|
2000
|
|
|
Eguraldi bikaina egiten duela eta hondartzan ere irakur dezakeela ohartu arte, ordea. Baina hara iristen denean, alabatxoa agertzen zaio negarrez, galdu egin delako eta ez dakielako non
|
dagoen
ama. Alabaren nahigabea uxatzeko zerbait egin behar duela erabakiko du aitatxok.
|
|
|
Zeren zinez
|
baitzegoen
ama liluraturik aita jesuitaren hitzekin eta haren presentziarekin; eta entusiasmaturik zegoen, gainerat, uste zuelako ezen bi gertaki haiek —kaperako obren akabatzea eta aita Bartolome Urbiainerat etortzea— ez zirela kointzidentzia huts, baina Jainkoaren probidentziaren aieru eta seinale.
|
|
|
Sutan zegoen aita jesuita, beraz, eta sutan
|
zegoen
ama... baina aitak ez zuen nahi gauzak bere lekutik atera zitezen eta, noiz eta amak behe solairuko bertze salarat eraman baikintuen —sala tipirat—, erran zuen:
|
|
|
Nekatua
|
zegoen
ama, baina haren nekea deus guti zen haren borondate borondatetsuaren aitzinean. Eta, berriro hats hartzen zuela, erran zuen:
|
|
|
Eta, orduan, atearen parean etzan nintzen, paratu nuen belarria ateak eta zolak uzten zuten zirritu edo irekidura hartan doi, eta entzuten hasi nintzen. Mindurik
|
zegoen
ama, haserre. Eta harritu egin nintzen...
|
|
|
Han
|
zegoen
ama, baina ez ninduen agurtu. Negarrez zegoen amonari begira, eta amona zuriegi zegoela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Isabel erantzun zion Migelek, ez dizut esango beltza beltz ez denik, edota zuria gorri denik. Baina Karmele da hemen
|
dagoen
ama bakarra. Begira, begira, zer gerria eta zer aurrealdeak!
|
|
|
Burua makurtuta
|
zegoen
ama, eta zerbait harrigarria igartzen nion. Ez zitzaizkion izeba Mariren hitz haiek gustatzen.
|
|
|
Amak Ordiziarako trena hartu zuen, eta nik Donostiara. Penaz eta minez
|
zegoen
ama berarekin etxeratu nahi izan ez nuelako, baina nik ezin nuen aitaorde harekin eta giro hartan bizi.
|
|
2001
|
|
|
Azken finean, hormak handitzen zaizkiola dirudien gela hori, marroez akoltxatutako gela hori, amaren sabelaren metafora bilakatzen zaigu. Pertsonaia preso
|
dago
amaren sabelean, sabel hori eta hezean, hainbeste higuin eragiten dion sabelean, eta berau bihurtzen zaigu hasieraren eta bukaeraren irudi. Molloy nobelan bezala, pertsonaia bere amaren bila dabil, ama (irudi negatibokoa hemen ere) beharrezkoa baitzaio berjaiotzeko.
|
|
|
Haurdun
|
dagoen
amaren organismoa edoskitzaroan prestatzen da, eta 2 kg tik 4 kg ra bitarteko gantz erreserbak gordetzen ditu. Erreserba horiek ondoren esnea eratzeko erabiliko dira.
|
|
|
Nik neure haurra galdu dut. Ez
|
dago
ama batentzat hau baino zigor handiagorik. Eta ze zigor ukan dute besteek?"
|
|
|
Ernegatuta
|
zegoen
amarekin, lagunen begirada burloiak sumatzen baitzituen, eta masaila apartatu zion amaren agur musuari.
|
|
2002
|
|
|
Pisua irabaztea: frogatu da lotura
|
dagoela
amaren pisu irabaziarekin eta fetuek haurdunaldi anizkoitzetan duten pisuarekin. Haurdunaldi bikietan 13 kilo inguru irabazi lirateke haurdunaldiko 40 astearen amaieran, eta hirukoitzetan 16 – 20 kilo.
|
|
|
Hala ere, «jeloskortasuna ohikoagoa da bi seme alabaren familietan ugariena baino», UMA psikologoaren arabera, arreta zabalduago baitago. Herrietan berdin gertatzen da, «han, haurrak ez
|
daude
amarekin hain lotuta. Etxekonekoa da, amona; hirian, berriz, bikotea bakarrik», onartzen du Jimenezek.
