|
2000
|
|
|
Nazka nazka eginda nengoen teletipoen, telefotoen eta Interneten erraztasun beldurgarri eta tiraniko hartaz, eta nazka nazka eginda iritzi emaile eta intelektualen jardunaz ere, albisteen interpretazio eta iritzi emailetza automatiko eta sistematikoaz. Nazka nazka eginda
|
nengoen
hedabideek beren buruak munduaren laburpen orohartzaile gisa aurkezteko zuten handinahi ustelaz. Nazka nazka eginda nengoen pertsona informatua izateaz.
|
|
2001
|
|
|
Hau dugu gatazkaren eragile guztiak bat datozen irizpide bakarrenetako bat. Hala eta guztiz ere, estereotipoz eta kalifikazio interesatuez beterik
|
daude
hedabideen postu eta funtzioari buruz egiten diren analisiak. Halatan, hedabideak euskal gatazkaren aurrean jokatzen ari diren papera sakon aztertzea da liburu honen helburua.
|
|
|
1 Batzuen iritziz (hauen artean
|
daude
hedabideen zuzendari  tza taldeetako kide gehienak), kazetaritzaren konpromezuaren ondorio baizik ez da hau guztia, herritarren elkarbizitzaren eta demokraziaren garapenaren aldeko apustu profesional baten ondorioa hain zuzen ere. Baina, edozein aztertzailek ikusi eta ondoko orrietan erakutsiko dugun bezala, hedabideak gatazka politikoaren parte eraginkorra dira dagoeneko, polarizazio eta enfrentamenduaren alde jokatu dute eta gehiegitan egin diote uko datxekion funtzio bati, eztabaida demokratikoa aberasteari alegia.
|
|
|
Kontestu honetan ikusi eta kokatu beharra
|
dago
hedabideek gizarte espainiarrean, Isiltasunaren Espiralaren bidez, duten eragin handiaren azalpena. Ez da berez eta zuzenean jo duen efektua, baizik eta gizarte praktiken araberako harremanek, gizarte zibileko instantziek (hedabideak barne) eta Estatukoek iritzi giro nagusi hori etengabe elikatu duten eragina.
|
|
|
Lizarrako Akordioaren aurkako hedabideek euskal gataz  ka tratatzerakoan bideratzen duten burrunba izugarriak oso bestelako erreferentziak aurkitzen ditu, beren jokabide editorialaren arabera, Akordio horren hurbil edo, kasu batzuetan, Akordio horrekin guztiz bat eginik
|
dauden
hedabideengan. Baina hauetan ere âDeia eta Gara egunkarietan batez ere (are gehiago, lehen, Euskadi Información egunkarian) â publikoaren irudi estereotipatu bat suma daiteke, eta horrek informazioa bereizi eta tratatzeko moduan eta, areago, jokabide editoriala zehazteko moduan du eragina.
|
|
|
Hedabideen sistematik beretik funtzio hori bete ahal izateko baldintza gisa errepikatu ohi diren arauek 28 behin eta berriro dioskute kazetaritzak gatazken kausak aztertu eta gatazka gainditzeko bideak proposatu behar dituela, gatazka horien konponbidean herritarren partaidetza bultzatu behar duela eta bere autonomia profesionalaren aurkako presio mota ororen aurka jardun behar duela. Printzipio horiek oso urrun
|
daude
hedabideek euskal gatazkaren aurrean, ETAren su etenaren aurretik eta ondoren, beren lekua zehaztu zuten eta egun zehazten ari diren moduetatik.
|
|
|
Euskal gatazkaren konponbidea ez
|
dago
hedabideen eskuetan. Egia da.
|
|
|
Nik, egia esan, paradigmez lepo eginda ikusten ditut, paradigmoz zer egin ez dakitela, ordea, batere gatzik gabeko jardunean. Eredu hori da gero gure erakundeen esku
|
dauden
hedabideetan azaltzen dena: edukietan, au zoen imitazio txarra; hizkuntzaz, berriz, zuzentasunari ozta ozta begiratzen diona, egokitasuna beti geroko utzita.
|
|
2002
|
|
|
Hirurogeita hamarreko urteetan proposatu da teoria hau kontsumitzaileen balizko jarrerak azaltzeko. Estatistiken teknikak erabiliz frogatu ahal izan denez, harreman estu eta zuzena
|
dago
hedabideek tratatzen dituzten gai agendaren eta jendeak kalean mintzagai darabiltzan eguneroko gaien artean.
|
|
|
Fortuna handiagoaz edo txikiagoaz, prentsak bere bideak egin ditu. Esan egin da, sarritan gainera, prentsa galbidean
|
dagoen
hedabidea dela. Teknologia berriek mundua euren menpe hartu duten honetan, sarritan konparatu da prentsa dinosaurioekin.
|
|
2004
|
|
|
Herrietan hizkuntzaren jatorria dago, artean, hirian beste hizkuntza mota sortuz joan da. Egun bi kulturak gero eta nahastuago
|
daude
hedabideen eta Interneten bidez.
|
|
|
Berez berea ez den, eta, izatez, bere hizkuntza eta kultura nortasunaren kontra moldatua
|
dagoen
hedabide idatziaren aurrean zergatik amore ematen duen euskaldunak. Hori da gure jakin minaren arrazoia.
