|
2003
|
|
|
Baina ikusirik ez dagoela kulturaren edo kultur prozesuaren esanahiaren ulermena bideratzerik indarrean dauden kontzeptuak argitugabe, gogoeta honek kontzeptuzko elementuak ekarri nahi ditu kultur prozesuaren ulermenean sakontzeko, hori nahitaezkoa baita kultur proposamen egokiak egin eta, oro har, gizadiaren egoera, naturaren egoera eta norbanakoaren egoera hobetzeko, gizatasunaren balio guztiak barne harturik (hau da, Europako kulturak beti aintzat hartu izan dituen balioak. Nire ustez, ez baita hori aldatzeko beharrik), balioak ez baitira errespetatzen ari, eta ez
|
daude
gizon emakume guztien eskura. Helburu hori lortzeko asmoz, ezagutzaren modus operandi a gehiago interesatzen zaigu —horixe baita giza nortasuna edo izaera azaltzen duen giltzarria—, opus operatum a baino, hau da, ezagutza edo jakintza guztien gauzapen kulturala baino.
|
|
2004
|
|
|
Hala, ezin pentsa daiteke gizakide ez den gizakirik. Gizartearen (senideen, lagunartearen, herrikideen) elkarreraginik gabe ez
|
dagoke
gizon emakumerik, gizakiak gizartea baitu sehaska, hazkurri eta jokaleku. Gizartea diogunean antropologiak ulertu ohi duen oinarrizko zentzuan diogu:
|
|
2007
|
|
|
Erreuma gaitzak biztanleria orokorraren %0, 5 ukitzen du, eta proportzio handiagoa
|
dago
gizonen artean emakumeen artean baino.
|
|
2009
|
|
|
Berriak ematen aritu zen hogeita hamarretik baino berrogeitik hurbilago
|
zegoen
gizon emakume bikotea, eta aitonak irribarretsu eta arretaz ikusi zituen denak, baita ekonomiazkoak ere. Kirolak ailegatzean hirugarren aurkezlea agertu zen, lehenagoko biak baino gazteagoa zen gizonezkoa.
|
|
|
arras okerra da hori! Hemen, orain hamabi mila urte ja, Antonkoban hor
|
zegoen
gizon emakumea, bere ehizarekin eta familiarekin. Arpoi bat ere aurkitu da Antonkoban.
|
|
|
datza harentzat askatasuna. Alegia, edozein momentutan ez
|
dago
gizon emakumearen esku mundua iraulkatu ahal izatea, askatasun politiko sozialak, ekonomikoak erdiestea. Baina horrek ez du gezurtatzen gizon emakumea berez, tout entier et toujours libre?
|
|
|
Errukizko Jainko honetaz Einsteinek deus ez dio. Zalantza gabe badago jainkotasun bat kosmos handiaren kreatzaile handiarena, baina
|
badago
gizon emakume pobrearen errukizko jainkotasuna ere; eta beldurraren eta lotsaren jainkotasuna, justizia eta, mendekuaren, jainkotasuna(, buru harroak suntsitu ditu,/ ahaltsuak goi postuetatik bota/?
|
|
|
Hasteko, erlijioa gabe, erlijioak dago; eta Jainkoa gabe, Jainkoak (Jainko bataren barruan ere). Izan ere, gizon emakumea gabe,
|
dagoena
gizon emakumeak dira; kulturak, historiak, tradizioak; geure barruko arima diferenteak.
|
|
|
No es el dogma ni la esperanza lo que ha cambiado; es el hombre, que se ha hecho más viejo y más reflexivo?. Galduta
|
dagoena
gizon emakumea bera da, ez erlijioa. Ez dago soluziorik.
