|
2000
|
|
|
Enpresa hauek ez dira, gainera, El Correo taldearekin alderatuta, hedapen multimediatikoa edota territoriala garatzeko gai izan, edo ez dute bide horibehar adinako indarrarekin hartu, oraindik behintzat. Frantziar Estatuan ezberdina daegoera, bertako enpresa esanguratsurik ez
|
baitago
Ipar Euskal Herrian. Estatu honetako prentsaren merkatua lurralde mailan zatikatuta badago ere, Espainiar Estatuanbezala, zonaldeen dimentsioa askoz zabalagoa da han, erregionalagoa, zentzu horretan.Baita egunkarien tamaina ere.
|
|
2001
|
|
|
Krisia eta beheraldia ekonomia berri honetara ere irits daiteke. Argi gorri guztiak pizturik
|
daude
Ipar Amerikan, eta dagoeneko bat baino gehiago dira boom teknologiko hau berandu baino lehen gainbeheran egon daitekeela iragartzen dutenak. Ekonomia berri hau Ipar Amerikan jaio zen eta bilakaera harrigarria izan du, ekonomia indartuz.
|
|
|
" Ez, herriaren beharrei erantzuteko ez
|
dago
Ipar Amerikan nahiko sendagille. Hori bakarrik ez da ordea.
|
|
|
Ozeano Artikoak okupaturik
|
dagoen
Ipar Poloa ez bezala, Hego Poloa Estatu Batuen tamainako Antartida kontinenteak betetzen du.
|
|
2002
|
|
|
Ba al
|
dago
Ipar Euskal Herriaren historiarekiko sentimendurik azaldu duenik?
|
|
|
Eta horilortzeko, gizarte euskaldunak bultzatu du, unibertsitate bakoitzean titulazioak osorik euskaraz izan arte. Baina, aldi berean, hor
|
daude
Ipar Euskal Herrikoeuskaldunak, euskaraz ikasteko gaztelaniazko azterketak egin behar dituztenak.Beraz, euskaldunak euskaraz ikasteko dugun hizkuntza eskubidea ez dago betetakasu batzuetan, eta urratuta dago besteetan.
|
|
|
estatu esparrutik kanpo kokatu behar ziren, barruan jartzea debekaturik baitzegoen. ORTFk, lehen, eta Radio France delakoak, ondoren, oso berandu hartu zuten programazioa deszentralizatzeko erabakia; beraz, 1945az geroztik, eta ia berrogei urtez, ez zen tokiko edo eskualdeko irratirik
|
egon
Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
Ezin dugu pentsatu kultura biren arteko gatazka (Islama vs Mendebalde anglofonoa) baliabide aztertzaile bakarra denik, kultura anitz eta ezberdinen osotasuna zehazten delako bi kontzeptu nagusi sinplifikatzaile horietan. Ezin dugu, azkenez, pentsatu gatazkaz ikuspegi horizontalean, argi
|
dagoenean
Ipar Hego kontzeptua dela nagusitzen dena, istilu guztien oinarrizko gako bezala.
|
|
2004
|
|
|
Tokian tokiko herri ekimenez gainera,
|
badaude
Iparra Hegoa eguna (Seguran), Nafarroa Eguna (Baigorrin). Zuk, Noel, lehen herrien arteko anaitasunezko ekimenak aipatu dituzu.
|
|
|
Kontuak gero eta itxura hobea hartzen zuen. Izan ere, Del Valle zeharo asperturik
|
zegoen
Ipar Euskal Herriko giro itxiaz. Eraman ezinezko tristura ematen zioten hango herri zuriek eta mendi ilunek.
|
|
2005
|
|
|
Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak (UAB) eta Cardiffeko galesak ikerketa batean parte hartu dute, eta frogatu dute klima erregulatzen duen fenomeno bat
|
dagoela
Ipar hemisferioaren eta Hego hemisferioaren artean, ur ozeanikoen “autodoikuntza mekanismoen” bidez. Egiaztapen horrek, iraganeko klima erregistroetatik abiatuta, ozeanoek berotze globalaren aurrean duten portaeraren iragarpena hobetu lezake. Azterlanaren arduradunak, Rainer Zahn ek, UABri atxikitako Kataluniako Ikerketa eta Azterketa Aurreratuen Erakundeko (ICREA) kideak, hauxe dio:
|
|
|
Zazpi Euskal Herrietatik milaka euskaltzale elkartuko dira Senpereko aintziran Seaskak antolatutako 21 Herri Urratsean. 1969an 8 ikasle zeuzkan ikastola bakarra
|
zegoen
Ipar Euskal Herrian, 2005 urtean, berriz, 24 ikastola eta 2.129 ikasle dira. Halere, oraino, bidea luze da eta pausoa labur.
