|
2000
|
|
|
Nobela da krisian
|
dagoen
bestea. Gero eta gehiago dago dietario, aforismo, diario eta antzeko liburuak kaleratzeko joera.
|
|
|
Nolanahi ere, beste batzuen izenak espekulatzeko, fede txarragatik edo graziosoarenak egiteko okupatzen dituztenen ondoan,
|
badago
beste domeinu lapurreta kezkagarri bat Interneten. Nolabait esateko, biktimak baimendutako lapurreta esan geniezaioke honi.
|
|
|
Itxura aldetik begiratuta esan genezake sarean
|
dauden
beste egunkarien tankerakoa dela. Hizkuntza zuzena eta ulerterraza erabiltzen saiatzen da, kontuan izanik internautei bideratuta dagoela eta suposatzen dela hauek ez direla irakurle amorratuak.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko liburutegietan euskararen erabilera maila guztietan normaltzea da bideratuta
|
dagoen
beste proiektu bat.
|
|
2001
|
|
|
|
Badaude
beste arazo batzuk konputagailuaren ahalmenarekin lotuta ez daudenak eta ulertzen ez direnak. Horietariko adibide garrantzitsu bat, eta ongi ulertzen ez dena, sistema klimatikoaren eta ziklo biogeokimikoen artekoelkarrekintza da.
|
|
|
Arbeloak ez dakit zein ofizio duen orain bertan. Matfas Mugica itzultzailea da. Kazetaritzarekin nola edo hala lotuta
|
daude
beste asko: Jose Mana Calleja, AntonioBu rgos, Jimenez Losantos, eta errepo rtaje egileak.
|
|
|
Hezkuntza sistemaren kontrako erasoek ez dute gure hezkuntza sistema den baino hobeagoa egiten: une egokian toki egokian
|
egotea
beste meriturik gabeko euskararen profesional askotxo dago gure eskola sisteman (ere). Dereduari eraso egiten diote, baina nik ere egingo nioke gustura asko, den dena atzekoz aurrera eta azpikoz gora egiten ari garela iruditzen zait eta.
|
|
|
Beharrezkoa da —derrigorrezkoa— intsumisioa. Ez bakarrik gure eskubide linguistiko pertsonalak zanpatu nahi dizkigutelako; gure gurasoen memoriari lotsatu gabe begiratu nahi badiogu eta gure seme alaben aurrean geure buruaren jabe garela erakutsi nahi badugu behintzat, ez
|
dago
beste irtenbiderik. Edo bestela esanda:
|
|
2002
|
|
|
EHU eta Mondragon Unibertsitatea alde batera uzten baditugu, Euskal Herrian
|
dauden
beste unibertsitate guneetan euskara ez da erabiltzen ohikoak diren unibertsitate jardueretan, ez gutxieneko normaltasun batez behintzat. Guztietan ikas daiteke zerbait, bai, baina oso gutxi.
|
|
|
Are gehiago, euskarazkoa da epe luzean bermatubeharko den ikasketen eskaintza zabala. Azken batean, munduko eta Europako unibertsitate askotan ikas daiteke bai gaztelaniaz eta bai frantsesez, baina euskaraz ikasteko ez
|
dago
beste aukerarik.
|
|
|
Lehen esan dudan bezala, azken urteotako ibilbideaazte rtzen badugu, argi dago gaur erabiltzen diren baliabideak askoz ere handiagoak direla hogei urte lehenago erabiltzen zirenak baino. Baina hori horrela izanik, garbi esan behar da oraindik ez
|
gaudela
beste esparru batzuetan gure garapen maila berbera duten herrien parean. Arrazoi bat baino gehiago daude, eta kontu honen analisi egokia egiteko, Euskadin ikerkuntza eta garapenean erabiltzen direnbaliabideen tamaina aztertu behar da bere osotasunean.
|
|
|
Hau da, eskumen hori gureganatzea oso garrantzitsua da. Baina
|
badago
beste arrazoi bat egoera hori azaltzeko. Eusko Jaurlaritzak estrategiazkotzat hartu du EAEko industria alorrari laguntza ematea, eta, horretarako, teknologi ikerketarako institutuen sarea (EITE) sustatzea izan da Industria sailaren bitartez erabili dituen bideetariko bat.
|
|
|
Kantitatea eta kalitatea atzean utzita, badago ikasleei
|
dagokien
beste arlo bat nire ezkortasuna naharo elikatzen duena, hain zuzen ere, hizkuntzarekiko atxikimendu txikia.