|
|
|
Ñabardurekin jarraituz, emigrante potentzialaren irudian, hau da, oraindik Euskal Herrian dagoen baina emigratu behar duen pertsonaren irudian, zenbait aldaketa nabaritzen dira artikulu batzuetan. Egunkariek azaltzen duten iritzi orokorra pertsona osasuntsu batena da, bere herri edo baserrian ongi erroturik
|
dagoen
gizon emakume batena, leku idiliko eta zoragarri batean bizi omen da, Colá k esaten zuen bezala «auzo alaiak» dira haiek, sortetxearen babesean, ohitura zintzoekin, arazo larririk gabe. Baina beste artikulu batzuetan, Espainian hedatzen ari zen gosearen arazoari eusten zaio, hau da, emigrante izango dena jadanik ez da hain osasuntsua, gosez akabatzen dagoen gizagaixoa baizik, bere sorterrian inolako etorkizunik aurkitzen ez duena.
|
|
|
Buru egin beharreko garaiak bizi ditugu gaur egun. Eta jazarkundeak inoiz garaitu ezin izan duen buru egiteko era bat da elkartasuna. Jokaera horretan elkartuta
|
dauden
gizon emakume batasuna da, funtsez, Skoazell Vreizh. Elkartasuna zinezko borroka bide bat da, buru egiteko baliabide indartsu bat.
|
|
|
Nire bi lankideak harriturik esloganari eta fondoko marrazkiari so geratu ziren bitartean, nik fondoko marrazkiari erreparatu nion. Autobus geltoki batean itxoiten
|
zeuden
gizon emakumeen artean, arraza desberdineko jendea atzematen zen. Ilaran azkena, ustez espainola zen gizon zaharkitu bat agertzen zen.
|
|
|
Sakratuaren sentimendua erlijioa baino askoz zaharragoa da, gizon emakumeak bezain zaharra. Are gehiago, ez
|
dago
gizon emakumerik, ez dago giza komunitaterik sentimendu hori agertu ezean. Erlijioak sentimendu sakratu horren aldaera bat dira.
|
|
2010
|
|
|
Minutu batean bihurtu naiz ikastolako atarian zain diren gurasoetariko bat eta begira
|
nago
gizon emakume adinkideei. A ze ikuskizun bihotz suntsigarria, gaztetasunak duela gutxi zein betiko abandonatutako gorputz arimena.
|
|
2011
|
|
|
Izatea, metafisika tradizionalaren objektu erdiestezina, subjektu bihurtzen du Heideggerrek, eta, interprete batzuen berdinketa Jainkoarekin berak beti ukatu badu ere, Deus et Natura edo Hein kai Panen itxura handia dizu. Izatea ez
|
dago
gizon emakumearen eskura, baizik eta berori da izatearen esku han munduan dagoena. Egon ere" izatearen artzain" gisa dago han, ez izatearen jaun.
|
|
2012
|
|
|
Merkurioa: kadmioa bezala, jatorri naturala izan dezake, baina osasun arazoei lotuta
|
dagoenak
gizon emakumeen aktibitatearekin zerikusia dauka. Merkurioa jaurtitzen duten ekimen industrialak batzuk dira.
|
|
2013
|
|
|
Arazoak
|
zeuden
gizon emakumeak jaio zirenetik, bekatuan eta arau haustean jaio zirelako.
|
|
2014
|
|
|
Metalek aise galtzen dituzte elektroiak, eta erraztasuna dute haiek garraiatzeko; horregatik esaten da eroale onak direla. Elektroiak erraz galtzen dituzten materialen artean, berriz, zerrendaren buruan
|
dago
gizon emakumeon larruazal lehorra. Bestalde, badira material batzuk ez dutenak ez elektroiak hartzeko ez galtzeko joera; adibidez, kotoia eta altzairua.
|
|
2015
|
|
|
Bertako pertsonak, ezagunak, gure gizartean errotuak. Zintzotasunez jarduteko konpromisoa hartu daben andra gizonak, eta, politika gaitzesten dan giro honetan, aurrerapausoa emoteko gertu
|
dagozan
gizon emakumeak. Eguneroko lanean euren ahalegina jartzeko prest dagozanak.
