|
2001
|
|
|
Gogoan hartzen baditugu gatazkaren gaineko informazioa ekarri duten gertaerak eta informazio horren tratamenduak indarrean
|
dagoen
konstituzio erregimena ezarri zenetik bizi izan dituen aldaketak, lau garai bereiziko ditugu:
|
|
2003
|
|
|
J. M. JUARISTI. Borondate politikoa badago ez
|
dago
konstituziorik herri baten nahiak mugatuko dituenik. Bestalde, zuk lehen esan duzunarekin ados nago, nafarrek EAJ anexionismoaren eredu moduan ikusi dute.
|
|
|
P. BIDART. Deszentralizaziorako ahal eta bide juridikoak
|
badaude
Konstituzioan, arazoa errealitatean ahalbideratzea da. Parlamentuak legeak egiten ditu baina jendeak onartu behar ditu.
|
|
2004
|
|
|
Zu mila gauza egitera behartuta zaude. Horretarako
|
daude
Konstituzioa, legeak, aginduak, dekretuak eta nahi duzun (edo nahi ez duzun) guztia. Ezker eskuin behartuak gizarte liberal omen den honetan.
|
|
2005
|
|
|
Baina hau da dimentsio soziala gehien lantzen duen tratatua. Erretorika dago, baina eskubide sozial eta laboralei
|
dagokienez
Konstituzio guztietan beti printzipio orokorrak dira gero kasu konkretuetan eta legeen bidez garatuko direnak.
|
|
|
Europako Konstituzioaren barruan, estaturik gabeko herrien etorkizuna ilunagoa da. Gaur egun, hobeto
|
gaude
Konstituziorik gabe, Konstituzioarekin baino. Gure buruaz beste egitea da.
|
|
|
J. ERKOREKA. Espainiako Konstituzioari buruz aipatu duzuna berreskuratuz, Espainiakoa Konstituzioa da gaurko dogmatika juridikoaren arabera, baina hemen ez
|
gaude
Konstituzio baten aurrean, hau itun bat da. Europako Batasunean hainbat itun sortu, antolatu eta eraberritu dute azken urteetan eta hau horietako bat da.
|
|
|
Zer gehiago hori baino? Hala ere, hor ez
|
dago
Konstituziorik.
|
|
|
Beraz, 1820an jadanik, batzuentzat Espainiako monarkia katoliko tradizionalaren babesean antolatzen zen egokien euskal nortasun politikoa. Beste batzuentzat, aldiz, Espainiako konstituzio liberalaren baitan, foruen erakundetzea eta agintearen jarraipena bermatuz, jakina, foruen interpretazio liberala eginez, foru konstituzioa Espainiarako
|
zegoen
konstituzio politikoaren pareko zelarik.
|
|
2006
|
|
|
Ez omen zen eta politika izan, indarrean
|
zegoen
konstituzioaren araberako gobernua arma eta indarkeriaz ezabatzea; ezta ere milaka pertsona erahil, torturatu, desagerrarazi, kontzentrazio eremuetara sartu edo bultzatu, erbesteratu; ezta ere hainbat «ama gorriri» umea kendu eta «behar bezalako familia katolikoei» ematea; ama horien alabak bortxatzea, ezta hamaika sindikalista lanik gabe utzi eta euren familiak gose latza pasa beharra.... Luze joango litzateke duela gutxi arte ez zela sinestarazi diguten bidegabekeria guzti horien zerrenda.
|
|
|
Adibidez, Kanadako Auzitegi Gorenak dioenez Quebeceko auzia tarteko, herri batek gehiengo argiz esaten badu
|
dagoen
Konstituzioa aldatu nahi duela, aldatuko da, aldaketa gauzatu behar da. Auzitegi horrek ezin dela hori modu unilateralean erabaki dio halaber, herri horrek onartu duen aldaketa emateko modua kide den Estatuarekin paktatu behar dela.
|
|
|
Kontsumitzaileen eskubideen artean
|
daude
Konstituzioan jasotako funtsezko batzuk eta Datu Pertsonalak Babesteko Lege Organikoan garatutako beste batzuk. Besteak beste, titulartasun publikoko eta pribatuko fitxategien sorrera eta motak arautzea.
|
|
2007
|
|
|
Aitortu behar dut nik biak ikusten ditudala beharrezkoak, edo, hobeto esanda, ezinbestekoak. Horretan ez naiz nire garaikideez oso bestelakoa, zeren, ez dezagun ahantz, indarrean
|
dagoen
Konstituzio eta Estatua eraitsi nahi dutenek beste konstituzio eta beste estatu bat eraiki nahi baitituzte. Hori, behintzat, espero dut, eta, ahal balitz, demokratikoa izan zedila eta soziala eta eskubidekoa.
|
|
|
Egin eginean ere, informazioa ezin da merkataritzako erabakien mende utzi. Orobat, ezin uler daiteke informazio arloko profesionala mertzenario modukoa denik, alegia, prest
|
dagoenik
Konstituzioaren egiazkotasun eta aniztasun agindua bazter utzita hedatutako informazio eta berriak jasotzeko.
