aldekoak, eta hauek errege Luis XIV.aren aldekoak, zeinak, ediktu bat bitarteko, Zuberoako herri lurrak salgai jarri baitzituen eta zeinak Trois villesko jaunari bizkonde titulua eman baitzion, honek salgai
|
zeuden
lurrak erosi ondoren, ohoinkeria harekin batzuen eta bertzeen arteko liskarra pizten zuela; jakinarazi zenizkidan, gero, auziaren xuxentzeko asmotan batzuen eta bertzeen artean izan ziren konbertsazioneak, guztiak ere alferrikakoak, batean erregeren kontseilari jaun Bernard d’Arche Paristik Zuberoarat zetorrela, bertzean Oi he nart Zuberoatik Pariserat zihoala, Zuberoako parlamentuko ordezka...
|
|
|
Eta ez duk orainokoan predikatu izan digutena, Aristotelesen bidetik, hemen lurra, lohitsua eta zikina, eta han goian zerua, garbia eta aratza... Izan ere, ez zagok zerua eta lurra bereizten dituen marrarik ez mugarik, eta, beraz, ez
|
zagok
lurrik ez zerurik, ez erakutsi izan diguten moldean bederen... zeren hik ere ikusi izan baitizkiok behin baino gehiagotan eguzkiari teleskopiotik, azalean dituen orbainak, baterat eta bertzerat higitzen direnak, eta zeren, halatan, eguzkia lohitsua den, baita Aristotelesen zerua ere, ondorez —hitz haiek osabari entzunak nizkion lehen ere, baina, geunden tokian geundelako edo geunden mementua...
|
|
2001
|
|
|
Lore lata utzi eta otoitzik egin gabe joan zen ama, hilobien artetik, eta Goio amaren atzetik, izuturik, berandutuz gero galduko zelako beldurrez, hilobi labirinto hartan, eta PAX hitza irakurri zuen horman, eta Goian
|
Bego
lurrean zetzan harri batean, bere oinetakoek hartxintxarretan egiten zuten hotsa besterik entzuten ez zela.
|
|
2004
|
|
|
Zuriz jantzita daude biak, egongela argi hartan krema koloreko sofan eserita, ortozik alfonbraren leuntasuna sentituz. Ez
|
dago
lurrean tximurtutako tabako paketerik, ez dago jausitako koñakak utzitako orbanik, ez dago telebista gainean banderillaz jositako zezenik. Egin berria den kafearen usaina dago.
|
|
2005
|
|
|
Bitxia da, edonork esango luke puntu biren arteko distantziarik laburrena lerro zuzena dela, baina lurrak dituen gauzak, Frankfurtetik Tokiora bide laburrena, parabola. Orain ilunpetan murgilduta
|
dagoen
lur zati honetan eguna nekez iritsiko zaiela pentsatu du, ez daki kalkulatzen iritsi ere egingo zaien. Uda aldean beste kontu bat zatekeen, eguzkia lagun izango zuten bidaia osoan, gauari lekurik egin gabe.
|
|
|
Eta esan zuen osabak ez dela ideia txarra Gurrena, baina oso zaila dela farolak lapurtzea hemen herrian. Kontatu zigun farolak bilatzen ibili zirela Gur eta bera, baina guztiak
|
daudela
lurrari oso ondo lotuta eta kable asko dituztela barrutik, eta oso zaila dela farolak lurretik ateratzea eta golf zelaira eramatea. Esan zigun errazagoa dela burdinbideak lapurtzea.
|
|
2006
|
|
|
Al Gafiqik iparraldera egin zuenean, Eudonen mendean
|
zeuden
lurrak topatu zituen berehala. Agintari musulmanak Orreagako bidetik zeharkatu zituen Pirinioak, Bordele sakeatu zuen eta Toursera abiatu zen.
|
|
|
Landarea ez zen, ordea, edozein lekutan hazten, klima berezia behar baitzuen, lurralde beroak; eta horretarako ez
|
zegoen
lur eta klima aproposik Europan...
|
|
|
Ez al zegoen Amerikan, Asian edo Afrikan kafea egiteko lur egokirik? Ez al
|
zegoen
lur haietan kafe soroetan esklabotzan ala morrontzan lan egingo zuen bertakorik. Orduan, zertan ari gara?
|
|
2008
|
|
|
ba, neuk! Sagar upelaren barruan
|
nengoen
lurra begiztatu genuen gauean, eta entzun egin nizun, John, eta zuri ere bai, Dick Johnson, eta Handsi ere bai, orain itsas hondoan badago ere, eta ordubete baino lehen zuek esandako guzti guztiaren berri emana nuen. Eta goletari dagokionez, neuk ebaki nizkion lokarriak, neuk hil nituen barruan utzi zenituzten gizonak, eta neuk eraman nuen zuen arteko inork sekula gehiago ikusiko ez duen tokira.
|
|
|
–Han ere lanean hastekoak gara, herrialdea erabat hondatuta dago, baina itxaropen handiarekin. Dena
|
dago
lur jota, gerra osteko itxuran, presidentearen jauregian tiroak eta estatu kolpeak hor gelditu zen tanke bat bertan utzi dute. Hiriburuko ospitale nagusia Oussouyen duguna baino mila aldiz okerragoa da, eta herrialde osorako da!
