|
2002
|
|
|
ez zela guztiz determinantea pertsonaren postua definitzean, zeren etxea etaberari zegokion logika baitziren, azken finean, gizabanakoek bere egitura barruanzeuzkaten funtzioak definitzen zituztenak. Beraz, galdetu dugu zeinfuntzioz eta ezaugarriz beterik
|
zegoen
genero femeninoa estamentu kaparean; nolagauzatzen zituzten emakume kapareek beren estamentuaren ezaugarriak; eta ea baote zeuden zenbait eginkizun eta egoera, generoaren baitan baino gehiagotaldearen partaidetzaren baitan definitzen zirenak.
|
|
|
Diakronikoki begiratuta, telebista kate batean sakabanaturik
|
dauden
genero desberdinen batuketa da programazioa. Programazio diakronikoan generoak ugaritu egin dira.
|
|
2006
|
|
|
Nahiz eta publizitate mezu bat arteen ohiko adierazpen guztietan ager daitekeen, publizitate sorkuntza berez ez da definitzen genero artistikoaren arabera, merkataritza komunikaziorako mezu gisa betetzen duen funtzioaren arabera baizik. Horretan ezberdintzen da beste obra batzuetatik, horiek
|
dagokien
generoagatik bereizten baitira: literatura, pintura, zinema, eskultura, eta abar.
|
|
|
Obra bera beti definitzen da
|
dagokion
genero artistikoagatik. Izan ere, obra artistiko batek, bere funtzioa bete dezan, bi gauza lortu behar ditu komunikazioarekin lortu nahi diren beste helburu batzuez landa:
|
|
|
Gaitza gertatzen da desberdintzea publizitate alorrean ideia zer den berez, eta zer babes behar duen baldin eta forma alderatzen badugu egileari askatasun handiagoa ematen dioten beste obra mota batzuekin. Operatzaile juridikoek kasu zehatzari eta publizitate obrari
|
dagokien
generoari begira erabaki dute non dagoen muga.
|
|
2007
|
|
|
Hainbat teoria
|
daude
genero rolen eta sexu ezberdintasunen garapena azaltzeko.Batzuek ezberdintasun biologikoen garrantzia azpimarratzen dute; beste batzuek, aldiz, gizarte eraginarena. Orain, teoriarik garrantzitsuenak aztertuko dira.
|
|
|
– Gure gizartean
|
dauden
genero estereotipoen arabera, nolakoak izanbehar dute emakumezkoek. Eta gizonezkoek?
|
|
|
Gertakari edo ekintza partikularrak atzematera doaz horiek. Gure esperientzia konkretuan aurkitzen ditugun itzal eta ñabardura guztiak xehetasunez eta ingurumari guztiekin deskribatzen dituzte horiek, baina ez
|
daude
genero komunen baten azpian bilduta. Hammer Purgstall ek idatzia du saio bat, non gameluak arabieraz dituen izenen berri ematen baitu.
|
|
2008
|
|
|
Hain zuzen ere, sexuarekin erlazionatutako jokabideei buruzkoa da; izan ere, sexua (biologikoa) eta generoa (kulturala) sinonimotzat jotzen dira gure gizartean. Hala, biologikoki neskabait ogibideren inguruan
|
dauden
genero estereotipo kulturalak, adibidez. Har deza jaio denari emakumezko generorako itxaropenak, arauak, ezaugarriak eta abar egozten zaizkio eta, ondorioz, bizitza esparru guztietan,, emakume?
|
|
2009
|
|
|
Kapitulu honetan alderdi hau jorratuko dugu. Zehazki, hasiko gara bikote asetasunaz eta hemen
|
dauden
genero ezberdintasunez hitz egiten era zabalean, gero, hurrengo atalean, bikote harremana ulertzeko garrantzitsuak diren aldagaiakaztertuko dira genero ezberdintasunak ardatz harturik. Horren ostean, etxeko zereginen, haur zaintzen eta lanen banaketak bikote asetasunean duen eragina deskribatuko dugu.