|
|
|
Egiatan, ez da eskubide bat edo gizarte eta ekonomia politikaren printzipio bat, elkartze profesionalerako eskubidearen adierazpen zehatza baino. «Administrazio Korporatibo» izenekoaren kasu batzuk sartuko lirateke hemen, lanbide elkargoen kasua izan ezik, horiek administrazio korporatiboaren barruan
|
egon arren
konstituzio arauketa berezia baitute (EKren 36 art.). Horien kasuan bezala, konstituzio testuak lanbide erakundeen barne egitura eta jardunbidea demokratikoak izatea eskatzen du. Lanbide elkarte horiei lotuta, zenbait zalantza planteatu dira artikulu honetara bildu daitezkeen entitateetan nahitaez izena emateari dagokionez, besteak beste, nekazaritza ganberetan, jabetza hiritarreko ganbera ofizialetan eta merkataritza, industria eta nabigazio ganberetan.
|
|
|
Zernahi gisaz, dakigunez, Konstituzio Tratatua indarrean jartzeko prozesu osoa etenda geratu da, Frantziako eta Holandako erreferendumetan testua berrestearen aurkako jarrera adierazi baitute. Horrenbestez, Konstituzio Tratatua indarrean ez dagoen bitartean, Europar Batasunaren gaur egungo egoera dela-eta, badirudi argi
|
dagoela
Konstituzio Tratatua ez dela indarrean jarriko. Hori dela eta, iturrien sistemaren inguruko guztiak Konstituzio Tratatu hutseginaren aurretik zegoen moduan jarraitzen du.
|
|
|
babesteko moduko eskubideren bat babestera bideratuta dagoela benetan (kasu askotan, Konstituzio Auzitegira babes errekurtsoaren bidez eskabide askok iritsi nahi dute, oinarrizko eskubideen urraketa alegatuz, batez ere berdintasun printzipioarena. EKren 14 art.? edo benetako babes judiziala lortzeko eskubidearena. EKren 24 art.?. Baina, egiatan, horien bidez babes errekurtsoaren objektu ez diren beste egoera edo eskubide batzuk babestu nahi dira); erabil daitezkeen maila guztiak agortu direla; errekurtsoaren edukia dela bide edukiari buruzko erabakia justifikatuta
|
dagoela
Konstituzio Auzitegiaren aldetik, konstituzio garrantzi berezia duelako (Konstituzioaren interpretazioari, aplikazioari edo eragingarritasun orokorrari eta oinarrizko eskubideen edukiaren eta irismenaren zehaztapenari dagokienez); KALOn ezarritako betekizun formalak modu nabarian urratzen ez dituela, etab.
|
|
|
Konstituzio Auzitegiak adierazitakoaren arabera, Espainiako 1978ko Konstituzioan, ezkontza eta ezkontzaz kanpo elkarrekin bizitzea ez dira errealitate baliokideak: ezkontza Konstituzioak bermatutako gizarte erakundea da, eta gizonak eta emakumeak ezkontzeko duten eskubidea Konstituzioan jasota dago (32.1 art.). Ezkontzaren araubide juridikoa legeari
|
dagokio
Konstituzioaren aginduz, baina egitezko loturarekin («more uxorio») ez da horrelakorik gertatzen: ez da juridikoki bermatutako erakundea eta ez dago hori ezartzearen inguruko esanbidezko konstituzio eskubiderik.
|
|
|
ez da juridikoki bermatutako erakundea eta ez dago hori ezartzearen inguruko esanbidezko konstituzio eskubiderik. Hori dela eta, ezkontzaren eta egitezko loturaren artean
|
dauden
konstituzio desberdintasun horiek legegileak modu legitimoan kontuan har ditzake kasu jakin batzuetan, esaterako ezkonduta egon ahal izanda ezkondu ez diren pertsonei alarguntasun pentsioa ukatzeko, nahiz eta hori EKren 14, 32 eta 39 artikuluek debekatu ez (azaroaren 15eko 184/ 1990
|
|
|
otsailaren 17ko 22/ 1984; urriaren 17ko 137/ 1985; apirilaren 26ko 69/ 1999; maiatzaren 31ko 94/ 1999; maiatzaren 24ko 119/ 2001). Definizio orokor horri ondorio bikoitza gehitu diogu egoitzaren konstituzio kontzepturako, hain zuzen ere, egoitzaren bortxaezintasunaren babesak pertsonaren eta familiaren intimitaterako eskubideari
|
dagokionez
Konstituzioan duen izaera instrumentaletik ateratakoa, eta bi eskubideen lotura bereiztezinetik ere ondorioztatua: lehenengo eta behin, Konstituzioaren 18 artikuluan erabilitako egoitza kontzeptua ez dator guztiz bat zuzenbide pribatuaren esparruan, eta zehazki Kode Zibilaren 40 artikuluan, erabiltzen den kontzeptuarekin.
|
|
|
Hala ere, Europar Batasunaren gaur egungo egoera dela-eta, badirudi argi
|
dagoela
Konstituzio Tratatua ez dela indarrean jarriko. Hori dela eta, iturrien sistemaren inguruko guztiak Konstituzio Tratatu hutseginaren aurretik zegoen moduan jarraitzen du.