|
|
|
Haren arabera, txertoa BCG txertoari lotuta egon liteke (tuberkulosiaren aurka aplikatzen da). Gaur egun, sendagai bat, nevirapina izeneko antibiral bat, haurdun dauden eta infektatuta
|
dauden
amei banatzeak —haurra jaio aurretik eta jaio eta berehala— saihestu egiten du kasuen %70ean birusa jaioberriari eskualdatzea. Mugarik Gabeko Medikuak erakundeak (MSF) Roche enpresa farmazeutiko suitzari eskatu dio hiesaren aurkako sendagai baten prezioa jaisteko, Virazubt, hain zuzen ere.
|
|
|
Biharamun goizean, Ainhoa jada esna
|
zegoen
ama iratzartzera joan zitzaioneko Mugimenduak jabetua zen. Amak umea zela kontuan hartu arren, berak ulertzeko gisan kontatzea inportantetzat jo zuen.
|
|
|
Hilabete osoa han igarotzeko asmoa genuen familiak eta nik, eta, beraz, kuadrilaren batean integratzea nuela aukerarik egokiena erabaki nuen. Hala, egun batean igerilekuan
|
nengoela
amarekin, ni baino zertxobait gazteagoa izango zen mutil bat gertatu eta hizketan hasi zitzaidan. Zu ez zara hemengoa, ezta?, hasi zen.
|
|
|
Eta betilun itzultzen ziren, nahiz eta gero disimulatzen ahalegindu. Eta nik lehenengo eta bigarren egunean, baita hirugarrenean ere, galdetu egiten nien zer moduz
|
zegoen
ama. Eta izebak esaten zidan:
|
|
|
Seguru
|
nago
amak nahigabetzat hartu duela berez amorrazio hutsa dena.
|
|
|
" Hemen
|
dago
ama bat bere haurrek hila"
|
|
2003
|
|
|
Amaren osaera Amaren nutrizio egoeraren bi adierazle frogatu dira, bularreko haurraren jaiotza pisuarekin korrelazioan daudenak: – amaren osaera (haurdunaldiaren aurreko neurria eta pisua) – haurdunaldian pisua handitzea Altu
|
dauden
amek, oro har, jaioberri handiak izaten dituzte, eta proposatu izan da amen neurria faktore baldintzatzailea dela plazentaren azken tamainan. Plazentaren tamainak fetuarentzat eskuragarri dauden mantenugaien kopurua zehazten du, eta, lehenago edo geroago, jaioberriaren pisua.Haurdunaldiaren aurretik pisu txikia duten amek askoz plazenta arinagoak dituzte pisu handiagoko amek baino.Pisu gutxiko amodietan baino handiagoa da jaiotza eta aurreneurritasun maiztasun txikia pisu txikiko ametatik jaiotako haurretan.
|
|
|
" Ederki asko dakizu ezin genuela mekanoa erosi", erantzun zion emazteak, bi biek sentitzen zuten damua arindu nahian edo. Seguru
|
zegoen
amak ere umea kozkortuta ikusi zuela galtzontziloak kendu eta jarri bitarte hartan, nahiz eta galtzontziloak, beti bezala, nahiko handiak geratzen zitzaizkion.
|
|
|
Bertsolariek, dan  tzariek, kantariek, idazleek, izan apez edo laiko, denek fran  tses eta espainol maketoek erroz gora suntsitzen zuten Aberriaren bihar edo etziko esnatze biolentoa auhenkatzen, amesten, asmatzen eta iragartzen zuten. Bere amaren bularretik azote kolpeka, goizegi urrundu populuaren zati bat, odolaren emateko gertu
|
zegoen
Ama Euskal Herriaren salbatzeko.
|
|
2004
|
|
|
Ez da halakorik gertatzen ikasteko modua bigarren mintzairarena denean, orduan garatzen diren ezaugarri psikosozialak arras bestelakoak direlako. Bigarren horretan ez
|
dago
ama hizkuntzaren bizipen eta erropenik: hura bizitzaren hizkuntza izan da, giza garapenaren mintzetan estekaturik hazitako mintzoa; hau, berriz, adimen jarduera formalaren ezpalekoa, didaktika molderik komunikatiboena egokituta ere.
|
|
|
Ai! Ez ote
|
dago
amari ihes egiteko modurik?
|
|
|
Garbi
|
dago
ama pozteko modu bakarra 100 puntu ateratzea dela.
|
|
|
Zer moduz
|
dago
ama?
|
|
|
Ai, ene! Joan dira Joakin eta biak medikuarekin haren bulegoan paperen bat egitera eta, gelara itzuli direnean, bertan ez
|
zegoen
ama!"