|
|
|
Horrela, nahiz eta anorexiagutxitan agertzen den nerabezaro aurretik, adin hauetan agertzen denean ohikoa daanorexiari loturiko beste gaitz batzuen larritasuna (depresioa, herabetasun soziala...) handia izatea. DSM IV TR sailkapenak elikadura nahasteei
|
dagozkien
genero arteko prebalentziak aurkezten ditu, emakumeen nagusitasuna agerian utziz.Horrela, anorexiaren kasuan% 90 baino gehiago emakumezkoak dira eta bulimiagizonezkoetan 10 aldiz gutxiago agertzen da. Zenbait ikerketak ere (Hoek, 1991) baieztatu dute elikadura nahasteak emakumezkoengan gehiago gertatzen direla.Eritasun hauek gizarte industrialetan gehiago agertzen dira, non janari ugari dagoeneta erakargarritasuna argaltasunarekin estuki loturik agertzen den (batez ere emakumezkoen artean).
|
|
|
Ezberdintasun horien aurrean, aldiz, bada gai honen inguruko edukiak irakurri eta aztertzean nabarmendu behar den beste zerbait: azken urteotan agresibitatean
|
dauden
genero berezitasunei indarra ematen hasi zaiela hain zuzen. Horrela, duela urte batzuetatik honantz, neskatoek eta mutikoek duten garapen prozesuaikergai bihurtu da, eta horrekin batera, kanporanzko jokaera arazoek, horienartean agresibitateak?
|
|
2012
|
|
|
non etanola dago feminismoa gutxiengo etnikoak edota emakume ezgaituak baztertzen, non eta nola daude arrazismoaren kontrako neurriak emakumeak baztertzen? noneta nola
|
daude
genero berdintasuneko politikak lesbianak baztertzen. Gurutzaketapolitiko kontzeptuaren erabilera akademian oso oso zabaldua badago ere, politikenformulazioez ari garela badirudi hasiera hasieran dagoela (Lombardo eta Verloo, 2009).
|
|
|
Nahiz eta publizitate mezu bat arteen ohiko adierazpen guztietan ager daitekeen, publizitate sorkuntza berez ez da definitzen genero artistikoaren arabera, merkataritza komunikaziorako mezu gisa betetzen duen funtzioaren arabera baizik. Horretan ezberdintzen da beste obra batzuetatik, horiek
|
dagokien
generoagatik bereizten baitira: literatura, pintura, zinema, eskultura, eta abar.
|
|
|
Obra bera beti definitzen da
|
dagokion
genero artistikoagatik. Izan ere, obra artistiko batek, bere funtzioa bete dezan, bi gauza lortu behar ditu komunikazioarekin lortu nahi diren beste helburu batzuez landa:
|
|
|
Gaitza gertatzen da desberdintzea publizitate alorrean ideia zer den berez, eta zer babes behar duen baldin eta forma alderatzen badugu egileari askatasun handiagoa ematen dioten beste obra mota batzuekin. Operatzaile juridikoek kasu zehatzari eta publizitate obrari
|
dagokien
generoari begira erabaki dute non dagoen muga.
|
|
2014
|
|
|
Baina zer gertatzen dafeminismoaren azken korronteetako baten eskaerekin? Non
|
dago
genero dikotomiadeseraikitzeko eta binarismoa auzitan jartzeko ahalegina euskal literaturan. HomiBhabha ren (1994) (genero, nazio, klase...) identitateetako tarteko eremuak (inbetween spaces), hibridoak, aurki ditzakegu euskal testuetan? 7
|
|
|
Ohituta
|
gaude
generoa eta sexualitatea nerabe eta gazteekin lantzen, batez ereBigarren Hezkuntzan, baina oraingoan arreta ipini nahi dugu Haur Hezkuntzan etaLehen Hezkuntzan. Posible da, eta beharrezkoa da, heziketa prozesuaren pausobakoitzean generoa lantzea, genero rol eta harremanak jaiotzatik ikasten ditugulakogenerizazio eta sozializazio prozesuen bidez.
