|
2008
|
|
|
Gure lanean, sintomatologia aztertu denean ez dira desberdintasun estatistikoki esanguratsuak aurkitu, arlo depresiboan izan ezik. Dena den, ongizatean eragina duten faktoreak kontuan hartzen direnean, ikus daiteke emakume horien egoera psikosozialean
|
dauden
desberdintasunek adierazten dutela beren ezinegon maila.
|
|
2010
|
|
|
Ez ditugu kontuan hartu ondoko kasu hauek: alde emendi vs jun (ez da aditzari
|
dagokion
desberdintasuna, batak partizipioa eta besteak esaldi bat (aditzik gabea!) erabiltzen baitu), juten nitzen vs nijoan, esaldi bera itzultzeko bi modu besterik ez dira, interpretazioa zein den (yo iba a la escuela cuando eso sucedió) ohiturazkoa ala puntukaria... Gainera, helduari nijoan proposatu eta batere arazorik gabe onartu zuen. traen= ekarri due vs ekarriko, ue.
|
|
|
gazteen% 98,3 da euskalduna eta% 0,6 ia euskalduna. Helduen artean
|
dago
desberdintasun nabarmenena, herri honetan% 93,5 baita euskalduna eta% 3,8 ia euskalduna.
|
|
2012
|
|
|
Artikulu honen helburua, Espainian autonomia erkidegoen artean hondakinen kudeaketari buruz
|
dauden
desberdintasunak aztertzea da. Horretarako, arlo honetan eskumena duten erakundeek hondakinak sortzen dituzten enpresei eskatzen dizkieten bete beharreko tramiteak alderatu dira.
|
|
2014
|
|
|
Nahiz eta nola egin ez esan, gaur egun
|
dauden
desberdintasun guztien prestazioen arteko konponbide bateratzaile bezala oinarrizko errentaren prestazioa planteatzen da lan honetan. Errentaren elementu banatzaile bezala horrela, inorentzako babesik gabe, unibertsal, baldintzarik gabeko eta indibiduala izatea proposatzen da.
|
|
2015
|
|
|
Are gehiago, herri administrazio, goi mailako irakaskuntza eta enpresetan ikerketa zientifikoan diharduten emakumeen kopurua gero eta handiago izateaz gain, emakumeen proportzioa ere gero eta handiagoa da. Hala ere, esanguratsuak dira sektore publikoaren eta pribatuaren artean
|
dauden
desberdintasunak. Euskal Autonomia Erkidegoan I+Gko jardueretan diharduten emakume gehienak sektore pribatuan ari dira, alegia, enpresetan.
|
|
|
Haatik, hizkuntzaren aldetik
|
dauden
desberdintasunak etorri dira mahai gainera. Leku guztietan ez dira denak mintzo euskaraz.
|
|
2017
|
|
|
BASYQUE Iparraldeko hizkeren artean dagoen aldakortasun sintaktikoa aztertzeko aplikazioa da. Bertan jasotzen den informazioak azterketa dialektologiko sinkronikoak nahiz diakronikoak egiteko aukera eskaintzen digu, hau da, momentu jakin batean edo urte jakin batzuetan zehar hainbat herritako hiztun euskaldunek egitura morfosintaktiko jakin batzuk nola erabiltzen dituzten jaso eta leku batetik bestera
|
dauden
desberdintasunak alderatzeko eta aztertzeko aukera eskaintzen digu19 Eta horixe izan da, zehazki, euskal hizkeren azterketa eta prozesamenduaren alorrean gure abiapuntua. Orain, lan hori oinarri hartuta eta lanaren emaitzak ikusita, euskalkiak aztertzen jarraitzeko gogoa eta beharra sentitzen dugu, gure ikergaia leku eta garai guztietako hizkeren azterketara zabaltzeko nahia.
|
|
|
Hamarkadak dira emakumea masiboki lan merkaturatu dela. Berdintasunaren bidean pauso garrantzitsu bat izan arren, lan merkatua, gizonen eta emakumeen artean
|
dauden
desberdintasun sozialen isla bilakatu da (Sallé eta Molpeceres, 2010). Izan ere, gizonek eta emakumeek eremu ezberdinetan eta, eremu horietan, baldintza ezberdinetan egiten dute lan, oro har.
|
|
|
1 taula. Ezaugarri soziodemografikoetan
|
dauden
desberdintasun esanguratsuak.
|
|
|
Ongizatea analizatzean, jatorri kulturalaren efektua (F (2, 701= 58,74; p p<, 001;? 2=, 014) eta interakzio efektua esanguratsuak izan ziren (F (2, 701)= 3,15; p=, 043;? 2=, 009). Alde batetik, Latinoamerikako (t=, 749; p=, 455) eta Euskal Herriko populazioan (t=, 297; pt=, 767) ez
|
dago
desberdintasun esanguratsurik gizonen eta emakumeen artean ongizate mailan. Magrebeko taldean, berriz, emakumeek gizonek baino ongizate gehiago adierazten dute(= 2,37; p=, 018).