|
|
2005
|
|
|
Alde horretatik, arau berriak neurri osagarriak ezartzen ditu hildako ardi eta ahuntz aziendaren jarraipena egiteko, baita giza-kontsumorako izan ez badira ere. Arauak aukera ematen die estatu kideei borondatezko beste animalia batzuen jarraipena egiteko, bereziki esnekiak ekoizteko erabiltzen direnena, bertako EET kasuak dituzten herrialdeetatik datozenak, kutsatuta egon daitezkeen pentsuak kontsumitu dituztenak edo EET batekin kutsatuta
|
dauden
ametatik datozenak, bai eta behi, ardi eta ahuntzetatik kanpoko beste animalia espezie batzuk ere. Sartzen diren neurrien artean, ardi eta ahuntz animaliei probak egin ondoren hartu behar direnak nabarmentzen dira.
|
|
|
Hemen naiz, Rasha. Non
|
dago
ama? –Eskailera zaharretatik behera poliki jaisten hasi zen alaba.
|
|
|
" Oso inportantea, bai". Eta aurrera begira
|
zegoen
ama, sukaldeko hormari. Eta sukaldeko horman ez dago ezer.
|
|
|
Eta atea ez dit amak zabaldu, izeko Rosak zabaldu du. Eta sukaldean ere ez
|
zegoen
ama. Sukaldean osaba Pedro zegoen eta izeko Rosa eta andre bi ezagutzen ez ditudanak.
|
|
|
Gero telefonokoak beste zerbait galdetzen badit, ez dakit zelan erantzun. Telefonokoak galdetzen badit" Txarto dago oraindik aita?" edo" Zelan
|
dago
ama?", nik ez dakit erantzuten. Amak esan zizkidan hiru gauzak esaten ditut nik:
|
|
|
Bere izaerak ez zion uzten margolana zatika zatika osatzen, ñabardura guztiak zainduz, eta kolore aldaketa guztiak zehaztuz; aitzitik, osotasunez hautematen zuen margolana, arrasto behinen batzuen bidez. Gauzarik hutsalenak hartzen zituen gaitzat: nire ohearen hanka bat, armairuaren ate erdi irekia, sukaldeko atearen atzean zintzilik
|
zegoen
amaren mantala, nire leihotik frontoian, plazaren beste aldean, ikusten zen zenbaki erdi ezabatua... Halako gauzetan ipintzen zuen arreta Idoiak, eta denbora luzez egoten zen haiei begira, sorgor, harik eta bat batean oihaleratzen zituen arte, barne bulko batek eraginda.
|
|
|
–Afaltzeko zain
|
zagok
ama.
|
|
2006
|
|
|
Joxan Ormazabalek sortu eta Jesus Lucasek irudikatutako ipuin, poema eta haikuekin osatua
|
dago
Amaren titi xorroak liburua. Ipuinetan, istorio harrigarriak eta barregarriak tartekatu ditu egileak, eta baita irakurle gazteari zer pentsatua emango dioten bestelako gaiak ere:
|
|
|
Juan Velazquezek Secundarios de lujo osatzen duten hemezortzi kontakizun laburren bidez erakusten duena beste hainbeste pertsonaiaren eta haiekin harremanetan jartzen direnen bizitzaren ilunaldiak dira. Tabernari lanpostutik erretiroa hartzeko batere gogorik ez duen gizona; familiako gorabeherekin zeharo aspertuta
|
egon arren
amaren etxera beti biltzen den semearena; atentatu batean hiltzen duten aita baten itxaropen zapuztuak; zoriona lortu duela uste duen neskame batek ugazaba dituenengandik jasandako ezustea; mutil koskor batek bere aitagatik jasota dezepzioa; bizitzan porrota besterik ezagutu ez duena gizagaixoagotzat jotzen duenari egiten ahalegintzen dena...
|
|
|
Defendatu lezake, eta antisorgailuen aurka ere egon liteke, baina niri gogorra egiten zaidana da, elizak esaten badie gurasoei ez dutela preserbatiborik erabili behar, gero zergatik ez den haurraz arduratzen. Eta ez haurraz bakarrik, zer gertatzen da haurdun
|
dagoen
amarekin. Milioika ama haurdun daude ez dutenak aski elikadura beren buruarentzat ere, zer gertatuko da beraz haurra jaiotzen denean?
|
|
|
Bestalde, gerta daiteke ama langile autonomoa izatea eta aitak inoren konturalan egitea. Kasu horretan, argi
|
dago
amak ezin duela lan kontratua eten (ez daukalako lan kontraturik), problema da aitak ere ez daukala lan kontratua etetekoeskubiderik. Lan kontratua etetea eska dezake, baina enpresariaren esku geratzenda eskaera horri bide ematea edo ez, baita etenduraren ondorioak zehaztea ere (lanpostuaren erreserba, eta abar).