|
|
|
Eta jurisprudentzia hori esparru sozio laboralean bereziki ugaria den arren, beste esparru batzuetan ere sartu da, esaterako zuzenbide zibilean, berdintasun printzipioa testamentua egiteko askatasunaren muga moduan erabiltzen baita (maiatzaren 24ko 25/ 1982 KAE). Dena den, argi
|
dago
konstituzio eskubideek botere publikoen aurrean duten eragingarritasuna ondo bermatuta dagoen arren, bide luzea egin behar dela oraindik eskubide horiek partikularren aurrean duten babesari dagokionez.
|
|
|
Horren ondorioz, haietako asko kartzelan sartu zituzten, jokabide hori zigortuta zegoen eta. «Intsumisio» izeneko fenomenoa ez
|
dago
Konstituziora bilduta; izan ere, zerbitzu militarraren ordezko gizarte zerbitzua egiteari uko egitea ez du «kontzientzia objekzioak» babesten juridikoki. Gizarte zerbitzu horretan ez da inolako arma zerbitzurik ezarri, eta hain zuzen ere, objekzioak horixe saihestu nahi du.
|
|
|
Konstituzio Tratatuan oinarrizko eskubideen babesa Europar Batasunaren balio egitura baten atal moduan agertzen da, eta Tratatu osoan zehar agertzen da. Horrez gain, Agiriari balio juridiko osoa ematen dio eta Europar Batasuna GEEHra atxikita dagoela ezarri du (I art.). Bestalde, Konstituzio Tratatuaren II artikuluan azpimarratu da Agiriak ez duela Europar Batasuneko zuzenbidearen aplikazio eremua Agiriko eskumenak baino harago zabaldu; II artikuluan Agiriaren interpretazioa ezarri du, Agiriko eskubideei dagokienez estatu kideetan
|
dauden
konstituzio tradizio erkideekin harmonian, eta galdagarritasunaren ikuspuntutik Agirian agertzen diren printzipioak eta eskubideak bereizten ahalegintzen da (aztertu berri dugun EKren 53 artikuluan gertatzen den antzeko zerbait); izan ere, Agirian printzipioak biltzen dituzten xedapenek egintza legegile eta betearazleak behar dituzte aplikatzeko, eta Auzitegietan eska daitezke soil soilik egintza...
|
|
|
Horri lotuta, gogoan izan behar ditugu mota horretako arauei eskatzen zaizkien gutxieneko betekizunak benetako Konstituzio bati buruz hitz egin ahal izateko; betekizun horiek Gizakien eta Herritarren Eskubideei buruzko Frantziako 1789ko Adierazpenaren 16 artikuluan adierazi ziren: botere banaketarik eta oinarrizko eskubideen bermerik gabe ez
|
dago
Konstituziorik.
|
|
|
Sistema ingelesean, subiranotasuna botere legegileak gauzatzen du, eta botere horrek Konstituzio britainiar izenekoa osatzen duten iturrien multzoa alda dezake. Europa kontinentaleko sisteman. Espainia barnean dela?, bi berme zehatz
|
daude
Konstituzioaren nagusitasuna babesteko: legeen konstituziotasunaren kontrol kontzentratua eta konstituzio eraldaketarako prozedura zehatza.
|
|
|
Beraz, haiek dira, labur labur esanda, Ekonomia Itunaren aurrekariak. da, Ekonomia Itunak egun indarrean
|
dagoen
Konstituzioaren aurrekoak direla etab zerga sistema horrek ondo funtzionatu du eta ez da pribilegio zantzurik nabarmendu, nahiz Madrileko agintarien aldetik holako egozpenak egin diren, estatuko lurralde guztia berdin berdin eta soilduta utzi nahi baitzuten, hain zuzen. Gaur egun ere badago zenbait jende honelako planteamenduak egiten duena eta gustura kenduko zuena Foru zerga sistema berezi hori.
|
|
|
Berezko nortasuna duten gizataldeen aitorpenak eta babesteko araubidea zehazteak, alabaina, espresuki eskatzen du gaur egun indarrean
|
dauden
konstituzio eta araubide juridikoetan aldaketak egitea (bai estatuetako konstituzioetan, bai Europako Konstituzioan), hain zuzen, berezko nortasuna duten gizataldeei beren nazio eraikuntza garatzeko eskubidea aitortzeko.
|
|
2008
|
|
|
Argi
|
dago
Konstituzioaren 31.1 artikuluak aipatzen duen konfiskazioa ezin dela horrela interpretatu. Konfiskazioa lotu behar da jaraunspena eskuratzeko eskubidearekin eta jabetza eskubidearekin (EKren 33 art.). Horren ildotik, zergek jabetza eskubidea edo jaraunspena eskuratzeko eskubidea muga dezakete, baina ezin dituzte eskubideok ezabatu, inolako kontraprestaziorik eman gabe.
|
|
|
Konstituzioak maiz sarri erabiltzen du «tributu» esamoldea (edo horren espezieak) eta, horren ondorioz, tributuaren kontzeptua
|
badago
Konstituzioan, baina ez du horren definiziorik ematen.