|
|
2005
|
|
|
P. Idoiagak eta T. Ramirez de la Piscina k, euskal gatazka? deitutakoa aztertuondoren gogoratu zutenez, hemen aurkeztutako gatazkan gertatu bezala, «egitekogarrantzitsu asko
|
daude
hedabideen esku: gertaerak deskribatzen eta interpretatzendituzte; gizartearen ispiluarena egiten dute eta iritzi publikoa sorrarazten; eztabaidatu beharreko gaien agenda zehazten dute; eragile kolektiboak oro har identifikatzen eta epaitzen dituzte; sistema politikoaren eledun jarduten dute eta bideratzen, emendatzen edo murrizten dituzte eskari sozialak eta politikoak, gizartearenpartaidetza sustatuz edo geldotuz»26 Zentzu horretan, interesgarria iruditzen zaiguIdoiagak eta Ramirez de la Piscina k proposatutako ekinbide batzuk plazaratzea, komunikabideek, bakoitzak duen jarrera ideologiko legitimoari uko egin gabe, elkarrizketa sozial eta politikoa nagusi dadin egin dezaketen lanaz:
|
|
2006
|
|
|
«Publizitate hedabideak pertsona naturalak edo juridikoak, publikoak edo pribatuak izango dira, organizazio baten bitartez eta beren titulartasun euskarrien bidez edo komunikabide sozialen bidez, publizitatea hedatu ohi dutenak». Doktrinarekin bat gatoz dioenean legean publizitatea hedatzeko
|
dagoen
hedabideen definizioa laburra izan arren, zehatza eta ona ere badela (Santaella, 2003: 139).
|
|
|
Esan beharra
|
dago
hedabideek beren ideologiarekin bat datozen arauak jar diezazkieketela mezuei, eta horiek betearazi, azken batean audientzia horregatik izan baitakioke leial hedabide jakin horri. Halere, haien euskarrietan, zehaztutako tarifak berdintasunaren printzipioaren arabera aplikatuko zaizkie iragarkiak hedatu nahi dituzten iragarleei, horrela bakarrik bermatzen baita merkatuaren eta trafikoaren gardentasunean (De la Cuesta, 2002:
|
|
|
Telebistaren kasuan, 25/ 1994 Legean (ekainaren 7ko 22/ 1999 Legean aldatua) debekaturiko publizitateaz eta legearen aurkakoaz esaten dena ezagutu behar dute hedabideek. Beraz, hedabidea erantzulea denean, PLOren 13 artikuluak dioenez, hedapen kontratuan ezin da klausularik
|
egon
hedabidea eginiko hedapenaren erantzukizunetik libratzen duenik. Ildo beretik, ez da onartuko klausularik legearen aurkakoa den publizitatea hedatzeagatik hedabidea erantzule bakartzat hartzen duenik, erantzukizun hori ezin bazaio berari egotzi hedabideak ez dakielako edo ez dituelako ezagutu behar legezkotasun eza sortzen duten inguruabarrak.
|
|
2007
|
|
|
Egunero kanpoan
|
dagoen
hedabide bat gara, eta kaleko jendeak asko dakigutaz. Jendeak badaki nor agertzen den telebistan edo nolako programak ditugun.Hori ere oso garrantzitsua da barne komunikazioari dagokionez.
|
|
|
Teoria oso ongi dago, baina kontuan izan behar da kazetaria prentsa bulegoarekin harremanetan
|
dagoela
hedabide batekoa delako, eta hedabide horrek ildoideologiko zehatz bat daukala. Ez dakit zenbateraino egiten duen talka hedabidearen ildo ideologikoak kazetariaren printzipioekin.
|
|
|
Laburbilduz, ez dut uste talkarik dagoenik kazetari (pertsona, profesional) etaprentsa bulego baten artean, printzipio ideologikoen arabera. Egotekotan, egongo da kazetariaren (beraz, profesionala eta lan-talde bateko kidea denpertsonaren) eta lan-talde horren buruan
|
dagoen
hedabidearen artean.
|
|
2008
|
|
|
Bai, nazkatuta
|
nago
hedabideek zabaltzen duten irudia ikusten. Asko ez dela, erreportajea egin zuten hemen, Gasteizen.
|
|
|
Badago salbuespenik, baina gutxitan ematen dira. Sarean
|
dauden
hedabide, irratiak zein telebistak, testualak dira, hau da, betiko produktuen iragarkiak.
|
|
|
Hor
|
daude
hedabideak. Euskarazko hedabide horiek ez dira genituzkeenak, agian.
|
|
|
Azkenean, bizitzaren zati oso handia ematen dugu hedabideak ikusten, entzuten eta irakurtzen. Kualitatiboki, bestalde, argi
|
dago
hedabideek zer garrantzi handia duten jendartean ereduak hedatzerakoan; hizkuntzez ari garenean, zehazki, ezin uka daiteke gaur egun hedabideek zer leku garrantzitsua duten, adibidez, hizkuntzaren erregistro berriak hedatzeko lanean. Gai garrantzitsua iruditzen zitzaigun, beraz, Zarauzko Udaletik proposatu zigutena.
|
|
|
Sentsazionalismo handia al
|
dago
hedabide batzuetan?