|
|
|
Seme alaben bizitzan aitaren zein amaren figura mantentzearren sortu da, bada, baliabide juridiko hau; seme alaben interesei modu eraginkorragoan erantzutearren, eta hobeto bermatzen duelako euren bizitzan aitaren zein amaren figurakmantentzeko eskubidea. Aita bananduen elkarteek eskatu dute batez ere, eta neurrihorrek, itxuraz bederen, on egin lieke banaketaren ondoren aiten interesfalta eta inplikazio ezaren aurrean arlo psikologiko, afektibo eta ekonomikoan konpentsatzeko beharrean
|
dauden
amei. Bestalde, zaintza partekatua, kultura herrialdeetan ohiko bihurtu dena, familia arteko harremanetan berdintasunaren alde egindako aldaketen emaitza ere badugu; seme alaben zaintzan gurasoekdaukaten erantzukizunaren parekotasuna islatzen baitu.
|
|
|
Beste alde batetik, lehen irizpidearen bidez identifikaturiko haurrak bizidiren testuinguru familiarretan aitak maila kultural altua du. Laburbilduz, esandaiteke lan motaren menpe
|
dagoen
amaren maila kulturala dela identifikaturikohaurrengan gehien eragiten duen exosistemako aldagaia.
|
|
|
Laguntza osagarria behar du 5 urte baino gutxiago dituzten 11.200 umek eta edoskitzaroan
|
dauden
amek.
|
|
|
Oxfordera abiatu zen egunean aitak hartutako argazkia da. Aireportuan
|
daude
ama eta biak. Irribarrez badago ere, amak tximurtua du kopeta, eta begiak argazkia baino hondorago dituela ematen du.
|
|
|
Zelako beautiful den esaten diola ematen du, Lewisek berari Oxfordeko pub hartan esan zion bezala. Itsasoari bizkarra emanda
|
dago
ama. Eta orain itsasoari aurrez aurre begiratzeko eskaera egin diela pentsatu du.
|
|
|
Beroki lodi baten bila ekin dio eta, zintzilik dauden arropa guztiak mugitzen hasi denean, alkanforraren usaina aditu du eta bat batean etorri zaio irudia. Neskato bat
|
dago
amaren armairuaren barnean ezkutatuta eta amak non dago Nerea, non dago Nerea, galdegiten du ozen kanpotik, alaba armairuan ezkutatuta dagoela badakien arren. Une batetik bestera irtengo da neskatoa armairutik eta amak harridura aurpegia jarriko dio eta hau sustoa esango dio, non zeunden baina.
|
|
|
Ama eta biak bakarrik daude orain gelan. Lo
|
dago
ama. Lo egoten da ia egun osoan, haurtxo txikien modura.
|
|
|
Abesten ari den ahotsa entzun eta berehala begiratu dio ospitaleko izara zuri eta urdinen artean
|
dagoen
amari. Baina ez du amak ezpainik mugitu.
|
|
|
Hilzorian dagoen aberearen gaineko putre taldearen modura zeukan kezka hura buru gainean bueltaka, eta horrek errudun sentiarazi zuen. Bere burua ospitaleko komuneko ispiluan ikusi zuen lehen aldian jakin zuen erruduna zela, ama ingresatu arte ez zuelako onartu aurretik ere piztuta zeukala argi gorri bat, eta bere buruan
|
zegoela
amari zerbait gertatzen ote zitzaion galdera. Baina ez zuen ezer egin.
|
|
|
Seinaleak aurre aurrean izan arren. Aste honetan zenbat aldiz gogoratu ote du kroketak prestatzen
|
zegoela
amari burua joan zitzaion eguna. Hamaika aldiz.
|
|
|
Gaua bertan igaro behar zuen bere neba ere ez dago. Aurreko eguna arte bakarrik
|
zegoen
ama gelan. Horregatik harritu da beste ohea ere hartuta dagoela ikustean.
|
|
|
Gaizkak ez zuen inoiz arazorik sortu; egon ere, gutxi egoten zen etxean: lanean ez zebilenean bileraz bilera ematen zuen eguna, eta herrian
|
zegoenetan
amaren etxean egiten zituen otorduak. Amari gustua egitearren joaten zela esaten zigun, baina berak ere nahiago izango zuen amatxoren lapiko goxoa, presaka eta nolanahika berotutako sopistant tristea baino.
|
|
|
Libe etorri zitzaidan gogora. Nola ote
|
zeuden
ama eta arreba. Harea zakuen artean ostenduta haiek ere, Bilboko aterperen batean?