|
|
|
Eibarren, apirilaren 10ean bildu zen udal konstituzionala, baina aktan azaltzen denez Monarkiaren Konstituzio Politikoa pare bat egun lehenago onartu zen«? con asistencia de ambos Cabildos Secular y Eclesiástico, y una muchedumbre de gente, y que el siguiente nueve Domingo, despues de misa mayor se presto el juramento de obserbar la expresada constitucion, la qual previamente antes del ofertoriodiente del objeto» leyo D. Antonio Ventura de Sustaeta desde el pulpito e hizo el exorto correspon499 Ikusten denez, pilo bat jende
|
zegoen
konstituzioaren alde, eta udalaren eta elizaren arteko harreman ona nagusitu zela dirudi. Udal liberalaren lehen bilera honetan, Juan Cruz Aranburu izendatu zuten idazkari, aurreko epe konstituzionalean zehar() egondakoa, hain zuzen.
|
|
|
Autonomiaren auziaz gaindi, konstituzio berriaren gainean eztabaidatzeko prest ez egotea leporatu dio oposizioak Gobernuari. Hala, azken proposamena atzera botatzeko arrazoien artean
|
daude
konstituzio berriari dagozkionak. Gobernuak, hala ere, badirudi bere proiektua aurrera ateratzeko asmoan ez duela amore eman; horregatik, eskualde aberatsenetako prefektuengandik lortu ez duen sostengua Kongresu nazionalean eskuratzeko ahalegina egingo du datozen asteetan.
|
|
2009
|
|
|
Aralar: Nazkatuta
|
gaude
Konstituzioak dena konponduko duela entzuteaz
|
|
|
Aralarren iritzian Erregeak betiko errezetak eskaintzen ditu. Jon Abril Aralarreko koordinatzaileordeak esan du bere alderdian nazkatuta
|
daudela
Konstituzioa dela konponbidea entzuteaz.
|
|
|
izango litzakeela adierazi du. . Ez
|
dago
Konstituzioak eta Espainiako Gorteek jasotakoaz gain beste kontzientzia eragozpenik?, adierazi du Caama, ok. Ideia pertsonalak ezin direla legea ez betetzeko aitzakiatzat erabili gehitu du ministroak, nahiz eta onartu duen badirela kontzientzia eragozpena behar duten egoerak.
|
|
|
Ezker abertzaleak esan du Ertzaintzari ez zitzaiola, askorik axola? izan gomazko pilotak botatzea jendez beteta
|
zegoen
Konstituzio plazan. Horren eraginez, agure bat zauritu zela gogoratu du.
|
|
|
Ocalanen helburu nagusiak honakoak dira: alde batetik, Turkiaren eta kurduen arteko aliantza osatzea; bigarrenik, Junta Militarrak idatzi zuen eta egun indarrean
|
dagoen
Konstituzioa aldatzea; eta azkenik, kurduen kultur eskubideekiko begirunea.
|
|
2010
|
|
|
Generalitateko Jauregian bildu ditu Montillak alderdi politiko guztietako ordezkariak erabaki bateratua hartzeko; PPC eta Ciutadans, ordea, ez dira
|
egon
Konstituzio Auzitegiaren epaiarekin ados baitaude.
|
|
|
–Guk esaten genuena zera zen: lau herrialdeetako instituzionalizazio komuna nahi genuela, gure ustez egungo ordenamendu juridiko politikoan hori autonomia zela, ez zegoela lau herrialdeak lotzerik beste formula batekin, besteak beste federazioa debekatuta
|
dagoelako
Konstituzioan; uste genuela autonomia estatutuaren proposamenak bazuela historian oinarri garbi bat lau herrialdeetan; gainera, onartzen genuela hori bakarrik martxan jar zitekeela nafarrak ados bazeuden; eta uste genuela proposamen arrazoizkoa egiten ari ginela. Gainera, norbaitek baldin bazuen proposamen alternatiboa, mahai gainean jarri behar zuela?.
|
|
|
Izan ere, eta 1958tik indarrean
|
dagoen
Konstituzioaren arabera, daudenlurralde errealitateak udalerriak, departamenduak eta itsasoz bestaldeko lurraldeakbesterik ez dira. Hala ere, beste errealitate berriak sor daitezkeela ere jaso egitendu.
|
|
|
Alderdiak abokatu gabe aritu daitezke lan prozesua bakuntasun osoz araututa dagoelako eta alderdiei hainbat berme aintzatesten zaizkielako. ...ta bakuntasun hau lan honen azken kapituluan aztergai izango den, haren isla dira, adibide gisa, organo judizialek ofizioz, ebazpen funtsatuan, luzamendu asmoz formulatu diren edo eskubideaz abusatzea dakarten eskaera, intzidente eta salbuespenak atzera botatzea; gainera, zuzendu egingo dituzte arau baten testuan oinarriturik ere prozesuen orekari, babes judizialari eta ebazpenen eraginkortasunari
|
dagokienez
Konstituzioan eta legeetan aurreikusitakoaren kontra doazen egintzak (LPLren 75 art.); hirugarrenei justiziarekin kolaboratzeko betebeharra egozten zaie (EKren 118 art. eta BJLOren 17.1 art.), betebehar honen urraketa zehatuz (LPLren 57.3 eta 239.3 art.); demandatzaileak uzi metaketa desegoki bat egiten badu (hau da, metatu ezin diren uziak metatzen baditu), epaileak edo auzitegiak okerra konpont...