|
|
|
eta pentsatu zuen: Honela ospatuko dugu, irudipen berezi bat erne zen bere baitan, aldi berean xelebrea eta xamurra, alegia jaialdi bat ari zirela ospatzen, bere baitan bi emozio esnatu balira bezala, bata sakona?, zeren ba al
|
zegoen
gizonak emakumeari dion maitasuna baino ezer seriosagorik, ezer aurreagokorik eta zirraragarriagorik, bere altzoan heriotzaren haziak daramatzalarik; halaber, maitale hauei, ilusioaren munduan begiak ñirñirka sartzen zen jende honi, dantza bat egin behar zitzaion inguruan, txantxetan, eta girlandaz apaindu.
|
|
2016
|
|
|
Hogeitaka asmo egin nituen. Ez
|
zegoen
gizonik emakumeari zuzen itauntzera ausartuko zenik; halako gauza ezinezkoa zen.
|
|
|
Elkarrizketa eta adostasuneko kultura politikoa eskaintzen genuen. Konpromiso horrek bere horretan dirau.EAJk beren onena emateko prest
|
zeuden
gizon emakume talde bat aurkeztu zuen, proiektu hori egi bihurtzeko; eta talde horrek berak jarraituko du Udala zuzentzen. Emandako hitzari eutsiz, beraz, gure herriarekiko konpromisoa azaldu nahi dugu berriro ere; eta guztion artean Villabona hobetzeko lanean jarraituko dugula bermatu nahi dugu.Helburu tinko horrekin, laster ezagutaraziko dugu nor izango den Iban Agirreren ordezkaria Alkatetzan.
|
|
|
Getxoko Udalak 6.000 euroko larrialdiko diru-laguntza emango dio Unicef GGKEari, Jordaniako Za' atari errefuxiatuen kanpamentuetara bideratzeko. Bertan, Siriako gatazkatik ihesi
|
dauden
gizon emakumeak daude. Laguntzon helburua da ura eta saneamendua hobetzea kanpamentuetan, gaixotasunak prebenitze aldera.
|
|
2017
|
|
|
indarkeria izan zen metatze primitiborako prozesuaren eragile nagusia, botere ekonomiko garrantzitsuena; 10 izan ere, kapitalismoaren garapena zela medio, Europako klase agintaria nahitaez jauzi izugarria eman beharrean zen beretzat bildutako aberastasunean eta haren agindupeko langileen kopuruan. Hau da, lan indar izugarria pilatzea izan zen metatze primitiboaren oinarria?, lan hila?, lapurtutako ondasunei zegokienez, eta, lan bizia?, esplotaziorako prest
|
zeuden
gizon emakumeei zegokienez?, historian inoizko eskala handienean egin baitzen metatze hori.
|
|
2019
|
|
|
|
Badago
gizonak emakumeari utzi ohi dion beste eginkizun bat: gizonen jardunen helburua eta haien erabakien iturria denez, balioen neurri gisa ageri da aldi berean.
|
|
|
Beste film batean, The Razor, s Edgen [Labanaren ahoa], protagonista Indietatik itzultzen denean guztizko jakinduriaren jabe, prostituta bat salbatzea da bururatzen zaion egiteko bakarra. Argi
|
dago
gizonak emakumea azpiratu nahi duela baita bere burua emaile, askatzaile, salbatzaile gisa irudikatzen duenean ere; izan ere, Loti Ederra oihanean esnarazi ahal izateko, ezinbestekoa da hura lo egotea; ogroak eta herensugeak behar dira printzesa gatibuak ere izan daitezen. Dena dela, gizonari zenbat eta gehiago gustatu zeregin zailak, orduan eta atsegin handiagoa hartuko du emakumeari independentzia emanez.
|
|
|
Aginduak jakinarazi dizkio laneko lekura bidean. Kamioiak zama husten ari dira, handik urruti ez, eta biek ere alde batera eta bestera begiratzen dute, ikusi baitute, kamioitik jaisten ari direnen artean, umeak
|
daudela
gizon emakume adinekoekin batera. Ordu arte ez da Birkenaun inoiz umerik ikusi.
|
|
2020
|
|
|
Ikusten duzuen bezala, euskaldunok badakigu bizitzaz gozatzen. Eta ordurako besarkada estu batez uztarturik
|
zeuden
gizon emakumeei begira On dagizuela! erranez bukatu zuen.
