|
2000
|
|
|
Sarrionandiaren esanetan, Durangoko irteerako zuhaitz horrek pelegrina, bidazti edo nabigatzailea izan nahi luke, baina bere erro sakon ikaragarriek eutsi egiten diote lurrari itsatsita, leku liriko horretan. Ikusi batera esan liteke zuhaitz hori Sarrionandiaren obraren irudi bat dela, leku lirikoan kokatua
|
dagoela
esaten du iturriaren ondoan, bere prosaren lirikotasunaz eta metaliteraturaz (iturriez) egin diren hainbat aipamen kritikori irri egin nahiez bezala.
|
|
|
Anjel Zelaietaren iruzkinak(" Euskal literatura eta gizartea edo Sarrionandiaren" Ni ez naiz hemengoa", Jakin, 1985, api eka, 35, 119 or.) azpimarratu egiten du liburuak duen egunkari egitura: " gau egunen erritmoan" egina
|
dagoela
esaten du, eta testuak autonomoak direla. Bestalde, saio bezala didaktikotasuna dariola esaten digu, beti entzule duen, edo ikasle duen" zu" bati zuzendua dagoela liburua, eta beharbada, kartzelako taldearen irakasle zereginaren testuinguruan ulertzen dela jarrera hau.
|
|
|
Gainera, narratarioari erreferentzia zuzena egiten zaio. Hau guztia ikusirik, bakarrizketa luze baten aurrean
|
gaudela
esan genezake. Gainera, narratzaileak eleberri psikologikoetan ohikoa den bezala, barne fokalizazioa darabil pertsonaiaren barne munduaren berri emateko.
|
|
|
Honela," erdi tabu edo (izan) diren gaiak lotsa zuririk gabe jorratzeko gogoa" (Jakin 106) erakutsi du. Baina, gai hauek guztiak gai bakar baten inguruan harilkaturik
|
daudela
esan genezake: desioaren inguruan.
|
|
2001
|
|
|
Esan daiteke narratzailea ezkutatu egiten dela anonimoak diren beste pertsonaiei hitz egiten utziz (BOZ 1, BOZ 2,...). Bestalde, elkarrizketaren barruan tartekatzen diren akotazioak guztiz inpertsonalak izateaz gain, entzumenari dagozkion aditzez beteak egoteak fokalizaziorik ez
|
legokeela
esatera bultzatzen gaituzte. Baina Bal en teorian, fokalizazioa narrazio testu guztietan dagoela esaten zaigunez, kasu honetan fokalizazio gradurik txikiena dagoela esan litzateke. d) Eskolako haurraren planoa
|
|
|
Bestalde, elkarrizketaren barruan tartekatzen diren akotazioak guztiz inpertsonalak izateaz gain, entzumenari dagozkion aditzez beteak egoteak fokalizaziorik ez legokeela esatera bultzatzen gaituzte. Baina Bal en teorian, fokalizazioa narrazio testu guztietan
|
dagoela
esaten zaigunez, kasu honetan fokalizazio gradurik txikiena dagoela esan litzateke. d) Eskolako haurraren planoa
|
|
|
Bestalde, elkarrizketaren barruan tartekatzen diren akotazioak guztiz inpertsonalak izateaz gain, entzumenari dagozkion aditzez beteak egoteak fokalizaziorik ez legokeela esatera bultzatzen gaituzte. Baina Bal en teorian, fokalizazioa narrazio testu guztietan dagoela esaten zaigunez, kasu honetan fokalizazio gradurik txikiena
|
dagoela
esan litzateke. d) Eskolako haurraren planoa
|
|
|
Gauza bera esan genezake ESPAZIOAZ. Bere diskurtsoa zalantzan jartzen duen nobela modernoan, espazioaren deuseztapena, hau da, espaziorik eza
|
dagoela
esan behar. Gure kasuan, protagonista dagoen gela, horma akoltxatudun gela hori, kanpora burdinazko barrote gurutzatuak dituen leiho bat duen gela, simulakroaren, irrealtasunaren espazio bihurtzen da sapaiko ispiluan islaturik geratzean.
|
|
|
Hala ere, eta testuak duen berezko" irekitasun" eta adierazgaitasun amaigabea onartuta ere, Literaturaren Historia etengabeki berrirakurtzen diren testuez beterik
|
dagoela
esan genezake, eta ezin esan edozein irakurketa edo" konkretizazio" baliagarri denik. Izan ere, obrak berak, eta kasu honetan testu narratiboak, aldez aurretik irakurle bat, irakurketa bat, irudikatzen eta baldintzatzen du.