|
|
|
batzuek arazoak sufritzen dituzte, beste batzuek ez dute aldaketarik nabaritzen, eta beste batzuek beren osasuna hobetzen dute. Prozesuetan eta emaitzetan
|
dauden
desberdintasunak direla-eta egile batzuek gomendatzen dute testuinguru bakoitzean eta talde kultural bakoitzarekin ikerketa espezifikoak egitea (Berry, 2003). Horrela, azterlan hau burutu zen Euskal Herrian bizi diren etorkinen akulturazio prozesuaren ezaugarriak ezagutzeko eta haien osasun psikologikoaren (estresa eta ongizatea) ezaugarriak definitzeko.
|
|
|
Emaitza hauek planteatutako lehenengo hipotesia partzialki baieztatzen dute: a) kulturaren arabera ikusi da Magrebeko populazioak Latinoamerikako populazioak baino zaitasun gehigo dituela; b) baina ezin da baieztatu emakumeek zailtasun gehigo dituztenik, ikusi delako Magrebeko gizonek emakumeek baino zailtasun gehiago dituztela eta Latinoamerikako taldean ez
|
dagoelako
desberdintasunik gizonen eta emakumeen artean. Horrela, lan honek bat egiten du zenbait ikerketarekin, non egiaztatzen duten zenbat eta distantzia handiagoa, orduan eta zailtasun gehiago egongon direla akulturazio prozesuan (Smith eta Bond, 1993; Ward eta Kennedy, 1999; Ward et al., 2001) eta distantzia kultural handiagoa duten pertsonek pairatzen dituzten bazterketak eta diskriminazioak zailtzen dutela egokitzapen prozesua (Nesdale eta Mak, 2003; Prilleltensky, 2008).
|
|
|
ez esanguratsua.abcd: irudikatzen dute zer talderen artean
|
dauden
desberdintasunak (a= Gizon magrebtarrak, b= Emakume magrebtarrak, c= Gizon latinoamerikarrak, d= Emakume latinoamerikarrak). Desberdintasunak ezagutzeko Tukey post hoc konparaketak egin dira.
|
|
|
2 taula. Migratu aurreko ezaugarrietan
|
dauden
desberdintasun esanguratsuak.
|
|
|
Langabezia tasak handiagoak dira Magrebeko populazioan eta etxeko lanak egitea esklusiboki bakarrik emakumeen artean ikusten da. Emigratzeko egitasmoari dagokionez, lau taldeen artean ez
|
dago
desberdintasunik formakuntza edo babes politikoaren arrazoiak aztertzean. Hala ere, Magrebeko emakumeek beste taldeekin konparatuta gutxiagotan emigratzen dute arrazoi ekonomikoengatik eta kasu gehiagotan beren herritik ateratzen dira familiarekin biltzeko edo beste arrazoi batzuengatik.
|
|
|
3 taula. Jomugan den gizartearen egoeran
|
dauden
desberdintasun esanguratsuak.
|
|
|
abcd: irudikatzen dute zer talderen artean
|
dauden
desberdintasunak (a= Gizon magrebtarrak, b= Emakume magrebtarrak, c= Gizon latinoamerikarrak, d= Emakume latinoamerikarrak) Desberdintasunak ezagutzeko Tukey post hoc konparaketak egin dira.
|
|
2020
|
|
|
Horregatik, azpimarratu nahi da oraindik hausnartu beharra dagoela eta gaur egun nagusi den hezkuntza heterosexista aldatzeko ekintzak sortu behar direla. Gainera, orientazio sexualaren arabera
|
dauden
desberdintasunek, bai sintoma psikopatologikoetan baita nortasun ezaugarrietan ere, baieztatu dute LGTB kolektiboa, batez ere nerabezaroan, egunero erronka handiei aurre egin behar dien eta sufrimendu handia pairatzen duen kolektiboa dela. Honenbestez, ekarpen teoriko batez gain, datu hauek kontuan eduki lirateke etorkizuneko esku hartzeetan.
|
|
|
Ikerketaren helburu nagusia arestian aipatutako hori izan arren, helburu zehatzagoak ere planteatu ditugu: batetik, hitanoaren erabilerari buruzko diagnostikoa egiteko datu zehatzak eskuratzea; eta, bestetik, hitanoaren baitako bi formen artean
|
dauden
desberdintasunen jakitun izanda eta emakumezkoei hitz egiteko nokako formak daukan osasun eskasa ezagututa, horren atzean dauden arrazoiak zein izan litezkeen ezagutzea. Helburu horiek oinarri hartuta hiru ikerketa galdera mahaigaineratu ditugu:
|
|
|
Neba edo anaiari hika egiteko ohitura gehiago dagoela erakusten dute datuek, bai adina eta bai generoa edozein izanda ere. Baina horren baitan
|
badaude
desberdintasunak kasu batzuetatik besteetara. 18 urtetik gorako parte hartzaileen kasuan emakumeen arteko% 53 eta gizonezkoen arteko% 79,2 da nebari edo anaiari hika egiten diona.
