|
2000
|
|
|
Orduan, zer pentsatzen dugu eta zer esan nahi dugu," erabateko ongia"," erabateko balioa" eta halako beste adierazpen batzuk erabiltzeko joera sentitzen dugunok, nik barne? Beraz, neure buruari hau argitzen diodan bakoitzean, naturala da funtsean adierazpen hauek erabiliko nituzkeen kasuak gogoratzea, eta plazerraren psikologiari buruzko hitzaldi bat emango banizue egongo zinateketen egoera berean
|
nago
ni orain. Une horretan zuek beti plazerra sentiarazten dizuen egoera berezi bat gogoratzen saiatuko zinatekete.
|
|
2001
|
|
|
Maitatzeak maitea/ maitatua badela baiesten dit. Ni ez naiz nire buruko fantasmak amesten maitatzen dihardudan fantasma hutsa, benetan benetako izakiak maitatzen ari naizena baizik, adibidez nire aurrean
|
dagoen
nire emaztea. Beraz, ezagutu ezina baiestea, faltsua da.
|
|
|
Zerbaitez gogoetan ari, zerbaiten gogoa izan, zerbait gogoan eduki: hirurak
|
dagozkit
niri. Gogoa da —gogoa naiz— nire adimenaren, nahimenaren eta oroimenaren gidaria9 Ni, gogoa, naiz etxe honetako jauna.
|
|
|
Eta oroimenak gogoratu ezin didana, nik nolabait gogoan daukadala baiesten dut, badela horren aztarnarik nigan. Argi
|
dago
niretzat, nire barruan, nik, gogoak, nire adimena norabideratzen dudala; nire nahimenari agintzen diodala; eta nire oroimena gidatzen dudala. Eta baita ere argi dago hori horrela dela bere hitz, pentsamendu eta ekintzen buru bera dela aitortzen duen gizaki ororentzat.
|
|
|
Eragina, iritzia, besteena denean ere esperientzia nirea da, nigan datza. Beraz, nigan
|
dago
nire bizitza osoa, eta ni. Horregatik, ni naiz gaur eta hemen ‘Nor/ zer naiz ni? ’ galderaren galdegile bakar bakarra, ni naiz erantzule bakar bakarra.
|
|
|
Eta nire fede berrituaren edukia ez
|
dago
nire hausnarketen emaitzetan, ez liburuetan, ez eta teologoen eta jakintsuen esanetan, gizaki zehatzen bitartez nire egiaren maitasuna piztu eta sutu egiten didan Espiritu Santuak erakusten didanetan baizik. Berak esaten dit nortzuengandik ikasi behar dudan nire fedearen edukia.
|
|
2003
|
|
|
— Oraintxe zetorren neure atzetik eta harritu175 ta
|
nago
ni neu ere non izan daitekeen.
|
|
|
— Hori behintzat ongi diozu, Pausanias, edonola ere edateko erraztasunen bat moldatzea, atzo murgildutakoen artean
|
bainago
ni ere.
|
|
|
— Nola bada, zorioneko hori —esan omen b zuen Sokratesek—, ez naiz estualdian
|
egongo
ni eta beste edozein ere horren hitzaldi eder eta aberatsa esan ondoren hitz egin beharrean egonik. Gainerakoa ez zen horren harrigarri, baina bukaerakoa, hitz eta esamoldeen edertasuna aditzerakoan nor ez litzateke liluratuta geldituko?
|
|
|
Nire sasoi ona axola zitzaiola uste izanik, niretzako aurkikuntza eta aukera harrigarritzat jotzen nuen, Sokratesi atsegin emanez gero berak zekien guztia entzun ahal izango nuelakoan. Harrigarri harrotuta
|
bainengoen
nire sasoiaz. Asmo horrekin bada, aurretik berarekin laguntzailerik gabe bakarrik egoteko ohitura ez izanik, orduan, laguntzailea bidalita, bakarrik gelditu nintzen berarekin —egia osoa b esan behar zaizuenez adi egon bada eta gezurrik esaten badut, Sokrates, ezezta nazazu.