|
|
2006
|
|
|
Baina ez zen nonbait nahikoa izan bien arteko gatazkari amaiera emateko. Errege ingelesak, urte bereko irailaren 8ko agindu baten bidez, orduan ingelesen menpe
|
zeuden
Ipar Euskal Herriko biztanleei eskatu zien, Hegoaldekoen aurka borrokatzeko. Madozen kontakizuna, ordea, zalantzan jarri beharra dago, besteak beste, Kanariar Uharteak euskaldunek 1393an deskubritu zituztela esan baitzuen, historiagile gehienek gutxienez 80 urte lehenago dagoeneko irlak ezagunak zirela dioten bitartean.
|
|
|
[OFF]... izotzez estalia
|
zegoen
ipar Amerikaren erdia, eta
|
|
|
Behatzaile batek, orduan, zer ikusten du gau batez zerura begira dagoela? Ba Iparrizarra geldi
|
dagoela
ipar horizontearen gainean, eta beste astro guztiak bere inguruan biratzen direla, eguneko bira bat osatuz. Eta hori guztia Lurraren errotazioaren eraginez gertatzen da!
|
|
2008
|
|
|
Irakurtzeko nahikoa zaila den etxe aitzinaldeko plaka batek gogorarazten du hori. Tamalez baina, bere historiaren sustrai eta ibileretan erabat ukatua izan den eta oraindik ere halaxe
|
dagoen
Ipar Euskal Herrian, bakan batzuek bakarrik dakite zerbait Agosti Xahoren kontura. Hego Euskal Herrian jende nabarmen gehiagok jakiterik badu pertsonaia historiko guztiz garrantzizko horretaz.
|
|
|
" Sobietar garaiko errepide nagusiak errepublika goitik behera zeharkatzen du baina egun ezin du inork erabili, georgiar eta osetiar herrietatik igarotzen baita. Errusia barruan
|
dagoen
Ipar Osetiarekin harremana mantentzea ezinbestekoa dugunez, ezkerretik eta iparrerantz doan errepide bat eraiki dugu. Georgiarrek, aldiz, eskuinetik eta hegoalderantz doana erabiltzen dute Tbilisira (Georgiako hiriburura) joateko".
|
|
|
Hortan hizkuntza politika kudeatzen duten arduradun publikoek beren ustea aldatu lukete. Iñaki Martinez de Lunak eta Ibon Usarraldek Hego Euskal Herriaz esaten dutena indarrean
|
dago
Ipar Euskal Herrian, era biziagoan: " Gure ingurunean argi dago, oro har eremu batzuetako funtzio batzuetarako izan ezik, erdaren aldeko erakarpen faktoreak askoz indartsuagok dira euskarara erakartzen duten faktoreak baino" (2004, www.erabili.com).
|
|
|
PAUL ROSE (V/ O) Squalus a hondoratu eta 24 ordura, lehen urpekaria prest
|
zegoen
Ipar Atlantikoko ur izoztuetan murgiltzeko.
|
|
|
Londrestik Belfastera boterea transferitzeko ados jarri dira koalizio gobernua osatzen duten bi alderdiak, eta horri esker aginte autonomoa bihar berriz biltzeko moduan egongo da, 152 eguneko etenaren ondoren. Uztailaz geroztik geldiarazita
|
zegoen
Ipar Irlandako Gobernua Justizia eskumenaren inguruan bi alderdiek zuten ezinikusiagatik. Unionistak ez ziren fio Sinn Feinnen borondate demokratikoaz, eta aitzakia horrekin eskumenaren transferentzia atzeratu zuten maiatzerako egina behar zuen, Saint Andrewsko Akordioari jarraiki eta Stormonteko autonomia kinka larrian ipini zuten, bide batez.
|
|
2009
|
|
|
Egun sistema metriko bateratua
|
dago
Ipar Hemisferioko mendebalde osoan. Kultura gorde dituen unitate batzuk kenduta, guztiz bateraturik daude pisu, luzera, bolumen... neurriak.
|
|
|
Seamus Daly ere kartzelan dago Irlandan eta Murphyri 14 urteko zigorra ezarri zioten, baino 2003an aske geratu zen beste prozesu baten zain. Campbell atxilotuta
|
dago
Ipar Irlandan Lituaniak arma trafikoagatik estradizioa eskatu bitartean.
|
|
|
Zeruari begiratze hutsarekin, nabigatzaileek jakin dezakete non
|
dauden
iparra eta hegoa, eta non ekialdea eta mendebaldea. Are gehiago, zeruari tresna sinple baten laguntzaz begiratuta, nabigatzaileek jakin dezakete oso iparraldera edo hegoaldera dauden, latitudea alegia.
|
|
|
odol ikerketak egiten dituzte.
|
Badago
Ipar Carolinan hain zuzen ere horrelako ikerketak egiten dituen laborategia, G.L. Ryals of the Roche Biomedical Laboratory. 1960az geroztik, 30.000 kasu aztertuak bide dituzte, aita nor den jakiteko.