|
|
|
Beste askoren artean, arrazoi ekonomikoak ere badaude EHUren baitatik sortzeko unibertsitate euskalduna: egiturak nahiz giza baliabideak hortxe daude —ikasle eta irakasle euskaldunak EHUn
|
daude
beste inon baino gehiago— EHUn arrautza erruteak zerotik abiatu behar ez izatea bermatzen digu. Hankak lurrean jartzeak —pragmatismoak nahi baldin bada— honoko hauxe eskatzen du:
|
|
|
Epe laburrera, adibidez, Euskal Herriko Unibertsitatean ikasle guztiak kreditu ren batzuk euskaraz burutu behar izatea aurrerapausorik nabarmenena litzateke euskal unibertsitaterantz, unibertsitate eleanitzaren baitan. Euskalgintzan, argi eta garbi, unibertsitate publikoa da erantzukizun nagusiena hartu duena, eta gaurko euskal hiztunen ko pu ruari begiratuz gero ez
|
dago
beste irtenbiderik. Oraindik, tamaina eta prestakuntza irabazi behar dugu unibertsitateko gaiak euskaraz lantzeko, euskal komunitate unibertsitario sendoa eratuz.
|
|
|
%8, %7 eta %7, hurrenez hurren. Ezin daiteke defenda, beraz, abiapuntu hobeago soilak erabileraren igoera eragin duenik, Bizkaian ere erabilera areagotzen delako —antzeko egoeran
|
zeuden
beste lurraldeetan ez bezala—.
|
|
2003
|
|
|
Arrazoia hauxe da: pertsonaren onerako (edo taldearen onerako), bere azalpena eta baieztapena da bide bakarra, ez
|
dago
beste biderik hura zein den jakiteko, eta, haien lurraldean, haiek baizik ez dezakete erabaki.
|
|
|
Administrazioaren zeregina ez da bakarrik diruz laguntzea, baizik eta sektorea babestea eta helduak euskalduntzeari begirako politika eraginkorrak sustatzea, eta hori ez da egin. Ez dute inoiz kontzientziazio kanpaina gainditu eta beren esku
|
dauden
beste aukera batzuk ez dituzte erabili. Diru laguntzak beti izan dira eskasak, gaur egun ere horrelakoak dira, sektorea ikuspegi enpresarial hutsez aztertzen dute, emaitzez asko hitz eginez eta gutxi bitartekoez.
|
|
|
Eta eskubide kontuez ari gara. Osakidetzak —hori omen du asmoa— pediatra eta familia medikua euskalduna izan dezagun erraztasunak emango omen ditu, behar izanez gero gure herritik kanpo
|
dagoen
beste medikuren baten paziente zerrendan sartuz. Baina ez du zehaztu guretik aldameneko herrira joan gaitezen taxia ere ordai nduko ote digun.
|
|
2004
|
|
|
Egitasmo faraonikoaren tankera hartu diote batzuek. Aralarko baselizatik bertako altxorra, erretaula, ateratzen ez uzteko lanerako gertu
|
dago
beste zenbait. Hortik eramanez gero, sekula itzuliko ez den beldurrez.
|
|
|
Alde horretatik begiratuta, euskarazko kultura periferia da. Baina nago, euskarazko kulturaren barrenean ere
|
badagoela
beste zentro eta, jakina, beste periferia bat ere. Euskarazko kulturaren periferian kokatzen dira/ dituzte" ezker abertzaleko eta inguruko idazle eta kulturgileak" etaerdian erakundeek beren altzo amultsuan hartutakoak. Bilbon, euskarazko zentrokoak zeudela uste dut, ez periferiakoak.
|
|
|
Adimena egituratzeko bidean ikusmenaren antolaketa funtsezkoa zaigu. Honek ez du esan nahi itsuak ikusmena garatua daukatenek baino adimen gutxiagokoak direnik, inteligentzia ikusmenaz at
|
dauden
beste oinarriezbaliatzeko gaitasuna lantzen dutela baizik.
|
|
|
Etxearen sinbologia ez da bere osotasunean ulertzen harekin loturik eta ezin bereizturik
|
dagoen
beste irudi bat kontuan hartu gabe, hau da, amaren irudia. Bachelardek dioenez, etxe ongi itxi eta babestuaren intimitateak intimitate handiagoei dei egiten die, bereziki lehenik amaren altzoaren, eta ondoren amaren sabelaren intimitateari; atseden leku oro amatiarra da (Bachelard 1997).
|
|
|
Horiek ziren zeuden gauza guztiak. Ez
|
zegoen
beste ezer. Beste mota bateko liburuak, alegia, garaian garaiko gaiak jorratzen zituztenak, oso gutxi ziren.
|
|
|
Herri aginteak hizkuntz eskubideei atxikimendua erakusten duten jarrerak erakutsi, sustatu eta zabaldu egin behar ditu gizarte osoan eta gazteen artean bereziki. Ez
|
dago
beste sendabiderik. Eta sendatu gabe ez da normalizaziorik izango.°
|
|
|
Guk ere, horrela, beste egunkari eta kazeta proiektu batzuk ezagutu ditugu, gureago izango ditugu aurrerantzean. Orain badakigu, Europatik goazenean,
|
badagoela
beste Egunkaririk ere. Egunero, bertako prentsa hautatzeko modua izango dugu han ere.