|
|
|
Lehenbizikoz sartzen zen etxera. Egongelan
|
zegoen
ama. Agurraren ostean," ze polita!", esan zion Edurnek, eta une baten ostean," ze ondo antolatuta eta hornituta daukazun egongela!".
|
|
|
Emakumea nik zer esango zegoen; nik, ordea, ezin esan hura lasai zezakeen ezer. Gainera, Hermann deseroso
|
zegoen
amaren jardunarekin. Oinetakoak lotu zituen lehendabizi, jaka jantzi zuen gero:
|
|
|
Gaur ere triste
|
dago
ama. Neska bizia naizela esan diote, balio dudala ikasteko, eta merezi duela batxilerrerako ingresoa Oñatin egiteak.
|
|
|
" Zain
|
dago
ama, zain aita, zain andre eta lagunak, hator, hator Euskadira, hator, hator etxera...". Zuk egindako musika, Telesforo Monzonen hitzak.
|
|
|
Isil isilik ibili beharra zegoen. " Zain
|
dago
ama, zain aita...". Kantu hura zabaldu egin zen eta, gogoratzen naiz, Aberri Egun batean, Iruñean, jendea tabernan hura kantatzen.
|
|
2007
|
|
|
Euskal Herriak, baina, oso alderantziz bizi izan du soluzio historiko kultural hori. Etorkizun iraunkor eta oparo baten gisa izan ordez, hiltzera kondenaturik
|
zegoen
ama baten antzera bizi izan dugu gure nazioaren egoera euskaldunok. Baumanen analisia espainolen nazioaren neurrira egina dago:
|
|
|
Jo dezagun seme alabak hezkuntza sistemara murgildu beharrean
|
zauden
ama edo aita zarela. Legeak aitortzen dizu ikastetxea hautatzeko eskubidea, alegia, gure inguruan hiru hezkuntza sare artean hautatzeko eskubidea.
|
|
2008
|
|
|
Dena dela nostalgiaren bekatuan erori gintezke. Guk bagenituen kondizio batzuk orain ez daudenak, arratsalde osoa jolasean pasa genezakeelako, baina beti
|
zegoen
ama, edo amona, edo gure ardura izango zuen norbait. Eta kaleetan ibili zitekeen.
|
|
|
Aizu, sakrifikatu gabe goapo
|
nagoela
amak eta amonak baino ez didate esaten!
|
|
|
Etxe ondoko tontorrean (halan deitzen geuntsan solo guenari) ei
|
gengozan
amagaz seme alaba pilo bat jai arratsalde baten eta amari eskatzen, beste askotan lez:
|
|
|
–Garbi
|
dago
Ama Birjinak ez duela berorrek bezala pentsatzen?
|
|
|
Gainera, haur gehienek begiak josten zituzten, bekaina frunkatzen zuten edo ezpainekin meka bat egiten zuten. Era berean, ez zen kopuru desberdintasunik
|
egon
amagandiko edoskitzea edo formula jaso zuten haurren artean. Hala ere, bi ama taldeek aitortu zuten ez zutela maiz barazkirik jaten.
|
|
|
Zeharkako kontsumitzaileak dira, eta aurrez prestatutako platerek, opilek eta koipe mota hori duten gainerako produktu manufakturatuek eragin diezaiekete, eta amek ez dakite zenbateko eragina duen jakiak esnearen osaeran. Beste behin ere, haurdun
|
dagoen
amaren eta bularreko haurraren elikadura funtsezko pieza da haurraren eta heldu izango denaren osasunerako. Animaliei buruzko azterketan, Brasilgo ikertzaileek arratoiak bi taldetan banatu zituzten; kontrol taldeari soja olioa eman zioten beren dietan, eta beste taldeari, berriz, partzialki hidrogenatutako landare olioa.
|
|
|
" Unibertsitateko boluntarioen sustapena" eta" Informazio puntua". Lehenak boluntario aktiboak sustatu nahi ditu, sei ikastaroren bidez. Ikastaro bakoitzak hamar ordu izanen ditu eta immigrazioa, osasun sistema, egoera txarrean
|
dauden
amak, lan eremuak, laguntza humanitarioa eta unibertsitatearen erantzukizun soziala izango ditu ardatz. Informazio puntua proiektuak, berriz, bekak eskainiko dizkie beren kezkak boluntarioak behar dituzten elkarteetara bideratu nahi dituzten ikasleei.
|
|
|
Eta kantuan hasi da: Zain
|
dago
ama, zain aita...
|
|
|
–Garbi
|
dago
Ama Birjinak ez duela berorrek bezala pentsatzen...
|
|
|
Non
|
dago
ama?
|
|
|
–Zer moduz
|
dago
ama?
