|
2007
|
|
|
Hainbat faktore direla medio (egoera soziolinguistikoa, egoera ekonomiko gero eta zailagoa, immigrazioa, e.a.) iritzi ezkor bat zabaltzeko arriskua dago (eta zabaltzen ari da): gizarte hau
|
egoera
diglosikoan bizi da (kasu honetan kontra diglosikoa): euskarak goi mailako lanpostuak lortzeko balio du (administrazioa= pribilegioa), erdarak aldiz behe mailako lanpostuentzako.
|
|
2009
|
|
|
ekoizteko ahalmena galtzen ari ote garen, pixkanakako asimilazioa bizi ote dugun. Finean, identitatearen eremuan ere,
|
egoera
diglosikoa bizi dugu.
|
|
|
Diotenez,
|
egoera
diglosikoa bizi duten hiztunen jardunean, eta, okerragoa dena, baita idazleenean ere?, sarri gertatzen omen da esan nahi denaren eta benetan esaten denaren artean tarte handia egotea. Kontaktuko hizkuntza indartsuak ahularen bazter ezkutuenetara ere barreiatutako itzal luzearen eraginagatik da.
|
|
2011
|
|
|
4.2 gero eta
|
egoera
diglosikoagoan bizi al gara? — 96
|
|
|
definizio operatibo bat hartzen badugu oinarri, posible da horren arabera diglosia egoeran gauden, ala ez, determinatzea. ez erabat: ...u, beraz, bai ala ez erantzuteko. hel diezaiogun puntu horri ere. demagun diglosiaren definizio operatibo basikoa goian (txostenaren 3.3 atalean) emandakoa dela guretzat, hemen eta orain. a) diglosiaren osagai nagusiak txostenaren aurreko atal horretan azaldutakoak direla onartzen baldin badugu, erantzuna ezezkoa da oro har. euskaldunok (euskaraz dakigunok), geure osoan harturik, ez gara gaur egun
|
egoera
diglosikoan bizi. Language community edo hiztun elkarte gisa euskaldunon (hots, etxetik edo gero, ikasketaz, euskaraz dakigunon eta gutxi asko euskaraz egiten dugunon) multzoa hartzen badugu, bistan da ez dugula (euskal hiztun elkarteak, bere osoan, ez duela) diglosiaren ezinbesteko atributuen zerrenda hori osorik betetzen. euskaldunok ez dugu (ez erabat eta ez oro har) etxean eta kalean, lagunartean eta lan giro hurbilean, gure eguneroko bizimodu arruntaren situazio informalMikel Zalbide – Diglosiaren purgatorioaz.
|
|
|
4.2 gero eta
|
egoera
diglosikoagoan bizi al gara?
|
|
|
Argi dago, beraz: ez gara gero eta
|
egoera
diglosikoagoan bizi. diglosiarik gabe gelditzen ari gara. Arnasguneetan gelditzen zaizkigu, oraindik, mendetako diglosia haren azken aztarrenak:
|
|
|
Cambridge: Cambridge university press. onar dezagun, hasiera hasieratik, Mikel zalbidek proposatzen digun diglosia kontzeptuaren adiera2 ez arrazoia eman eta isilarazteagatik, ez, zintzoki bat baizik. horrela, adiera hertsian, euskararen hiztun elkartea ez da, gaur egun,
|
egoera
diglosikoan bizi; euskal herrian ez dago diglosiarik. Ados. gaur egun, ez dago hizkuntzen arteko banaketa funtzionalik (functional compartmentalization), ez dago gune edo zonalde euskaldunik (euskaraz nagusiki erabiltzen duenik), hizkuntzen geroratzean, transmisioan, ez dago aurrerapenik, eta, azkenik, hizkuntzen (erabilera eremu, modu eta abarren) arteko berezitasunak ezabatzen ari dira. diglosia terminoak, beraz, ez digu balio euskal herrian bizi dugun berariazko hizkuntza egoera izendatzeko. hori da, hain zuzen ere, Diglosiaren purgatorioaz txostenari datxekion konklusiorik behinena. diglosia barik zalbide jaunak euskal herriko hizkuntza egoera honela definitzen du:
|
|
|
Hori da, funtsean, ahuldu horrekin azaldu nahi dena: ...izkuntza atzeraka doala belaunez belaun eta, egungo joera nagusiari buelta ematen ez bazaio, galtzeko arrisku bizian dagoela.3 galtzeko arriskuan (endangered) edo bizi iraupena mehatxupean (threatened) izatea, alde batetik, edo ahuldutakoa hizkuntza izatea, bestetik, ez datoz bat nire ustez. gauza bat da hilzorian edo bizirauteko mehatxuAdiera hertsian, euskararen hiztun elkartea ez da, gaur egun,
|
egoera
diglosikoan bizi; Euskal Herrian ez dago diglosiarik. Gaur egun, ez dago hizkuntzen arteko banaketa funtzionalik ez dago gune edo zonalde euskaldunik (euskaraz nagusiki erabiltzen duenik), hizkuntzen geroratzean, transmisioan, ez dago aurrerapenik, eta, azkenik, hizkuntzen (erabilera eremu, modu eta abarren) arteko berezitasunak ezabatzen ari dira.