|
|
|
10 Paragrafo honetako eta hurrengoko eztabaida nahikoa landuta
|
dago
nire honako artikuluan: " The function of measurement in modern physical science", Isis, LII (1961) 161
|
|
2004
|
|
|
Hau da, behin ezagutzaren subjektua definituta, Neu, gutxi gorabehera behintzat, orain objektua definitu da bien arteko zubia eraiki ahal izateko. Honetarako ea
|
badagoen
Ni horren garapenik argitu du, berak bil ditzakeen edukien azterketara joz eta balizko eduki horiek elkarren artean uztartzeko moduak zehaztuz:
|
|
|
Orain gogartuko dut zehaztasun handiagoz ea
|
badagoen
nire baitan beste ezagupenik, zeinaz orain arte jabetu ez naizen.32
|
|
|
Dena dela, zertara dator hau, zer arraio egingo du Jainkoak honetan guztian? Ideiak ez datozela ez fedetik, ez sentimenetatik, esateak arazoa konpondu beharrean uzten gaitu, azken batean, badagoelako mamizko arazo bat aurre egin behar zaiona, hautsita
|
dagoelako
nire eta kanpoko munduaren arteko lotura, nire barruko munduaren eta mundu fisikoaren artekoa alegia eta, oraindik, ez dagoelako naturari buruzko ezagutza zientifikoari fidagarritasuna emango dion zutarria ipinita. Sentipenak baztertuta, urrats hau eman ahal izateko baliabidea, ideientzat oinarri bat aurkitzeko modua, Jainkoarengan bilatuko du Descartesek.
|
|
|
Konbentzituta nago horretaz, konbentzituta
|
nago
nire egoera zalantzatiaz eta, ezta hipotesirik okerrenaren aurrean ere, hots, badela jainko bat nahastailea dena, suntsitu ahal izango litzateke konbentzimendu horren indarra. Zentzuzkoa da horretaz konbentzituta egotea, gehiago oraindik, ez da egongo ezer ere niregandik kanpo ni existitzen ez naizela konbentzi nazakeenik.
|
|
|
Nik, edozein naizela, pentsa dezaket, pentsatzen dut eta pentsatu behar dut, ez dago beste aukerarik gizakiarentzat eta gehiago oraindik askea eta burujabea izan nahi badut. Nire esku dago pentsamendua garatzea eta ez
|
dago
niregandik kanpoko beste inoren beharrik pentsatzeko —berdin da Jainkoa dela edo obispoa dela—, ez baitago nagusigo baten beharrik ezagutza eskuratzeko eta arrazoimena garatzeko, hobe esanda, sobran dago nagusigoa. Nire pentsamendua izango da gauzarik neureena, nire gauzarik baliozkoena, askatasun ororen eta edozein erabaki moralen aurrebaldintza.
|
|
|
Nire pentsamendua izango da gauzarik neureena, nire gauzarik baliozkoena, askatasun ororen eta edozein erabaki moralen aurrebaldintza. Ikuspegi eskolastikotik, haatik, ez
|
legoke
Nitaz ezta pentsatzerik ere Jainkoaz pentsatu gabe eta, are gehiago, Jainkoa bera pentsatzen aritu gabe; Descartesen ikuspegitik, berriz, pentsatzen badihardut derrigorrean existitu beharra daukat gainerako ezer ez balego ere, baita Jainkorik ez balego ere, eta Jainkoa halako zerbait aurkitzez gerotan nire pentsamenduaren barruan aurkitu ahal izango nuke.
|
|
|
Orain gogartuko dut zehaztasun handiagoz ea
|
badagoen
nire baitan beste ezagupenik, zeinaz orain arte jabetu ez naizen.
|
|
|
Hartan kokatua
|
nagoela
nire begia bere ikus-eremuan bezala.
|
|
2007
|
|
|
Nire doktrina garrantzitsuenei buruz ez
|
dago
nire idatzirik batere, eta ez da inoiz egongo: gauza horiek ezin dira adierazi (Platon, Gutunak, VIII, 341c).
|
|
2008
|
|
|
VII. Eskutitzan Platonek gogor kritikatzen du Dionisioren jarrera, gauzarik handienei (ta megista) buruzko Platonen doktrinen inguruko idazki bat idatzi baitu (341b). Izan ere, Platonen esanetan, gauza horiei buruz ez dago eta ez da inoiz
|
egongo
nire idazkiren bat bera ere, gauza horien inguruko ezagutza ez baita beste gainontzeko ezagutzak bezain komunikagarria (341c).