|
|
|
Nobelaren 148 orrialdeetan transkribatzen diren Le Temps aldizkariko pasarteek, abortoak gizartean eragiten zuen kezka irudikatu nahi digute fikzioan. Honengatik guztiagatik, nobela hau argitaratu zen garaiari hertsiki lotuta
|
dagoela
esango dugu eta gorago aipatu dugun bezalako erreferentzia batek, 1942an desagertu zen Le Temps egunkariari baino gehiago, J.P. Sartrek, Simone de Beauvoir eta bestek 1945ean sortutako Les Temps Modernes aldizkaria gogorazi nahi digute. Feminismo garaikidearen aitzindari jotzen den Beauvoir-en Le deuxième sexe k (1949), emakume" egin" egiten garela baieztatu zuen," jaio" ez, eta nobela honetan feminismoaren aldarrikapen nagusietakoa, abortatzeko eskubidearena, da hizpide.
|
|
|
Nobela honek Kritika Saria lortu zuen 1982an, baina, hala ere, 3 argitaraldi bakarrik izan ditu gaur arte. Honen guztiaren zergatia, nobelaren beraren nolakotasunean
|
dagoela
esan genezake, izan ere, nobela honekin aurrerapausoa eman zuen Saizarbitoriak bere bilakaera literarioan, aurrerapausu ausartegia garaiko euskal irakurleentzat, egilearen eta irakurleen arteko itunak (ik. J.P. Sartre-k bere Qu´est ce que la littérature?
|
|
2002
|
|
|
Polizia nobelaren planoari dagokionez, generoaren arabera idatzita
|
dagoela
esango dugu: suspensea dosifikatuz.
|
|
|
Fernandez, I. & Ezkerra, E.: 1997), Lertxundik berak liburuak izandako oihartzun eskasaz harrituta
|
zegoela
zioen. Zorionez, espainierara itzuli izanari esker, kritikak testua berriro aztertu ahal izan du, eta L. de la Peñak El Paísen() idatzitako iruzkinean agertzen diren laudorioek, esaterako, erakusten dutenez, eleberria harrera ona izaten ari da.
|
|
|
Nobela honek ohiturazkoekin dituen harremanak kontuan harturik, Jon Kortazarren iritziari jarraituz, nobela errealistaren hasieran edo mugan
|
dagoela
esan daiteke, baina noski, garai hartan Espainian nagusi zen errealismoarekin zerikusirik izan gabe. (43 or.) deurrenean Euskaltzaindiaren ekimenez Zumaian egin ziren ekitaldien fruitu diren artikuluak (ik.
|
|
|
Kasu guztietan niri elkarrizketa egiteko erabakia liburua irakurri gabe hartu du kazetariak edo arduradunak, eta kasurik gehienetan liburuko ipuin bakar bat ere irakurri gabe etorri dira niregana kazetariak. Horrekin dena
|
dago
esanda. Kontua ez da kritika eza soilik.
|
|
|
Horri gaineratzen badiogu hariaren sinpletasuna edo kausalitate falta, K. Mitxelenak aipatu bezala, ezin ukatuko dugu oraindik ohiturazko poetikaren alorrean sartzen dela. Rojoren aburuz, Joanak joanek ez du zerikusi handirik aurreko eleberri historikoekin, eta, hori delaeta, ohiturazko eleberrigintzatik gertuago
|
dagoela
esaten du eta Domingo Agirreri egindako omenaldi gisara kontsideratzen.
|
|
|
Laudardoan
|
nago
esan eban amak. Parte txarrekoak ibili dira.
|
|
|
Bustia balitz, adiskidetzea. Zerbait hezotasun bederik, ba
|
dagoela
esan daitekelako. Harriak bizkar lehorra agertuko balu, ordea, dena lehortu dela, eta gure ernamina, maitemina idortu egin dela.
|
|
|
Ez dakit non
|
gauden
esan nion goraki.
|
|
|
Bai, jauna. Euskerazkorik ez
|
dagoala
esan gura genduan. Gure irakurle orrek apurtxu bat jarraitu izan baleu, laster igarriko eukean guk agertu nai genduana.
|
|
|
Edonoren aurrian, alan biarrez, arazorik garratzenetzaz be, aurpegi emoteko gertu
|
gagozala
esan daroyagun ondoren, ¿ aurpegija estalduko ete dogu biar ixan barik? ¿ Zetarako, ta jolastuteko aurpegija estaldu?