|
|
|
Barbosa uzkurturik
|
zegoen
lurrean, eskuak altzoan, hurrengo kolpea nondik etorriko zain. Hala ere, zerbait xuxurlatzeko ausardia izan zuen:
|
|
|
STKILDAirla da Rockalletik hurbilen
|
dagoen
lur zatia. 1930 urtea arte jendea bizi izan zen bertan.
|
|
|
Behin behinekoa da haren bizilekua. Haren etxea ez
|
dago
lurraren gainean eraikia. Etxeko zutabeak ez dira irmoak.
|
|
2009
|
|
|
atzera etorri, udazken eta neguan berriz dena joateko. Negua zelaietan pasa eta, maiatza orduko bordara itzultzen denean, goian oraindik murritz dago belarra, eguzkia baina hasia
|
dago
lur azala berotzen. Laster betiko urdingunean ziza xuriak erneko dira, ikusiko da txabola aurreko haitzean urteroko belea biraka, lehenengo bat, gero biak, haitz horretantxe egiten dute habia urtero?, muino oraindik gorrian betiko kamamila usaingozoa zabalduko da.
|
|
|
–Oi, Lur, oinen oinarri zatzaigun lur eder,/ gure Herria eusten duzun lur ona? (HGB, 176 or.). Baina
|
badago
lurraren beste dimentsio teilhardiano bat, Gandiagarentzat arraroagoa iritziko nukeena, Hiru gizon bakarka n errepikatu egiten dena: lurra teknikaren ama (kosmos autokreatzailea, beraz, big bang etik aro atomikora).
|
|
|
Jainkoa bera kristaua da. Bitorianorena? eta, printzipioz, ezin da
|
egon
lur barruan, guztiaren kreatzaile/ salbatzailearen kanpotasun goitar biblikoan dirau. Baina, kreatzaileari dagokiola batik bat?
|
|
|
basamortua da, lurralde etsaia; edo zuk bera menderatzen duzu, edo berak zu. Dominaziozko elkar harremana da bakarrik posible, zure zurea ez den eta harekiko etenda
|
zauden
lurrarekin (jendearekin). Inguruetako herrietan lurralde bakoitzak, bere?
|
|
|
bezala azaleratzen badira Elorri ko poesiaren batuketan. Elorri platonikoa da, ez
|
dago
lurrera orientatua, geroago egongo den moduan, han lurrean bertan Jainkoa, transzendentzia ikusi ahal izateko oraindik. Horregatik Elorri teinka batean dago lurrari lotzearen (Gandiaga berezkoa) eta lurrari ihes egitearen (Seminarioan eskolatua) artean.
|
|
|
Elorri platonikoa da, ez dago lurrera orientatua, geroago egongo den moduan, han lurrean bertan Jainkoa, transzendentzia ikusi ahal izateko oraindik. Horregatik Elorri teinka batean
|
dago
lurrari lotzearen (Gandiaga berezkoa) eta lurrari ihes egitearen (Seminarioan eskolatua) artean. Honek ez du izan nahi balioespen ideologiko bat (gutxiago gaitzespena), argibide bat baizik, Gandiagaren irudiak, espresio moldeak, espresio horiek bilatzeko ere bideak, nondik sortzen diren.
|
|
|
–Hasteko, ez dakigu benetan gorpurik
|
dagoen
lur horietan. Anak ez zidan deus erran horretaz, baina, egonik ere, ez zen ezertxo ere gertatuko.
|
|
|
Zoko usain mina zegoen gelan. Dozenaka karpeta, paper eta liburu
|
zeuden
lurrean barreiaturik. Oskar haien artean saltoka ibili eta agenda beltz bat hartu zuen mukuru betetako idazmahaitik.
|
|
|
lurrun eginda igo eta euriaren zain
|
zeudenak
lurrerantz labain egiteko.
|
|
|
Milaka hilobi elkarren ondoan pilatuta, lurraren gainean nahastuta ia, jostailuzko gurutzetxoak harean jartzen diren bezala jarrita. Askotan, gurutzea besterik ez
|
dago
lurrean iltzatuta. Desertu batean bezala.
|
|
|
Ez dago kartelik edo argibiderik, baina hilobien eta gurutzeen atzealdean zinkezko medailatxoak
|
daude
lurrean. Batzuk nekez irakurtzen dira, baina ez da zaila izan 353 zenbakiduna aurkitzea.
|
|
2010
|
|
|
Madariagak nabarmendu zuen, era berean, piezetan ez
|
zegoela
lur arrastorik, eta, horregatik, ezin zezaketela frogatu pieza horiek esaten zen unitate estratigrafikoan lurperatuta egon ziren edo ez. Kimikariak baieztatu zuen zalantzazko piezen lurra edukiz gero kimikoki froga zitekeela hori, alegia, zeramika horiek esaten zen tokian agertu ote ziren edo ez.