|
|
|
Hamar bat puntu behetik dago Bizkaia, gehienetan. Euskaltzain osoen kasuan Gipuzkoatik ez urruti
|
dago
Ipar Euskal Herria, Bizkaiaren gainetik.
|
|
|
(...) hamalaueko gerlaren ondoriozko frantses nazionalismo gogor baten pean
|
zagon
ipar aldea: bere abertzaletasuna errejionalisma epel batean ito behar zuen Aintzina k.
|
|
|
Polones baten bizitza kontatzen dut. Ehun milaka polones
|
badaude
Ipar Frantzian, meatzari izanak. Baina konturatu naiz gauza batez.
|
|
|
Ez diegu utziko erantzuleei gure probintzia iraganera arrastaka eramaten, adierazi du, halaber, Peter Robinson lehen ministro unionistak. Nazka nazka eginda
|
nago
Ipar Irlanda ezegonkortzeko ahalegin terrorista horietaz, gaineratu du.
|
|
|
09:15ak aldera Euskal Herriko ordutegia atxilotu zuten Belfasteko mendebaldean. Amnistiaren Aldeko Mugimenduak azaldu duenez, Villanueva oso integratua
|
dago
Ipar Irlandako bizimoduan. Han lan egiten du, kanpotarrei borroka errepublikanoaren eta Irlandako gatazkaren nondik norakoak azaltzen.
|
|
|
–Non
|
dago
ipar ipurua??, errepikatzen dute ikasleek urduri, egin behar duten herbarioa osatzeko lehian. Amaitzeko, gereziondoak landatu dituzte.
|
|
2010
|
|
|
Aipatu iturrien arabera, Francisco Javier Lopez Peña Thierry ETAko ustezko buruzagi politiko ohiari atzemandako agirien artean Vila Mitxelenaren argazkia zuen nortasun agiri faltsu bat atzeman zutelako atxilotu ahal izan dute.Ministerioak zehaztu duenez, Guardia Zibilak egindako ikerketak agerian utzi du Vila Mitxelena ETAko egituretan sartuta zegoela, eta haren zerbitzura
|
zegoela
Ipar Irlandan.
|
|
|
â?. Yamalâ, en bidaia Eskandinaviako Penintsulako iparretik abiatzen da, Barentseko itsasoan eta Errusiako Franz Joseph Land artxipelagoan zehar, izotzarekin topatu arte. Handik, 1000 kilometro inguru
|
daude
Ipar Poloraino.
|
|
|
Haiek, biltzeko, ordea, hobe itxoitea. Babestuago
|
daude
ipar haizetik.
|
|
|
Zientzialariek ugaltze teknika erabili dute galzorian dauden iparraldeko gazela frikanoetan. UCLMko eta CSICeko zientzialariek ugaltze teknika aplikatu dute galzorian
|
dauden
Ipar Afrikako gazela espezieetan UCLMko eta CSICeko ikertzaileak dira, halaber, Iberiar Penintsulako oreinarentzat intseminazio artifizialeko eta semena izozteko sistema bat aplikatzen duten bakarrak, eta espezie horrentzat 75.000 dositik gorako semen banku bat sortu dute. 2003an, Ingurumen Ministerioak eta CSICek erabaki zuten germoplasma bankua eta arriskuan dauden basa faunako espezieen ehunak abian jartzea.
|
|
|
Egun batean lasaiago etorri zitzaidan, Juan Mari Lekuonarekin hitz egin zuelako eta honek esan ziolako leku askotan" susaa" esaten zutela, eta azken" a" hori ere ez zela oso luzea euskalki batzuetan. Gainera, laster idoro zuen Irango hiri exotiko baten izena ere bazela (Frantziako mugatik gertu
|
dagoen
ipar Italiako herrixka baten izena da halaber). Harrezkero zeharo lasaitu zen izenari zegokionez.
|
|
2011
|
|
|
«Gurean, gaizki pasatzen ari den jendeak behar dituen gauzetan murriztuko dute».Bilbon, ELAko ordezkarien batzarrean egindako adierazpenetan, Muñozek ziurtatu du erreforma «bizkor bizkor» egingo duela Raxoik, oztopo handirik topatuko ez duelako: «Gehiengo osoa dauka, eta ezkerra deritzonak ez daki non
|
dagoen
iparra, hegoa, ekialdea edo mendebaldea». PSOEren gobernuak onartutako erreformak «sakonduko» dituela uste du.
|
|
|
Euskaraz, Iparraldean, Bakalore orokorra prestatzen da bakarrik, Baionan Seaskak duen Bernat Etxepare lizeoan. Nahiz eta Seaskaren asmoa ahal bezain lasterren Baxo teknologikoari eta profesionalari heltzea izan, gaur egun oraindik ez
|
dago
Ipar Euskal Herrian ikasketa hauek euskaraz burutzeko aukerarik.
|
|
|
Oker ez
|
banago
Ipar Hiriaren atzealdeko mendietan zeukan.
