|
2005
|
|
|
Eredurik ez dagoen lekuan ez da euskarazko irakaskuntza handirik sortu edo zabaldu. Ereduak ez du berez guztia konpontzen, inondik inora; baina gizarte anitz batean dauden ikuspegi, aukera, gogo eta jokabide desberdinei lekua ematen die eta horren barruan aukera
|
dago
euskarazko irakaskuntzak bere bidea egiteko eta garatzeko.
|
|
2009
|
|
|
I jaiotzerakoan, 1983 urtean, ez zegoen Euskararen Foru Legerik. Alabaina,
|
bazegoen
euskarazko irakaskuntza publikoa, nahiz eta oinarri juridikorik ez izan. 1988 urteko udaberrian Nafarroako Gobernuak 159/ 1988 Foru Dekretua onetsi zuen, euskarazko ikasketak hezkuntza ez unibertsitarioan arautzeko helburuarekin.
|
|
|
Nola uler daiteke bostehun ikasle dituen eredu bat erortzen ari diren eraikinetan mantentzea eta 46 ikasleko eredu bati eraikin berri oso bat eskaintzea? Benetan sinetsi behar dugu Hezkuntza Departamentua eta Nafarroako Gobernua ez
|
daudela
euskarazko irakaskuntza publikoaren kontra. Zaila.
|
|
2011
|
|
|
Datuen argitan, argi
|
zegoen
euskarazko irakaskuntza eskaintza zabaltzea erabat zilegia zela, gero eta ikasle gehiago karrera euskaraz ikasten hasten zelako (fakultateko beste karreretan berriz, 10 ikasletik behera matrikulatzen zen), eta lehentasuna Biologiak zuela. Lehenengo maila euskaraz egiten zuten ikasleei fakultateko irakasleek doaneko ikastaro trinko bat ematen zieten musu truk562, «beldurrak» kentzeko563.
|
|
|
Hasteko eta behin, Euskal Herriko goi mailako hezkuntza zentro publikoetan (fakultate, goi mailako eskola edo unibertsitate eskola, irakasle eskola), Bilboko Unibertsitatean, edota geroko UPV/EHUn integratu zirenetan, ez zen, ez euskal hizkuntza irakasten, ezta euskarazko irakasgairik ematen ere. Beraz, unibertsitateak eta euskarak ez zuten harremanik (behinik behin hasieran), eta ez
|
zegoen
euskarazko irakaskuntzarik. Hala ere, salbuespen batzuk izan ziren, saioak ere bai, eta arrakastaren bat edo beste.
|
|
2012
|
|
|
Testuliburu hauek premia bati erantzuten zioten, behar beharrezkoa zelako hastapenetan
|
zegoen
euskarazko irakaskuntzarako materialak sortzea. Hori horrela, Elhuyarren ziharduten irakasleen artean taldeak osatu ziren eta gaztelaniazko matematika testurik ezagunenak eta hedatuenak egokitu zituzten euskarara.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntzen trileroak, 3zurtiak, euskara normal ez izatea behar duten alderdi eta hedabideak, zerbaiten premian
|
zeuden
euskararen irakaskuntzaren gorakada gerarazteko: A eredua ia guztiz desagertuta (hori bai, eskola publikoan ghetto bihurtuta, administrazioak hori saihesteko ezer egiten ez duela), hirugarren kubilotea behar zuten EAEko gazteak, etorkizuneko helduak, elebidunak izan ez daitezen.
|
|
2018
|
|
|
Hainbat herritako udalak hasita
|
zeuden
euskara irakaskuntza errebindikatzen. Gogoratu behar dugu nafar udalek irakaskuntza esparruan eskuduntza historikoak zituztela oraindik; horien artean borrokatuena, irakasleak izendatzeko proposamenarena.
|
|
2019
|
|
|
Nafarroako Parlamentuko Hezkuntza Batzordeak ez zuen onartu Altsasuko LH instituturako irakasleen plazak elebidunak izatea. Sortzen Ikasbatuaz eko ordezkariek Nafarroako Parlamentuan agerraldia egin zuten eta, besteak beste, nabarmendu zuten Altsasuko LH institutuan ez
|
zegoela
euskarazko irakaskuntzarik. Altsasuko Udalak Nafarroako Gobernuari eskatu zion LH institutuan euskarazko adarra jartzeko.
|
|
2021
|
|
|
Bakarrik datu horri erreparatuz gero, ondoriozta daiteke euskarazko irakaskuntza egoera kezkagarrian dagoela Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan. Baina badira aintzat hartu beharreko beste datu batzuk ere, eta horiek erakusten dute 2004an EEP sortu zutenetik eta 2006an erakunde horrek berak, hain zuzen, Ipar Euskal Herriko hizkuntza politikarako lehen plana diseinatu zuenetik, hazkunde aro betean
|
dagoela
euskarazko irakaskuntzaren murgiltze eredua: ikastolak eta sare publiko zein pribatuko zentroak kontuan hartuta, ama eskoletan —5 urtera arte— eskolatutako bost haurretatik bat, matrikulatutakoen %20, murgiltze ereduan dago.
|
|
|
Horregatik, euskarazko ikasgaien kudeaketaren inguruan jardunen lukeen errektoreordetza bat sortzeko beharra azaleratu dute. «Gaur gaurkoz, ez
|
dago
euskarazko irakaskuntzaz arduratzen den egitura administratiborik», adierazi zuten atzo, gaiaren inguruko txostena aurkezteko eginiko agerraldian. Hiru funtzio ikusiko lizkiokete ikasleek:
|
|
|
" Egoera minorizatuan
|
dagoen
euskararentzat irakaskuntza elebiduna aski ez eta, ingelesaren sarrerarekin irakaskuntza hirueleduna ezartzen da[...] EH Bildu, LAB eta Steilas ek Eusko Jaurlaritzaren LOMCErekiko morrontza salatu zuten eta handik 6 egunera, gaztigu hau zetorren Europako Kontseilutik, Garak jasota: " Europa insta a Iruñea y Lakua a que el ingles no pise al euskara.
|
|
2023
|
|
|
Kopuruz, aurrera ari da euskara, erritmo diferenteetan bada ere. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan
|
dago
euskarazko irakaskuntza zabalduen. Gaur egun, ereduan eskolatuta daude Arabako hamar ikasletik lau, Bizkaiko hamarretik zazpi eta Gipuzkoako hamarretik bederatzi.
|