|
|
|
Jasotzean, magistratuak edo magistratuek beren jurisdikzioa eta eskumena aztertzen dute, eta akats, ahazte edo zehaztugabetasunak adierazi eta demandatzaileari zuzentzeko 4 eguneko epea ematen diote (LPLren 5 eta 81.1 art.). Hark era desegokian metatutako uziak egikaritzen baditu, lau eguneko epe bera emango zaio akatsa zuzentzeko (LPLren 28.1 art.). Gainera, ofizioz, oinarritutako ebazpen baten bidez, ez dituzte onartuko atzeratzeko helburuarekin aurkeztutako edo eskubide abusuan eginiko eskariak, ezta intzidenteak eta salbuespenak ere? eta zuzendu egingo dituzte arau baten testuan oinarriturik ere prozesuen orekari, babes judizialari eta ebazpenen eraginkortasunari
|
dagokienez
Konstituzioan eta legeetan aurreikusitakoaren kontra doazen egintzak (LPLren 75.1 art.). Era berean, kaleratzeagatiko prozesu aldaeran langile demandatzailea legitimatu pasiboa (ugazaba) izendatzean erratzen bada eta epaiketan izaera hori beste hirugarren batek duela frogatzen bada, langileari azken horren kontra demanda berri bat aurkezten uzten zaio (LPLren 103.2 art.). Neurri horiek guztiek de...
|
|
|
Bederatzietan gelditu zen handik hurbil
|
zegoen
Konstituzio plazan. Arraro sentitu zen txoferrak atea ireki zionean, barruan zain zegoen gizonarekin elkartzeko.
|
|
|
Estatutu batean konstituzionalak ez diren elementuak daudela esaten badute, Konstituzioa nola egokitu behar den esan dute, zein alderdi diren aldatu behar direnak; halaxe egin zen Europaren kasuan. Zein arazo
|
dago
Konstituzioa Kataluniako gizarteak adierazitako borondatera egokitzeko?
|
|
2011
|
|
|
Uruguaik hainbat itun onartzerakoan, giza eskubideen ingurukoak bereziki, itunak bere legedian barneratzen ari da, eta horiek ezagutu eta bete egin behar dira. ...kertzeko betebeharra jarri diola justiziari, kasu guztiak berraztertzeko, eta, hortaz, legegileak erabaki dezake Iraungitze Legea ez dela oztopo izango auzitegiak dioena betetzeko, eta gizateriaren kontrako krimenek ez dutela preskribatu, agindutakoa bete nahi bada.Uruguaiko Estatuak lege baten bidez Amerikartzeko Auzitegiak dioena betetzea besterik ez duela egin uste du Chargoniak, eta, beraz, ez
|
dago
konstituzioaren kontrako ezer ekintza horretan; alderantziz, giza eskubideak babesten ari da, auzitegiak ulertzen duelako ez zigortzeko arauek Costa Ricako San Jose Ituna urratzen dutela.Aro berriaUruguaiko Legebiltzarren erabakiak aro berria zabaldu du, Pablo Chargoniaren ustez; salaketa zeharrek ez dute oztoporik izango, eta berriei bidea irekiko zaie. Arazo berriak ere egongo dira, ohartarazi duenez, sistema judizialak ez duelako nahiko bitartekorik eta laguntzarik diktaduraren aparatuak egindako krimenen egitura konplexua deusezteko, bereziki Condor planaren harira estatuen koordinazioa egon zen kasuetan.
|
|
|
Andoni Ortuzar EAJren Bizkai Buru Batzarraren presidenteak esan du, bere alderdiak egindako proposamenaren inguruan (erabakitze eskubidea abian
|
dagoen
Konstituzioaren erreformaren barnean sartzea), alderdiak irudikatuko dituela proposamen horrek; izan ere, bere iritziz, bakoitzak Estaturako zein eredu defendatzen duen erakutsi du, eta, era berean, EAE eredu horretan nola sartuko den argudiatuko behar izango du. Burukidearen ustez, PSOEk eta PPk Konstituzioaren inguruan eztabaidatzeko aukera zabaldu dute, eta, gogoratu duenez, herritarren erdiak ezin izan zuen horren erreferendumean parte hartu, 1978an, adinaren arrazoiengatik.
|
|
|
Harri eta zur nago gure txanpon eta diru paper bakoitzak apaingarritzat duen adierazpena ikusita: " Jainkoaz gara fio" (Mammon ez ote?), kontuan harturik" Jainkoa" erabat kanpo
|
dagoela
Konstituzio Amerikarretik! Laburbilduz, sinbolo sekular eta sakratuen erabilera horiek erabat sakrilegoak iruditzen zaizkit.
|
|
2012
|
|
|
Espainiakoestatuaren kasuan, Konstituzioak ez du jasotzen, bere horretan, enpleguaren arlokoeskumena. Dena den, zeharka bada ere, argi
|
dago
Konstituzioak Estatuari esleitzendiola enplegu politikaren eskumena. Estatuari dagokio politika ekonomikoarenhelburuak definitzea (Konst.