|
|
2003
|
|
|
Horra geure euskera txarra! Kokolokeri handiagorik eztago, zure herrian entzuten eztana txarto
|
dagoela
esatia baino. Bakotxarentzat bere herrian ikasi dauena da onena.
|
|
|
Txomin dotore jantzita zegoan, eta handik igarotzen ziran bidezti batzuk, bere urduritasuna oharturik, ageri agerian
|
zegoela
esan zuten, emaztegeiaren zain zegoela ezkontzeko.
|
|
|
Medikuek ezeuskun emoten itxerapenik. Jaungoikoaren eskutan
|
egoala
esan doskun. Nire andrea zoratute lez egon zan.
|
|
|
Bainan comisarioak Txomini
|
egoteko
esan zion.
|
|
|
Hara, Leon anaia, prest
|
zagoz
esango deutsudana entzuteko?
|
|
|
Euskeratzeko, oso gauza gitxi; gehien gehiena, ia dana, eginda
|
dagoala
esango neuke; baina, irarkolara eroan aurretik, ikutu asko emon behar izaten jako liburu bati. Horregaitik, eginda egon arren, argitaratzeko daukaguzan liburuok honeexek dira:
|
|
|
A, eskerrik asko, jakina joango nazana... Baina etxea non
|
dagoan
esan deustazue.
|
|
|
Ikasleak guztiz harrituta
|
zeudela
esaterik ez dago. Unaxek kosto harria hartu zuen, kartoizko muturra belarri atzean ipini, txiskeroaz berotu eta zunguluarekin nahastu, eta papertxoan bildu zuen, muturra zegokion puntan ipinita.
|
|
|
Hobeto
|
nago
zioen Ainhizek. Bitartean besteak buruaz ezetz adierazi zien.
|
|
2004
|
|
|
Isilik
|
egoteko
esaten diot Bizkorri. Baina alperrik.
|
|
|
Mantsotuko dira hemendik urte batzuetara, berez, bai horixe! Biaje bat egiteko trena lakorik ez
|
dagoela
esaten dut nik beti baina, gaur aspertu naiz trenean gazte gogaikarri batzuekin. Jesus!
|
|
2005
|
|
|
Senideen ekinaren ekinak azkenerako, baina, duda izpi bat ereingo eban nire gurasoengan, uriburuan legokezan tratamentuek eta, behar izan ezkero, euren etxea niretzako zabalik
|
egoala
esateak gehitu eben duda izpia.
|
|
|
Ez dauka momentu horretan inogaz berba egiteko gogorik. Gogorik baleu, triste
|
dagoala
esan leuskio besteari, itsasoak senarra irentsi eutsanetik bakar antzean sentitzen dala, alabak ez deutsala jaramon handirik egiten, bueno, jaramon jaramon bai, baina ez berak leuken bestekoa, semea, badakizu, beti lan eta lan, hara eta hona dabil, nahiko egiten dau gixajoak," ah, alaba ondo kolokatuta eta beharrean gogor zenduala uste neban nik ba", bueno, alabak be lanean dihardu, eta...
|
|
|
Egia esatearren, xume xumea da itsasoa eta lehorra banatzen dituen muga. Mugarik ez
|
dagoela
esan liteke, izan ere, bai itsasoan dabiltzanentzat bai lehorrean bizi direnentzat itsasoa heriotza eremua da, ez da ilusioz edo desiraz betetzen den lekua, itsasoak lehia dakar eta bere lege zorrotzak ezartzen ditu. Bateko zein besteko gorpuak itsasoak eraman eta aldian aldian itzultzen dizkigu, zeinek agintzen duen egundo ahantz ez dezagun.
|
|
|
Elementuok dira hiriaren tratamendua, eta harremana bestelako arte adierazpenekin, zinearekin batez ere, baina baita literatura eta pinturarekin ere. Hiriaren tratamenduari
|
dagokionez
esan behar lehenik eta behin ipuin guztiek hiria dutela kokaleku. Horrela, hiriko giro horretan bizitzako hainbat egoera azaltzen da.
|
|
|
Ipuin guztiak ipuin sozialak direla esatea badugu ere, ez da hain erraza errealismoaren ikuspegi zorrotz batetik denak batera ikustea. Ipuinotan garapen bat
|
dagoela
esan genuke. Izan ere, lehenengo ipuinek, lehenengo hirurek, sinbologia handiagoa gordetzen dute eta sinbologia apurka apurka arinduz doa erabat errealistatzat har dezakegun azken ipuinean desagertu arte.