|
|
2005
|
|
|
Fikzioaren itzulpen egokitzapenetik erabat bizi den itzultzailerik apenas dagoen Euskal Herrian. Gehienak derrigortuta
|
daude
beste mota batzuetako lanak, eta hobeto ordainduak, onartzera.
|
|
|
‘Sototik’ orrialdean esaten den moduan, Munlet da synthpop musika egiten duen euskal talde bakarra. Haatik,
|
badago
beste proiektu erretro elektronikoa, PhD’s izenekoa, ‘El Tommy’ webgunean aurki daitekeena.
|
|
|
Kontrakoa da. Besteei hitza emateko era bat da, beste horiek gugan
|
dauden
besteak badira ere. Gugan dauden nortasun gaixotuei ematen diegu hitza.
|
|
|
Liburu bat bakarrik idatzi dut gaztelaniaz, neure doktore tesia, Madrilgo Complutense unibertsitatean defendatu behar nuelako. Ez
|
zegoen
beste erremediorik. Ez naiz sekula ibili" Norat haize, harat aise", Iparraldean esaten duten bezala.
|
|
|
zegokien Hizkuntz Eskakizuna ez egiaztatzeagatikegonko rtasuna galtzear dauden 157 irakasleen inguruan planteatu den gatazka honetan gehiago erreparatuko diedala euskaltzaleen eta euskalgintzan ari direnen aldetik eman diren erantzunei eta hartu diren jarrerei; eta ez horrenbeste irakasleen babesean atera direnenei. Are gutxiago saiatuko naiz epai definitiborik ematen, bereziki honen guztiaren oinarrian
|
dagoen
beste zerbaiti eman nahi diodalako lehentasuna.
|
|
2006
|
|
|
Taulak bi zutabe ditu, batean titulu kopurua doa eta bestean argitaratzaileen kopurua, eta biek elkarren kontrako mugimendua dute: tituluen zutabeko lerroan zifra txikia dagoenean kopuru potoloa
|
dago
beste aldean, eta alderantziz.
|
|
|
Arestian aipatutako aldaketa hori garrantzi handikoa da, baina ez da Euskal Curriculumaren erronka soilik, edonongo curriculumean erantzun beharrekoa baizik, beraz gurean ere bai. Euskal Curriculumak baditu ordea berari bakarrik erantzutea
|
dagozkion
beste era bateko erronkak. Espainiako eta Frantziako curriculum ofizialek ez dituzte jasoko Euskal Herriko berariazko kultur ezaugarriak, hau da, gizabanakoen eta bereziki giza taldeen beharrak erantzuteko bertan sortu edo sustraitu diren kultur adierazpenak.
|
|
|
Bestetik, ikastetxeetan ere horrelako jarrerak detektatu dira: ikastetxearen irudiaren kalterako izanen delakoan (kalitatea jaitsiko delakoan) ez dute interesik etorkinen seme alabak eskolan edo eskolako D/ ereduetan matrikulatzeko, eta beste eskola batzuetara bideratzen dituzte (A ereduetako ikastetxeetara, dagoeneko etorkinen seme alabak
|
dauden
beste ikastetxeetara...), edo A eredura.
|
|
|
Eskola liburutegien antolakuntza, funtzionamendua, ekintzak eta finantziazioa eta liburutegi sistemarekiko lankidetza oraindik egin gabe
|
dauden
beste lege batzuek arautuko lituzkete.
|
|
|
7 irudia. Liburutegian
|
dauden
beste materialak (ikastetxeen%)
|
|
2007
|
|
|
Salaberry). Filosofia Modernorako
|
bazeuden
beste batzuk aurreikusiak: hala Descartes (A.
|
|
|
Txillardegiren aurka K. Mitxelenak zientzia eta teknikaren Europa hori defendatu egingo du. J. Intxaustik Europa modernoa eta horren" adimen gidaritza" mundu guzira zabaldua dela, Asiara ere bai (Txina eta Japon), eta etorkizunari begira ez
|
dagoela
beste aterik, oharrarazi du (Europa, 1965, 133).
|
|
|
Edonola ere, ezin da ahaztu Euskal Herrian bertan gertatzen ari zena. Aldaketa ekonomikoekin eta demografikoekin batera (oso garrantzitsuak eta behin eta berriro aipatu izan direnak),
|
badaude
beste batzuk arreta gutxiago jaso dutenak. Bi baino ez ditut aipatuko hemen:
|
|
|
zerk egiten du liburu bat on? Galdera horren atzetik, kritikari eta kritikaren egitekoari
|
dagozkion
beste hainbat planteatzen ditu Ibon Egañak berak Volgako Batelarien web orrian idatzitako artikuluan(, http://eibar.org/blogak/ volga):
|
|
|
Hortaz, euskararen ikurra hor dago. Zalantzan
|
dagoena
bestetik dator, hain zuzen ere, nondik eta guztiz eztabaidagarria izan daitekeen euskararen garatze bidetik.