|
|
2012
|
|
|
Dauden egitura apurrak kolokan ezarriko lituzke, ekimena desobedientzia zibilaren pare utziz. Horrelako aurrekaririk ez
|
dago
Ipar Euskal Herriko politikan.
|
|
|
Zeru gain izarratu urdin argi bat zen zola gisa, bainan ortzadar koloreko su mihi neurrigabeak dantzan zebiltzan zeru gain guziko inguruka batean. Ezin asmatuzko isiltasunean
|
zegoen
Ipar Izakia bere edertasun guzian. Bazterra izotzdura tinkean baitzegoen!
|
|
|
C.M.M.K. deitu lantegian! Hotzagoan bada hotzagoan, guk lana dugu eskatzen! Bihar berean, airekoan joanen zarete. Ez da beste garraio modurik. Udan, Urekoa eta airekoa! Bainan, neguan ez da airekoa baizik, Saint Laurent Ibaia karroindurik
|
dago
Ipar aldean. Goazen beraz, airekoan!
|
|
2013
|
|
|
Iazko urteari konparaturik, ohartaraztekoa da Seaskak 25.000 euro gutxiago jasoko dituela. Horrez gain, 350.000 euro jarriko dituzte diru laguntzen bidez. 57 proiektu dituzte lagunduko, eta horien artean
|
dago
Ipar Euskal Herriko Hitza, 24.000 euro jasoko ditu. Lagunduriko egituren artean aniztasuna dagoela azpimarra daiteke.
|
|
|
Senpereko aintziran dena prest
|
dago
Ipar Euskal Herriko ikastolen aldeko egun haundirakoHogeita abar urte lelopean eginen da aurten 30 aldiz eginen den Herri Urrats besta. Gisa honetara, orain artean egindako ibilbidea gogoratu eta euskararen normalizazioan egiteko gelditzen den guztia adierazi nahi izan dute.
|
|
|
" Pyramid Lake, Paiute tribuaren erreserba, Renotik hogeita hamabost miliara
|
dago
ipar ekialderantz, Washoe, Lyon eta Storey bailara artean kokatutako desertu eremu urrun batean. Hamabost milia luze da, eta hamaika milia zabal".
|
|
|
Denen artean ere, zeregin banaketan erakunde mota bakoitzak duen lekuaz ez dago planteamendu garbirik. Euskararen gizarte erakundeen mugimenduan bertan, ez
|
dago
ipar argirik honetaz.
|
|
|
Hamarraldi hauetan, gehiegi formulatu gabe bada ere, elebitasun sozial orekatua ren balizko utopia moduko batek gidatu du hizkuntza politikaren diskurtsoa. Oharkabean askoren buruetan ere halako irudi lauso bat
|
dago
ipar moduan: euskara eta erdarak elkarrekin biziko dira modu orekatu xamarrean, elebidun edo hirueledunak izango gara, espazio guztiak elebidunak izango dira eta hizkuntza bakoitzak bere aukerak eta garapena izango ditu.
|
|
2014
|
|
|
Lurrazalaren azpiko suari esker existitzen dira kontinenteak eta ozeano urtua. Baina su hori ez da nahikoa, nonbait, Lurraren erdian
|
dagoen
Ipar Poloaren inguruko izotzak urtzeko.
|
|
|
Ez. Clementine kezkatuta
|
dago
Ipar Poloagatik.
|
|
2015
|
|
|
Gaur egun, Euriborra beherantz doa, eta gustura dago.Ordaintzeko mugaSabri Bouchfar hilabete honetan da joatekoa bizitzera erosi berri duten etxera, Baiona iparraldera. 89 metro koadrokoa, bi terrazekin eta 206.000 eurotan.Lehen apartamentu baten erosteko proiektua abiatzen delarik, egoitza sozialak erosteko aukera ematen duten hiru egitura
|
daude
Ipar Euskal Herrian: Habitat Sud Atlantic, Col eta Office 64 Hiruei bidali zien txosten bana Sabri Bouchfarrek, iazko abenduan, eta urtarrilean ukan zuen baiezkoa.
|
|
|
Ildo beretik mintzatu da Emmanuel Alzuri Bidarteko auzapeza ere: «Herritar xumea banintz dudarik gabe eginen nuke egitura bakarraren alde, baina hautetsi izateak berekin dakar zalantzak argitzeko erantzukizuna».Michel Veunac Miarritzeko auzapezak ere berretsi du ez
|
daudela
Ipar Euskal Herria bateratzearen aurka, eta ez diotela urteetako «aldarrikapen identitarioari» oztoporik jarri nahi: «Gure helburua ez da ilusio hori zapuztea».