|
|
|
Euskal herrialdeetan indarrean
|
zeuden
konstituzio foralen bilakaera ere abiatu zen. Nafarroak erresumaren konstituzioa zuen eta beste Euskal herrialdeetan, foru araudien bidez, Gaztela eta Espainietako erresumaren baitan, nortasun juridiko eta politiko berezia irabazi zuten.
|
|
|
Goi mailako jakitunak. Erregezaleen artean ere foruzaletasuna garatu zen baina indarrean
|
zegoen
Konstituzio liberala ez zuten onartzen, erregearen agindu osoa baizik.
|
|
|
Indarrean
|
zegoen
Konstituzio politikoa nagusi zela argi eta garbi hartuz, Argüelles eta Zumalakarregik, biak 1812ko Konstituzioaren egile zirela, batzordeko gehiengoaren proposamenaren eusleak ziren: Foru Konstituzioaren irakurketa murritza egiten zuten.
|
|
|
Zuzenbide publikoaren ikuspegitik, indarrean
|
zegoen
Konstituzio espainiarra aintzat hartuz, Bizkaiko Foruaren irakurketa liberala eta konstituzioari egokitua idatzi eta aurkeztu zuen. Foruek gordetzen zuten zuzenbide publikoko arloa azpimarratu zuen.
|
|
2013
|
|
|
Froga argirik aurkezten ez zuten arren, estatu kolpea emateko konplota zegoela salatu zuten behin eta berriro Anaia Musulmanek, eta oposizioak anaidiari leporatzen zion herrialdea indarrez hartzeko milizia sekretuak izatea. Gizartea erabat banandurik
|
zegoen
konstituzio erreferendumaren atarian.
|
|
|
Egun Brasilen elkarte desberdinetara afiliatzeko aukera dago eta OCBra de facto afiliatzeko derrigortasuna
|
egotea
konstituzioaren kontrakoa da. Ez lituzke funtzio horiek guztiak eduki behar.
|
|
|
eskubide historikoak. Estatutua ez
|
dago
Konstituzioan sustraitua, baizik eta gure eskubide historikoetan. Hori garbi dago.
|
|
2015
|
|
|
Etxe guztietan ezin dut egin ohi nuena, gauzak botoen bidez erabakitzen direlako. Eginik
|
dauden
konstituzioek agintzen dutenez, hamabi urte bete arte ezin dute abiturik hartu, ezta profesa egin ere hamasei urte bete arte, eta, beraz, ez dago horretaz zertan hitz eginik.
|
|
|
Goi ikuskapenaz mintzatzean, esan beharra
|
dago
Konstituzioak ez duela aitorpen zehatzik egiten, baina osasunari buruzko lege orokorraren 43 artikuluan arautzen da.
|
|
|
1 Gaurko Ipar Amerikako Estatu Batuek ez dute indarrean
|
dagoen
Konstituzioan zoriontsu izateko aipu hori. «Estatu Batuetako Konstituzioak ez du zoriontasuna bermatzen, soilik haren bilaketa.
|
|
|
Izan dezatela gauza bat argi eta garbi: EAJ prest
|
dago
Konstituzioaren aldarazpenean parte hartzeko, guk ez daukagu beldurrik. Baina han bagaude, euskal nazio nortasuna eta subjektu politiko gisa merezi dugun aitortza defendatzeko egongo garela.
|
|
|
Gure epaiketako akusazioetan argi geratzen da hori. Euskararen aldeko lana ETAren barruan edo menpean egiten den borroka da, eta, gainera, ETA erabat inplikatua dago borroka horretan guztian jainko ahalguztidun gisa, zeren eta euskararen aldeko lan jatorra instituzioetan
|
dago
Konstituzioaren eta autonomia estatutuen sorreratik bertatik. Beraz, instituzioetatik kanpo euskararen alde lan egiten duena errazegi bihurtzen da susmagarri eta etiketaturik gune jakin batzuetan kokatzen bada.
|
|
|
Nafarroa eta Euskal Autonomia Erkidegoak bat egitea ez da berehalako Uxue Barkos Nafarroako gobernuko presidentak baztertu du Nafarroak eta Euskal Autonomia Erkidegoak bat egitea ahalbidetzen duen bidea aktibatzea. Barkosek erran du gobernuaren" helburuen eta asmoen artean" ez
|
dagoela
Konstituzioak ahalbidetzen duen prozesua martxan jartzerik. Aldiz bi lurraldeen arteko harremanak hobetzen saiatuko dela erran du.
|
|
2016
|
|
|
esan ziezaioten, zeren PSOE eta PCE, eta UCD eta AP, nahiz azken honetako bost diputatuk aurkako botoa eman Kongresuan? eta ORT eta gainerako indar espainol gehienak, eskuinetik ezkerrera, baturik
|
baitzeuden
konstituzio espainolari baiezkoa emateko. Azken berrogei urteko historia gogoraraziz ekiten zion:
|
|
2017
|
|
|
Latinoamerikari begiratuz nabarmen ikusten da hori. Venezuela eta Ekuadorreko kasuetan, indarrean
|
zeuden
konstituzioek ez zuten asanblada konstituziogilearen figura jasotzen, ez eta prozesu konstituziogile bat zabaltzeko aukerarik biltzen ere (Boliviako kasua ezberdina da, hangoa erreforma prozesu bat izan baitzen, eta ez, formalki behintzat, prozesu konstituziogile bat). Prozesuaren aurkako sektoreak horretaz baliatu ziren prozesuon zabalpenerako antolatu ziren erreferendumak geldiarazi nahian, baina tribunalak (une ezberdinetan epai kontraesankorrak eman bazituzten ere) azkenean argi mintzatu ziren.