|
|
|
Agnesen lorategiaren erdian, hortentsia herdoilduen gozotasunean, Dubois jaunaren katu arraiatuak Lili hartua zuen mendean. Duhalde andrearen katua hankazabalik
|
zegoen
lurraren kontra ahuspez, burua zerurantz biraturik, errailetik irtendako trenaren karranka baino bortitzagoak ziren marruak jaurtikiz.
|
|
2011
|
|
|
Artasoroa zeharkatu eta landa agerrian eseri nintzen. Mantso eta hotz
|
zegoen
lurra. Han eserita, ibar osoa ikus zitekeen.
|
|
|
–Estai bi
|
daude
lurretik leihora, esan nion nik?. Horman gora igo zara?
|
|
|
Kukuak oker jo zion, ordea. Arra bete elur
|
zegoen
lurrean, ezinezkoa zen arin korrika egitea. Mutil alemana, hankak eman ahala lasterka egin arren, ezin izan zen etxolatik gehiegi urrundu.
|
|
2012
|
|
|
Garia artean heldu gabe zegoen. Aurreko urteetan uzta makinak lanean ikusi zituzten; ondoren lasto horia; gero lastoa ebakitzen zuten makinak; horren ondotik, izotzak izorratuta ziruditen soroak, nahiz eta hazia lozorroan
|
egon
lur azpian. Eta udaberrian, azkenik, berdez margotutako soroak zeharkatzen zituzten autobus, auto nahiz furgonetan.
|
|
|
Ezarri genuen sotoa (hain luzaroan itxita eduki zutena, non gure zuziek, giro gaizto hartan erdi itzalirik, miaketan hasteko betarik ia ez baitziguten eman) txikia zen, hezea eta argitasunik batere gabea; nire logela zegoen eraikineko parte berean zegoen, askoz ere beherago ordea. Leotz baten helburu higuingarrietarako erabili izan zen nonbait aspaldiko garai feudaletan, eta, azkenaldian, sutautsa edo beste erregairen bat gordetzeko; izan ere, kobrez estalita
|
zeuden
lurraren parte bat eta sartzeko gurutzatu genuen arkupe luzearen barrenalde osoa. Atea burdin lodizkoa zen, eta modu berean zegoen babestua.
|
|
|
Nire kontu zehatzen arabera, nengoen lekuak, Marokoko enperadorearen eta beltzen lurraldeen artean
|
zegoen
lur lehor, soil eta piztiak besterik bizi ez zirena izan behar zuen. Beltzek, egia esateko, lurraldea utzia zuten eta hegoalderago joanak ziren mairuen beldur zirelako, eta mairuek, berriz, ez zuten lurraldea hartu antzua zelako; azken finean, bai batzuek eta bai besteek alde egin zuten han bizi ziren tigre, lehoi, lehoinabar eta beste izaki arriskutsu pila ikaragarriengatik.
|
|
|
Jan nezakeena baino ale gehiago ereiten banuen, alferrik galtzen zen. Moztu nituen zuhaitzak han
|
zeuden
lurrean usteltzen; ezin nituen sutarako besterik erabili, eta hori, janaria prestatzeko premia nuenean besterik ez.
|
|
|
Ni nintzen une horretan inork pentsa zezakeen adibiderik garbiena. ...n iritziz bizien artean zenbatua izatea edo Haren gainerako izakien artean azaltzea merezi ez nuenak; neure motako norbait ikuste hutsak, heriotzatik bizitzara igarotzea iruditu litzaidakeen arren, eta Jainkoak eman ziezadakeen bedeinkapenik handiena, salbazioaren bedeinkapen gorenaren ondorengoa; nik, diot, dar dar egiten nuen gizon bat ikustearen ideia soilaren aurrean; eta, besterik gabe, prest
|
nengoen
lur azpian sartzeko uhartean oina jarri zuen gizonaren errainua edo agerpen isila zela eta!
|
|
|
Ostirali zer egitera nindoan nolabait ulertarazteko, berriro deitu, eta hegaztia erakutsi nion; papagaia zen, nahiz eta orduan zapelaitza zela uste izan. Berriro diot, papagaia erakutsi nion, gero eskopeta eta gero berriz papagaiaren azpian
|
zegoen
lurra, ikusarazi nion hegaztia eroraraziko nuela, eta ulertarazi txoriari tiro egin eta hil egingo nuela. Horrenbestez, tiro egin nuen, eta hari begiratzeko esan orduko, papagaia erortzen ikusi zuen.
|
|
|
Animaliek, ordea, berehala erabakiarazi ziguten, inguruan biltzen ari baitzitzaizkigun, harrapakina eskuratu nahian; eta benetan uste dut gutxienez hirurehun izango zirela. Gure zorionerako, ordea, basoaren sarreraren ondoan, enbor handi batzuk
|
zeuden
lurrean botata, aurreko udan edo moztuak, eta itxuraz handik garraiatzeko prest zeudenak. Nire armada txikia enbor horien erdiraino eraman nuen, eta errenkadan zuhaitz enbor handi baten atzean jarrita, aholkua eman nien zaldi gainetik jaisteko; eta, enborra lubaki moduan aurrean genuela, triangelu bat edo hiru aurrealde osatu genituen, zaldiak erdian utzita.