|
|
|
Simon-ek (2006) dioen bezala, curriculumak berak bazterketa egiten du, mutilak izendatuta sentitzen baitira eta neskak, berriz, ikusezinak. Atzera begiratuta, II. Errepublikak erraztu egin zuen emakumeek hezkuntzara heltzeko zuten aukera, hala ere ez
|
zegoen
genero arteko berdintasun errealik, ez baitzen kontuan hartzenemakumeek jasaten zuten diskriminazioa heziketa arloan, «ez zen zalantzan jartzenezartzen zitzaien paper soziala, eta ez zen aldaketarik egiten egoera hori aldatzeko». (Arenas, 1996: 74).
|
|
|
Gogoetagaiak bereizi baditugu ere, argi
|
dago
genero eraikuntzak musika eszenankokaleku horien arteko harremanek erabakitzen dituztela. Alegia, harreman sarehorretan garatzen dira genero identitateak eta genero posizioak.
|
|
|
Baina, oro har, Euskal Herriaren kasuan bide alternatiboa hartu duten diskoetxeekeuskal musika hedatzea izan dute helburu nagusi, nolabait merkatu txiki hori aurreraateratzea, gaztelaniazko, frantsesezko eta ingelesezko merkatu handien ondoan.Autoekoizpenaren bidetik ez bazen, ez da egon horrelako zigilu independienterikemakumeen sorkuntzaren alde lan egin duenik. Egia da, Esan Ozenkik, Bidehutsek edo halakoek emakume musikarien lanei lekua egin dietela, baina, gure ustez ezda horietan
|
egon
genero ikuspegiaren inguruko gogoeta sendorik, ez eta kudeaketalanak egitean emakumeen presentzia handirik. Bestelako zigilu kolektiboak sortudirenean. MusikHerria, Bonberenea Ekintzak eta Taupaka, adibidez?, ez daemakumeen parte hartze handirik izan.
|
|
|
Erregela txiki bat da eta erakusten du zer falo neurribaimentzen zaizkien jaiotzean mutikoei eta neskatoei. Modu grafikoan laburtzendu zer arrazoiketa
|
dagoen
generoa izendatzeko erabakitze prozesuaren atzean.Klitoria «handiegi»a bada sendagileek laburtu nahiko dute57, baina zakilarekin ezbezala, sendagileek oso gutxitan erabili izan dute klitoriaren neurketa jaioberri batengeneroa erabakitzeko. Edonola ere, badago gisako neurketarik.
|
|
|
Hala, biologikoki neska jaio denari emakumezko generorako itxaropenak, arauak, ezaugarriak eta abar egozten zaizkio eta, ondorioz, bizitza esparru guztietan, «emakume» gisa joka dezala espero da. Zalantzarik gabe, horrelako jokabide askoren jatorria kulturala da, zenbait ogibideren inguruan
|
dauden
genero estereotipo kulturalak, adibidez. Har dezagun adibide zehatz bat:
|
|
2015
|
|
|
Hizkuntzetara ere ekarri daiteke hori. Eta parte hartze prozesuetanere, aztertuta
|
dago
genero ikuspuntutik talde handietan emakumeek ez dutela hainbeste, eta orduan talde txikietan egiten direnean dinamika edo ekintzak, emakumeen handiagoa dela. Zein da praktika ekologikoa kasu horretan emakumeek parte hartzeprozesuetan benetan parte hartzeko?
|
|
2017
|
|
|
Azpiko grafikoak erakusten duenez, 90eko urteetan autoitzulpen kopurua izugarri handituzen; zehazki, 85 titulu jaso ditugu denbora tarte horretan, berrargitalpenak aintzat hartu gabe.Hurrengo urteetan, eta 2000ko urteak arte, autoitzulpen kopurua nabarmen handitu zen, batezere HGLn egindakoari esker, eskola materialaren beharrak bultzatuta, segur aski. 2000tik2015era bitartean oreka handiagoa
|
dago
generoen artean, edo, behintzat, HGLren nagusitasunaez da hain agerikoa.
|