|
2004
|
|
|
Ez da halakorik gertatzen ikasteko modua bigarren mintzairarena denean, orduan garatzen diren ezaugarri psikosozialak arras bestelakoak direlako. Bigarren horretan ez
|
dago
ama hizkuntzaren bizipen eta erropenik: hura bizitzaren hizkuntza izan da, giza garapenaren mintzetan estekaturik hazitako mintzoa; hau, berriz, adimen jarduera formalaren ezpalekoa, didaktika molderik komunikatiboena egokituta ere.
|
|
2010
|
|
|
hizkuntza komunitatearen kide guztiak —ama hizkuntzaren eraginez— maila berean aurkitzen direla, hau da, elkarrekin espiritualki topatu ahal duten maila berean. Ama hizkuntzaren legearen arabera, bada, gizakiak txiki txikitatik dira sartuak
|
dagokien
ama hizkuntzaren ideien munduan, eta hain da irmoa sartze hori, beroriek ideien mundu hori ebidentetzat hartzen dutela. Amahizkuntzaren mundu irudia, jakina denez, hizkuntza komunitateak denboran zehar landutako zerbait da.
|
|
|
Horrenbestez esan dezakegu, energeiaren hirugarren dimentsioaren haritik, agerian geratzen diren erlazio horiek lagungarri direla, hain zuzen, hizkuntza komunitate bakoitza
|
dagokion
ama hizkuntzaren indar historikoaren akzio esparru bezala ulertu ahal izateko. Ama hizkuntzaren eta hizkuntza komunitatearen arteko interakzio horretan sortutakoak produktu historikoak dira, bai, baina hazkunde" naturalaren" indar paregabea eta kontra egiteko gai den bizitzaren indar paregabea duten produktu historikoak.
|
|
|
" Funtsean hizkuntza —ez berori gerora zatikako produktutan etorri zaigun bezala, baizik eta bere existentzia bizi eta aktiboan, bai eta berorrek pentsatzea bera barru barrutik posible egiten duen horretan ere— nazioa bera da, alegia, zuzenean eta egiazki nazioa" [W. v. Humboldt, GS VII, 641]. Bera ziur
|
dago
ama hizkuntzan osatutako mundu espiritualaz, bai eta horrek hizkuntza komunitatean bertan duen etenik gabeko eraginkortasunaz ere. Eta konbentzimendu hori agerian geratzen da W. v. Humboldtek hizkuntza eta nazioa modu harrigarrian parekatzen dituenean eta, are gehiago, parekatze hori bera berriz ere honako hausnarketarekin indartzen duenean:
|
|
2011
|
|
|
izan ere, hizkuntz murrizketaren alde dagoen inori ez baitzaio bururatu ere egiten bertan behera utzi beharreko hizkuntza berea izan behar duenik. Horregatik, bada, besteak dira beti, ez norbera,
|
dagokion
ama hizkuntza bazterrean utzi eta beste hizkuntzaren bat ikasi eta erabili dutenak. Hori horrela izatekotan, egia esan, izatez, ez legoke arazorik, inork ez bailuke berea bere kabuz utziko, eta aniztasunak irabaziko luke.
|
|
2017
|
|
|
Pentsamolde hau gazteen artean ere oso zabaldurik dago, nahiz eta gazte hauek euskara murgiltze programen bidez ikasi duten, eta hortaz, elebiduntze prozesua haurtzaroan izan duten. Euren artean ere zabaldurik
|
dago
ama hizkuntzaren faktorea euren burua ‘euskaldun zahar’ ez definitzeko, ez baitute hau familian ikasi. Adierazpen honek ‘euskaldun zahar’ terminoa" familiako transmisioari" erabat loturik dagoela
|
|
|
Txepetxen diskurtsoaren haritik jarraituta, motibazio estrintsekoen sailean
|
leudeke
ama hizkuntza erdara izan eta euskara ikasten dutenen kasua. Halakoetan, kanpotik datorkio euskara ikasteko pizgarria hiztunari.
|
|
2019
|
|
|
Nahiz eta ez
|
egon
ama hizkuntzarik:
|
|
|
Zaila du, ordea, horrelakorik gozatzea eskuetan duen liburuarekin: irakurtzen ari dena ez
|
dago
ama hizkuntzan, zaila du nerabezaroko irakur poza sentitzea ondo mendera  tzen duen baina bere haragi ez den hizkuntza batean.
|
|
2021
|
|
|
Frantsesa lurperatzeak ere ekarri ei zituen kalapitak, baina ez hain muturrekoak. Orain, hamar mila hizkuntza ikastea ezinezkoa bada, edonoren eskura
|
dago
ama hizkuntza bat ondo menderatu eta beste bostetan gutxieneko gaitasun bat izatea. Berriz txalotu duzu zure arbasoen zuhurtasuna.
|
|
2023
|
|
|
Euskaraz, esaterako, gaitasuna daukat testuarekin behar den bezala hasi ez banaiz hura moldatuz joateko, eta gazteleraz ez zait hori gertatzen. Hor
|
dago
ama hizkuntzaren indarra”. Kontrako aldetik begiratuta, Galartzak esan du artista euskaldunak aurkitzea ez dela “erraza”:
|
|
|
Makina bat hizkuntza gutxitu. Galtzear
|
dagoen
ama hizkuntza bat baino gehiago. Ikusirik zein tamainako altxorra" ezkutatzen" duten guzti horiek, eta munduko esaera askok berdintzen gaituztela...
|
|
|
Nola sortu da hau? Sakanako herri eta txoko anitzetan
|
dagoen
ama hizkuntzen altxorra, Irurtzunen garatzen ari garen Kulturen arteko zikloaren lehen egunerako ekimen berritzaile bezala sortua da, herritarrek proposaturik, Anitzartean etik beti egiten dugun moduan, noski. Liburu honek baditu hainbat orrialde idatzi gabe. Eta ibiltaria denez, Anitzartean etik antolatzen diren ekimenetan, liburuan inork bere sorterriko esaeraren bat gehitu nahi balu, badu aukera.
|
|
|
– Trentokoak (XVI. mendea) ere agintzen du testuak tokian tokiko hizkuntzara itzultzeko, predikuak eta abar
|
dagokion
ama hizkuntzan egiteko, eta ahalegintzeko tokian tokiko jendea prestatzen apez izateko.
|