|
|
|
–
|
Zaudete
lurrez estali gabe, behin berriro
|
|
|
Emmaren haurra lotan
|
zegoen
lurrean, zumitzezko sehaska batean. Bilduta zegoen estalki eta guzti hartu zuen, eta eztiki kantatzen hasi zen kulunkatuz.
|
|
2014
|
|
|
Hiritik kanpo zegoen eremu batera eraman nuen, egur zatiak eta helburu jakinik gabeko burdina eta porlana pilatzen ziren leku horietako batera. Erditik tolestatutako garagardo lata hutsak
|
zeuden
lurrean. Zigarro puntak.
|
|
|
munduan ez dago beste institutu zientifiko bat Frantziako Kolegioa bezalakorik; Paris da munduko herri guztien itsasargia. Ez
|
dago
lurraren gainean frantsesa bezalako herri gogorik. Halako kulturarik.
|
|
|
Lurrun mataza eskergek zeru ganga behera zekartela irudi zuen, baina haizerik ez zebilen batere, eta ezerk ere ez zeramatzan handik. Alabaina, nahiz mugimendurik ñimiñoena ere ez egin zerumuga batetik besterantz, ez zen horrela gertatzen zenitetik nadirrera, eta gero eta hurbilago
|
zeuden
lurretik. Halako argitasun fosforeszente bat zerien laino itxi haietako batzuei, hirurogei laurogei graduko arkuak osatuz.
|
|
|
Dena den, Nikolasek ez zuen behin ere aski egingo, ordutik aurrera Siberiako bide nagusian topatu behar zituzten hildako guztiekin azken egitekoak bete nahi izatera. Nizhneudinskeko aldirietan hogeitaka
|
zeuden
lurrean barreiaturik.
|
|
|
Atzean lagatako hondakinetan ezagun zen hori: kerik ez zerien errautsei, jada ustelduak
|
zeuden
lurrean zeutzan gorpuak.
|
|
|
Orduak eta orduak ematen nituen begira Hego Amerikari, edo Afrikari, edo Australiari, eta esplorazioaren lorietan galtzen nintzen. Aldi hartan, hutsune asko
|
zegoen
lurraren gainean, eta, maparen batean, bereziki tentagarria zirudien hutsune bat ikusten nuenean (hala ematen zuten denek, baina), hatza gainean ipini, eta neure baitan esaten nuen: «Handia naizenean, horra joango naiz».
|
|
|
Psikologoak mamu zaharrei aurpegia jarri behar zaiela adierazi diola diotso Migelek Estherri. Mamuak ez direla sekula aske utzi behar, katerik gabe, erantzunik gabeko galderak bezala, eta hautsa lez, ez
|
dagokien
lur eremua konkistatzen.
|
|
2015
|
|
|
Segituan jaiki zen, eta orduan hasi zitzaidan kolpeka eta ostikoka, aurpegian, bizkarrean, sabelean. Deiadarka hasi nintzen, negar batean, eta konturatu nintzenerako bakarrik
|
nengoen
lurrean etzanda, gorputz guztia minberatuta, eta neure burua egoera horretan ikusita, ikarak erabat hartuta. Nola edo hala zutitzea lortu nuenean, ez zegoen haren arrastorik.
|
|
|
Hilerriko sarrera landu gabeko harrizko arku handi bat da, denboraren iragate akiezinari nekez eutsi diona. Aski herbala ematen du, zartatu sakon ugarirekin, eta erori zaizkion puska anitz han hemenka barreiatuta
|
daude
lur hezean. Arkuaren bi hanken aldeetara ez dago ezer, baina litekeena da garai batean harrizko murru batek inguratzea hilerri osoa, esklaboek edo presoek euren eskuz egina.
|
|
|
Mihiseen puska txikiena ere ez du arakatu gabe utzi, akaso, ezagun gerta dakiokeen arrastoren baten bila. August izena hilarriren batean zizelkatua, indio edo bakero panpinatxoren bat hilerriaren zaintzaile lanak egiten... ez da ohartu, prefosta, bizidun bakoitzeko ehunka hildako
|
daudela
lur azpian, eta nekez atzemango duela, kasualitate gertagaitz hutsez ez bada, aztarna ezagunik nonahiko hilerri horietan. Koadroei begirik kendu gabe jarraitu du hala ere, eta haren ondora hurbiltzea beste aukerarik ez zaio geratu Sylvie harrituari, sarrerako atea bistatik galduta eta ez da egongo munduan hilarriak baino leku samingarriagorik, hildako lore eta harriz, begiak ihartu beharrean lur azpian dautzan derrotei negar zotinka ari zaizkien erostariz beteta esatera ausartu gabe.
|
|
|
Janaritegiko teilen artetik aurkitu zuen txokoa kardu batek. Salan zeukaten enarek habia; belar lehorra
|
zegoen
lurrean sakabanaturik; palakadaka erortzen zen igeltsua; agerian zeuden gapirioak; hau eta beste zeramaten arratoiek, horma babesen atzean karraskatzeko. Tximeleta nabarrak krisalidatik jaio eta hil arte aritzen ziren leihoko kristala jotzen.