|
|
|
Pirinioetatik iparraldera ere ez zen aldaketarik izan, hasiera labur batean: ETAko kideak salbu
|
zeuden
Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
Urruti daude Bizkaiko Golkotik Ternuara Euskal Herritik balea arrantzara urtero urtero hogei edo hogeita hamar itsasontzi abiatzen ziren udaberriak. Etsaiz beteta
|
daude
Ipar Atlantikoko urak: Frantzia eta Erresuma Batuko armaden gerraontziak, Afrikako eta Europako erresuma askotako piratak eta, haiekin batera, arriskurik biziena, gupidarik gabe ontziak irensten dituzten ekaitz bortitzak.
|
|
|
Noski, itun aurrepolitikoa izanik, batasun politikoak garrantzia galduko luke, baina hemen horrantz abiatzeko aukerez ari naiz. Prest
|
leudeke
Ipar Euskal Herriko abertzaleak horrelakorik onartzeko Frantziatik orain arte jaso duten administrazio laguntza urria ikusita. Eta Hego Euskal Herrian, onartuko lukete euskal nazionalistek Espainiarekin baturik jarraitzea?
|
|
|
–Españako gerla aintzinian, hego Eskual Herriko abertzaletasunari oharturik, eta beren euskaldungoak jasaiten zituen zaurriak senditurik, Aintzina deitu batzar batean bildu ziren ipar aldeko euskaltzale batzu, ber izeneko hilabetekari bat hedatzen zutela. Bainan hamalaueko gerlaren ondoriozko frantses nazionalismo gogor baten pean
|
zagon
ipar aldea: bere abertzaletasuna errejionalisma epel batean ito behar zuen Aintzinak.71 Laster etorri zen hogoi ta hamaseieko guda eta hemengo abertzaleak Franco-ren kontra oldartzea oso gaizki hartu zuten hango Eskualdunek, ezen hori komunista agertzea zakoten.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Idazkaritza Nagusiaren arabera, hamasei urtetik gorako biztanleen artean, 1991n 85.302 euskaldun
|
zeuden
Ipar Euskal Herrian. Bost urte geroago, beste datu hauek plazaratu zituen Siadecok (1996b:
|
|
|
Ildo honetan, Eusko Jaurlaritzak Andres Alberdi egile duen Ahoskera izeneko liburua argitaratu du berri. Haren orriak eskuztatzen hasi orduko ohartu naiz lana Hegoaldetik begira idatzi dela, nahiz laguntzaile eta lankideen artean badiren Ipar Euskal Herriko ahoskera ongi ezagutzen duten bi lagun, baina zerrendan ez
|
dago
Ipar Euskal Herriko edo Nafarroako inor. Liburuaren helburu eta iparra balirudike dela, Bilbon, Durangon, Amurrion, Gasteizen, Agurainen, Lizarran, Tafallan edo Iruñean ikasle euskaldun berrien aitzinean eskolak eman behar dituenak halako oinarri bat edukitzea ahoskera gaietan.
|
|
|
Elementu batzuk jarriak ziren, gogoetan zeuden eta ekintzak bultzatzen ziren, antzerkiak sortzea alegia. Artikulu honetan ikasten dugu talde antolatu asko
|
zeudela
Ipar Euskal Herrian zehar. Honela zioten:
|
|
|
Edonola ere, bai desazkundearen proposamenean bai definizioen harira egiten diren interpretazioen azpian, finean,
|
badago
Ipar Hego dialektikari heltzeko beharra. Izan ere, nahitaezkoa da ekonomiaren desazkundea termino fisikotan muga biofisikoek ekonomia bera baldintzatzen baitute, eta ekosistemen deuseztapenak eta baliabideen agortzeak iraunkortasuna mehatxatzen baitute.
|
|
|
Malaspina Espedizioak, Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Gorenak (CSIC) gidatuta, frogatu du hondakin plastikoen bost pilaketa handi daudela, eta horiek bat egiten dutela azaleko uraren bost bira handiekin. Ipar Pazifikoko zabor plastikoa pilatzeaz gain, antzeko fenomenoak
|
daude
Ipar Atlantikoaren, Hego Pazifikoaren, Hego Atlantikoaren eta Indiako Ozeanoaren erdialdean. Europako Batasunak ere itsas hondakindegi handia du:
|
|
|
Ozeano Barean zaborrontzi handi bat dago, Frantzia, Espainia eta Portugalena baino handiagoa. Planeta osoko zaborra eskualde jakin horretan amaitzeko, zurrunbilo erraldoi bat
|
dago
Ipar Pazifikoko korronte espiralaren indarrak eragindako zurrunbilo erraldoi bat. Hori dela eta, eremu horretako haizeekin batera, zabor poltsa uretan harrapatuta geratzen da kostaldera iritsi gabe.
|
|
|
Talentu handiko emakume horiek jokabide sexistak eta arrazistak jasan behar izan zituzten baina eusten eta euren talentua onartzen ez zuen mundu batean erakusten jakin zuten. 1940ko hamarkadan emakumeek osatutako ehunka banda
|
zeuden
Ipar Amerikan; hala ere, swing eta jazzaren kronistek beste leku baterantz begiratu zuten.