|
|
|
erabilera, jarrerak, politikak" 2011): euskara gaztelania baino gehiago erabiltzen dutela adierazten du inkestatuen %17k familia giroan; %13k lagun artean eta %21ek lanean edo ikasketa lekuan. datu horiei begira behintzat zaila dirudi ehn
|
egoera
diglosikoan bizi garela adieraztea.
|
|
2015
|
|
|
Arazoa, baina, honetan zetzan: nola idatzi ahots ugariko nobela bat
|
egoera
diglosikoan bizi den Euskal Herrian. Hau da, nola erabili euskara literario sinesgarri bat?
|
|
2017
|
|
|
" segun zeinekin zelan eraiki dozun harremana badaukozula joera ba erderaz eitteko berba pertsona batzukin ta euskeraz beste batzukin" (H4) hortaz gain, testuinguru elebidunetan, inguruko hizkuntzek duten garrantziaz ohartu dira, batez ere
|
egoera
diglosikoan bizi diren hizkuntzen artekoaz. gaztelania biztanle orok menderatzen du, euskara, ordea, hizkuntza gutxiagotua da eta erabileran aztarna horren eragina hautematen da:
|
|
2019
|
|
|
Denek euskararen aldaera bera hitz egiten zuten eta ez zuten besterik egiten, ez entzuten, ez ezagutzen.
|
Egoera
diglosikoan bizi ziren: behe mailako funtzioetan euskara zen hizkuntza nagusia edo bakarra (familia, gertuko komunitatea, adiskideak?) eta goi mailako funtzioetan erdara erabili ohi zen (administrazioa, eskola, lan jakin batzuk?).
|
|
|
Baina, aitzitik, erdaren eta erdal erreferentzien presentzia ere oso indartsua da, baita euskaraz bizi diren familietan ere. Mikel Zalbidek nabarmendu izan duen bezala, gure arazoa ez da
|
egoera
diglosikoan bizi garenik,, diglosia, galdu izana baizik, euskararentzat bestelako konpartimentazio sozio funtzional sendorik eratu gabe.
|
|
2021
|
|
|
Batetik, egituratzen eta bereizten ari den barne eremuan posizioa hartu beharra; hots, barne eremua bera autonomizatzeak eta idazleak eremu batean edo bestean zein sormeneta itzulpen praktikan (edo bietan), kokatu beharrak, gaiari buruzko kontzientzia eta pentsamendua areagotu eta agerrarazi du. Bestetik, badirudi euskal literaturan ere idazletza esperientzia literaturan agerrarazteko joera hazi egin dela azken urteotan, 86 eta, idazleek gertuko jarduera dutenez gero, ia ezinbesteko gaia dute; gisa horretan,
|
egoera
diglosikoan bizi den literaturaren eta hizkuntzaren kezkak sortutako antsietateak plazaratzen dituzte oro har. Ildo horretan, baieztatu egin dezakegu korrelazioa dagoela autoreek antzeratzen dituzten eta bizi dituzten itzulpen eremuen artean, eta eremuaren egitura bera ikusgai bihurtu ahala eta eremuak berak bere esparruari buruzko ikerketa sustatu duen aldetik, legitimazioa eta onespena lortzeko pausoak egin dituela, eta horrek, esan bezala, eragin egin duela euskal literaturaren esparruko autoreen artean.
|
|
|
Emaitzak izan ditu modeloak, eta hizkuntza gutxituak dituzten herrialdeentzat adibide eta eredu izan da.
|
Egoera
diglosikoan bizi diren herrialdeetan, are garrantzia handiagoa du murgiltzezko irakaskuntza sistemak: hizkuntza nagusia gizarteko arlo guzietan gehien hedatua izanik, eskolak hizkuntza gutxituari lehentasunezko lekua ematen dio, edo emateko helburua du, behintzat, ikasleek hizkuntza gutxitu hori ere ikas dezaten.
|
|
|
Baina eginahal handiak egin dira literatura unibertsaleko oraingo eta lehengo liburu hoberenak gure hizkuntzara ekartzeko, eta, gure xumean, lan ederrak itzuli ditugu gurera, garrantzi handikoak gure hizkuntzaren eta kulturaren aberasgarri. Eskertzekoak dira editore eta itzultzaileen nekeak, ez baitzen hain erraza ondare kultural hori guztia euskaratzea, are gutxiago gure hizkuntza normalizatu gabe egonik, ez hizkuntzaren beraren corpusari dagokionez, ezta euskararen estatusari dagokionez ere,
|
egoera
diglosikoan bizi baikara oraindik.
|
|
2023
|
|
|
Euskaradun gero eta gutxiago jaiotzen gara, eta horretaz gain, goitik behera estaltzen dute euskara ingelesak, frantsesak nahiz gaztelaniak. Herri txikia gara, gutxi gara,
|
egoera
diglosikoan bizi gara, eta euskaldun bakoitza ez bagara militante euskararekin, akabo; arauak eta soberan daude, bestea da inportantea. Barruko indarrik, motorrik, ez badago, burua landuta ez badago, zera esaten duena:
|