|
|
|
Biak zeuden irribarretsu, bertan zutik. ...geldituz, dardara eginez, belak jaitsiz; eta gero, irudia osatzeko senez, mugimendu azkar haren ondoren, biek begiratu zuten urrutiko dunetara, eta bozkarioaren ordez tristura sentitu zuten beren gainera jausten... zer hura osaturik zegoelako, batetik, eta, bestetik, badirudielako urrutiko ikuskizunak begira dagoena baino milioi bat urte gehiago biziko direla, pentsatu zuen Lilyk?, eta bat eginda
|
daudela
lur baketsua kontenplatzen duen zeruarekin.
|
|
|
–Karabino, bota zeure burua! ...rrexegatik ekiten zidan Kemalek neure burua bota nezan, gero eta ozenago, botazeureburuakraskraseginhegankraskras, eta azkenean bota egin nuen neure burua edo mutikoak bota ninduen, ez jakin, dakidana da denborak burdinazko oinetakoak zeuzkala ze oso azkar jausi nintzen eta hala ere segundoak ezin astiroago pasatzen ziren eta nire erorikoaren une bakoitzaz jabetzen nintzen, izularriturik, eta ziur
|
nengoen
lur arrearen kontra lehertzear nengoela, eta une batetik bestera txikimilapuska egingo nintzela, kras kras, bost, lau, hiru, bi, baina bat kontatzeko astirik izan gabe azken azken istantean esnatu nintzen izerdiz belztua izerdi patsetan zopa zopa eginik eta ikara gorrian
|
|
|
Sasiz betetako parajea aukeratu zuten fusildunek, ezkutukoa eta inguruko baserrietatik isolatua, bere obra burutzeko. Lau langile
|
zeuden
lurrean etzanda. Laneko jantziekin zeuden artean, eta lanetik bertatik hara eraman izanaren traza hartu zien Aitak.
|
|
|
Ordubete oinez eman ondoren, ondo kostata, gailurrera ailegatu ginen. Elurra ari zuen, zenbait zentimetro
|
bazeuden
lurrean. Basoa zeharkatu, eta, mugaren beste aldean, ez erabat baina galdu egin ginen berriro.
|
|
|
Etzanda
|
zaude
lurrean, ate azpiko zirritutik hurbil daukazu burua, pasilloan inor ba ote dabilen jakin nahian. Hamarren bat minutu eman dituzu, baina ez duzu ezer entzun, ezta hots txikiena ere; dena bare bare dago.
|
|
|
Bisita horretan bertan eskaini zien Albertok behar zuten dirua Markelek ikasketak bukatu arte, baina bere errainak jarri zuen aurpegia ikusi bezain azkar ulertu zuen ez zutela onartuko; horrela izan zen. Urtebete eman zuten etxebizitza hartan; gero, kreditu bat eskatu eta erortzear zegoen baserri zahar bat erosi zuten Zornotza Gernika eta Zornotza Durango arteko errepideen artean
|
dagoen
lur eremuan.
|
|
|
Gu arratsean abiatu gara euren bila, berria jakin bezain laster; eta zelaian aurkitu ditugu, gure arratsak bezain gorriztatua
|
dagoen
lurraren gainean, tragatuta. Gorpu meta bat baino ez dira; orain ez daude, orain ez dira, eta ez dakite garaile edo galtzaile diren ere.
|
|
|
Gizona belauniko jarri da, lurrari musuka hasi da, lurra laztandu du, besarkatu egin du lurra, eta negar egin du; garrasirik gabe, aienerik gabe, aspaldion semearen falta pairatu duen isiltasun berberaz egin du negar. Negar anpuluak semearen materiaz zipriztinduta
|
dagoen
lurrarekin nahastu dira horrela. Belauniko jarri da, azken musu bat eman dio lurrari, esku ahurrekin ferekatu du gero, leun; patrikatik, izerdia sikatzeko erabili duen zapia atera du, lur gainean jarri du, zabalik, eskukada bat lur hartu du gero, eta zapi gainean bota, ondoren zapiaren lau puntak batu eta korapilo batez lotu ditu; orain, aitaren negar anpuluak, semearen materia eta amak zapian utzi zuen ukitua nahastu dira.
|
|
|
gehiago
|
dago
lurrean, hauts gehiago, bokadillo paperak,
|
|
2016
|
|
|
Sortzetik sortzera, aurretik etaatzetik hona. Bidean ikusitako zuhaitz ederrak, fruitu arbolaeta guzti, oihan hostotsuak, baina ere arto landak, gari soroak, hezita
|
zegoen
lur guzia gogorat etorri zitzaizkien, baitaere hazirik zegoen guzia, dena. Epeltasuna, erreka jariotsuak, belardiak eta larreak, sagarrondoak, abereak eta narrastiak, etxeak, etxolak eta oihal dendak, ardiak, bildotsak eta akerrak, beleak, usoak, zurginak, mahatsondoak, eta ardoa, itsas arraineta hegaztiak, leizeak, baratzeak, egurra, eta suari bizia ematenzioten piku hostoak ere bai.