|
|
|
Kontua da ez garela ohartu eskaintza ez datorrela bat eskaerarekin. Kontua da, gutariko askok liburuen bidez deskubritu genituela geografia berriak eta mundu afektiboak, Emilio Salgari, Gustave Flaubert eta Joseph Conrad-en eskutik, baina egun
|
badaudela
beste baliabide batzuk geografia berriak eta unibertso afektiboak deskubritzeko; irudi biziak dituzte eta koloretan daude.
|
|
|
• Babes sistema horri ezarri zaizkion mugak, Hitzarmen Marko horren arabera, bi dira: lehena, estatuen araubide konstituzionalak (hots, estatuetako konstituzioak eta gainontzeko legeria), eta, bigarrena, estatuen lurralde osotasuna; estatuaren baitan
|
dauden
beste gizatalde nazionaletako herritarren giza eskubideak eta oinarrizko askatasunak izango dira orobat babes sistema horren muga.
|
|
2008
|
|
|
Bazterrotan globalizazio kontuez berbetan hasi baino lehen, esate baterako, herriko lantegi nagusiak (Esperanza y Qa) morteroak saldu zizkien Irani, Iraki eta gerran
|
zeuden
beste herrialde batzuei. Handik urte batzuetara, aldiz (paradoxaz josirik baitago bizitza), bosniar errefuxiatuak hartu zituen, beso zabalik hartu ere.
|
|
|
bizikidetzarako espazioan, Euskal Herrian, alegia, aspaldidanik daude jokoan" gehiengodunen" gizartea edo etorritakoen gizartea (jatorri desberdinekoak eta bizikidetza definitzeko modu desberdinak dituztenak, baina boterearen gehiengoa dutenak) batetik, eta" hegoaldetik" etorritakoen kolektiboak (errealitateari buruz bestelako definizioa egiten dutenak eta botere oso gutxi dutenak) bestetik. Hori onartzeak bereziki eskatzen du erne egotea eta gure" gutxiengoen" eskubideak, Euskal Herrian
|
dauden
beste herrialdeetako" diasporen" eskubideak aintzat hartu ondoren kontsekuente izatea, gure gizartean txerta daitezen, berme guztiak dituztela. Halaber, eskatzen du haien eskubideak aintzat hartzea, eta eskubide horiek zein diren eta nola bermatu eztabaidari ekitea, eta lehenbailehen haiek ordezkariak izan ditzaten sustatu eta aitortzea, eta gure erabakitzeko eskubideari buruz eta arazoari irtenbidea emateko parte hartzeko moduari buruz gure herrialdean abian dagoen eztabaidan eta prozesuan txertatzea38 c) Azkenik, kontuan hartu litzateke elkar aintzat hartzearen estrategia hori ez dela unibertsala eta abstraktua, beren historia eta proiektuak dituzten pertsonek parte hartzen baitute.
|
|
|
Hiritarra, zenbat eta pobreago, orduan eta zerrenda gehiagotan dago zain. Eta bat batean egoera eskasean
|
dauden
beste batzuk heldu dira eta ilaran jarri dira eta batzuetan gainera aurreko postuetan: etorkinak.
|
|
|
Arimarekin identifikatzen ziren funtzioak, irudi mentalak, emozioak eta oroitzapenak, organo baten —garunaren— aktibitate naturaletik sor zitezkeela aldarrikatu zuten. Haiek garuneko materian gertatzen diren prozesuen ondorio dira, eta ez
|
dago
beste ezein substantzia metafisikoren inolako ez froga eta ez beharrik. Cabanis filosofo eta mediku frantsesak honela idatziko du:
|
|
|
Hau da, gene batean mutazio jakin bat agertzen baldin bada, seguru asko pertsona horrek dagokion gaixotasuna pairatuko du. Beste muturrean,
|
badaude
beste gaixotasun batzuk (infekziosoak, esate baterako HIESa), zeinetan inguruneak baitauka zeresanik handiena eta geneek eragin txikia baitute, nahiz eta nolabaitekoa eduki.
|
|
|
Baina bi mutur horien erdian
|
badago
beste gaixotasun mota bat, beharbada gehien interesatzen zaiguna; izan ere, gaixotasun arruntak tarte honetan sartzen dira (diabetea edo Alzheimerra, adibidez). Horietan geneek badaukate zeresana, eta, jakina, inguruneak ere bai.
|
|
|
Bada, oraintsu argitaratu den lan batek zera esaten digu: proteinak kodetzen dituzten geneak antzekoak izanik, desberdintasuna seguru asko geneen artean tartekaturik
|
dauden
beste sekuentzietan egongo da (gogoratu geneen arteko tarte horiek genomaren %99 osatzen dutela). Lehen aipatu bezala, sekuentzia horien esku dago kromatinaren integritatea eta geneen erregulazioa, eta hori tximinoek eta gizakiek modu desberdin batean egiten dutela hasiak gara ohartzen.