|
|
|
Leihoetan begira daudenei herriko izena galdetuko die. Etxetik urrun
|
dagoen
ipar hegal hura ezagutuko du: beste aldea.
|
|
2016
|
|
|
" Ü" hori ez da esaten Amikuzeko herri guztietan, baina gehienetan bai, eta denak
|
daude
iparrari begira, hegoaldekoetan ez da egiten.
|
|
|
–Ta??. . Amerika ez
|
dago
Iparrean?. –Itzulinguru bat egiten ibiliko da, korronte on bat harrapatzeko edo?.
|
|
|
dute, eta gehiago
|
daude
Ipar Hemisferioan Hego
|
|
|
Sorkuntzaren inguruan gaur egun behar gorriak
|
daude
Ipar Euskal Herriko sortzaileen artean. Sortzaile gutxi, eremu hertsia hedatzeko ahalei dagokienez, baina hala ere, ororen gainetik haien lana defenditzeko nahikeria azkarra eta publikoarekiko interes sakona.
|
|
|
Antzerkia aberastu da horretaz, dinamika handian eraman baita garapena. Gaur egun, eragin horietatik edaten du euskal kulturak, baina erronka berri baten aurrean
|
dago
Ipar Euskal Herrian, euskararen desagertzeko arriskuaren aurrean dago. Horretaz jabetua zen Larzabal, horregatik idatzietan ere, gorago ikusi dugun moduan, aldaketa politikoa aldarrikatzen zuen.
|
|
|
Aresti horretan kokatzen zen, gazteak zeuden horren barnean eta antzerkiak zituen arazoen aipatzera etorria zen mintzaldi horretara. Alta, pizkundea
|
zegoen
Ipar Euskal Herrian, baina horren aztarnarik ez zen sumatzen mintzaldi horretan, bestelako goseaz ari zen Aresti:
|
|
|
Laburbiltze lasterreko iritzia dirudi. Egia da euskararen eta euskaltasunaren egoera orokorra kinka larrian
|
dagoela
Ipar Euskal Herrian. Horren isla antzerki testuetan eta antzerki emaileetan sumatzea, baldintzak okertzen ari baita.
|
|
|
Hegoaldean antzerkiaren kezka aspaldikoa zen, XVII. mendetik Azkoitiko Zaldunen gogoetan zegoen, eta dagoeneko haiek euskaraz sortutako obrak erakusten ibili ziren. Horrelakorik ez
|
zegoen
Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
Horretan
|
zegoen
Ipar Euskal Herrian antzerkigintza, bigarren gerla denboran eta gerla bukatu eta. Egoera hau zen nagusitzen, Larzabalek eta Laffitek kontatzen dutenez, komediak ziren nagusi garaiko aldizkariek frogatzen duten bezalaxe.
|
|
|
Piarres Larzabali esker gehiago dakigu eta idazle batzuen izenak, lan horretan agertzen baitira, ez dira galdu. Lan horri esker ohartzen gara idazle franko
|
zeudela
Ipar Euskal Herrian ere, hor dugu euskal kulturaren presentziaz froga inportante bat.
|
|
|
Beraz, hor badaukagu elkarlanerako parada, eta parada hori gure artean azkartu behar dugu. Euskalgintza egituratua
|
dago
Ipar Euskal Herrian, bai, baina erronkak ikusirik, normala da gure elkarlana zentzu horretara indartzea eta estrategia batzuei begira elkarrekin aritzea?.
|
|
|
Aintzirak, lakuak edo urmaelak lurrez inguratuta dauden ur eremuak dira. Aintzira gehienek ur geza dute, eta gehiago
|
daude
Ipar Hemisferioan Hego Hemisferioan baino. Handiak direnean itsasotzat hartzen dira.
|
|
|
onartu du Inocente Montano El Salvadorreko koronel ohiaren espainiaratzea, bost jesuiten hiltzea egotzita. Montano behin behineko presoaldian
|
dago
Ipar Karolinako kartzela batean. " Hil ezazue Ellakuria, eta ez utzi lekukorik" agindu zuen Poncek, Montano aurrean zegoela.
|
|
2017
|
|
|
Beste datu batzuk ere atera ditu: garai batean, mila euskal iheslari inguru
|
zeuden
Ipar Euskal Herrian, 240.000 biztanle zituen lurralde batean. –Beraz, ez da pentsatu behar Ipar Euskal Herriko jendeak ez duela sentitu eta ez duela ikusi gatazka hau?.
|
|
|
Aplikazio hori, momentuz, Iparraldeko hizkeren azterketara mugatu da. Alde batetik, Iparraldeko testugintzaren izaera dialektala lurraldeko beste hizkuntza ereduetan baino markatuagoa delako, eta bestetik, gaur egun ez
|
dagoelako
Ipar Euskal Herriko hizkeren inguruko informazioa corpusen ikuspegitik modu eskuragarrian biltzen duen datu base edo plataformarik. Hala ere, BASYQUE prest dago edozein hizkeraren azterketa egin ahal izateko.