|
|
|
Bidearen beste aldera jo genuen bostok eta, belarretan eta hosto iharretan ez irristatzeko kontuz ibiliz, gaztainadira sartu ginen. Gaztaina asko
|
zegoen
lurrean, beste batzuetan baino gehiago. Morkotsetatik kanpora zeuden batzuk, ireki egin baitziren lurrera erortzean; itxita zeudenak oinekin irekitzeko, berriz, abilidade pixka bat behar zen.
|
|
|
Ez zela ezertaz gogoratzen zioen hark. Hiru koilaratxo
|
zeuden
lurrean, ordea. Baina ama ez zen ezertaz oroitzen.
|
|
|
Halako batean erreberendo beltz bat eta bere emaztea iritsi ziren muino hartara. Eta etxe bat erosi zuten, ez azal kolorearen arabera
|
zegokien
lur zatian, baizik eta marraren bestaldera, zurien aldamenean. Keinu hura gerra deklaraziotzat hartu zuten arrazistek.
|
|
|
Tutuak eta burdin barrak hezur hautsiak bezala ateratzen ziren porlan birrindutik. Arrabete ur beltz
|
zegoen
lurrean. Muniainek gomazko bota erraldoi batzuk ekarri zizkien.
|
|
|
Aida luze
|
dago
lurrean. Sabeleko odola putzu bihurtuta.
|
|
|
– kriosfera (izoztuta
|
dagoen
lur eremua)
|
|
|
arbelez osatuta
|
dagoen
lur geruza iragazgaitz baten
|
|
|
–Ez
|
dago
lurrean jarrita. Lepoa bihurritu diot; horregatik dago geldirik._ 0 0
|
|
|
Izartegi miresgarri hortan Zergatik
|
dagoke
lurra, Milioika planeten artean Bizia daukan bakarra. Holako misterio haundia Nork ote dezake urra?
|
|
2017
|
|
|
Gabrielak horman zehar egin du aurrera. Norbait sabelez gora
|
dago
lurrean etzanda. Hiru hanka galduta eta arnasa etenda.
|
|
|
–Gizakiak baino izaki xelebreagorik ez
|
dago
lur gainean. Begira hara, bigarren pantailara, esan die agurtzeko Korneliok, eta bere hamakan esertzera gonbidatu ditu.
|
|
|
Nola azaldu, ordea? Nik barre egiten diat zeren, eskua luzatzen dudalarik jakiteko kablea ona den ala ez, gogora etortzen baitzait zer den gizona, zergatik
|
dagoen
lurrean, zertarako balio duen. Hara, nire ustez, ezertarako ez.
|
|
|
Karontek ez zezala ikus, ez zezala gogora... Zahar jende guztiaren antzera, gure sirena gaixoa eginahalean saiatzen zen bere burua ezkutatzen, belar berdearen artean baldin bazegoen belarraren kolore berdea hartuz, eta lur gainean baldin
|
bazegoen
lurraren kolore marroia hartuz, Karontek ez batetik eta ez bestetik ezin bereizteko gisan. Burua bere sorbalda gixen eta biribilen artean kukuturik, gorputz guztia dardar gainean paratua zeukan.
|
|
|
Berriro jaiki zen ni baitan aurreko gaueko bozkario guztia, adarretan zabaldu zen eta nasaiki ureztatu zuen, aseraino, ni egina
|
nagoen
lurra. Eta horrela nengoela, etzanda, begiak zarraturik, iruditu zitzaidan nire erraiak zapart hotsez hazten eta handitzen entzuten nituela.
|
|
|
–Gero, nagusi.
|
Hago
lurra geratu arte. Arraiek ezpadu, oraindik kulunka ari duk ontzi bizkar baten antzera, den bezalako kaikua.
|
|
|
65; 134? 35), eta gupidagabea izan zen mendekua. . Milaka gorpu
|
zeuden
lurrean Turingiatik Alsaziara, zelaietan, basoetan, eraitsi eta erretako milaka gazteluren erretenetan?,, hilda, torturatuta, zutoinetan sartuta, martirizatuta? (ibid.:
|
|
|
Lur tontor txiki baten aurrean pikotxean jarrita zegoen. Haren bi aldeetan, kristal urdineko botila huts bana
|
zegoen
lurrean sartuta, lehenago barruan benenoa edukitakoak biak. Baten barruan sorgin belar zuztar zimeldu bat zegoen.
|
|
|
Ben mailetan eserita zegoen. Haren aurrean Luster pikotxean
|
zegoen
lur hezearen gainean. Zerrote bat zeukan ezkerreko eskuan, orria okertu samarra zeukana bere eskuaren presioagatik, eta jo egiten zuen zerra orri hura Dilseyk hogeita hamar urte baino gehiagoz opilen orea biguntzeko erabilitako egurrezko mazo gastatuarekin.
|
|
|
Ipurdian hazka egiteko zeramat hau, esan nion?. Zuhaitzen baten gainean
|
banago
lurretik iritsi ezinik, handik aritzeko.