|
|
2009
|
|
|
2007an bertan lanean hastea izan zuten helburu, eta lortu ere lortu zuten. Modu horretan, ordura arte lau egoitzatan banaturik
|
zeuden
hedabideak (irratia, telebista eta Interneteko ataria) Bilboko egoitza nagusian bateratzea lortu zuten86 Aro baten amaiera izan zen, beraz, 2007a: EITBren 25 urteurrena ospatzearekin batera, aro digitala abiarazi zuen taldeak, eta, bertako arduradunek ziotenez, hastapen garaietako helburuei eutsiz betiere (Diez Unzueta eta Otermin, 2006:
|
|
|
Zortzi urte bete ditu Tolosaldeko irrati libreak, euskaraz egindako irratigintza ahala dueneraino zabalduz. Guztiz kontrolatuta
|
dauden
hedabide handiei aurre egin eta aske izateko jaio zen, eta goi asmo horri eusten dio bere txikitasunean, irrati libre guztiek eurekin daramaten muga tekniko, gizatiar eta ekonomiko guztiak gorabehera. Kalera begirako ekitaldiak ari da egiten irratia egunotan, eta, gaur arratsaldean, herri kirolen plazara joango da.
|
|
|
Inork ez du zalantzarik egungo arduradunarekin. Jokalariek txoratzen daudela esaten dute adierazpenetan, zuzendaritzak ez dio txintik ere, eta agintariengandik gertuen
|
dauden
hedabideetan ere ez da entrenatzailea kaleratzeko zurrumurrurik ateratzen. Bestelako kontuak bizi izan zituen Salmeronek.
|
|
|
Jakina da azken bi urteak oso gorabeheratsuak izan direla euskarazko hedabideentzat eta elkarteentzat Nafarroan (baita euskalgintzako beste erakundeentzat ere). Azken bi urteetan Nafarroako Gobernuaren aurrekontuetan hedabideek eta euskara elkarteek jasandako kolpeak latzak izan dira (gogoratu beharra
|
dago
hedabideentzako diru-laguntzen aurrekontuak %97ko murrizketa izan duela aurten, eta euskarazko kultur jarduerak sustatzeko zuzendutakoak %80koa, eta egoera horrek bere horretan jarraitzen duela oraindik); baina azken hilabeteetan bagenituen esperantzari atea zabaltzen zioten zenbait zantzu (esperantzara kondenatuak baikaude, Garik kantatzen duen moduan). Nafarroako Parlamentuko Hezkuntza Batzordeak Gobernua hedabideekin hitzarmena adostera gonbidatu zuen 2008ko abenduaren 17an, eta Nafarroako Euskararen Kontseiluak ere egoerari aterabidea emateko eskaria egin du aurtengo ekainaren 3an egindako batzarrean.
|
|
|
Armada orain bertan parte hartzen ari da prozesuan; ez zuzenean, orain ezin du egin historian hainbatetan legez; baina, zeharka, bai; egunero
|
daude
hedabideetan. Gobernua eta armada bat datoz gai horri buruz, bat datoz kurduei eskubide indibidualak bakarrik emateko orduan, eta ez kolektiboak.
|
|
|
Ni Sarrionandiaren alde agertu nintzen eztabaidan, baina Hacklen argudioak ez zidan lo egiten uzten. Euskal gatazka oso presente
|
dago
hedabideetan, baina hala ere, edo horregatik, benetan ez dakit, ekintza armatuak edota horien inguruko eztabaida, sarritan, liburuetatik kanpora geratzen da. Borroka armatua zulo beltz bat balitz bezala da:
|
|
|
Jarduera horretan ezin da arrotza izan bertako hizkuntza. Edonola ere, arrazoizkoa dirudi administrazio kontzesioen esku
|
dauden
hedabideei hizkuntza betebeharrak ezartzea: hala egiten da besteak beste Europako, Espainiako eta Euskadiko legerietan.
|
|
|
Erdi gezurretan edo erdi egiak esanez ibili nahi ez bada, aitortu behar da hazkunde hori batez ere herri aginteek helburu horretarako jarri dituzten diru-laguntzei zor zaiela. Euskarazko prentsaren esparruan ez
|
dago
hedabiderik diru-laguntza publiko pisuzkoa eta biziraupenerako guztiz erabakigarria jasotzen ez duenik. Arazoak, ordea, ez dira konpontzen diru-laguntzekin bakarrik.
|
|
2010
|
|
|
Nola eman daitezke aldi berean hain mezu diferenteak hedabideetan? Argi
|
dago
hedabideek edozer onartzen dutela. Pertsona eta hedabide berak ziren elkarrizketa saioak deabrutzat hartu eta gu gurutziltzatzen gintuztenak, eta, bestalde, Aznar eta RodrÃguez Zapatero txalotzen zituztenak, hain zuzen ere negoziatzen ari zirelako.
|
|
|
Egunkaria kasua, esaterako. Ikusi besterik ez
|
dago
hedabideek zer esaten zuten itxi zutenean. Euskal Herriaren kasuan, hedabideen omerta edo isiltasun paktu mafiosoak gatazka elikatzen du, edo, behintzat, afera politikoki konpontzea zailtzen ari dira.