|
|
2021
|
|
|
Aldiz, hizkuntza aldagaiek aldaera bat baino gehiago dituztenean sortzen dituzten eremu geografikoak berdinak izan litezke (aldaerak herri beretan erabiltzen direnean) edo desberdinak, aldagai bakoitzaren aldaerek ez dituztenean patroi geolinguistiko berak eta ez direnean herri beretan erabiltzen. Aldagai biren artean, naiz eta haiz adibidez,
|
dagoen
desberdintasuna% 18,41 dela esaten denean, honakoa esan nahi da: bi aldagai horiek dituzten aldaeren artean ehuneko horretan bat datozela aldaerok dituzten patroi geolinguistikoak.
|
|
2022
|
|
|
" Letren familien proba". Begiratu lehen familian lehen egunetik 2 eta 3 saiora
|
dauden
desberdintasunak, letren modelatzea (o letra maiuskulaz egin du, a, d, g eta q letrek hasiera eta bukaera arraroa dute) eta oroimen ariketak egin ondoren. Pixkanaka letra guztiak dira ulergarriagoak (ikus 4 irudia).
|
|
|
Naziotasunaren teoria abiapuntutzat hartuta, ondorio nagusi modura esan daiteke hiru herrialdeetako prentsaren artean, naziotasunaren diskurtso edo marko orokorrari dagokionez, ez
|
dagoela
desberdintasun adierazgarririk. Hala ere, hiru identitate nagusien inguruan jartzen bada fokua, orduan bi eredu franko desberdin azaleratzen dira:
|
|
|
Sinatzekotan, urtealdian sinatzen du emakumeak, Euskal Herriko egunkarien eta besteen arteko aldea esanguratsua izanik. Protagonista motari begira ez
|
dagoela
desberdintasun esanguratsurik onetsi da. Txirrindularia da protagonista nagusia.
|
|
|
Bigarrenik, migrante baldintzak ondorio esanguratsuak ditu hautemandako estresean (F (1, 141)= 4.92; p=. 028; n2=. 035) eta disfuntzio sozialean (F (1, 149)= 6.07; p=. 015; n2=. 040): euskal migranteek estres gutxiago hautematen dute (M= 1 59) Euskal Herrian dauden euskaldunek baino (M= 1.84) (t= 2.37; p=. 019) eta, gainera, etorkinek (M= 1.79) emigratu ez zuten pertsonek baino disfuntzio sozial gutxiago azaltzen dute (M= 1.97) (t= 2.43; p=. 016). Azkenik, somatizazioan eta antsietatean ez
|
dago
desberdintasun estatistiko esanguratsurik etorkin edo gizon/ emakume izaeraren arabera.
|
|
|
Lagina euskal migranteen talde batek (n= 86) eta euskal ez migranteen kontroltalde baliokide batek (n= 63) osatzen dute. Emaitzek erakusten dute zailtasun handirik gabeko migrazio prozesua gertatzen dela, eta ez
|
dagoela
desberdintasun nabarmenik gizon eta emakumeen artean. Euskal migranteen egoera psikologikoa, ez migranteekin konparatuta, antzekoa edo hobea da.
|
|
|
XX. mendera arte, euskararen hizkuntza aldakortasunaz aritu diren lanek dialektologia tradizionaletik edan dute; beraz, herriz herri
|
dagoen
desberdintasuna ikertzeaz, dialektoen mugak finkatzeaz edota dialektoen sailkapen berriak egiteaz arduratu dira (Ensunza, 2015). Elkarrizketatu izan dituzten lekuko gehienak ongi definitzen dituzte Chambers eta Trudgillek (1998 [1980]) zehazturiko NORMS siglek:
|
|
|
0o>/ C_ ## bilakabidearen kasuan, berriz, [a] aldaeraren adibide gutxi batzuk baino ez ditugu Luzaiden, gehienak azken urteetan Arnegin bizi den bertako gazte batenak. Dardarkarien eta 0o>/ C_ ## bilakabidearen kasuan, mugaren bi aldeetako adinekoen artean, jada,
|
badago
desberdintasunik, mugatik iparraldera daudenen artean, frantsesetik heldu diren aldaerak hedatzen hasirik daudelako. Helduen kasuan, mugatik hegoaldekoekiko aldea anitz handitzen da; batez ere, dardarkariei dagokienez.
|