|
|
2007
|
|
|
Merino Urrutia ikertzaileak, inguruotako toponimia aztertu ondoren, zalantza gutxi
|
dagoela
dio, Errioxan eta Gaztelako Bureban euskara egiten zela Erdi Aroan.
|
|
|
Arrantzale herria da. Moila txikian txalupatxuak dagoz, ederra da, pintauta
|
dagoala
esan lei. Hondartzea be badago, harrizkoa.
|
|
|
Yamana berbeak bizirik
|
egotea
esan gura dau. Yamana berbea ahoz barik idatziz azaltzen hasi zanean, hasi zan berbea bere esangurea galtzen.
|
|
|
Olatuak handi handi egin dira, eta txalupatik begiratuta are eta handiagoak dirudie. Zerumuga ikusten ez dodanean, ikaratu egiten naz, ur azpian
|
gagozala
esan lei, urpean egon ez arren. Momentuz zerua dogu goian, haizea inguruan.
|
|
|
Bana erosi dogu eta ondoan jesarri gara, isil isilik. Benetan gozo
|
dagoala
esanda alde egin dogu. Begirunea da bidaiarien artean askotan falta dana.
|
|
|
Hori da ailegau jakena Ibarretxeren planaren inguruan... Independentzia hortik urrin
|
dagoala
esan deutset.
|
|
2008
|
|
|
Orain arte esandakoaren arabera, euskal literaturaren irakaskuntza egoera kezkagarrian
|
dagoela
esan daiteke: ikastetxe batzuetan guztiz baztertu dira literatur edukiak, eta beste askotan bigarren mailara zokoratu.
|
|
|
Umeei zintzo eta geldi
|
egoteko
esatea eta niri dantzan egiteko eskatzea, bardin samar.
|
|
2009
|
|
|
Gure lekukoen gurasoen garaian, ostera, XIX. gizaldiko azken hamarkadan eta XX.aren hasieran, mozorrotzeko ohitura
|
zegoela
diote hainbat lekukok. Etxekoei entzundakoaren arabera mutilak neska eta neskak mutil janzten ziren.
|
|
|
Eta horren seinale saltamatxinoak izaten ziren. Hauek lurrean saltoka zebiltzanean, lurra laiatzeko aro onean
|
zegoela
esan gura zuen. Santa Agedako urek, zezeilaren bostaren osteko lehen ilbeherak, lehenengo piper haziak ereiteko eta parrak inausten hasteko sasoia irekitzen zuten.
|
|
|
Zinbritxako hutsune izenekoa. Justuriak jotzearen jotzeaz hutsunea eginda
|
zegoelako
esaten diote horrela lekuari.
|
|
|
Eta alde horretan, justu, errekatxo batek salatzen dituela, daude sorgin lezak, urak egindako koba handiak. Bertan tunelak
|
daudela
diote ezagutzen dituztenek, baina tunelok ez direla gerra sasoian eginekoak. Eta sorgin leizeetan Sirpea bizi ei da, sugetzar handi eta itzela.
|
|
|
Zerreñe etxearen inguruan oraintsura arte Loramendi Hotela izenikoa kobazuloren bat
|
dagoela
esan digute. Orain dela hamaikatxo urte geologoak ibili ei ziren hura aztertu guran, eta gerra denboran jendea bertan ostentzen zen ustea zabal dabil.
|
|
|
Eliza inguruan Errepublikaren aldeko soldaduak zebiltzanez, Francoren aldeko hegazkinek erasoa jo eta eliza lurrera bota ei zuten. Horren frogatzat, eliza ingurua odolez beterik
|
zegoela
diote; aire eraso baten, eta ez erretiradan, bota zuten seinale argia. Aurreko eliza erreka harriz egina zen, eta hormak karez eta harezkoak zituen; horregatik edo jausi zen hain erraz.
|
|
|
Edozelan ere, banaketa homogeneo xamarra da herri osoan. Banaketa patroi bat
|
dagoela
esan daiteke.
|
|
|
Ardiak arreske egoteari erkera
|
egotea
esaten zaio Jataben. Aharitxo soltateko sasoi esaten zaio, era berean, hartu emanaren beste aldetik ikusita.
|
|
|
Era berean, sorginak orraztokia beste norbaiti igarotzeko, eta behingoz hil ahal izateko, izara zuriak ipini behar ei zituen etxe aurrean. Hori da Jata eta Sollube mendi tontorrak elurrez estalita
|
zeudenean
esaten zen esaeraren jatorria.