|
|
2009
|
|
|
Agian, eman dezake niarekin eta subjektuarekin ez duela zerikusi handiegirik. Baina, jada azalduta
|
dago
niak epistemologikoki" sortzen"," eraikitzen" duela Jainkoa. Niak Jainko perfektua ezagutzen du Aro Modernoan Descartesen eskutik.
|
|
2012
|
|
|
" Maite zaitut" esaldiak honakoa esan nahi du: munduan
|
badago
nire existentziarako iturria, zu zaren hori. Eta horrek, aldi berean, mundu berri bat eraikitzeko eta horretarako beharrezkoak diren arriskuak nire gain hartzeko prest nagoela esan nahi du.
|
|
2013
|
|
|
Prozesu etikoan tokian tokiko eta garaian garaiko balio sistema desberdinak sortzen dira. Garbi
|
dago
nire etxean dauden balio sistemak eta nire lantokikoak ez direla berdinak. Esaterako, etxean ez naiz arduratzen janzkeraz (edo gutxiago arduratzen naiz), lantokian zorrotzagoa naiz ordutegiekin, hartu emanak ere bestelakoak dira.
|
|
2014
|
|
|
ez da erregu bat heriotzaren mugetatik alde egiteko eta maitearekin bat egiteko, baizik eta maiteari zuzendutako erregu bat, utz diezaion heroiari alde egiten eta minaren, borrokaren eta askatasunaren bizitza hilkorrera buelta dadin. Tannhauser kexu da hilkor gisa ezin duelako gozamen etengabea jasan (Wenn stets ein Gott geniessen kann, bin ich dem Wechsel untertan; nicht Lust allein liegt mir am Herzen, aus Freuden sehn ich mich nach Schmerzen/" Jainko batek etengabeki gozamena dastatu badezake ere, aldatzen ari naiz; plazer hutsa ez
|
dago
nire bihotzetik gertu, zorionaren erdian mina dut faltan"). Pixka bat beranduago, garbi uzten du nahi duena heriotzak berak ematen duen bakea dela:
|
|
|
" Hau ez da gizon bat! Sorginkeria kiskalgarri batek zeharkatzen dit bihotza; antsietate piztu batek betetzen dizkit begiak; zalantzan eta nahastuta
|
daude
nire sentimenduak! Nor dei dezaket lagun nazan?
|
|
2017
|
|
|
Besteak sekretu bat dauka: ni naizen horren sekretua". 94 Eta nire izatearen ikuspuntuak Besterantz ihes egiten duenez, arriskuan
|
dagoena
nire izate bera da, nire mundua: " bat batean objektu bat agertu da mundua ostu didana". 95 Baina begiradaren erdiguneak batera edo bestera egiten du beti; ez da ekidistantea.
|
|
|
Unibertsoa, isurtzea eta hustubide zuloa, guztia errekuperatu egiten da ostera ere, berriz atzeman eta objektu gisa finkatzen da: hori guztia hor
|
dago
niretzat munduaren egitura partzial gisa, nahiz eta unibertsoaren desintegratzea berez osoa den. Sarritan, gainera, desintegratze horiek muga estuagoetan eduki ditzaket:
|
|
|
Bistakoa da horrela eratutako objektuak ez duela begirada adierazten probable gisa besterik. Soilik probablea da mugitu berri den sasitzan norbait ezkutuan
|
egotea
nire zelatan. Baina probabilitate horrek ez gaitu geldiarazi behar oraingoz; itzuliko gara, lehenik eta behin axola duena begirada bera definitzea da.