|
|
|
ezagutzen dudan jende guztiak horixe bera egiten dik. Orduan ez dituk ipurdia arraskatzeko kaina eta aparejuak behin ere aldean eraman, arbola gainean
|
hagoela
lurretik iritsi ezinik ibili beharrik ez izateko. Baina motel, ze arraio, zeharo atzeratuta habil!
|
|
|
Abade edo elizaren aipamenik ez zen egin. Herri barnean, edo herritik hurbil behintzat kokaturik
|
zegoen
lur zatia, Udalaren menpe geldituko zen, baita herriko etxea bera apaintzeko diru mordo bat. Zerbitzariak ere ez ziren banaketatik kanpo gelditu, eta bereziki harrigarria izan zitzaidan Pancorbo txoferrari diru kopuru handia uzteaz gain, baserria ere, zeinaren existentziaz ez nuen ordurarte berririk izan, berari emana izatea.
|
|
|
Itxura negargarria zeukan, baina ez espero zitekeen bezain txarra. Ez
|
zegoen
lurrera begira, ikusi berriak zituzten presoak ez bezala: aurrera begiratzen zuen.
|
|
|
Lehenbizi kapitaina irten zen galeriatik eta pabiloitik, amorruari ezin eutsirik; haren atzetik joan zen Wu sarjentua, Xi Shang helduta zeramala, bere buruari eusteko gai ez baitzuen ematen soldaduak, hain
|
zegoen
lur jota. Haien ondoren abiatu ziren soldaduak, Li Huan lehen lerroan zela, elkarri ukondokoka, inork ez zuen nahi eta atzean geratu.
|
|
|
goizean, komunean, Donostian, kafetegian, gauerdian, politikan, poesian, kontenplazioan. Eta jokalekuotan dagoen arren poeta inoiz ez
|
dago
lurrean, burua pentsamendu sakonek okupatu baitiote zer poesia mota landu behar lukeen asmatzeko hausnarrean, Mozart entzuten, neska gazteen bularrei edo zerbitzariaren zango beltzaranaren geografia oparoari begiratzen Althusserren azken liburuaz solastatzen dela, poesiari buruz auskalotzen ere ematen du denbora puska bat, zer esanik ez goi arnasaren zain. Umore handirik ez duen estanpa sail honek, poeta eta oro har idazlea edo artista edo intelektuala piku alfertzat hartzen duen topiko ezagunaren harian moldatua, kolokan ipintzen du Hitzak izaten jarrai daitezela sarrera sentituan esandakoen balioa.
|
|
2018
|
|
|
Baina gaur ezin digu esan inolako, ismo? historikok (utopia hori bera zen, mito bat!), inon ez
|
dagoen
lur hori, utopia, gure borrokak lainopean bilatzen duen irla?, zein eta zelakoa izango den. Ezin gara, pentsamenduan ere, etorkizunaren jabeak egin.
|
|
|
–Eta zergatik
|
daude
lurrean?
|
|
|
Jauregiko bizilagunak ere bakantzen zihoazen. Batzuk Heriok eraman zituen, goseak, izurriak edo zorotasunak jota; bestetzuk Ibai Urdinaz bestaldean
|
dauden
lurretara abiatu ziren, etorkizun hobearen xerka, eta ez ziren inoiz itzuli. Leialenak, desesperatuenak eta nora joan ez zutenak baizik ez ginen geratu.
|
|
2019
|
|
|
Zure aita zaratarekin ikaratuta esnatu da. Erretiluan zeneraman kafesnearen katilua txiki txiki eginda
|
dago
lurrean, eta kafesnea lurretik zabaltzen doa. Sukaldetik ekarritako trapu batekin sikatzen hasi zara, belauniko, isilik, zure aitaren begirada ernearen aurrean.
|
|
|
eguna bezain argi ikus zitzakeen bere gorputzeko atalak. Eta, hala ere, ez
|
zegoen
lurrik bere oinen azpian; soilik zuritasun lanbrotsu, esnetsu bat.
|
|
|
Ixtar deitzen da Babilonian; Astarte, berriz, herri semitikoetan, eta grekoek Gea, Rea edo Zibele deitzen diote; Egipton, Isisen begitartea du; haren mendekoak dira jainko maskulinoak. Zeru infernuetako eskualde urrunetako idolo gorena izanik, emakumea tabuz inguratua
|
dago
lurrean, izaki sakratu guztiak bezala, eta bera ere tabua da; dituen botereak direla kausa, aztitzat daukate, sorgintzat; otoitzekin lotua da, eta, batzuetan, apaizeme bihurtua da, hala nola antzinako zelten arteko emakumezko druidak; batzuetan, parte hartzen du tribuaren gobernuan, edo, are, berak gobernatzen du. Antzina antzinako garai haiek ez digute inolako literaturarik utzi.
|
|
|
Handik aurrera, debekuz eta prekauzioz inguratua dago. Koitoa debekatua
|
dago
lurra lantzen denean, ereiten denean, landatzen denean: ernaltze indarrak ez baitituzte alferrik galdu nahi norbanakoen arteko harremanetan, guztiz premiazkoak baitira uzta eta, beraz, komunitatea oparoak izan daitezen; indarrak ekonomizatu beharra dago, emankortasunaren ahalmenen begirunez.