|
|
|
" Agoniñ
|
egon
esate (n) san. Ta ordun telefonorik es eser esan egon, eta batan bat yon in ber abade bille.
|
|
|
Egun haretan ez dakit domeka ala jairen bat zan hartza, otsoa eta azeria ziran posturagile; astoa, juez. Inguruetako abere eta pizti guztiak postura ha ikustera joan zirala, ez
|
dago
esan beharrik. Batzuk hartzaren alde egozan, beste batzuk otsoaren alde; hirugarren batzuk, gehienak, azeriaren alde jarri ziran.
|
|
|
Sinistu leiteke? Inpernu guztia herritarrez beterik
|
dagoala
esan jat. Txarrak zarie, benetan, herritarrok. Gaiztoak zarie, eta Jaungoiko Ahalguztiduna bere zigorra erakutsi hur hurrean daukazue".
|
|
|
Oso poztu zirala, ez
|
dago
esan beharrik; batez be gizonezkoak. Txomin Txikik eta, Patxok eta baeukien nahiko jairik Santiago egunerako:
|
|
2011
|
|
|
xede sistemara egindako ekarria zein izan den, itzulpenaren zailtasuna agerian jartzea...; edo zehatzagoa: dela jarduera arauren bat aipatzea, adibidez, izenburuaren itzulpena nola egin den, akatsen bat dagoela jakinaraztea (akatsak egon arren arazorik ez
|
dagoela
diote gehienek, halere), edo itzulpen adibide zehatzak ematen dituztenak (esamolderen baten itzulpena, kasurako).
|
|
|
Aipatu kritika horretan itzulpenari buruzko jakingarri oso gutxi emateak, ordea, literatura itzuliaren kritika akademikoaren ahultasunaren berri ematen digu, beste behin ere. Kritikara joz gero, itzultzailearen eta bildumaren izena emateaz gainera eta" ederto euskaratuta"
|
dagoela
esateaz aparte, ez dela itzulpenaren inguruko bestelako zehaztapenik egiten ikusiko dugu.
|
|
|
Jente gehiago da, lehenago eleizeari eutsala atzeko alderdian egoan kanposantu zaharraren barri dakiana; harén sarrerako markak hondino be agiri dira eleizako horman. Ortusantu barria eleizatik atzerago egin eben, antxina Bizkaikojaunaren torrea
|
egoala
esaten daben lekuan. Eleizatik ortusantura andabide zaharra harri losaz egina zan.
|
|
|
Heriotza ohikuneak personearen azken momentuai loturik egon dira. Persona bat gaixo txarrak jota edo azkenetan egoanean, agonian (agonidxen)
|
egoala
esaten zan. Orduan abadeari emoten jakon abisua prisaz, hainbat arinen etxera etorri zedin, gaixoari sakramentuak emoten.
|
|
|
Edadekoek akordu ona daukie, gudariakaz batera burrukan ebilzan asturiarrena; honeek be busturiarren etxeetako kamaretan bizi ziran. Miliziano ezkertiarrakaz ere txi onik ez egoan; zelango halango mesfindantzea
|
egoala
esan daiteke, entzun dogunaren harira. Etxeren baten lapurretan egin izana egotzi eutseen milizianoei eta giroa arean garraztu egin zan.
|
|
|
Orduan, bonba, ametrailladora eta su artean euren zuloetatik urten eta alde egin beharra izan eben gudariek. Han
|
egondakoen
esanean, sarraski ikaragarria izan ei zan; etenbako suak galerazoten ei eutsen zaurituak hartu eta leku segurura eroatea be. Sarraskitik igesean heldu ziran gudariak Bilbora, eta lekuko izandako euren ondorengoek eretxi bereko izan dira esatean:
|
|
|
Naboa, nabue, karobi sasoian ereiten zan, San Bartolometik aurrera, eta erremolatxea udabarrian. Mamarroak, marruek, saltoka ikusten ziranean hasi eitekean beharrok egiten, lurra bero
|
egoala
esan gura eban eta.
|
|
|
Amaitzeko, hemen dozue gaur egun()" Google" en ikusi ahal dan Axpe auzoko ikuspegi bat; idazkitxu honetan aitatu deutsuedazan toki batzuk non
|
egozan
esateko erabiliko dodana. Zuetariko baten batek, behar bada, informazino zehatz honetatik abiatuta eleberri baltzen bat asmau leike.
