|
2003
|
|
|
Itxarongelan elkarrekin hitz eginez zain zeuden lekukoak isildu egin ziren eta bekaizgo pitin batekin begiratu zioten Monikari altxatu zenean, lehena deitu ziotelako beharbada edo desberdina zelako, nik al dakit, aurpegian negarraren arrastoak zituen bakarra baitzen, edo oraindik gaztea zelako ere bai, gehienak emakume edadetuak izaki. Han
|
zeuden
idazlea lurrera abaildu zenean haurrak dindanean bakarrik utzi eta bertaratu ziren bi umezainak; han zegoen hilketaren lekuan zer egin jakin gabe begira geratu zen etxekoandre taldea, ertzaintzari abisu eman zion bulegaria, forentseak gorpua altxatu zuenean xehetasun morbidoak erantsi zituen emakumea, bikotearen gorabeherez argibide jakingarriak eman zituen auzoko dendaria, ondoko etxebizitzan ba... Mundu guztiak ikusi ditu galdeketak telebistan edo filmetan, eta bazekiten, noski, zeinen zorrotzak diren poliziak krimen bat aztertzen hasten direnean, baina hilketa honetan dena begi bistakoa iruditzen zitzaien:
|
|
2006
|
|
|
Euskal kulturan, adibidez, pizkunde bat nabaria zen. Hor zeuden Arantzazuko Jakin taldekoak; hor zegoen Donostiako Jarrai antzerki taldea; hor zeuden Oteiza eta arte garaikidearen ekoizleak, hor zeuden ikastolak, hor
|
zeuden
idazleak, kantariak, eta abar. Euskara idatziaren batasuna hirurogeita zortzigarren urteko Arantzazuko batzarrean hasi zen egituratzen.
|
|
2009
|
|
|
Karonteren txalupa. Nahiz eta euskal literaturan zerbaitek booma sortzea izan benetako ustekabea, agian. Aski ohituak
|
zeuden
idazleak, ohituegiak akaso, petardo eztanda txikietara. Zer esanik ez argitaletxeak.
|
|
|
Psikologikoa: biziki hunkiturik omen
|
dagoen
idazleak hila goraipatzen duelarik, bide batez bere burua zenduriko heroi maitagarriarekin elkartuta pintatzen du, eta heriozko sentimenduen anabasa dela-eta jendea despistatuta dabilela profitatuz, hildakoaren merituak bere izenean ere jartzen ditu lotsa gutxiz, bere baitara ditu erakartzen eta bere dohainen artean zerrendatzen.
|
|
2012
|
|
|
Erasoak erabat ezustean harrapatu zuen idazlea, eta horrek bere burua defenditzeko aukera kendu zion, ez zen kontakturik
|
egon
idazlearen eta erasotzaileen artean; gauzak horrela, ia ezinezkoa zen ADN arrastoak aurkitzea.
|
|
|
Nahiz eta, garai postmodernoen komunikazio eredu berriak islatzeko, kartak mezu elektroniko bihurtzen ditudan. Sinetsita
|
nago
idazleok Sareak ekarri dituen aldaketen berri eman behar dugula geure nobeletan. Nola izan, bestela, garaikide?
|
|
|
|
Nago
idazle guztioi gertatzen zaigula, garraio publikoa erabili ohi dugunoi behintzat: asko erreparatzen diogu gainerako bidaiariek zer irakurtzen duten.
|
|
2013
|
|
|
Bere eleberri onenak, Gertakizuna (23 urte zituela bizi izan zuen abortu dramatikoa), Lekua (aitarekiko harremana), Emakume bat (amarekikoa), bere bizitzarekin lotura estuak dituzten pertsona edo gertakarien inguruan idatzi zituen eta bere izaera ulertzeko adina balio dute bere garaia ezagutzeko ere. Baina
|
badaude
idazle honengan ondorengo lan batzuk non biografiaren erabilera mugaraino eramaten duen. Senarrarengandik apartatu berri, diplomatiko errusiar batekin izandako maitasun istorio beroa kontatu zuen Pasio hutsa eleberri laburrean.