|
|
2011
|
|
|
Latinoamerikako irrati komunitarioen sarearekin eta AMARC nazioarteko irrati sarearekin ere jarriko gara harremanetan. Latinoamerikan
|
badaude
hedabide alternatiboen talde batzuk, eta haiengana iristen saiatuko gara. Talde horiekin komunikazio minimo bat lortu dugu jada.
|
|
|
Baina zer diote gazteek komunikabide horien inguruan? Ez dute iritzi oso positiborik eman egun euskaraz zabalduen
|
dauden
hedabideei buruz. Eta" Euskadi Gaztea" irratiari buruz esandakoak dira horren lekuko.
|
|
|
3 artikulua: Euskal Autonomia Erkidegoari
|
dagozkion
hedabideen jarduera ondorengo printzipioetan oinarrituko da. [...] h. Euskal kultura eta hizkuntzaren sustapena, EAEko euskarazko irratitelebisten eskaintza orekatuz.
|
|
|
Interneti dagokionez, hedabide berriena gara, eta, benetan, jendeak hemen ez daukaInterneten txipa, Interneti ez diote duen garrantzia ematen, eta ez dira konturatzenInternet dela hiru hedabideetan azkarrena, telebistak albistegiak aurrez ezarrita dituelako, irratiak albistegiak orduro egiten dituelako, baina Internet berehala eguneratzen da.Alegia, bi minuturo beste eguneratze bat izan dezakegu. Pena da, azpiegitura hau guztiaizanda, eduki bolumen hau izanda. goitik eta behetik egin beharreko kontua da, jendeak txip hori izan dezan, Internet, plataforma interesgarri hori, kontuan har dadin, Interneten bidez berri bat beste inork baino lehenago emateko. titular bat emateko, beste hedabideak egiten ari diren bezala, gu baino askoz aurrerago daudenak, hortxebertan, gure ondoan
|
dauden
hedabideak, ezta. Guk egunero bete beharreko zereginada, baina zuzendaritzaren estrategietako bat ere izan luke (EET4).
|
|
|
Audientzien partaidetza mekanismo batzuek duten interesa eta hedabideaketa erabiltzaileak harremanetan
|
egoteko
hedabideek eskaintzen dituzten aukerakukatu gabe, beharrezkoa da galdetzea zeintzuk diren hedabideek esperientzia horiekmartxan jartzeko dituzten motibazioak eta zein den horrek edukietan duen eragina.
|
|
2012
|
|
|
bikotetasunak pertsonak nola mugatzen dituen eta zelako espektazioa eta erromantizismoa sortzen duen aztertzen dugu, baina ez gara gatazkez arituko. Bikote harremanen alde ilunez beterik
|
daude
hedabideak. Erronka bota genion geure buruari:
|
|
|
Bi istorio nagusi
|
daude
hedabideetan Greziako krisiari buruz: istorio alemaniar europarra (greziarrak arduragabeak, alferrak, zarrastelak, zergen iheslariak eta abar dira, eta kontrolpean hartu behar ditugu, finantza diziplina irakasteko) eta istorio greziarra (gure subiranotasun nazionala Bruselak inposatutako teknokrazia neoliberalak mehatxatzen du).
|
|
|
Epe laburkeriak definitzen du ekonomia. Gure kulturan janari azkarra da nagusi, beti komunikatzen, alde guztietan
|
dauden
hedabideak eta are azkarragoa den kontsumo erritmoaren gurpila. Zaharkitze teknikoki eraikia ez ezik, psikologikoki barneratua daukagu.
|
|
|
Barakaldoko merkataritza gune handietan euskararen presentzia urria da. Beraz, orokorrean esan daiteke, barakaldarrek jasotzen duten ia publizitate guztia erdaraz dagoela. hedabideei dagokienez, esan beharra dago hirian
|
dauden
hedabideak Tele 7, radio 7ren programazioak gaztelania hutsezkoak direla. (ikus http://www.tele7.tv/index.php, option= com_ content&task= blogcategory&id= 0&Itemid= 27)
|
|
|
Antolatzaileen eta oposizioan
|
dauden
hedabideen arabera, 25.000 eta 100.000 pertsona artean egon dira manifestazioan.
|
|
|
Parte hartzaileen kopuruak 50.000tik beherakoa izan behar zuen, Putinek onarturiko lege berriaren arabera. Antolatzaileek eta oposizioan
|
dauden
hedabideek RIA Novosti albiste agentziari esan diotenez, 25.000 eta 100.000 pertsona artean egon dira manifestazioan; Poliziak, ordea, 18.000 manifestari inguru baino ez direla egon esan du.
|
|
|
Eskaintza aniztasunak hartzaileen esku
|
dauden
hedabide kopuruari erreparatzen dio. Aniztasuna, gainera, horizontala edo bertikala izan daiteke.
|
|
|
Izan ere, kazetariek gainerako enpresetako langileek baino inplikazio handiagoa azaltzen dute beren lanarekin. Hortaz, erredaktorearen informazio konpromisoa ez
|
dagokie
hedabide horretako hartzaileei bakarrik, kazetariak gizarte osoa informatiboki asetzeko eginkizuna ere bete behar duelako. Pertsonalaren kudeaketa kazetarien lan asmoez eta haien karrera profesionalaren sustapenaz arduratuko da (Mast, 2008:
|
|
|
Beste era batera esanda, tokiko albisteen irakurketa nazionalak Euskal Herria informatiboki egituratuko luke. Azken batean, egitura politikorik sortzea ez
|
dago
hedabideon esku. Haien eginkizuna garen errealitatea ulertzeko eta horretan eragiteko informazio tresnak ematea da.