|
|
|
Behin behinekoa, hauskorra eta aldakorra den identitate baten berri ematen dutenak, subjektuarteko solasean eraikiz eta deseraikiz doan identitate baten berri ematen dutenak. Baina, identitate gatazkatsu hori garatzeko, egon
|
badago
beste geruza garrantzitsu bat, afektuarena eta senitartekoena. Senitartekoak eta lagun minak nobelaren hasieratik agertzen zaizkio narratzaileari.
|
|
|
GHEEn
|
dagoen
beste arlo garrantzitsu bat da kalitatearen inguruko kezka. Ildo horretatik, hiru unibertsitateek modu desberdineko ebaluaketak bultzatu eta abiarazi dituzte (UNIQUALek1 eta ANECAk2 egindako ebaluaketak), eta AUDIT programan3 eta DOCENTIA programan4 parte hartzen ari dira.
|
|
|
Oraingo unibertsitate ikasketen eredua frankismoaren garaitik datorkigu, eta beraz, oso eredu jakobinoa da, nahiz eta hori ezezaguna den unibertsitateko kide gehienontzat. Hori dela eta, gure ikasketen egitura ez da batere malgua, eta egitura hori espainiarra da, ez
|
dago
beste inon. Bestalde, Espainiako Gobernuaren erabakiek erabat baldintzatu dute gure unibertsitate ikasketen eskaintza orain arte, gobernu horri egokitu baitzaio, legez, tituluen izenak eta edukiak finkatzeko eskumena.
|
|
|
Legearen 2 artikuluaren arabera, euskal unibertsitate sistema Euskal Autonomia Erkidegoan egoitza duten unibertsitate guztiek osatzen dute, eta etorkizunean, Eusko Legebiltzarrak sortzen edo onartzen dituenak ere atxikiko zaizkio. Sistemaren baitan, halaber, euskararen kultura eremuaren baitan
|
dauden
beste lurralde batzuetako unibertsitate erakundeekiko harremanak eta lankidetza sustatuko dira.
|
|
2009
|
|
|
Nolanahi ere,
|
badaude
beste teoriko batzuk kontrako tesia sostengatzen dutenak. Hau da, ziberkultura edo informazioaren kultura anitz ditugula.
|
|
|
Gure Euskal Bibliotekari buruz batek esan zidan behin: " Zergatik biblioteka hau hemen, Deustuan
|
badago-eta
beste bat?". Erantzun nion:
|
|
|
60ko hamarkadara arte, gazteria bertan egoten zen. Ez
|
zegoen
beste irtenbiderik. Bertan ematen zuen igande arratsaldea, bertan gelditzen zen dantzan, eta bertan egiten zuen jolas.
|
|
2010
|
|
|
Esaterako, orain arte egin den ikerketarik sakonenetako batean, Mediterraneoko zortzi herrialdetako basoei loturiko balio ekonomiko merkaturatua eta merkaturatu gabea aztertu zen, eta egiaztatu zen egurraren eta zuraren balioa, oro har, herrialde bakoitzeko basoen balio ekonomiko osoaren heren batera ere ez zela iristen. Aldiz, basoaren erabilera zuzenaren baitan ez
|
dauden
beste balio batzuk aintzat hartuta (egur bilakatu ezin diren basoko produktuak, aisialdiko jarduerak, ibai arroen babesa, karbonoaren harrapaketa eta basoaren erabilera pasiboa, kasu), horien guztien balioa basoen balio ekonomiko osoaren %25 eta %96 artekoa zela estimatu zuen ikerketa horrek (Millenium Ecosystem Assessment, 2005).
|
|
|
• Etika estoikoan
|
badago
beste eskola helenistikoekin partekatzen duen aspektu berri bat: kosmopolitismoa.
|
|
|
Arlo honetan, agian euren ezkertiartasuna dela eta, iritzi hobea sumatzen zaie ezker abertzaleari
|
dagokionez
beste abertzale aukerez baino.
|
|
2011
|
|
|
Billera orren berriak ezkaitu, egia esan, batere poztu[...] Badakizu
|
badagoela
beste ixtillu bat ere. Badirudi ori beste zerbaiten isatsa dela:
|
|
|
Orain burbuila autoritarioak eztanda egin du eta, sikiera hilabete batzuetan, geroa zabalik topatuko dute arabiar herrialdeetako gizarte zibilek. Eskualde horretan
|
dagoen
beste herrialde berezi horri, Israeli, horrek nola eragingo dion, epe ertainean, ikuskizun.
|
|
|
Adibidez, bazeuden hamaika arroz mota, baina kultura intentsiboagatik gero eta gutxiago dira arroz motak; diru etekin handiena sortzen duten motak baino ez dira lantzen, eta hori izurriteen aurrean arriskutsua da: geratzen diren motak gaixotuko balira, ez litzateke
|
egongo
beste espezierik horiek ordezkatzeko.