|
|
|
Heldurik nauka eta nik garrasi egiteko gogoa daukat. Askatu naizenean, hortxe
|
dago
ama atearen zirritutik atera berria bailitzan.
|
|
|
Hemen jende asko dago, gero eta gehiago, pentsatu dut, eta jendetza horrek nire egoera zail  tzen duela ulertu dudanean urduri jartzen hasi naiz. " Non
|
dago
ama?", galdetu dit Garazik, eta nik, ahalik eta samurren bera ere urduri jar ez dadin, laster iritsiko garela erantzun diot, nire buruari non ostia ote gauden behin eta berriro galdetzen diodan bitartean. Hala, ba, berriro igogailura...
|
|
|
Baina tira, Larraitz eta biok zalantzaz, desioz eta galderaz beteriko ozeano batean murgilduta geun  den bitartean, Garazi goxo goxo
|
zegoen
amaren sabelean, harik eta, 2002ko uztailaren 29an, bazela garaia kanpoan zer zen ikusteko erabaki zuen arte, eta horrela, egun bat geroago, goizeko ordu bi eta erdietan, Garazi jaio zen mundura.
|
|
|
[...] Ba omen
|
zegoen
ama bat, bi alaba zituena eta beti gaztea goratzen ibiltzen zena. Eta behin," baina zuk bazenuen beste alaba bat ere, ezta?" galdetu ziotenean, zera erantzun omen zuen:
|
|
|
Semeak, behako eskari batean, aitaren eskua berarenean harturik, galdetzen dio: Norekin etorriak zarete honarat. Mikele gazteak ekarriak gaitik bere autoan. Zendako
|
dago
ama kanpo aldean. Ez gaituk bakarrik etorriak! Norekin bada. Sarri jakinen duk, anartean ama datorkik besarka baten egitera, bihotz eztiguran sartzera baitdoa hau ere, jakinik non haizen, eta oroz beharrena, senda bidean. O, Ama! Ez dut nehoren alderako aiherkunderik, hala ere min egin ditate! O, haurra!
|
|
2009
|
|
|
Non dago aita non
|
dago
ama non parrokoan zentzune, amodioak amodioa dau beti bere lagune.
|
|
|
Sexu erasoak 2003an hasi ziren Ekuatore Ginean, gizonezkoak adingabearen amamarekin harremana hasi zuenean. Neskatoa, amamaren ardurapean
|
zegoen
ama Espainiara lanera joan zelako.
|
|
|
Jaun hori, bere autobiografian irakur daitekeenez 57,, bekatari handia? eta Elizaren etsaia izan eta gero, Madrilgo ospitale batean hilzorian
|
zegoela
Ama Birjina agertu eta sendaturik, Mariaren zerbitzari eta apostolu suhar bilakatu da. Itxura duenez, 1910 aldera sona handiko pasadizoa izan da hori Espainian, eta Luque mirariz sendatu eta, konbertituaren?
|
|
|
–Lasai, motel, eta azkar, asko pentsatu gabe?: Zer moduz
|
dago
ama?
|
|
|
Ventaqua Urbanizaziora ailegatu direnean hor
|
daude
ama eta alaba, ahizparen bitartez (antzerki talde berekoak omen dira) kontaktatu dituen bi emakume psikotropiko horiek. Itxura guztien arabera, Vespa txiki batekin ailegatu dira biak.
|
|
|
Eliasek, egun on? esan zuen, arkupean
|
geunden
ama semeak aztoratuz. Burua halako keinu batekin makurtu zuen, pelikuletan kapela bakeroa daramatenek bezala.