|
|
|
Telebistaren kasuan, 25/ 1994 Legean (ekainaren 7ko 22/ 1999 Legean aldatua) debekaturiko publizitateaz eta legearen aurkakoaz esaten dena ezagutu behar dute hedabideek. Beraz, hedabidea erantzulea denean, PLOren 11 artikuluak dioenez, hedapen kontratuan ezin da klausularik
|
egon
hedabidea eginiko hedapenaren erantzukizunetik libratzen duenik. Ildo beretik, ez da onartuko klausularik legearen aurkakoa den publizitatea hedatzeagatik hedabidea erantzule bakartzat hartzen duenik, erantzukizun hori ezin bazaio berari egotzi hedabideak ez dakielako edo ez dituelako ezagutu behar legezkotasun eza sortzen duten inguruabarrak.
|
|
|
«Publizitate hedabideak pertsona naturalak edo juridikoak, euskarrien bidez edo komunikabide sozialen bidez, publizitatea hedatu ohi dutenak». Doktrinarekin bat gatoz dioenean legean publizitatea hedatzeko
|
dagoen
hedabideen definizioa laburra izan arren, zehatza eta ona ere badela (Santaella, 2003: 139). publikoak edo pribatuak izango dira, organizazio baten bitartez eta beren titulartasun
|
|
|
Esan beharra
|
dago
hedabideek beren ideologiarekin bat datozen arauak jar diezazkieketela mezuei, eta horiek betearazi, azken batean audientzia horregatik izan baitakioke leial hedabide jakin horri. Halere, haien euskarrietan, zehaztutako tarifak berdintasunaren printzipioaren arabera aplikatuko zaizkie iragarkiak hedatu nahi dituzten iragarleei, horrela bakarrik bermatzen baita merkatuaren eta trafikoaren gardentasunean (De la Cuesta, 2002:
|
|
|
Beste era batera esanda, tokiko albisteen irakurketa nazionalak Euskal Herria informatiboki egituratuko luke. Azken batean, egitura politikorik sortzea ez
|
dago
hedabideon esku. Haien eginkizuna garen errealitatea ulertzeko eta horretan eragiteko informazio tresnak ematea da.
|
|
2013
|
|
|
Gizarte antolatuaren zaku zabalean, eite desberdineko erakundeak
|
daude
hedabideen atzean. Pertsona multzo txiki eta engaiatu bat izan liteke, Argiaren kasuan bezala.
|
|
|
Ekonomiaz denok dugu iritziren bat, eta denok dugu iritzia emateko eskubidea. Ondo
|
dago
hedabideetan ere denetik agertzea ekonomiaren inguruan, baina gai horretan aditu edo iritzi gidari izateko beste analisi maila bat eskatzen da. Ekonomiaz iritzi kualifikatu bat ematen dutenek pixka bat landu zuten Adam Smith beren garaian, badakite zer dioten Marxek edo neoklasikoek eta Amartya Senen arrastoren bat badute.
|
|
2014
|
|
|
1990eko hamarkadan, ahulduta egon zen bitartean, bigarren mailako etsai bezala tratatu zuen. Orain aldiz, Errusiako Estatua sendotu eta bere ekonomia berrantolatzeko gaitasuna erakutsi ostean, mendebaldeko estatuek eta hauen zerbitzura
|
dauden
hedabideek eurasiar hartzaren kontrako propaganda kanpaina indartu dute. Herrialdearen eta bere herritarren estigmatizazio sistematiko bat burutzen da, horrela, etsaiaren izaera humanoa ia ukatu arte.
|
|
|
Garai ona izan daiteke, beraz, gure hedabidea jaiotzeko». «Kapitalismoaren zerbitzura
|
dauden
hedabideen manipulazioarekin nazkatuta dauden guztiengana» iritsi nahi dute.
|
|
2015
|
|
|
Kazetaritza objetiboaren aldekoa da,, ez inpartziala?, ordea. . Ni ez naiz inpartziala, baina objetibo izaten saiatzen naiz, eta hori ez da ikusten Miamiko prentsan, CNNn, edo transnazionalen esku
|
dauden
hedabide askotan. Hedabide horiek beraiek oso baliagarriak zaizkigu Kubako kazetarioi, iturri guztietatik edanez lor daitekeelako informaziorik onena?.
|
|
|
Dena dela, azken 25 urteotako jardunari erreparatuta, zera ondoriozta daiteke: euskarazko komunikazio esparrua eratzeko bidea ez da gaur egun
|
dauden
hedabide elebidun diglosikoak euskalduntzea, euskara hutsez dauden hedabideak eurak sendotzea edota berriak (euskaraz edo nagusiki euskaraz, prefosta) sortzea baizik. Ezen hedabide diglosikoek azken 25 urteetan jokatu duten moduan jokatu badute, ez baitago arrazoirik bat batean inertziak eta pilaturiko ajeak astindu eta bestemoduz jokatzen has daitezkeela pentsatzeko (eta oso bestemoduz jokatu lukete gainera).