|
|
|
Ekintzaileek etxebizitzaren problematikari lotzen dute eta justifikatzen beren egitatea. Giza Eskubideen Komiteak azpimarratzen du badaudela hamarnaka urte arazo hori
|
badagoela
Ipar Euskal Herrian, sofrikario eta sozial sumindura askoren iturri. Berasategui Erdocio familiak gaur jasaiten duenaren gisakoak.
|
|
2018
|
|
|
Ez dago beste aukerarik. Ez
|
gaude
Ipar Amerikan.
|
|
|
Kopurua %82ra igotzen da alargunen kasuan. Alde handia
|
dago
iparraren eta hegoaren artean: Hegoaldeko emakumeen %70, 9k dute mila eurotik beherako pentsioa, eta %24, 9k, berriz, Iparraldean.
|
|
|
Salaberrik (1996a; 2000) eginiko hurbilketek ere hori erakusten dute: zatiketak hainbat norabidetan ageri dira (isoglosa batzuek eremu osoa harrapatzen dute; beste batzuek erdiko gune bat eratzen dute, iparraldetik eta hegoaldetik bereizita;
|
badaude
ipar ekialdetik hego mendebalera doazenak; orobat ekialdea eta mendebala bereizten dutenak; eta Muzkik eta Utergak beregain jokatzen dute ezaugarri batzuetan (Salaberri, 2000, 916). Aitzitik, ez dakigu zein leku dagokion hiriburuari egitura linguistiko horretan:
|
|
|
" plaça queda coadrada haziendose el monesterio"(" monasterioa egitean plaza karratua geldituko da"), Karmeldarren komentuan egiten ari baitzen oraindik. Gazteluko plaza planoaren erdigunean dago, zehatzen marraztua dagoena da, eta badirudi simetria ardatz hipotetiko baten gainean ezarria
|
dagoela
ipar hegoko norabidean, eta haren inguruan grabitatzen duela hiri osoak. Gazteluko plaza eta Fruta plaza neurriz kanpo marraztuak daude, eta idatzizko azalpen batez lagunduta; horrek adierazten du, alde batetik, haien pertsonalitatea eta, bestetik, inorena ez zen lurrak zer nolako garrantzia hartu zuen, bateratze prozesuaren amaieran, hiriaren gainerako guneekiko.
|
|
2019
|
|
|
Bigarren adibidea hartuko dut. 5 urte nituelarik bost ikastola
|
zeuden
Ipar Euskal Herrian, 36 urte ditudalarik 36 ikastola. 36 ikastola kudeatu behar dira:
|
|
|
Ben Ali-rena zen pasaporte hori. Beb Ali eraso bortitzengatik espetxean
|
egondako
ipar afrikar bat zen, Estokolmoko Geltoki Zentralean salerosketarako eta lapurretarako arabiarrak kontratatzen zituena. Ben Alik kontratatutako marokoar bat, egun pare batez kanpoan egon ondoren, Yenon Leviri falta zitzaiona bezalakoxe jakarekin agertu zen.
|
|
|
Gerora ikusi da ez zutela hauturik egokiena egin. Horrez gain, argi dago bilera hartan gutxiegi zirela horrelako erabaki bat hartzeko eta, are larriagoa dena, ez
|
zegoela
Ipar Euskal Herriko ordezkaririk. Baina kontu horiek alde batera utzita, bilera horrek, Hendaia eta Hondarribiko kongresuak bezala, erakusten du batasunerako urratsak eman beharraren kontzientzia oso errotua zutela euskaltzale batzuek bederen, horregatik euskalkiak zaintzeari eta euskalkiei zegokien garrantzia emateari utzi gabe.
|
|
2020
|
|
|
Ondorioz, zentroak erakargarritasuna esan nahi du eta euskal idazleek hainbat estrategia martxan jartzen dituzte esparru literario nazionalaren erdigunera heltzeko.269 Ipar Euskal Herriko esparru literarioa bereizia" azpi sistema" 270 bat dateke. Beraz, Gipuzkoako erdigunearekiko menperatze egoeran
|
dagoke
Ipar Euskal Herriko esparru literarioa (baina bai eta Bizkaia edo beste probintzietakoak ere). Egoera horretan, idazleak" balizkoen espazio" 271 zenbait ditu.
|
|
|
158 herri
|
daude
Ipar Euskal Herrian eta guztiak ezin aipa. Batez ere horietarik anitz direlako 1.000 biztanlez gutxiagokoak, hots, bozka sistema ezberdin batean:
|
|
|
Baigorri eta Uztaritzez gain, orokorki emaitza onak lortu zituzten abertzaleek, hauteskundez hauteskunde haien pisua emendatzen segituz. Hogei bat auzapez abertzale
|
daude
Ipar Euskal Herrian. Bukatu da garaia zeinetan aldarrikapen abertzaleak ez ziren kontuan hartuak eta zeinetan alderdi abertzaleak alde batera utziak ziren.