|
|
|
Baina bakezale erradikalen urrezko argudioa ere erabat zaputza da: interbentzio militarrak ez du ezertarako balio,
|
badaude
beste estrategia eraginkorragoak. Non dira horiek, baina?
|
|
|
Inoiz haiei buruz entzuten ez baduzu, nola jakingo duzu zein diren? Chillida, Oteiza, Basterretxea eta Zumetak monopolizatutako irudi publikoan ez
|
dago
beste inorentzako lekurik. Laburbiltzeko, esan dezagun Euskal Herriko eta Espainiako artistarik inportanteenetarikoak direla, haietako zenbait, gainera, mundu mailan ezagunak.
|
|
2012
|
|
|
Paper horri josita
|
daude
beste hiru, 1975eko azaroan datatuak, non Txillardegirekin edukitako solasaldian harturiko erabakiak baitaude apuntatuta: 1 Hizkuntz Hiztegia:
|
|
|
Hitz egite mekaniko horretatik kanpo, pertsonaiei kosta egiten zaie esaldi osoak ekoiztea, eskas eta beldurti betiere. Ez
|
dago
bestearen hitzez fidatzerik, ez baitago batere argi" hitzak zenbateraino diren esaten dutena eta zenbateraino esan nahi dutena" (21 or.). Bien arteko komunikazioa etenda nabari da momentu batez, alderdi hori oso agerikoa da gertatzen diren isilune deseroso ugariak kontuan hartuz gero.
|
|
2013
|
|
|
Geroztik, bitasun edo dualtasun hori gauzatzea ahalbidetu du, bestalde, telebista kanal biak zuzendaritza beraren mende egoteak. Izan ere, gaztelerazko kanala ez baitzen beste telebista bat gisa sortu, lehendik
|
zegoenaren
beste emanaldi baten modura baizik. Horren ondorioz, zuzendaritza, kudeaketa, baliabideak, aurrekontua, langileria eta abarrak partekatzen dituzte.
|
|
|
Pentsamenduaren gainean, nolabait esatearren, garatzen da hizkuntzaren eginkizuna. Alabaina, Prinzen arabera,
|
badago
beste noranzkoa duen eragina, hain zuzen ere, aipatu pentsalariek kontuan hartu ez dutena: hizkuntzak berak eragin dezake pentsamenduaren sarean.
|
|
|
" Vamos a desahogarnos".
|
Bazegoen
beste bat ere, eroa, Aita Laburu. Behin Gora ta goraren doinua txistukatzen ari ginela konturatu zen.
|
|
|
• Indarguneak arlo politikoari dagozkio, oro har. Ezker Abertzaleak aurrera egiteko duen potentziala biderkatu egin liteke independentziaren alde
|
dauden
beste indarrekin aliatuta. Gainera, Aukerak bidera litezke, eta Mehatxuak baliogabetu, lan politikoari dagokion aldetik.
|
|
|
Costaren ustez, ekologiatik datozen diskurtso horiek pertsonak (hiztunak) desagerrarazten dituzte, eta garrantzia hartzen duena" hizkuntza" da. Modu horretan, hizkuntzen erabileren atzean
|
dauden
beste gatazka sozial batzuk desagerrarazten dira. Costaren ikuspuntua oso ondo adierazita dago, eta horren inguruko hausnarketa egitea merezi du:
|
|
2014
|
|
|
Horrelaxe sortu zuen Kanta kantari liburuxka, hogeita hamazazpi euskal kanturekin. Txotis, pasodoble, tango, rumba, txa txa txa eta aldi hartan modan
|
zeuden
beste erritmo kanpotarrak oinarri hartu eta letrak prestatzen saiatu zen buru bihotz, gaztedi euskaldunak onartu eta kantatuko zituen esperantzaz. Bere ustez," mitiñak baiño askoz geiago egin dezakete euskarazko kantu egokiak noraezean dabilen gaztediari errizaletasuna biotzean txertatzeko".
|
|
|
|
Badago
beste ekoiztetxe eredu ‘tradizionala’ ere, beren burua ‘benetako’ ekoiztetxe eta industria sustatzaile gisa ikusten dutenak eta diru-laguntza publikoen tartatik urtero urtero zatirik handiena eramaten dutenak. Baina ekoizpen eredu horrek azken 20 urteotan zenbat ikusle eraman du zine aretoetara?
|
|
2015
|
|
|
Euskarari horrenbesteko garrantzia ematerakoan,
|
badago
beste hautu bat oinarri oinarrian herri zafratu, zapaldu eta alienatuen aldekoa. " Nik hautua egin nuen gaztetan herri zafratu eta iraindu honen alde" (Txillardegi, 1994:
|
|
|
negar egiten duten bizitzak. Gatazkaren ertzetan daude ia beti, eta erdigunean
|
dagoen
beste bizitza/ heriotza eusten ematen dute bere denbora. Amak, neska lagunak, arrebak eta abar dira.