|
|
|
Dena dela, azken 25 urteotako jardunari erreparatuta, zera ondoriozta daiteke: euskarazko komunikazio esparrua eratzeko bidea ez da gaur egun dauden hedabide elebidun diglosikoak euskalduntzea, euskara hutsez
|
dauden
hedabideak eurak sendotzea edota berriak (euskaraz edo nagusiki euskaraz, prefosta) sortzea baizik. Ezen hedabide diglosikoek azken 25 urteetan jokatu duten moduan jokatu badute, ez baitago arrazoirik bat batean inertziak eta pilaturiko ajeak astindu eta bestemoduz jokatzen has daitezkeela pentsatzeko (eta oso bestemoduz jokatu lukete gainera).
|
|
|
8 Ezin ahaztu, horrez gain, komunikazio talde erraldoien fusio prozesuen aroan bizi garela: gero eta kontzentratuago
|
daude
hedabideak, eta elkar jan behar horretan bizirik dirautenak gero eta indartsuagoak dira. Panorama hori izanik, logikoa dirudi euskal hedabideen artean elkarlan politika abiatzea, euskararentzako babes hesia eraikitzeko baino ez bada ere.
|
|
|
Publikoak ez diren hedabideen artean ere, bestalde,
|
badago
hedabide multzo hau beste bloke bitan bereizterik bakoitzaren eragin eremuari erreparatuta:
|
|
|
Laburtu nahian, transmedia ez bezala, cross mediak ez dakar berekin istorioak eratzeko plangintza bateratu bat eta eragin gutxi izaten ari da erredakzioetan, lan dinamiketan eta, oro har, eskakizun profesionaletan, hedabide ezberdinen artean lankidetza hitzarmenak eta oinarrizko koordinazioa alde batera utzita. Transmedia, aitzitik, konbergentziarako plan espezifikoak dituzten enpresetan naturaltasun handiagoz aplikatzen hasi da, ohituago
|
baitaude
hedabide ezberdinen arteko komunikazio jario arina bultzatzera, oztopoak direlarik ere, hala nola ekonomia krisia, inbertsio eskasia eta profesionalen prestakuntza edo egokitzapena.
|
|
|
Horri dagokionez, gogoratu behar da istorioen sakontze, testuinguruan kokatze eta dokumentatzeak gizarte arazo garrantzitsuen analisia errazten duela; hori da kazetaritzaren arma indartsuenetako bat, eta oso lotuta
|
dago
hedabideen gizarte erantzukizunarekin eta publikoaren herritar erantzukizunarekin. Beraz, transmediak aktualitateko informazio hutsa ematetik haragoko balioak eskain ditzake, hala nola giza interesa eta sormena:
|
|
|
Iaz bezala, aurten ere aldeak
|
daude
hedabide bakoitzak jaso duenaren inguruan. 94.000 € gehiago banatu dira batez ere Interneteko atarien artean, baina, iaz bezala, Hekimenek adierazi nahi du irizpide bati erabateko nagusitasuna emateak, kasu honetan irismenari, eragin handia duela sektorearentzat hain garrantzitsua den deialdi honetan, eta horrek, ondorioz, gogoeta luzatua, pausatua eta, ahal dela, sektorearekin kontrastatua eskatzen duela.
|
|
|
Gauzak horrela, Lan Sailak Confebask eta sindikatuak azken bilerara deitu zituen irailaren 27ko arratsalderako; ez zegoen jada atzerabiderik, hurrengo goizerako deituak
|
baitzeuden
hedabideak Prestakuntza Jarraituko euskal itunaren sinadura ekitaldirako. Arratsaldez hasitako bilerak biharamun goizerarte luzatu zen:
|
|
2016
|
|
|
Kazetarien Berdin Sareko kide ginen biok. Nahiz eta, printzipioz, sare horren helburua izan norbera
|
zegoen
hedabideetatik eragitea, konturatu ginen gure gunea baldin bageneukan askeago izango ginatekeela oztopo barik jorratzeko geuk egin nahi genuen kazetaritza. Gainera, garai horretan itxi zen Frida aldizkaria, beraz Euskal Herrian ez zegoen feminismotik abiatzen zen aldizkaririk, nik behintzat ez nuen ezagutzen.
|
|
|
Beste krisi baten jomugan ere
|
badaude
hedabideak. Aldaketa garaiak dituzte, Internet indartzearekin batera.
|
|
2017
|
|
|
Eta azkenean jendeak ikusten zaitu eta pentsatzen du edo saskibaloian jokatzen dakizula, edo pateran etorri zarela, edo poltsa ondo heltzen du lapurtuko diozulakoan. Non
|
daude
hedabideetan mediku beltzak edo beste edozein arloko aditu beltzak, arlo horri buruz hitz egiten?".
|
|
|
Egindako analisi estatistikoak baieztatu du ikerlanaren hipotesia, alegia, ezin dela lotu ohiko telebistaren kontsumoa audientziaren jarrera pasiboekin eta Interneteko bideo kontsumoa jarrera aktiboekin. Audientziaren ikus entzunezkoekiko praktikak ez
|
daude
hedabide bakar bati atxikita, eta beraz, gerta daiteke telebista kontsumitzaile handiak jarrera aktibo handia izatea Interneten. Hedabideekin lotutako audientziaren jarrera desberdintasun ezaren ebidentzia garbia da, bideoak sortu eta ondoren sarean partekatzeko jarduera harremanetan dagoela nola telebista kontsumitzaile handiekin, hala Internet kontsumitzaile handiekin.