|
|
|
Konstituzioek botere eratuen (exekutibo, legegile eta judizialaren) jarduna arautzen zuten, baina inolaz ere botere konstituziogilearen lana. Konstituzioa erreformatzeko ekintzak eta Konstituzio berri bat indarrean jartzekoak zeharo ezberdinak zirela ezarri zuten, azken hauek ez
|
zeudelarik
konstituzioak mugaturik. Azken batean, botere konstituziogilea ordenamendutik librea eta mugagabea zela ezarri zuten, eta herriaren subiranotasuna oinarri, soilik berak onartutako auto mugapenak izan zitzakeela15.
|
|
|
40 urte beranduago, Kataluniak erakutsi du orduko estatuaren arazoek hor jarraitzen dutela", esan zuen Otegik. Ildo beretik, Matasek ere nabarmendu zuen" iraungita"
|
dagoela
konstituzioa: " Estafa politikoa izan zen.
|
|
2019
|
|
|
Oposizioak eta nazioarteko beste erakunde batzuek ez zituzten onartu azken hauteskunde presidentzialak. Kabildo ireki batekin egin zuen presidente izendapena, eta hori ere jasota
|
dago
konstituzioan. Kabildo ireki bat da gizarte zibila parlamentariekin batzea, herriak jakin dezan zer gertatu den".
|
|
|
Beraz, nahiz eta ordezkari bidezko estatu modernoa formalki egokia izan, berezkoa duen izaera kontraesankorrak ahul egiten du ezegonkortze edo krisien aurrean, baldin bide politiko normalak erabiliz klase adostasun instituzionalizatu bat lortzea ezinezkoa bada. Izan ere, Marxek Klase borrokak Frantzian, artikulu sortan idatzi zuen bezala, funtsezko kontraesan bat
|
dago
konstituzio demokratikoaren bihotzean. Nahiz eta sufragio unibertsalaren bidez botere politikoa eman proletarioei, nekazariei eta burges txikiei, konstituzioak haien mirabetza soziala iraunarazten du, burgesiaren botere soziala mantentzen baitu jabetza pribaturako eskubideak bermatuz:
|
|
2020
|
|
|
Ezin dute, Konstituzioan oinarrituz, hauteskunde organo eskudunak balioduntzat jotako emaitza elektorala errefusatu. Nicolás Maduroren autoritatea ukatu nahi badute egin dezakete, jakina, baina ez indarrean
|
dagoen
Konstituzioan oinarrituz, de factobaizik, estatu kolpe baten bidez. Eta hori da, gure aburuz, egiten saiatzen ari direna, errealitate hori estaltzeko berniz juridiko asko ematen badiote ere.
|
|
|
Egun seinalatuak ziren, 1978ko abenduaren 6an egin baitzen gaur egun ere indarrean
|
dagoen
Konstituzioaren bozketa. Abertzaleen familiak ezetzaren eta abstentzioaren artean zeuden; baina Naparrari, niri eta gure adineko guztiei berdin zitzaigun.
|
|
|
Ezin dute, Konstituzioan oinarrituz, hauteskunde organo eskudunak balioduntzat jotako emaitza elektorala errefusatu. Nicolas Maduroren autoritatea ukatu nahi badute egin dezakete, jakina, baina ez indarrean
|
dagoen
Konstituzioan oinarrituz, de facto baizik, estatu kolpe baten bidez. Eta hori da, gure aburuz, egiten saiatzen ari direna, errealitate hori estaltzeko berniz juridiko asko ematen badiote ere.
|
|
2021
|
|
|
Deikazteluko elizan preso hartu ondoren Zabalaren zutabeak Etxarri Aranatzera jo zuen. “Quesada jeneralaren esanetara
|
zegoen
konstituzio zaleen armada nagusia iritsi zen eta erregezaleen atzetik abiatu ziren. Deikaztelutik Etxarri Aranatzera egun bakarrean joan ziren.
|
|
2022
|
|
|
Kanalaren historiak eta Panamako estatu modernoarenak bat egiten dute: Panaman indarrean
|
dagoen
Konstituzioari Kanalari buruzko Titulu oso bat (9 artikulu) erantsi zioten, 1994an. Eta historia horiek Erdialdeko Amerikako istmo bide zubi horren historia luzearen segida dira, inondik ere.
|
|
|
Zu mila gauza egitera behartuta zaude. Horretarako
|
daude
Konstituzioa, legeak, aginduak, dekretuak eta nahi duzun (edo nahi ez duzun) guztia. Ezker eskuin behartuak gizarte liberal omen den honetan.
|
|
|
Egun indarrean
|
dagoen
konstituzioa 2014koa da. Zine el Abidine ben Ali presidentea kargugabetzea ahalbidetu zuen 2011ko iraultzaren ostean adostu zuten testu berri bat egitea, eta bi urteko eztabaidaren ondoren onartu zuten.