|
|
|
Guztiak batera bizitetik, etxera ezkontzen ziranak zaharren ardurea hartzetik, belaunaldi bakotxa etxe banatan bizitera igaro dira. Lehen familia batuago
|
egoala
dinoe guztiek.
|
|
|
Barikua da sorginen eguna. Dantza egiteko batzen ei ziran eta euren batzarlekuetako batzuk Busturian bertan
|
dagozala
dinoe: batzuek Montemoroko basoak, eta beste batzuek Pagozarreta, Paxarreta, etxeko landatzat daukien Eperlanda, mairu harri itzela ei dagoan Sorgin landa, Sollube, Arrieta eta Barezi arteko bide kurtzea dan Errekomintxe, herriko goiko aldean ei dagoan Landaberde edo Landalapurre, eta Bermeogaz muga egiten dauen Infernukoerrekie.
|
|
|
Baina euretariko asko bertan geratu ziran, hango bizi kalidadea hemengoa baino hobea zala eta. Bertan
|
egonikoen
esanean, hogei urte aurrerago bizi ziran Ameriketan. Inoiz, itzultzerakoan barrikuntza legez aurkeztuten eutseezan Ameriketan ordurako zahartuta lotutako makina ereduak.
|
|
|
Egun baten, matematikako ariketa bat jarri euskun. Ni ziur nengoan ondo egin nebala, baina berak, nire nondik norako guztia ikusi barik, beste bide batetik ninoiala ohartu zanean, jarraitu barik, txarto
|
egoala
esan eta horri egokion notea jarri eustan. Hasi jakun bere bidea erakusten.
|
|
|
Hidalgo kapitana barriro be Julianek harrituta itxirik, holantxe argitu zan italiarraren pistolearen auzia. Neu joan nintzan, kapitanaren baimenaz, barruan egoan italiarraren ezkon-anaiari hurrengo goizera arte nasai
|
egoteko
esaten, italiarra heldu zala eta. Eta bide batez, Benito eta besteak gela txiki ilun haretan zelan egozan ikusten.
|
|
2013
|
|
|
Ordukoan, ostera, seme gatibuen aurrean hitz bakan batzuk lotzea izugarri kosta zitzaion. Bisitaldia amaituta, joateko unea iritsitakoan, Joxek lasai
|
egoteko
esan zien semeei, kartzelatik irtenarazteko ahal zuena egingo zuela, eta itxaropena gorde behar zutela. Berriro elkartuko zirela Bordaxarreko atarian, amets gaizto bat besterik ez zela, eta ametsak laster izango zuela amaiera.
|
|
|
Jokalariak, begiak zapi bategaz estalduta dituala, oilarra topetan ahalegin egin behar dau. Horretarako garaitiko umeen laguntasuna izaten dau; honeek deadarrez eta oihuka oilarra non
|
dagoan
esango deutsie. Bidea egiteko palu luze bat erabilten dau.
|
|
|
Bitartean orratzagaz pintxau egin behar dira, hesteak errementau ez daian. Eta pintxau orduan odolik ez urteteak, eginda
|
dagoala
esan gura dau.
|
|
2015
|
|
|
Euskal ezker abertzalerik ez
|
dagoela
esan behar da. Ezker abertzaletzat hartu ohi diren indar batzuk, klase burrukaren ukaera pratikoan bizi baitira, eta erdararen sendoketaren alde jokatzen baitute" Euskadi" ren izenean.
|
|
|
Kurioso da ikustea nola, berrikitan, XXI. mendeko lehen hamarkada ondo pasatuta, Harkaitz Zubiri idazle eta soziologoak oso ondorio antzekoa atera zuela Uztaro aldizkarian argitaratutako artikulu batean (Zubiri, 2013). Azterketak azterketa, Zabaletak literatura sustatzeko" soziolinguistikan oinarritutako plangintza razional eta objetibo bat" en premia
|
zegoela
esanez amaitzen zuen.
|
|
|
Bere poesian herri tradiziotik hartutako hainbat forma topatu litezke gainera. Horretaz gain, hirugarren multzoaren bidea, euskararen baliabide estilistikoetan arreta ipintzen duenarena alegia, Izagirreren obran oso presente
|
dagoela
esan daiteke. Ikerketa sakonago baten gaia izango litzateke, baina ez da zen tzugabea pentsatzea Izagirrek urteetan garatu duen idazmoldea hirugarren bide horretan teorikoki azaltzen denaren gauzatzea izan dela.