|
|
|
Claudelek ere abnegazio hori bera eskatzen dio: harentzat ere, emakumeak bizia iraunarazten du, eta gizonak, berriz, segida ematen dio oldarrari egintzen bitartez; katolikoarentzat, ordea, funsgabeko immanentzian murgildurik
|
dago
lurrean gertatzen den guztia: Jainkoa baino ez da transzendentea; Jainkoaren begietan, berdin berdinak dira ekiten dion gizona eta hura zerbitzatzen duen emakumea; nork bere kondizio mundutarra gainditu behar du:
|
|
|
Han bildu ziren jaunaren gizonak eta mezulariak bidali zituzten iparraldera. Elurra bezala iritsi ziren, isilean, mara mara, hartzeko prest
|
zegoen
lurrean lodituz, onura ekarriko zielakoan, jendea. Beren buruzagiak eta kontseiluak, beren zergak, beren hesiak, beren dirua, beren iskiluak, beren otoi gizonak eta, azken berrogeita hamar urteotan, beren jakintsuak.
|
|
|
Orduan Katedraleko dorreak zirriborro itzali bat baizik ez ziren, eta Lisboa bera ahots eta doinuen zurrumurru zehaztugabea baino askoz gehiagorik ez, leihoaren markoa, lehen teilatua, ibilgailu bakarra kale luzean. Almuedano itsuak, lehen argitsua eta oskorria, eta gero urdina izandako goiz baten espaziorantz egin zuen oihu, urdina baita hemen
|
dagoen
lurraren eta estaltzen gaituen zeruaren arteko airearen kolorea, baldin eta mundura ekarri ditugun begi ezgaiei sinesten badiegu, baina zuzentzaileak, gaur egun ia almuedanoa bezain itsu, purrustada egin zuen, gaizki lo egin eta amets nekosoetan dabilenaren antzera, setioa, ezpata erraldoi, alfanje eta habaila balearrak nahasten dituen ametsetan ibili eta, iratzarri delarik, gerrarako makina hori... Ohean oraindik, Raimundo Silvak galdetu zion bere buruari, harriturik, zergatik segitzen zuen hausnarrean habaila balearrekin, fundibuloekin, alegia, izen horrekin ere ezagutzen baitira, horrela izendatzea ere egoki baita, Balearrek ez bide dute zerikusirik izen bereko irlekin, kasu honetan bala hitzetik etorri behar du, eta balak zer diren badakigu, jaurtigaiak, makinek hormen aurka eta hormen gainetik jaurtiko zituzten harriak, etxeen gainera eta etxe barruko jende izutuaren gainera erortzeko, baina bala ez da garai hartako hitza, hitzak ezin daitezke harat honat, batetik bestera arinkeriaz garraiatu, kontuz, beti azaltzen baita Ez dut ulertzen esaten duen baten bat.
|
|
|
«Istorio madarikatu honekin erotzen ari naiz. Tentsio honek guztiak, ez diren gauzak ikusarazten dizkit», lasaitu nahi izan zuen bere burua, ohartu baitzen hiru metrotik gora
|
zeudela
lurraren eta itzal hura ikusi uste izan zuen lekuaren artean.
|
|
2020
|
|
|
Vandana Shiva ekintzaile eta pentsalari ekofeminista indiarrak nabarmendu duenez," elikadura krisi sakon batean" murgilduta
|
dago
Lur planeta. " Eta esango nuke krisi politiko bat ere badela, zeinean korporazio gutxi batzuk planeta kontrolatzen ahalegintzen diren, natur baliabideak, gure elikagai kateak eta gure haziak.
|
|
|
–galdetu dio Txarrok atsekabeturik. Babil, ordea, konortea galduta
|
dago
lurrean zerraldo, eta ez da gauza inguruko ezertaz ere jabetzeko.
|
|
|
Badakit Ainhoa kokoteraino dagoela etxean dugun egoeraz eta oso gaizki pasatu duela institutuan Enekok eskegi zuen bideoa zela eta. Agian jendearen oniritzia berreskuratzeko egin du, hain
|
zegoen
lur jota.
|
|
2021
|
|
|
Udaletxeak ez zien kasu handirik egin, ez zirelako eskubide guztien jabe, beraien etxebizitzak eraikuntzarako debekatuta
|
zeuden
lurretan eraiki zirenez gero. Administrazioarentzat ez ziren hiritar osoak.
|
|
|
Leku honetan etxola auzo bat izan zen XX. mendeko 50eko hamarkadan, baina leku gutxitan aipatzen da. Guggenheim azpian
|
dagoen
lurra altxatuz eta beheko estratuak induskatuz gero, iragan hurbil honen hondarrak aurkituko ditugu, historia hau egiaztatuko duten laginak. Hiriaren azalberritzearen kroniketan, diskurtso ofizialetan, turistentzako eskuorrietan, ordea, ez da ageriko.
|