|
|
|
Van Dijcken (2009) argumentua (alegia, audientziaren jarreran ez
|
dagoela
hedabideen arteko posizio dikotomikorik), inspirazio sorburu ez eze, ikerketa hau abiatu duen txinparta ere bada. Horrela, ondorengo ikerketa galdera erantzutea dugu xede:
|
|
|
Bizkaian eta Araban egoera askoz eskasagoa da. Hedabideen portzentajea hiztunen eta abertzaleen ehunekoekin alderatzen ditugunean desberdintasuna nabaria da, bi herrialde horietan 10.000 biztanle baino gehiago
|
baitaude
hedabide bakoitzeko.
|
|
|
Euskal Herri mailan, hedabideen pisu erlatiboa kalkulatzen badugu, hau da, biztanle kopuru osoa (3,1 milioi) zati hedabide kopurua (123), 25.435 biztanle
|
daude
hedabide bakoitzeko. Dentsitate linguistikoa aztertuz, 7.180 hiztun daude hedabide bakoitzeko.
|
|
|
Euskal Herri mailan, hedabideen pisu erlatiboa kalkulatzen badugu, hau da, biztanle kopuru osoa (3,1 milioi) zati hedabide kopurua (123), 25.435 biztanle daude hedabide bakoitzeko. Dentsitate linguistikoa aztertuz, 7.180 hiztun
|
daude
hedabide bakoitzeko.
|
|
|
Dentsitate linguistiko horretan sakonduz, probintzien arteko desberdintasun adierazgarri batzuk agerian geratzen dira. Gipuzkoan 5.368 hiztun eta 11.000 biztanle
|
daude
hedabide bakoitzeko; Nafarroan, aldiz, 5.864 hiztun eta 45.771 biztanle. Bigarren horretan hiztun portzentaje txikia dugu, horregatik hedabide dentsitatea ona da hiztun kopuruari begiratuta, nahiz eta biztanleria osoa ikusita nahiko eskasa iruditzen zaigun.
|
|
|
Iparraldeko hiru probintziak batera hartuta, 6.475 hiztun
|
daude
hedabide bakoitzeko eta 37.054 biztanle hedabide bakoitzeko.
|
|
|
8 Hedabide elebakarraren lan definizioan berariaz jarri dugu gutxienez edukiaren% 70 hizkuntza propioan izatea, uste baitugu ez dela beharrezkoa %100 euskaraz edo Europako beste hizkuntz gutxitu batean
|
egotea
hedabide elebakar edo monolinguea izateko, zeren eta% 70etik gora, eduki edo programazio osoa eskaintzen baita hizkuntza horretan.
|
|
2018
|
|
|
" Tertulia ugari daude, baina emakumeek ez dute hitzik. Ez
|
gaude
hedabideetan eta horrek esan nahi du ez gaudela ikusgai". Guztiaren gainetik ikuspegi androzentrista gailentzen dela atera dute ondorio.
|
|
|
Mirari bat da (ogiaren eta arrainaren mirariaren antzera) gertakariaren zentzu antropologikoan, gure fedea berrindartzeko gertakari sozial bat: bere ospakizunarekin, bere zorioneko aukeratuarekin, bere enuntziazio errituarekin eta aurten aukeratuak nor izango ote diren jakin nahian
|
dauden
hedabide guztiekin, nori ez zaio iruditzen analogia bitxia. Jainkoarenganako fedeari esker itsu bat edo legendun bat sendatzeko gai zen santuaren parekoa.
|
|
2019
|
|
|
Enpresa handien kontrolpean
|
dauden
hedabide batzuen biharamuneko isiltasuna agerikoa zen, bestetzuek agentzien informazioa argitaratu zuten soilik, Barne sailak emandako datua nabarmenduz: manifestariek harriak bota zituztela eta sei agente zeudela zaurituta.
|
|
|
Inor ez da neutrala. Zintzotasunez adierazten dugu ez garela neutralak eta gainera gizarte proiektu bati atxikita
|
dagoen
hedabidea garela. ARGIA irakurtzen duenak badaki hau medio euskaltzalea dela, Euskal Herri euskaldun baten alde hartuko diren neurri politikoak babestuko dituela, badaki medio aurrerakoi bat garela, kolektibista... balio batzuk nahiko argi ikusten dira ARGIA irakurrita.
|
|
|
Bitartean, hedabideen panorama itsusi jartzen ari da, geroz eta esku gutxiagoren eskuetan geratzen ari baita zer den albiste eta zer ez erabakitzeko boterea. Horri gehitu bankuen eta multinazionalen menpe
|
dauden
hedabideek edo interes alderdikoia nagusitzen den hedabide publikoek argitara dezaketen informazioaren kalitatea.