|
|
|
Dena dela eta ezeren beldurrik gabe, bertsolaritza kezka politiko hutsez jarraitzen duen jende mordoska
|
dagoela
esan liteke. Inolako esijentziarik ez duen jendea, bertsolaria bere proiekzio huts bihurtzen duena, hark honek isilean dauzkanak ahokada batean esan ditzan.
|
|
|
Bestetik, euskal literatur sistemaren erdigunean idazle gizonezkoa
|
dagoela
esatea ez da, ez, ezer berririk deskubritzea, eta hala, gizonezkoaren zentraltasunean Bainaren belaunaldiak ere badu zeresanik. Izan ere, emakumezkoek taldeotan izan zuten presentzia eta pisua aski anekdotikoa izan zen.
|
|
|
Ekitaldiaren amaitzearekin, gabardinadun bat inguratu zaie oholtzara igo direnei trenpu txarrez. Atxiloturik
|
daudela
esan die, eta handik pare bat kaletara dagoen komisaldegira eraman dituzte agudo. " Oraindik ere horrela", pentsatuko dute komisaldegira bidean.
|
|
2017
|
|
|
ezin da euskal diferentzia zaindu eta iraunarazten saiatu independentista izan gabe? 110 Gabilondo eta Atutxari jarraituta badirudi ezetz, ezin dela. Baina esentziarik ez den heinean, ez
|
dago
esatea euskal diferentzia halako edo halako egituraketa politikori berez dagokionik. Euskal diferentziak izan litzakeen egituraketa politiko posible guztien espektroan ez dago bat ere besteak baino berezkoagorik zaionik, ez autonomia, ez konfederazioa, ez independentzia, ezta beste ezein ere.111 Posible da, beraz erabat zilegizkoa, gainera euskal diferentzia zaindu eta iraunarazten saiatzea aukera horietako jakin baten aldekoa zein aurkakoa izatearekin batera, baldin eta onartzen bada, noski, aukera horietako guztiak direla zilegi.
|
|
|
Goio, Maribel, Andoni, Josu, Imanol... Gogoko sorterrira heltzerik ez
|
dagoela
esan liteke, nobelako Josu parafraseatuz: "" Ulisesen madarikazioa dun.
|
|
|
Balioak kontzeptuei
|
dagozkiela
esaten denean, jakintzat ematen da kon tzeptu hauek bereizgarriak direla; ez daude positiboki definituak beren edukiaren arabera, baizik eta negatiboki, sistemaren beste terminoekiko erlazioengatik. Haien ezaugarri nagusia, besteak ez direna izatean datza.16
|
|
|
Hainbat modu perifrastiko balia litezke self difference terminoak adierazi nolakotasun hori euskaraz emateko: izate bat barne diferentziez osatua
|
dagoela
esan genezake, edo izate bat aldi berean bera eta beste dela... Hala egingo dut lan honetan zehar.
|
|
|
Bata be ez neban ezagutzen egunkarietatik izan ezik, baina han presentatu nintzan, Bertendona kaleko bulegoetan. Julio Lamana bakarrik
|
egoala
esan eusten.
|
|
|
Iluntze baten, beharretik urtenda, bere etxera joan ginan, baina ez genduan aurkitu. Bere arrebearen etxean
|
egoala
esan euskun amak. Zein lekutan bizi zan azaldu euskun eta bertara abiatu ginan.
|
|
|
Jesusek atzera begiratu ebanerako, lurrean egoan Patxi, hilda. Pare bat ordu lehenago kardiologoak ezin hobeto
|
egoala
esan arren, bertan gelditu zan bihotzekoak jota. Horregaitik Jesusek beti esaten eban:
|
|
2018
|
|
|
Ez zegoen, ez, zoratuta, senarrak behin eta berriro, bere andantzetatik etxeratzean, emazteak zerbait esaten zion bakoitzean, leporatzen zion bezala. Erotuta
|
zegoela
esatearena, senarrak bere zapokeriak tapatzeko zeukan beste azpijoko maltzur bat baizik ez zela ohartu zen orduan.
|
|
|
Iruditan zuen, kontatzen
|
zegoela
esan zionagatik, gau hartan aurrenekoz harako mutil hura ikusi zuenekoa. Oliba koloreko azalean begirune beltz zorrotz erasotzailea eta irribarre zuri samurra hagin ertz ederrean ageri zituelarik, azaldu zen gaua enkantatzen.