|
|
|
Adak automata batek bezala so egin zion Maria Bibianari, burua apurka apurka jiratuz, ez hitz bat eta ez keinu bat ere egiteko gai, jarrera pasibo erabateko batean, zeinak Maria Bibianaren erreakzioa eragin baitzuen: ...begiradari zeriòn ezjakintasuna; gauzak horrela, arkume goxoa jaten ari ziren une hartan?, aitak eta Teofilo Mariak beste plano batean behar zuten, baita jaun kalonje Anizetok ere (beren karguaz loriatzen diren kalonjeak apetitu onekoak izan ohi dira, sexu ukatuaren gosea ere gularen bidetik asetzen ohituak, antza?), arkume zaporetsuaren zaporearen menera; gizonezkoen kontrastean, baina, adi adi
|
zeuden
ama izebak, beren begiratzeko era arretatsu harekin, begien joan etorri neurtu bezain intentsoak, Ada eta Maria Bibiana jomugatzat zituztenak?, ama batez ere, halakoa izan zen, izan ere, Reginak Pagoagako Ama Birjinaren balizko agerketa haiekin azkenean bizi izan zuèn frustrazioa, lehen uneko liluraren gozoa ozpin bihurtarazi eta jarrera neurasteniko batera eraman zuena, halako eran, non zalantz... hasi ere, ohi ez bezala nekatzen eta gogotxartzen hasi baitzen gaixotasunaren lehen fasean, baita, denborarekin, okerragora egin ere, prozesu geldiezin batean, ahazmenak eta ahanzturak buruan eragindako nola halako hutsaldiak, gero eta maizagoak, nagusi?; esan nahi baita Regina kezkatuta zegoela. Regina, egia esan, lehenagotik zegoen kezkatuta afera harekin, Domingoren antza hartzen baitzion batzuetan Adari:
|
|
|
Aurrez aurre
|
zeuden
ama semeak, elkarrengandik bi urratsera baino ez: ama, halakoetan, beti agertzen zen indartsu, begiak erne, gorputza tentsioan?, hura borrokaldi askotako lehia bat balitz bezala, zeinean pazientziak eta setakeriak eragin erabakigarria izan baitzezaketen; une hartan, baina, semearen hitzek ohi ez bezala hunkitu zutelako edo, begiek beren indarra galdu eta behe laino batek hartu zituen biak, beira hezezko bi puxtarri iduri, gorputzaz halako axolagabetasun bat jabetzen zitzaion bitartean; gero, beso eroriak apur bat luzatu eta pauso labur bat eman zuen, semearen norabidean:
|
|
|
–Ni zurekin nago, ama, esan zuen Maria Bibianak segidan? baina Maria Bibiana zatitua
|
zegoen
amaren eta izebaren iritzien artean, eta halaxe jarraitu zuen?, baina santuen bizitzak ere irakurri ditut eta gutxi dira erokeriaren bat edo beste egin ez dutenak?
|
|
|
senarrarekiko taktikak eta estrategiak landu behar zituela, alegia, taktika eta estrategia psikologikoak, oroz gain?, Domingok ere ulertu baitzuen noizbait amaren arrazoia: semearen aurka zegoelako
|
zegoela
ama semearen alde.
|
|
|
Gero eta gehiago dira Rowenaren antzera sorleku txiroa utzi eta denboraldi luzeetan atzerri aberatsagoan lan egitera behartuta
|
dauden
amak. Rowenak bere amari utzi dizkio seme alabak eta Washingtonera joan da.
|
|
|
NAIA. Zergatik
|
dago
ama horrela. Beste ume bat eduki behar duelako?
|
|
|
NAIA. Non
|
dago
ama?
|
|
|
Aldiz, beste faktore batzuek, hala nola tabakoak edo ama ezkongabeak, ez diote psikosia garatzeko arriskuari eragiten. Ikerketak frogatu du, halaber, arrisku berezia
|
dagoela
ama nagusientzat. Aurkikuntza horiek azpimarratzen dute garrantzitsua dela emakumeak erditzearen ondorengo lehen hilabetean kontrolatzea.
|
|
|
Nahiz eta eskakizunak txikiak izan —beste elikagai batzuekin alderatzen bada, adibidez, bitaminaren eguneroko gomendioak, 60 miligramokoak baitira—, haien ekarpen egokia funtsezkoa da funtzionamendu organiko egokirako. Haurdun
|
dagoen
amaren eta etorkizuneko haurraren beharrak aseko dituen A bitamina nahikoa lortzeko, nahikoa da mantenugai horretan aberatsenak diren elikagaiak ezagutzea eta eguneroko dietan sartzea. Aukerako elikagaiak Bitamina hori animalia jatorriko elikagaietan aurkitzen da, hala nola esnean eta haren deribatu koipetsuenetan (esne gaina, gurina), arrautza gorringoan, gibelean, arrain gibeleko olioan eta aberastutako margarinan.
|
|
|
Egia esan, duela urte askotatik eztabaida dago ginekologiaren eta obstetriziaren munduan zesarea gehiegi egiteari buruz. Adituek diotenez, ebakuntza kirurgiko hori zaindu egin litzateke, ez
|
baitago
amarentzat eta semearentzat arriskurik.
|
|
|
NBEen Elikagaien Munduko Programak (EPM) aspaldi aditzera eman zuen saharar errefuxiatuek eguneko elikadura beharrizanen %11 baino ez dutela ziurtatua, diru ekarpen erregularrek, eta ondorioz dauden fondo eskasek ez baitute gehiagorako aukerarik ematen. Gauzak horrela, elikagaien murrizketa saharar errefuxiatuen osasunean ondorio larriak eragiten ari da, batez ere, bost urte azpiko umeen, haurdun dauden emakumeen eta bularra emateko sasoian
|
dauden
amen osasunean”.