|
|
2021
|
|
|
Horri begira eginda daukat bilduma honetako lehen ipuina, eta hortik atera da liburuari ezarri diodan izenburua, ez
|
baitago
gizon emakumeontzat kanturik ederragorik ama lurrak egunero haizearen, euriaren eta horrelako azalpen miresgarrien bidez oparitzen diguna baino. Bildumako ipuin guztiek badituzte oinarrizko ezaugarri berberak, denak Euskal Herrian gertatuak dira, eta irria, historia eta misterioa ditugu gehien errepikatzen diren hiru osagaiak.
|
|
2022
|
|
|
Hasteko, erlijioa gabe, erlijioak dago; eta Jainkoa gabe, Jainkoak (Jainko bataren barruan ere). Izan ere, gizon emakumea gabe,
|
dagoena
gizon emakumeak dira; kulturak, historiak, tradizioak; geure barruko arima diferenteak.
|
|
|
Eta beti jarraituko du izaten, bertan
|
dauden
gizon emakumeek erabaki irmorik hartu ezean, legeak eta egoerak ez baitira berez aldatzen, «umotuta daudenean». Parlamentuko gehiengoa izanda ez badira ausartzen, noiz orduan?
|
|
|
Independentziaren alde daudenen profila ere erakusten du ikerketak, bestalde, eta hitzez hitz egin zuen haien erretratua Etxenikek Bilbon. «Independentziaren alde gehiago
|
daude
gizonak emakumeak baino, gazteak nagusiak baino, euskaldunak erdaldunak baino, ezkerrekoak eskuinekoak baino». Ez da joera argi bat antzematen, ordea, ikasketa mailen arabera.
|
|
|
Iruditzen zitzaion Gabrielek hautsi egin zuela elkarrekin lotzen zituen esan gabeko hitzarmena. Azken finean, haien egoeran eta adinean
|
dauden
gizon emakumeentzat, maitasuna truke bat da: gizon hari emana zegoen, bai, baina trukean, haren babes materiala ez ezik, espirituala ere espero zuen, eta ordura arte biak eman zizkion:
|
|
|
Egitera noana ez da txiste bat, baizik eta gauzari zuztarretik heltzea, hitzaren zuztarretik hasirik. Parekidetasuna da, neretzat, kidearen parean ibiltzea, eta hori oso zaila
|
dago
gizon emakumeak modu ustez estuenean elkarganaturik dauden giza erakundean; hau da: bikotean.
|
|
2023
|
|
|
Horretarako, ezinbestekoa da alderdiek, legez zerrenda parekideak osatzeaz harago, zerrenden buruan emakumeak jartzea. Baina 2023ko hautagaitzek aditzera ematen dute aurten ere, gutxixeago bada ere, desorekatua
|
dagoela
gizon emakume alkategaien kopurua eta, beraz, hautatuak izango diren alkateena: hiru zerrendaburutik bi dira gizonak, eta bat emakumea.
|
|
|
Gizonen eta emakumeen artean ezberdintasun nabarmenak daude oraindik ere adingabeen zaintzari dagokionez: etxetik kanpo lan egiten duten eta 15 urtetik beherako seme alabak dituzten emakumeek 4,7 ordu ematen dituzte batez beste haurrak zaintzen, eta gizonek, berriz, 3,6 Mendekoak zaintzen ere 0,6 ordu gehiago ematen dute emakumeek; oro har, lanean
|
dauden
gizon emakumeen artean, lautik batek adierazi du zailtasunak dituela kontziliatzeko.
|
|
|
Lessingen hitz horiek, gorago irakurri ditugun beste autoreenak bezala, gai dira gure bihotzaren sokei bibrarazteko, guri ulertarazteko guri eta hurrengo belaunaldiei, barren barrenean harritzeko prest
|
dauden
gizon emakume guztieizenbateraino den baliagarria, harrigarriro, klasikoen ustezko alferrikakotasuna, ulertarazteko, bai, jabetzak eta etekinak hil egiten dutela, eta utilitarismo oroz gabetutako bilaketak, berriz, libreago, toreranteago eta gizatiarragoa bihurtzen ahal duela gizadia.
|