|
|
|
Gorputz bat ulertzeko haren atalak banaka aztertzen diren modu berean, gizarte patriarkalaren aurpegi guztiak biltzen eta gorpuzten dituen kasu bat izan zen Iruñekoa; horregatik hartu zuen garrantzi hura. Ezkaratz jakin batean gizon jakin batzuek emakume jakin baten aurka erabilitako indarkeria fisikoaz harago, hor
|
zegoen
hedabideetan eta gizarte sareetan zabaldutako indarkeria sinboliko eta diskurtsibo guztia; eta, haren eskutik, emakumeak babesgabe utzita haien aurkako biolentziari laguntzen dion sistema judizial eta instituzional oso bat. Eta, aldi berean, hura salatzen zuten ahots asko, ozen protesta eginez eta emandako erantzunak auzitan jarriz.
|
|
|
Beste azalpen batzuek Iruñean eta sanferminetan ipintzen zuten arreta; edo, areago, sanferminetako erasoak ikusarazteko politika ipini zuten jomugan. Oposiziotik hurbilago
|
zeuden
hedabideek, panikoa, sortzea leporatu zioten udalari erasoen berri emateagatik.
|
|
2020
|
|
|
Gezurraren eta albiste faltsuen kontua aspaldikoa da, baina fake news direlakoak boladan daude, izan ere, 2017an, Collins hiztegiak urteko kontzeptu hedatuentzat jo zuen aurreko urtean egia ostea izanik. Egia esanda, Ilustraziotik sortutako informazio sistemak krisian
|
daude
hedabide tradizionalak desagertzeko arriskuan daudelako, piramide demografikoa aintzat hartuz gero behintzat.
|
|
|
Ez dizuet ezer berririk esango baina nola egingo diot uko hau idazteko tentazioari. Alarma egoera dekretatua dago duela bost astetik hona Espainiako estatu osoan, eta egunero koronabirusaren bilakaeraren datuak ematen dituzten militar eta guardia zibil espainiar inperialisten mende
|
gaude
hedabideen aurreko agerraldietan bostetik hiru medaila gehien duten armadako eta guardia zibilen buruak izan ohi dira, eta denok soldadu espainiar zintzo arduratsuak bilakarazi nahi gaituzte, haien agindu eta esanetara guztiz esaneko eta otzan.
|
|
|
«Kasu gutxi batzuk baino ez daude herrian, eta Gasteizekin eta Madrilekin batera atera gara argazkian, egunkarietan», dio Ana Albanchezek, haserre. Osante landa turismoko etxearen jabea «oso kezkaturik»
|
dago
hedabideetan marraztu duten irudiarekin: «Ezin dut sinetsi:
|
|
|
Denak prest
|
zeudelako
hedabideetara iragazteko.
|
|
2021
|
|
|
Hala, maiatzera arte, aukera dago tokiko euskarazko egunkari eta aldizkarietara hamabi euro gutxiago ordainduta harpidetzeko. Bazkidetzen denak zuzenean kopuru hori gutxiago ordainduko du harpidetza egiteko unean, eta ondoren, aldundiak itzuliko dio diferentzia hori Tokikomi, eta horrek,
|
dagokion
hedabideari.
|
|
2022
|
|
|
Horietako elementu batzuk 2014 aurretik ere bazeuden. Krimearen eta Donbassen okupazioaren ondotik, informazioaren gerra areagotu egin da, eta Ukrainan egon da forma askorekin; batez ere, han
|
zeuden
hedabide errusiarren eta sare sozialen bidez.
|
|
|
|
Badago
hedabideentzako finantzaketa sistema egonkor bat, martxan jarri zena. Horrez gain, nik uste dut lerro indartsu bat irekitzea beharrezkoa dela, hedabideen eraldaketa digitala bultzatzeko, luzera begira.
|
|
|
Ez
|
dago
hedabideetan migrazioaren aldeko iritzia sortzeko kanpainarik. Mugak ixtea etengabeko jarduera da.
|
|
|
Liburu hau, funtsean, juizio baten txosten bat da, eta Jerusalemen
|
zeuden
hedabideen ordezkariei banatu zitzaien epaile jardunaren transkripzioa da txosten honen sorburu nagusia. Fiskalaren aurreneko mintzaldia eta defentsaren txosten orokorra izan ezik, auzibidearen agiriak ez dira argitaratu, eta ez dira eskuratzen errazak.
|
|
2023
|
|
|
Carlo Giuliani ingurumen aktibistak bere biziarekin ordaindu zuen atrebentzia hura. Eta beste askok ere, euren haragitan sufritu zuten poliziaren basakeria, Diaz eskolan antolatuta
|
zegoen
hedabideentzako zentroko sarraskian hortz guztiak galdu zituztenak tarteko. 600 zauritu eta 325 atxilotu.
|
|
|
Deiak jasotakoa aztertuko dugu. Jaurlaritzan agintzen duen alderditik ideologikoki gertuen
|
dagoen
hedabidea da 2018 eta 2022 artean diru gehien jaso duen laugarren hedabidea: bi milioi eta erdi euro.
|
|
|
EBko zenbait gobernuk kazetarien espioitza baimendu nahi dute, «segurtasun nazionaleko» arrazoiak direla medio. EBn negoziazio prozesuan
|
dago
hedabideen askatasunari buruzko Europako lege berria, eta ho eginiko aldaketen bidez gauzatuko litzateke aldaketa.
|