|
2002
|
|
|
Munduan hitz egiten diren 6.000 hizkuntzetatik gutxienez 3.000 desagertzeko arriskuan daude, neurri handiagoan edo txikiagoan, hizkuntzen arteko gatazka egoerak ugaritu egin direlako, Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundearen arabera (Unesco). Arriskuan
|
dauden
hizkuntzen atlasaren bigarren edizioa, 1996ko edizioan baino askoz zehatzagoa, gaur zabaldu zen, nahiz eta bihar ofizialki aurkeztu, Unescok 2000 urtean eratutako Ama Hizkuntzaren Nazioarteko Egunarekin batera. Erakunde horrek uste du komunitate baten hizkuntza arriskuan dagoela haurren %30ek ez duenean ikasten, eta hori gertatzeko arrazoien artean, komunitatearen desplazamendu behartua, kultura oldarkorrago batekin harremana izatea edo kultura menderatzaile bateko kideen ekintza suntsitzaileak aipatzen ditu.
|
|
2011
|
|
|
ACNuren 2010eko iraileko buletinetik ateratakoa da ondoko adibidea: ..., eta desagertzen ari direla gauza ezaguna da. hainbat ikerlarik, (Comrie, Matthews & polinsky, 1996; Nettle & romaine, 2000; Crystal, 2000, hagège, 2000, wurm, 2001; Brezinger (ed.), 2007..) egoeraren gordintasuna zehazki erakutsi digute. uNeSCok beste alde batetik eta hainbat hizkuntzalariren artean" hizkuntzen bizitasun eta arriskuen markoa" erabaki zuen, eta sarean arriskuan
|
dauden
hizkuntzen Atlasa plazaratu zuen (azken edizio inprimatua, Moseley ed. 2010). Bertan aurreko markoaren arabera hizkuntza gutxituak bost irizpideren edo egoeren arabera sailkatzen dituzte arrisku txikiagotik desagerpenera.
|
|
|
Beste kultur ondarearekin batera, hizkuntzarena babestu eta zaindu beharrekoa dela garbi uztea ez da beti erraza izan uNeSCon (Idiazabal, prentsan). Baina azken urteetan badirudi gauzak aldatzen ari direla, eta bereziki Nazio Batuek 2008 urtea hizkuntzen nazioarteko urtea izendatzea esanguratsua izan zen; urte horretan bertan argitaratu zen sareko Arriskuan
|
dauden
hizkuntzen Atlasa ere (http://www.unesco.org/culture/ languages atlas), etengabe eguneratzen dena. Aipatzekoa iruditzen zaigu 2011 urteko uNeSCoren batzar orokorrerako proposatu den hizkuntza aniztasunaren eta formazio eleanitzaren inguruan batzar orokor mundiala egitearen aldeko aldarrikapena ere, (uNeSCo, 2011:
|
|
2012
|
|
|
UNESCOk aurkeztu berri du Parisen bere azken" Munduan arriskuan
|
dauden
hizkuntzen atlasa" eta bertan euskararen egungo egoera" kaltebera" hitzarekin definitu dute, oraindik ere arriskuan dagoela adieraziz. Diotenez, haur gehientsuenek hitz egiten dute euskaraz, baina erabilpena mugaturik egon daiteke zenbait arlo jakinetara, esate baterako, familia girora.
|
|
2015
|
|
|
Ustez gure belarriak entzuten duena islatzen dugu testuan. Garbi
|
dago
hizkuntza atlas batean lanean ari bagintez eta bi datu biltzailek errealitate foniko bat eta bera desberdin entzun bageneza, bataren ala bestearen, ala bi transkribatzaileen, datuak faltsuak liratekeela eta mapan isoglosa faltsuak edo artefaktuak agertuko liratekeela.
|