|
|
|
Euskal Herriko gatazkak izozmendi baten antza du: ikusten den atal bat du (publikoa), eta ur azpian
|
dagoen
beste bat (pribatua). Biek existitu behar dute izozmendiak iraun dezan, baina kanpotik begiratzen dugunean, hau da, irakurketa patriarkal batetik begiratzean, goikoa bakarrik existitzen dela pentsa dezakegu.
|
|
|
Baina eginez egiten da.
|
Bazegoen
beste arrazoi bat ere: atentatu bat nola titulatu behar da?
|
|
|
Nolabait hasi, eta bidea eginez joan ginen. Egon batekin,
|
egon
bestearekin, hitz egin, konbentzitu, planteamendu razionalak egin, eta, orduan, une batean, hor zeuden aktore guztiek ikusi zuten soluzio baten beharra, eta zein zen soluzio hori. Akordio bat.
|
|
|
Paper horiek Atutxak emango zizkien, aidanez, eta Egunkariaren kontra egiteko erabiltzen dituzte. Hor ez
|
dago
beste intentziorik. Alegia, jendeari esatea" badakizue nor dagoen atzean".
|
|
|
Norberak bere lana publikatzearen inguruko tabu eta aurreiritziak eraisten ari dira, batez ere autoargitalpenak kalitate eskasarekin lotu baino sortzailearen erabateko askatasunarekin lotzen badira. Aurreiritzi horiez gain, eta kontu ekonomikoetatik at, bada sormenarekin zuzenki lotuta
|
dagoen
beste ezaugarri mugatzaile bat: literaturaren markoan sortzaileak liburua artefaktu bihurtzen baldin badu, eta, ondorioz, obrari emandako ezaugarriak direla-eta, argitaletxe batek ezin badu bere sail baten barruan kokatu, zein da sorkuntza hori argitara emateko bidea?
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntza legeak eraginkorrak dira sustatu nahi den hizkuntzari atxikita
|
dauden
beste alorretako nagusitasunak gertatzen direnean: nagusitasun kulturala, ekonomikoa, demografikoa, eta abar.
|
|
2017
|
|
|
Barrea gertaera intelektualen artean intelektualena bilakatzen da orduan, erosotasun moralaren eremu lasaigarriak aztoratzen baititu: teologo zurrunek, moralista itsuek ez dute barrea maite, idatzita ez
|
dagoen
beste mundu posible bat irudikatzeko modua baita. Pentsatzea ez da inoiz ziurra, hausnartzeak zalantza dakar beti, kontraesan etikoei aurre egitea...
|
|
|
Parisko burgesen artean, konturatu nintzen politikak ez diharduela batere biziaz edo heriotzaz, ezta jateko eta zainketa medikoa izateko kapable izateaz edo ez izateaz ere; konturatu nintzen gobernu ezkertiar zein eskuindarrak egiten duen zernahik ez diela bizitzea, jatea galaraziko. Eta burgesia munduko edozein lekutan klase menderatzailea izanik, amnesia mota bat
|
dago
beste jendearekiko politikaren esanahiaz. Gertatzen dena gertatzen dela, ezein gobernu ez doa modu erradikalean haien bizitzak aldatzera, pobre eta menderatuekin gertatzen ez den bezala.
|
|
|
Etxeko langile izatera derrigortuak diren hemengo edo beste herrialdeetatik etorritako emakumeak globalizazioaren, kapitalismoaren eta kolonialitate berrien ondorio zuzenak dira. Langile horien figura ezin esanguratsuagoa da hitz egiten ari garen honetan, bere atzean
|
baitago
beste herrialdeetako emakumeak irudikatzeko modu zehatz bat: beraien gaitasunez, ohiturez, izaerez hitz egiterakoan (izaera, portaera, gaitasunak...), generoarekin batera arraza eta klase hierarkiak birformulatzen ari baikara (Offenhenden, 2017).
|
|
|
Ingurunean bai, baina ingurune naturalean baino ez kasu batzuetan; eta dimentsio indibidualean bereziki, noski (autoestimua, autonomia, auto...). Gure buruari galdetu ahal diogu ea esperientzia batzuen atzean ez ote
|
dagoen
beste arloetan aurkitzen dugun logika neoliberal berbera, non gizabanakoa ardatza den, familiak arlo edukatiboan ere bere burua bezero moduan ikusten duen, helburua" nire umearentzat onena" den, komunitatearen edo ingurune sozialaren beharrak kontuan izan gabe. Umeen premien izenean, ikastetxe batzuetan ez da euskara irakasten, etxetik euskaldunak ez diren umeek ez baitute premia hori adierazten.
|
|
2018
|
|
|
botere eragile formalizatu txikiak dira, azken finean.
|
Badago
beste aukera bat, pentsa daiteke, iraultza berez etorriko den eragilerik gabeko eragintza baten emaitza izango da.