|
|
2014
|
|
|
15 Ez nuke arrunt horrela esan behar, destainaz, ez nuke bixkor horrela idatzi behar, erdeinuz, funtsean nik neuk ere martiniaren aipuak dei eginda erosi bainuen liburua nire urrezko arauetako bat hautsiz, alegia, euskarara ekarrita
|
dauden
idazleen obrak gaztelaniaz ez erostea. Dena dela, gaztelaniazko bilduma honek narratiba osoa biltzen zuen eta euskarazko Hona hemen gu biokek puska bat bakarrik; beraz, agian nire buruarekiko traizioa ez zen hain grabea izan (sinetsi nahi dut).
|
|
|
|
Badago
idazle bat oso atsegin izan dudana irudimenaren ikuspuntutik. Interes handiz segitu izan ditut haren liburuak.
|
|
2015
|
|
|
Etorkizunarekin oso kezkatua
|
zegoen
idazle batek lortu zuen, azkenean, ibai ipuin bat idaztea: ezin zen bi aldiz era berean irakurri; edo, berdin dena, irakurle bakoitzak eta baita irakurle berak ere aldiro ipuin desberdin bat irakurtzen zuen, hau da, berria; hots, infinitua.
|
|
|
Ez dut ezer horren aurka. Baina
|
badago
idazle, musikari, antzezle eta kritikari ugari beren bilisa nostalgikoen aurka ateratzen dutenak. Pare bat adibidetxo:
|
|
|
Zeruko Argiak ere zera zioen 622 zenbakiko (II) editorialean: ?(?) alderdikeriaren gaitzak joak
|
gaude
idazle eta aldizkariak ere. (...) Ilunpean ari direnen antzera ari gara, nork nor jotzen duen ez dakielarik?.
|
|
2016
|
|
|
Modak ez zaizkio batere axola. Konbentzituta
|
dago
idazlearen egitekoa pentsamendu literarioa lantzea dela, zeinaren aurrean irakurleak etengabe esan behar duen: hau niri ere gertatzen zait.
|
|
|
3 Literatur piramidearen barrunbeen ilunean badago edo, zer demontre, erpina ez den beste edozein puntu erreal edo irudimenezkotan, erpinean omen daudenen harrokeriak ozpinduko du euskal idazlea, eta aitzina egiteko jartzen dizkioten traba bidegabe guztiek: azken batean, gorago
|
dauden
idazle horien existentziak berak. Liburu honetan behin eta berriz azalduko zaigun inbidiya, salmenta datu jakin batzuei, presentzia mediatiko jakin bati, saridun jakin bati, bolo jakin baterako gonbidapenari, edozeri??
|
|
|
Itun autobiografikoak ez du esan nahi idazleak bere bizitzari buruz egia eta bakarrik egia esaten digula, irakurlea, XXI. mendea hain aurreratua dagoenean, ez da horren xaloa?, baina bai kontatzen digunari buruz egia esango baligu bezala ari zaigula. Autofikzioan, ordea, arau hori hausten da, idazleak eskubidea baitauka gezurra edo fantasia nonahi eta noiznahi txertatzeko, eta, beraz, irakurlea ez da sekula ere ziur
|
egongo
idazleak berak egia hori sinestarazi nahi digun, ala ez.
|
|
|
Errebelatu zitzaizkidan aginduen kutsua zaharra zela, zaharrunoegia agian, korritzen duten denboretarako: beste garai bateko idazle batentzako betebeharrak diruditela, egungoentzako baino; gehiago
|
zegozkiola
idazle moderno bati, postmoderno edo garaikide bati baino. Eta nire ametsak gogoa irakurri izan balit bezala, guztiz logikoa litzatekeena, ondo pentsatuz gero?
|
|
|
–Nik uste dut interes gatazka bat
|
dagoela
idazle eta aldi berean kritikari izatearen artean. Kritikari gisa guztiz egiatia izatea erabakiz gero, behintzat.