|
|
|
Indarrean
|
dagoen
konstituzioa onartu zutenetik —1958 urtean—, 89 aldiz erabili dute 49.3 artikulua. Ia beti erabili dute, orain bezala, gobernua gutxiengoan zegoenean.
|
|
|
Aste honetara arte, 89 aldiz erabili dute 49.3 artikulua Frantzian, 1958an indarrean
|
dagoen
konstituzioa onartu zutenetik. Ia beti erabili dute, orain bezala, gobernua gutxiengoan zegoenean.
|
|
|
1984ko iraileko hautaketan Brian Mulroneyren gobernu kontserbadorea aukeratu izana, hein handi batean, probintzietan anbizio ekonomiko eta instituzionalei dagokienez nagusi zen atsekabea desagerrarazi nahiak azaltzen du. Quebec, jakina, lehenbiziko lerroan
|
zegoen
Konstituzioa zentralizatu ondoren erreparazioak exijitzeko eta frankofoniaren eta nazioarteko sareen barnean rol garrantzitsuagoa eskatzeko.
|
|
2023
|
|
|
Duela bi urte arte, Donostian bazen Infernua izeneko eraikin abandonatu bat eta ehundik gora jendek aterpea aurkitua zuten han. Baina etxe hura hustua izan zen eta han bizi ziren lagun franko karrikan gelditu ziren, hiriko Parte Zaharrean
|
dagoen
Konstituzio plazako arkupeetan atzeman zuten lo egiteko lekua. Pertsona haien egoera hitsaz oharturik, auzoko bizilagun batzuk afaria ematen hasi zitzaizkien, eta denbora joanez bezala, gero eta etxegabe gehiago hasi ziren arkupeetara hurbiltzen, janari eske.
|
|
|
Ehundik gora pertsona bizi ziren han; aterpe bat aurkitua zuten eraikin abandonatu horretan, babesleku bat Donostiako neguko kale hotzetatik. Han bizi zirenetatik asko kale gorrian geratu ziren, eta hiriko Parte Zaharrean
|
dagoen
Konstituzio plazako arkupeetan aurkitu zuten lotarako lekua. Parte Zaharreko bizilagun batzuk afaria ematen hasi zitzaizkien, eta, pixkanaka, gero eta etxegabe gehiago hasi ziren biltzen arkupeetan janari eske; hortaz, bizilagun gehiago ere hasi ziren laguntza ematen.
|
|
|
El País egunkarian argitaratutako iritzi artikuluan, Urkulluk proposatu du «konstituzioaren zati baten interpretazio adostua» egitea nazio auziari irtenbidea bilatzeko. Mendiak, berriz, uste du
|
badagoela
konstituzioa interpretatzeko eginkizuna duen organo bat, «eta hori Auzitegi Konstituzionala da».
|
|
|
PSOEko diputatu Rafaela Romerok ere amnistiaren gaia izan du hizpide, eta azaldu du sozialistak prest
|
daudela
konstituzioaren barruan sartuko den akordio bat egiteko, betiere mahai gainean jartzen diren neurriak ez badira «nazionalistek ez nazionalistei ezarritako inposizioak». Halere, Radio Euskadin azaldu du lehenik katalanen arteko akordio bat behar dela, ondoren hori Espainiako Gobernuarekin lantzeko:
|
|
|
Batik bat ez
|
dagoelako
konstituzioan jasorik. Trantsizio demokratikoaren eta konstituzioaren beraren aurkako traizioa da, baita sistema demokratikoaren aurkako umiliazioa ere.
|
|
|
Argi
|
dago
Konstituzioaren 31.1 artikuluak aipatzen duen konfiskazioa ezin dela horrela interpretatu. Konfiskazioa lotu behar da jarauntsia eskuratzeko eskubidearekin eta jabetza pribaturako eskubidearekin (EKren 33 art.). Horren ildotik, zergek jabetza pribaturako eskubidea edo jarauntsia eskuratzeko eskubidea muga dezakete, baina ezin dituzte eskubideok ezabatu, inolako kontraprestaziorik eman gabe.
|
|
|
Konstituzioak maiz sarri erabiltzen du" tributu" esamoldea (edo horren espezieak) eta, horren ondorioz, tributuaren kontzeptua
|
badago
Konstituzioan, baina ez du horren definiziorik ematen.
|
|
|
Era berean, doktrina bateratzeko kasazio errekurtsoaren bidez sala daiteke aurkaratutako epaia kontraesanean
|
dagoela
Konstituzio Auzitegiaren, Giza Eskubideen Europako Auzitegiaren eta Europar Batasuneko Auzitegiaren ebazpenekin.
|
|
|
Sosa WAGNERrek eta Fuertes LoPEzek honakoa adierazten dute erakundeen arteko leialtasun printzipioaren inguruan: " Espainian ere printzipio hori ez
|
dago
konstituzio zehaztapenen artean, baizik eta jurisprudentziaren eskaera bat da, auzi jakin batzuen konponbidean argia egiteko balio duena. Orain erreflexuak ditu arau testu batzuetan.
|