|
|
|
Sormen hori kokatua da, testuinguru jakin batekoa, egoeran egoerakoa (giza askatasuna bezala). Determinismorik gabe, aktore sozialek konponbide inekibokorik ez duten arazoak gainditu behar dituzte euren sormenaz (ez
|
dago
Beste Handirik!). Aktoreek asmatu dute konponbidea eta zer egin erabaki dute.
|
|
|
beste teatro bat posible da... aspalditik, ordea. Alegia, egon
|
badago
beste teatro bat, dagoeneko posiblea den beste euskal teatro bat, beste euskarazko teatro bat. Bada beste teatro bat, eta agian posible behar lukeena beste zerbait da:
|
|
2019
|
|
|
Ez dute bakarrik erretzen ere. Beraiek ez dakite, baina hemen
|
gaude
beste guztiak.
|
|
|
Eta zergatik izan da emakumezkoen ofizio? Emakumeei
|
zegozkien
beste lanekin bateragarriak ziren enpleguak zirelako. Hau da, etxekoandre eta dendari, biak aldi berean izan ahal zirelako.
|
|
|
klase baxu eta ertaineZergatik izan da merkataritza emakumezkoen ofizio? Emakumeei
|
zegozkien
beste lanekin bateragarriak ziren enpleguak zirelako. Hau da, etxekoandre eta dendari, biak aldi berean izan ahal zirelako koek lan eskua saltzea behar beharrezkoa zuten, biziraungo bazuten.
|
|
2020
|
|
|
Gurpide zen orduko gotzaina eta berehala deitu ninduen azterketa pertsonalera; orduan gotzainarekin egotea zen... Enperadore batekin
|
egotea
beste! Ateak zabaldu eta non sartzen den:
|
|
|
Mugaren ebazte eta finkatze prozesua, baina, guztiz desberdina izan da bi kasuotan. Euskal eremuari dagokionez, estatuen arteko frontera aurretiaz bertan
|
zeuden
beste muga batzuei gainjarri zitzaien, herri mugak estatu muga bilakaraziz. Estatuaren inposaketak ez zuen lurralde zatiketa dramatikorik ekarri berekin:
|
|
|
Gure izaeraren oinarri oinarrian dago sinpatiaren moraltasuna; izan ere, besteekiko kezka da moraltzat har daitekeen guztiaren ezinbesteko baldintza. Seme alaben zaintzarekin lotuta
|
dago
besteekiko kezkaren jatorri ebolutiboa, segurtasun osoz. Adibidez, Churchlandek (2019) adierazi du entzefaloaren eboluzioan biziraupena ahalbidetzen zuten plazeraren eta minaren sentimenduak osatuak eta birzuzenduak izan zirela jokaera afiliatiboa sortzeko eta sustatzeko.
|
|
|
9 Hamiltonek proposatutako kontzeptu horrek eragin handia izan du eboluzioaren teorian. Formula matematiko baten bitartez egokitasuna (fitness) neurtzerakoan ez du bakarrik kontuan hartzen banakoak izan (go) duen ondorengo kopurua; kalkulu horri gehitzen zaio populazioan
|
dauden
beste kide batzuen egokitasuna ere, bien arteko r ahaidetasun koefizientearen arabera.
|
|
|
Darwinek orokorrean uste zuen hautespenak organismoen arteko ezaugarrietan duela eragina, eta abantaila organismoarentzat izaten dela (kasu batzuetan taldearen onura ere aipatu zuen arren). Baina mundu naturalak egitura hierarkikoa duela ulertzen da, eta organismoaren gainetik
|
badaude
beste maila batzuk: adibidez, familia, kolonia, espeziea; eta azpitik ere aurkitzen dira zelulak, kromosomak, geneak.
|
|
|
Morala boterearen erreminta soil moduan ulertuta, beraz, pentsa genezake boterearengatiko borrokan denak berdin balio duela. Behin botereak ezarritako moral hori ukatuta, ez
|
baitago
beste erreferentzia moralik boterearengatiko borrokan eginikoa epaitu ahal izateko. Hasiera batean, ordea, ez dirudi baiespen hori onargarria denik.
|
|
|
Harriak jaurtitzea asmatu zenean, urrutitik hiltzeko gaitasunak indar fisikoan oinarritutako hierarkia amaitu zuen (David eta Goliaten elezaharrak kontatzen duena). Oso hipotesi xelebrea dirudi, baina, ar indartsuago bati aurre egin behar badiozu, ez
|
dago
beste biderik. Buruan emandako harrikada batez irabaz dezakezu bakarrik.
|
|
|
Zaila egiten da ezagutzea irudi berri hori, baina era berean, denborak ez du etenik, eta egoerak eskatzen du galtzerdiari buelta ematea. Dena oso azkar izanda, gaixotasunak ez du geltokirik, non bertan bankuak hutsik
|
dauden
beste bizitza baten zain. Baina gaixotasunak ez dauka gordeta zuretzat leku bat.
|