|
|
|
Augustori, emazteak filmetako exekutiboen itxurak hartzen
|
zegoela
esateak eman ziola amorrua eta hargatik beraren parez pare jarrita beldurrak hartzen zuen orain ere akordatuaz bakarrik erantzun zion gogor eta lehor:
|
|
|
Orbelek lurrean segitzen zutela jabetzean, Katinka ere, guztien sortzaile eta jaun eta jabe den lurrean
|
zegoela
esan zion buruak. Hosto haiek, iharturik zeudelako zirela lurrera eroriak; denboraren poresuz sikatu zirenean, berriro itzuli zituela izadiak lurrera, lurrak eraman zitzan bere barneko bizitzara, sakonera, eta berrizte igaroaldi baten ondorioz, gazte, samur, heze, berde bizian agertuko zirela, lurbira udaberrituz.
|
|
|
Mediterraneo aldeko itsas bazterreko hirian hartuta zuten hoteleko logelan bakar bakarrean zegoen Elba egunabarrean; idaz-mahaian eserita, idazten ari zen. Muturren aurrean zuen leihotik ikusten zituen palmerondoen geriza beltzek eta kaleko faroletako argi zuriak, oraindik gaua joan gabe
|
zegoela
zioten. Hiria lo zegoela oraindik pentsatu zuen.
|
|
|
Begiak, orduko distira amatatuta, motel ageri zitzaizkion eta dirdirarazi nahian barreka hasi zen, baina nahiz eta hortzak aurrean ikusi, ispiluak ez zion benetako barrerik oparitu, begiek ez zuten neskatila garaietako moduan dir dir txunditu. Beste bat aurkitu nahian ere, itxuraz eta garaian
|
zegoela
ziotson amak, eta huraxe zebilkion gogoan, baina ispilua ez zegoen baietzean; han ez zen, begi ezpelak lamentu tristean eta gorputz argaltxaren euskarrian, hezurrak baino besterik aurrean.
|
|
|
Behin kanpora irtenda, sargori zegoela konturatu zen. Etxe barruan ez zuen ez hotzik ez berorik; odol gabe
|
zegoela
esan zitekeen, arimak hondoa jotzen ziola.
|
|
|
Garbirik
|
zegoela
zioen apaizak, kutsatzeke. Nork jakingo zuen berak baino hobeto hari berari jarraitu zion nola zegoen bere gorputzaren zati eta arima zen umea!
|
|
|
Zer dela-eta zituen gogoeta haiek, bera ere ez zen kapaz esateko. Nondik eta nora heldu zitzaizkion zisnearen irudiak burura jakiterik ez
|
zegoela
esan zuen bere barrurako. Gehien atsegin zuen animalia zelako zisnea, dotoretasunean goren gorengo zegoela uste zuelako edo..., agian horregatik, umearen betikotasuna zisne zuri baten itxuran nahi zuela.
|
|
|
Nire lagunak beste mundu batean balego bezala segitzen zuen; joanda
|
zegoela
esan zitekeen. Haragi bizian zuelarik azal guztia altxaturik, okotza gero eta gaizkiago ageri zuen odoletan; eta garau batetik pusa dariola zegoen.
|
|
|
Bera, pozik baino pozago
|
zegoela
esan zuen eromenean; nahiz eta bukaeran amildegirik egon zitekeenik ere ez jakinean, galga gabe zihoala abiada bizian, sarritan hankaz gora, aldapa beheran; baina ez sexuari uko eginez, baizik eta alderantziz, zeinekin di da erabakiz eta ardura gutxirekin egin beharrekoa eginean.
|
|
|
Ekarri zizkidan almendradun txokolatezko bonboiak gozo gozoak ziren eta gozogarria iritzi zitzaidan baita ere, entzuteko jarri zuen Fayrouz kantari libanotarraren musika. Mila eta bat gauetan
|
nengoela
esateko modukoa zen egoera guztia. Kanta bakoitzaren esangura azaltzen zidan; bakea, harmonia eta herrialdeen libertatea goraipatzen zituztela esanez; gorputz guztiko azala gainetik ezpainekin musuz bustitzen zidalarik.
|
|
2019
|
|
|
Gerrako kronikak eleberrian lehen figura horren zantzurik Mikele de Abandok Samueli mintzatzen zaionean aberriaren alde egin beharreko sakrifizioaz: " gogoan zuen nola Mikele de Abandok Aberriaren alde lana egin beharra
|
zegoela
esan zion" (104).
|