|
|
|
* Zuberoa, Lapurdi eta Nafarroa Beherera mugatzen den hauteskunderik ez
|
dago
Ipar Euskal Herrian. Egitura horretara gehien hurbiltzen direnak departamendu mailako hauteskundeak dira.
|
|
|
Lafittek argitu zuen apaiza zela, baina ez bertzerik. Garai haietan Berho deitura zuten bi apaiz
|
zeuden
Ipar Euskal Herrian. Haietariko bat zen Bertrand Berho, 1827ko maiatzaren 10ean Irisarrin sortu zena, eta Iholdin hil 1904ko apirilaren 14an.
|
|
2021
|
|
|
Eragiletza pribatutik sortutako proiektuak laguntzeko modua
|
badago
Ipar Euskal Herrian, modu xumean bada ere, baina ez erakundeek bideratutako proiektu egituraturik.
|
|
|
1 Jaiolekuari buruz, honako datu hauek eskuratu ditugu: Bortzirietako herri batean sortutakoak, Nafarroan sortutakoak, bertze probintzietan sortutakoak (bertan Hegoaldeko bertze euskal probintziak eta espainiar Estatukoak), eta espainiar Estatutik kanpo jaiotakoak (bertan
|
daude
Ipar Euskal Herrian sortuak).
|
|
|
Mehatxua mundu mailan nola banatzen den aztertzen badugu, ikus dezakegu Europa prozesuaren amaieran dagoela, estaturik gabeko hizkuntza guztiak mehatxatutako hizkuntzen multzoan baitaude (Unesco, 2010), hasi Eskandinaviako samieratik Italia hegoaldeko grikoraino, edo uraldar hizkuntzetatik zeltiarretaraino. Ameriketan, alde handia
|
dago
Ipar Amerikaren (AEB eta Kanada) eta kontinenteko gainerako herrialdeen artean (ibid.). Bi herrialde horietan, ia jatorrizko mintzaira guztiak desagertzeko zorian daude edo azken hiztunak baino ez dira gelditzen.
|
|
|
Printzesa harro hark, ordea, guztiz sinistuta
|
baitzegoen
Iparretik eta Hegotik, Sortaldetik eta Sartaldetik iristeko ziren abere haien guztien gauzak, ez zuen sinistu nahi begien aurrean ikusten zuena.
|
|
|
Orduan, laborari sindikatu bakarra
|
zegoen
Ipar Euskal Herrian, FDSEA sindikatu frantsesa, eta harekin engaiatu zen Berhokoirigoin, baina oso bestelako ikuspuntuak defendatuz. FDSEA utzi eta Euskal Herriko Laborarien Batasuna (ELB) sindikatu berriaren sorreran esku hartu zuen, 1982an, hango erreferente nagusienetarikoa bilakatzeraino.
|
|
|
Hego Euskal Herrian garesti dago, baina are garestiago
|
dago
Ipar Euskal Herrian, Frantziako merkatuan 353 euroraino iritsiko baita gaur MWh a. Antzeko kopuruak daude Europako Batasuneko herrialde gehienetan:
|
|
|
Ikusmina
|
zegoen
Ipar Euskal Herrira etorrita Jean Castex Frantziako lehen ministroak zer iragarriko zuen. Azken egunetan, okerrera egin dute koronabirusaren datuek, eta COVID lotutako intzidentzia 200 kasutik gora iragan da Pirinio Atlantikoetako Departamenduan.
|
|
|
«Aldapatsua da Hernani, nekatuta nindoan lanera, goialdean da ikastetxea. Haren ondoan
|
dago
ipar haritz bat. Une hartan hostoak zeuden lurraren gainean, eta adinarengatik edo gaixotasunagatik hildako nire hurbilekoen gorputzak eta hezurdurak gogorarazi zizkidaten.
|
|
|
Willis Drummond musika taldearekin mundu bira amaitu eta Euskal Herrira itzuli berritan kutsatu zen Xan Bidegain (Baiona, 1980) koronabirusarekin. Apiril hasieran hasi zen sintomak sumatzen, Euskal Herrira iritsi eta hamar bat egunera; ordurako, konfinamendua ezarrita
|
zegoen
Ipar Euskal Herri osoan. Susmoa dauka hegazkinean kutsatu zela, bidaiatik bueltan, nahiz eta ezin duen erabat ziurtatu.
|
|
|
3). Coyosek dioen bezala," Eliza katolikoa ondo ezarria
|
dago
Ipar Euskal Herrian XVII. mendetik gora, Ziburun nabigazio eskola bat eta guzti dagoelarik" (Coyos 2013: 434).
|