|
|
|
Aurtengo heze temati luzeak hazi ditu belarrak, ireki garoak, jantzi zuhaitzak. Gustura da natura sasoi honetan; buru iritzia
|
dago
ama lurra. Eta natura, bere buruaren ederraz harro, atseginetan denean, txoriak kantari dira hasten:
|
|
|
Horren erakusgarri da, 2005ean, lehen itzulian, botoen %19 bakarrik lortuagatik, garaipen erabatekoa lortu zuela Ahmadinejadek bigarren itzulian, presidente batek sekula eskuraturiko boto kopuru handiena bereganatuta. Hori ikusirik, plazan haurren zain
|
dauden
ametako batek, gainerako emakumeek hitz egiten uzten ez diotelako nazkaturik, ohar liburuxka eskuetatik kendu eta hauxe idatzi digu ingeles argian: –Ez dio axola nor izango den presidente.
|
|
|
Eraso ankerra izan zen. Bereziki oroitzen ditut bi emakumeen hilotzak; tiroz josita
|
zegoen
ama, eta gorputza alabaren aldera jiratuta zuen, babesteko keinuan.
|
|
|
Adak automata batek bezala so egin zion Maria Bibianari, burua apurka apurka jiratuz, ez hitz bat eta ez keinu bat ere egiteko gai, jarrera pasibo erabateko batean, zeinak Maria Bibianaren erreakzioa eragin baitzuen: ...zeriòn ezjakintasuna; gauzak horrela –arkume goxoa jaten ari ziren une hartan–, aitak eta Teofilo Mariak beste plano batean behar zuten, baita jaun kalonje Anizetok ere (beren karguaz loriatzen diren kalonjeak apetitu onekoak izan ohi dira, sexu ukatuaren gosea ere gularen bidetik asetzen ohituak, antza...), arkume zaporetsuaren zaporearen menera; gizonezkoen kontrastean, baina, adi adi
|
zeuden
ama izebak, beren begiratzeko era arretatsu harekin –begien joan etorri neurtu bezain intentsoak, Ada eta Maria Bibiana jomugatzat zituztenak–, ama batez ere –halakoa izan zen, izan ere, Reginak Pagoagako Ama Birjinaren balizko agerketa haiekin azkenean bizi izan zuèn frustrazioa, lehen uneko liluraren gozoa ozpin bihurtarazi eta jarrera neurasteniko batera eraman zuena, halako er... ez al zen, esate baterako, Adak egindako azioa, noiz eta, igandeko meza entzuteko obligazioa bazter utzita, atso zahar batekin usoak elikatzen gelditu baitzen, Domingok ere sinatzeko modukoa? –, baita susmatzen hasia ere, beharbada –Regina gero eta bere jarrera neurotikoaren mendeago zegoen–, kontu hartan guztian –halakoetan, gainera, Nazariok noiznahi babesten zuen bere alabatxo kuttuna, eta haren portaerak bakardadezko sentipena areagotzen zion etxekoandreari ezinbestean– mutur ezkuturen bat ez ote zegoen...
|
|
|
–Ni zurekin nago, ama –esan zuen Maria Bibianak segidan... baina Maria Bibiana zatitua
|
zegoen
amaren eta izebaren iritzien artean, eta halaxe jarraitu zuen–, baina santuen bizitzak ere irakurri ditut eta gutxi dira erokeriaren bat edo beste egin ez dutenak...
|
|
|
Aurrez aurre
|
zeuden
ama semeak, elkarrengandik bi urratsera baino ez: ama, halakoetan, beti agertzen zen indartsu –begiak erne, gorputza tentsioan–, hura borrokaldi askotako lehia bat balitz bezala, zeinean pazientziak eta setakeriak eragin erabakigarria izan baitzezaketen; une hartan, baina, semearen hitzek ohi ez bezala hunkitu zutelako edo, begiek beren indarra galdu eta behe laino batek hartu zituen biak, beira hezezko bi puxtarri iduri, gorputzaz halako axolagabetasun bat jabetzen zitzaion bitartean; gero, beso eroriak apur bat luzatu eta pauso labur bat eman zuen, semearen norabidean:
|
|
|
senarrarekiko taktikak eta estrategiak landu behar zituela, alegia –taktika eta estrategia psikologikoak, oroz gain–, Domingok ere ulertu baitzuen noizbait amaren arrazoia: semearen aurka zegoelako
|
zegoela
ama semearen alde.
|