|
|
2017
|
|
|
deitu nion eta Carlos Gumperten Conversaciones con Antonio Tabucchi liburuan Toskanako idazleak kontatzen duen ideia batekin hasten nintzen, idazketak psikoanalisiaren ondoan abantailak dituela baitio, psikoanalistari edo apaizari egia osoa kontatu behar zaion bitartean, idazleak egia estali egin baitezake eta horrek askatasun izugarria ematen baitigu. Beti lotu izan da literatura aitorpenarekin, eta Tabucchik dio aitorpen gehiago
|
dagoela
idazle baten jardunean psikiatra baten aulki etzanean edo apaiz baten aitorlekuan baino. Françoise Davoine psikiatraren Don Quichotte, pour combattre la mélancolie (Don Kixote, depresioa sendatzeko) izeneko liburua aipatu nuen eta maisulan horretan Santxok egiten duen psikiatra lana nabarmendu, berak laguntzen baitio Kixoteri errealitatera itzultzen.
|
|
|
Oro da, ordea, literaturagai, eta ez
|
dago
idazle baten sena frogatzeko arrago hoberik urteetako erabilerak herdoildutako gai bati herdoilak kendu eta itxura berri bat emateko saioa baino. Ironia izaki herdoilak erre eta askatzen dituen disolbenterik eraginkorrena, ironiaren sutan goritu du Txilikuk bere idazkera.
|
|
2019
|
|
|
abortua krimen higuingarria da, eta hura aipatzea, lotsagarrikeria. Ondo baino hobeto
|
dago
idazle batek erditu berri den baten poz nahigabeak deskribatzea; abortatu duen batez mintzo bada, ordea, zerrikerian induska ibiltzea leporatzen zaio, edo gizadia argi doilor batez deskribatzea: hala eta guztiz ere, Frantzian jaiotza bezainbeste abortu izaten da urtero urtero.
|
|
2020
|
|
|
Pio Barojaren eskulturaren eskueratik ahal zen urrutien igaro nuen plaza, badaezpada ere. Hantxe
|
zegoen
idazlea gabardina jantzita, egun hartan udako eguraldia egiten bazuen ere. Izorrai.
|
|
2021
|
|
|
Konbentzituta nago Harkaitz Canok nahi duenean eta nahi duenero idazten duela eta horregatik idazten duela hain sarri eta hain ondo. Are konbentzituago
|
nago
idazle guztiak ez direla Harkaitz Cano, baina hori beste kontu bat da.
|
|
|
" Garaitu duzu, emakumea, inork garaitu ez zaituelako". Ze motatako idazlea izan naizen galdetzen badidazue, emango dizkizuet era askotako erantzun posibleak, baina jakizue beti izan nahiko dudala, beste ezeren gainetik, emakumeen aldeko gudarostean
|
dagoen
idazle bat, beste boluntario libre guztien ondoan.
|
|
|
Horretarako, editatu egin behar dira. Horretarako prest ez
|
dagoen
idazleak ez luke argitaletxe bat bilatu, inprenta bat baino. Eta bere poltsikotik pagatu.
|
|
|
Ariketa literario boteretsuak beti dira, maila batean, irakurleak ahalduntzeko ariketak. Literatura handi baten atzean beti
|
dago
idazle handi bat, irakurleari begiak zabal ditzala esaten. Zenbat eta libreago idazlea, libreago nahi ditu irakurleak.
|
|
|
Ez da ezer gertatzen. Sobran
|
zaudek
idazleak mundu arrano honetan, motel!
|
|
2022
|
|
|
Zenbaitentzat, homofobia desira sekretu baten adierazpidea da, kontzientziatik kanporatu ostean gorroto bihurtutakoa. Freuden eraginpean
|
dauden
idazle gayen artean aurki liteke ikuspuntu hori bereziki, esaterako, Mario Mieli ren Elementi di critica omossuale [ingelesez: Homosexuality and Liberation; euskaraz:
|
|
2023
|
|
|
Zer esanik ez sare sozialak sortu direnetik. Badago idaztea gustatzen zaion jendea eta
|
badago
idazle izatea idaztea baino gehiago gustatzen zaion jendea... Idazle izatearen gauzarik ederrena irakurtzea eta idaztea da, beste guztia...
|
|
|
Bidean beste hainbat eta hainbat liburu, artikulu, gidoi eta era guztietako testuak idatzi ditu. Gaur egun, Harkaitz Cano Jauregi euskal letretan
|
dauden
idazle estimatuenetarikoa da, bai irakurleen aldetik, bai gremioan, bai kritikaren aldetik ere. Arrakasta bilatu al du?
|