|
2009
|
|
|
OME Osasunerako Mundu Erakundeak alerta egoera 3 mailatik 4.era igotzea erabaki zuten atzo, larrialdiko bilera egin ostean. Horren arabera, frogatua
|
dago
birusa gizakitik gizakira kutsatzen dela, eta beraz, baita herrialde osotik zabaltzeko arriskua dagoela ere. Ez, ordea, nazioartera zabaltzeko arriskua.
|
|
|
A/ H1N1 gripea Asiara heldu bada ere, OME Osasunerako Mundu Erakundeak dioenez Iparramerikatik at ez
|
dago
birusa gizakitik gizakira modu jarraian igarotzen ari den froga ziurrik. Baldintza hori ezinbestekoa da alerta egoeraren maila handitzeko.
|
|
|
Hiru euskal herritar
|
daude
birusagatik berrogeialdian, Txinan
|
|
2010
|
|
|
Horren ondorioz, bere liburuetan hainbat modutan heldu dio bortxaketa eta indarkeria fisikoari. The Lovely Bones en kutsu fantastikoa eman zion istorioari, baina, aldi berean, argi utzi nahian Salmonena ez zela kontu bereizi bat, garai hartako gizarte estatubatuarrean oso hedatuta
|
zegoen
birus bat baizik.
|
|
2014
|
|
|
Science aldizkari entzutetsuan? ordura arte identifikatzeko
|
zegoen
birus baten bakartzearen berri. «Ez A ez B» moduan izendatzen zituzten ordura arte sendagileek hainbat hepatitis ezohiko, eta izena jarri zitzaien aurkikuntza harekin.
|
|
|
Osakidetzak adierazi du poliomielitis birusa «erauzia» dagoela Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, eta 1985ean erregistratu zirela azken poliomielitis kasuak. Gogoratu du, gainera, haurren txerto egutegian
|
dagoela
birusaren aurkako txertoa.
|
|
2020
|
|
|
Araban gaixotu direnetako bat ertzaina da, eta Txagorritxuko ospitalean presoak zaintzen aritu ostean izan du eritasuna. Bizkaian, berriz, hamar lagun
|
daude
birusarekin, haietako bost ospitalean.
|
|
|
Zenbakiei lurraldez lurralde begiratuta, Bizkaian dago kasu gehien (2.937), eta ospitalean daude horietako 1.233 Kutsatu gehien duen hurrengo lurraldea Nafarroa da (2.146), eta horietatik 955 daude ospitalean. Araban, berriz, 2.049 pertsona
|
daude
birusak jota, eta 376 ospitaleratu behar izan dituzte. Gipuzkoan kopuruak txikiagoa dira:
|
|
|
Eskuek kutsatuta egon daitezkeen gainazal asko ukitu ditzakete. Beraz, eskuekin sudurra, begiak edo ahoa ukituz gero arriskua dago gainazal horretan
|
zegoen
birusarekin norbera kutsatzeko.
|
|
|
Martxoaren erdialdean esan zuen hori OME Osasunaren Mundu Erakundeko zuzendari nagusi Adhanom Ghebreyesusek, ohartarazi nahian COVID pandemiari nekez egingo zaiola aurre gaitza nork duen eta nork izan duen ondo zehaztu gabe. Gaixo daudenek kutsatu egin dezakete; pasatu dutenek immunitatea dute, eta, beraz, babestuagoak
|
daude
birusaren aurrean —oraindik ez dago argi zenbat, noiz arte— Aintzat hartu beharrekoak dira bi aldagaiak gaitza kontrolatzeko, gogoan hartuta, bereziki, hainbat pazientek sintomarik gabe igarotzen dutela: zer jazo zaien jabetu ere egin gabe.
|
|
|
Erkorekaren arabera, kontuan hartu beharrekoak dira munduan
|
dauden
birus guztiak, zaila baita haien bilakaera aurreikustea. «Iazko urte amaieran inork ez zuen pentsatu ere egingo koronabirus batek mundu osoa airean jarriko zuenik».
|
|
2021
|
|
|
Gipuzkoan eta Nafarroan, berriz, egonkorrago
|
dago
birusaren hedapena. Nafarroan, 72 egoiliarri atzeman diete gaitza; beraz, asteartean baino bi gaixo gutxiago daude.
|
|
|
Hego Euskal Herrian 885 paziente
|
daude
birusarengatik erietxean, horietatik 197 ZIUetan larri
|
|
|
Hain justu, urriaren 31n 127 pertsona erietxeratu zituzten gaitzak jota, eta, ordutik, egun bakarrean erietxeratutako pazienteak kopuru horretatik behera izan dira beti. Guztira, 885 lagun
|
daude
birusarengatik ospitaleraturik.
|
|
|
Hain justu ere, Iñigo Urkullu lehendakariak atzo azpimarratu zuen intzidentzia metatuaren igoera badela kezkarako motiboa —203koa da oraintxe bertan erkidegoan—, baina horrek ez duela ospitaleen egoera okertu; are, ZIUen okupazioa onbidean dela erantsi zuen, eta hiru lurraldeetako ospitaleetako unitateak lehen agertokian daudela. Oraintxe, ospitaleetako ZIUetan 25 eri
|
daude
birusak jota, duela hilabete zeudenen erdiak, eta hiru lurraldeetako ospitaleetako unitateak daude lehen agertokian. Gainera, txertaketa erritmoa azkartu egin da azken asteetan, eta aldagai hori ere aintzat hartu da neurririk ez gogortzeko.
|
|
|
Birusak ez du muga geografikorik errespetatzen, eta, gainera, berdin zaio zein herrialdetan dagoen. Erresuma Batuan, esate baterako, oso kezkatuta
|
daude
birusaren delta aldaerarekin (lehengo aldaera indiarra). Aldaera hori nagusitu da azken asteetan herrialde horretan, eta haren transmititzeko ahalmena %60 handiagoa da beste aldaerekin konparatuz, printzipalki gazteak kutsatuz.
|
|
|
Bestalde, badira ongi egin ditugun gauzak, bigarrenean bada ere: esate baterako, ikasi dugu diagnostikoen bidez identifikatzen ahal dela non
|
dagoen
birusa, eta, horri esker, zenbait gunetako segurtasuna handitu, besteak beste adinekoen egoitzetako zaintzaile eta osasun langileei proba gehiago eginez. Mediku jardunean eta zaintzan, oro har, asko ikasi dugu olatu batetik bestera, eta hobeto kudeatu da.
|
|
|
Ikastetxeen egoerari dagokionez, berriz, Eusko Jaurlaritzak jakinarazi du Ereñotzuko (Gipuzkoa) Txirrita eskola eta beste 35 ikasgela itxita
|
daudela
birusaren kariaz.
|
|
2022
|
|
|
Gaur bertan, Txinako osasun zerbitzuen arabera, 40.347 kasu atzeman dituzte. 342.000 lagun bakartuta
|
daude
birusaren eramaile asintomatikoak izateagatik, eta denera 1,8 milioi lagun daude konfinatuta haiekin kontaktua izateagatik. Parkeetan eta leku itxietan sartzeko, QR osasun kodea erakutsi behar da oraindik.
|
|
2023
|
|
|
Gaur egungo irudipena da COVID beste gaixotasun baten gisakoa dela. Ados
|
zaude
birusari dagokionez hartu dugun jarrera horrekin?
|
|
|
Izan ere, badakigu zaurgarriak diren horiek direla gehien gaixotzen direnak. Argi
|
dago
birusarekin bizi behar dugula. Beraz, hauxe da nire aholkua:
|