|
|
|
Bestearen begiradak ezkutatu egiten ditu bere begiak, beraien aurretik doala dirudi. Ilusio hori gertatzen da ezen begiak, nire pertzepzioko objektu direlarik, distantzia jakin batera geratzen baitira, nigandik beraiengana zabaltzen den distantziara hitz batean esateko, ni Bestearen begien aurrean nago, distantziarik gabe presente, baina begiak distantzia jakin batera
|
daude
ni ‘nagoen’ lekutik; ordea, begirada distantziarik gabe dago nigan eta aldi berean distantziara nauka, alegia, begiradaren niganako presentzia bat batekoak distantzia bat zabaltzen du beragandik urruntzen nauena. Nik ezin diot, beraz, begiradari arreta zuzendu nire pertzepzioa aldi berean desegin eta atzeko planora pasatu gabe.
|
|
|
Bestearen begiradak ezkutatu egiten ditu bere begiak, beraien aurretik doala dirudi. Ilusio hori gertatzen da ezen begiak, nire pertzepzioko objektu direlarik, distantzia jakin batera geratzen baitira, nigandik beraiengana zabaltzen den distantziara hitz batean esateko, ni Bestearen begien aurrean nago, distantziarik gabe presente, baina begiak distantzia jakin batera daude ni ‘nagoen’ lekutik; ordea, begirada distantziarik gabe
|
dago
nigan eta aldi berean distantziara nauka, alegia, begiradaren niganako presentzia bat batekoak distantzia bat zabaltzen du beragandik urruntzen nauena. Nik ezin diot, beraz, begiradari arreta zuzendu nire pertzepzioa aldi berean desegin eta atzeko planora pasatu gabe.
|
|
|
Bakarrik nago, ni (re) 4 kontzientzia ez tetikoaren planoan. Horrek esan nahi du, hasteko, ez
|
dagoela
nire kontzientzia habitatuko duen ni bat. Ez dago zeri zuzendu, beraz, nire ekintzak kalifikatzeko.
|
|
|
horrekin ez da aldatzen Annyren funtsezko presentzia niretzat. Uste izan dezaket gizon bat
|
dagoela
nire zelatan ilunpean eta deskubritu zuhaitz enbor bat dela gizakitzat hartzen nuena: horrekin ez da aldatzen nire funtsezko presentzia gizon guztientzat eta gizon guztiena niretzat.
|
|
|
Baina ezin gaitu eraman urrunago. Orain aztertzea
|
dagokigu
Nire eta Bestearen arteko funtsezko lotura guri agertzen zaigun eran; edo, nahi bada, tematikoki zehaztu eta finkatu behar dugu orain oinarrizko lotura horren mugen barruan dagoen guztia eta galdetu zein den nire Bestearentzako izate horren izatea.
|
|
|
bera ‘barnealde’ horren beste ezaugarrietako bat besterik ez da, eta konpara daitekeena inprima litekeen pelikula batekin argazki tresna baten kamera ilunean. Beste bat
|
egotea
nik ahalbidetzen dudalarik, nire burua hartzen dut Besteak nitaz duen ezagutzaren sorburu asketzat, eta Bestea ageri zait nire izateaz duen ezagutza hori bere izatean atxikita duela, hain zuzen, nik berari bestetasuna atxiki diodan neurrian. Ezagutza horrek izaera subjektiboa hartzen du orduan, baina zentzu berri batean ulertuta, zentzu ‘erlatiboan’, hau da, ezagutza hori subjektu objektuan gelditzen da neronek aitortu diodan bestetasunaren ezaugarri erlatibo bezala.
|
|
|
Jada ez nau ukitzen: beragan
|
dagoen
nire irudi bat da. Horrela, subjektibotasuna barnetasunean degradatu da; kontzientzia librea, printzipioen absentzia hutsean; posibilitateak, propietateetan; eta ezagutza, Besteak nire izatean atzematen nauenekoa, Bestearen ‘kontzientzian’ dagoen nire irudi hutsean.
|
|
|
beragan dagoen nire irudi bat da. Horrela, subjektibotasuna barnetasunean degradatu da; kontzientzia librea, printzipioen absentzia hutsean; posibilitateak, propietateetan; eta ezagutza, Besteak nire izatean atzematen nauenekoa, Bestearen ‘kontzientzian’
|
dagoen
nire irudi hutsean. Lotsak erreakzio bat dakar Bestearen ezagutza hori gainditzen eta ezabatzen duena, barruan baitarama ulermen inplizitua eta ez tematizatua ni objektu natzaion subjektua objektu izan ahal izan daitekeena.
|